✨Chaim Eiss

nhỏ|273x273px| Chaim Eiss Chaim Yisroel Eiss (sinh ngày 16 tháng 9 năm 1876 tại Ustrzyki, mất vào tháng 11 năm 1943 tại Zurich) - nhà buôn người Do Thái ở Ba Lan tới từ Zurich, nhà hoạt động cộng đồng người Do Thái chính thống, một trong những người sáng lập và lãnh đạo của tổ chức Agudat Israel. Trong Thế chiến II, ông tham gia vào nỗ lực giải cứu người Do Thái trong cuộc thảm sát Holocaust bằng cách sản xuất hộ chiếu Mỹ Latinh giả. Ông hợp tác với "Nhóm Berne " hay còn được gọi là "Nhóm Ładosia" . Ông hợp tác với các lãnh sự Mỹ Latinh và Đặc phái viên của Cộng hòa Ba Lan tại Bern. Eiss có liên quan đến việc vận chuyển trái phép tài liệu đến các khu vực Ba Lan bị chiếm đóng, ông cũng là người cung cấp danh sách người Do Thái được làm giả hộ chiếu và là điều phối viên viện trợ nhân đạo cho người Do Thái. Người ta ước tính rằng hoạt động của ông đã cứu được hàng trăm đến vài nghìn người. Những lời chứng thực của Eiss là một trong những nguồn thông tin chính về hoạt động của Aleksander Ładosia và các nhà ngoại giao Ba Lan khác từ Thụy Sĩ để giải cứu các nạn nhân của cuộc thảm sát Holocaust.

Tuổi thơ và cuộc sống cá nhân

Chaim Yisroel Eiss ra đời năm 1876 tại Ustrzyki dưới cái tên Israel. Ông là con trai của những người Do Thái chính thống, Moses và Myrii z domu Kessler. Cha ông là một thương gia. Ông có mười anh chị em, tất cả đều chết từ khi còn nhỏ. Cái tên Chaim (חַיִּים), có nghĩa là "sự sống", mang tính biểu tượng - nó được trao cho Eiss như một đứa trẻ duy nhất còn sống sót. Ông đã tự học mà không cần giáo dục thế tục. "Tôi cũng không học bất kỳ ngành nghề nào, bởi vì cha tôi muốn tôi trở thành một giáo sĩ - đó là lý do tại sao tôi chỉ nghiên cứu tôn giáo Do Thái " - ông cho biết . Eiss đến Thụy Sĩ năm 1900, nơi ông vốn dự định sẽ theo học đại học. Tuy nhiên, thay vì học, ông bắt đầu làm nghề bán hàng và từ năm 1901, ông đã có cửa hàng của riêng mình tại Müllerstr ở Zurich.

Ông kết hôn với Adele Holles, và họ đã có với nhau mười đứa con. Từ năm 1916, ông sống cùng gia đình tại Winterthur.

Con cháu của Eiss hiện vẫn đang còn sinh sống ở Thụy Sĩ và Israel.

Hoạt động giải cứu người Do Thái khỏi Holocaust

Là một trong những người sáng lập đảng tôn giáo Agudat Israel và lãnh đạo chi nhánh Thụy Sĩ, Eiss có mối liên hệ mật thiết với người Do Thái chính thống ở Trung Âu và rất nhanh chóng, ông đã nhận ra mục tiêu của chính sách Đệ tam đối với người Do Thái. Từ năm 1940, ông đã phối hợp vận chuyển trái phép thư từ giữa các khu trại tập trung tại các khu vực Ba Lan bị chiếm đóng và các văn phòng của tổ chức Agudat ở London, New York và Istanbul. Mục tiêu chính của ông là đưa được càng nhiều người Do Thái trốn ra ngoài vòng đô hộ của Đức quốc xã càng tốt.

Eiss đã tạo ra một mạng lưới vận chuyển trái phép tài liệu, bao gồm ảnh hộ chiếu, thư và giấy chứng nhận quốc tịch bất hợp pháp. Thông qua các chiến sĩ phong trào kháng chiến, cộng đồng người Do Thái và các thành viên tham nhũng của chính quyền Đức, những tài liệu này được đưa vào trong các khu trại tập trung thuộc khu vực Ba Lan bị chiếm đóng. Trong những năm 1941- 1943, ông là một trong những người tài trợ cho việc mua hộ chiếu bất hợp pháp của các nước Mỹ Latinh. Những người có bản sao hộ chiếu được miễn trục xuất đến các trại hủy diệt và thay vào đó được gửi đến trại ở Vittel ở Pháp hoặc đến tiểu trại thực tập ở thành phố Bergen-Belsen, nơi họ chờ đợi để trao đổi tới các trại thực tập của Đức ở các nước Đồng minh.

Vào tháng 5 năm 1943, ông đã bị cảnh sát Thụy Sĩ thẩm vấn. Lời khai của ông có vai trò chính trong việc sản xuất hộ chiếu đối với các nhà ngoại giao của Đại sứ quán Ba Lan tại Bern và là một trong những nguồn thông tin quan trọng nhất để các nhà điều tra dựng lại quá trình sản xuất hộ chiếu. Eiss làm chứng rằng ông đã chuyển tiền hối lộ cho lãnh sự Ba Lan Konstanty Rokicki, để người này tiếp tục chuyển số tiền đó cho lãnh sự danh dự của Paraguay - người đã mua hộ chiếu trống và giao chúng cho họ