✨Chaetodon lunula
Chaetodon lunula, một số tài liệu tiếng Việt gọi là cá bướm mặt trăng, là một loài cá biển thuộc chi Cá bướm (phân chi Rabdophorus) trong họ Cá bướm. Loài này được mô tả lần đầu tiên vào năm 1802.
Từ nguyên
Danh từ định danh lunula trong tiếng Latinh có nghĩa là "hình lưỡi liềm", hàm ý có lẽ đề cập đến dải đen uốn cong ở phía sau đầu của loài cá này, hoặc cũng có thể là dải đen băng ngang mắt.
Phạm vi phân bố và môi trường sống
C. lunula được phân bố rộng khắp các vùng biển nhiệt đới thuộc khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Từ bờ biển Đông Phi, phạm vi của loài cá này trải dài về phía đông đến quần đảo Hawaii (Hoa Kỳ), quần đảo Marquises (Polynésie thuộc Pháp) và đảo Ducie (quần đảo Pitcairn), ngược lên phía bắc đến vùng biển phía nam Nhật Bản, xa về phía nam đến đảo Lord Howe (Úc) và Rapa Iti.
Ở Việt Nam, C. lunula được ghi nhận tại cù lao Chàm (Quảng Nam), đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) và quần đảo Hoàng Sa; vịnh Nha Trang (Khánh Hòa); Ninh Thuận; cù lao Câu và một số đảo đá ngoài khơi Bình Thuận; Côn Đảo; cũng như tại Quảng Ninh, quần đảo Cát Bà (Hải Phòng) và quần đảo Trường Sa.
Những cá thể C. lunula lang thang đôi khi được bắt gặp tại quần đảo Galápagos (Ecuador) và đảo Cocos (Costa Rica) ở phía đông Thái Bình Dương.
C. lunula có thể được bắt gặp trên các rạn san hô viền bờ hay trong đầm phá, thường tập trung ở những vùng biển mà san hô phát triển phong phú,
Mô tả
nhỏ|210x210px|Cá con|trái C. lunula có chiều dài cơ thể lớn nhất được ghi nhận là 20 cm.
Một loài chị em với C. lunula, Chaetodon fasciatus, có kiểu hình rất giống nhau. Tuy nhiên, C. fasciatus không có dải đen uốn cong phía sau đầu (thay vào đó là một vệt đen hình tam giác) và đốm đen trên cuống đuôi, dải trắng trên trán ngắn hơn (không kéo dài xuống má như C. lunula). C. lunula và C. fasciatus có thể ghép cặp khác loài với nhau, điều này được quan sát ở vịnh Aden (thuộc vùng biển Yemen).
Sinh thái học
nhỏ|Một đàn C. lunula trên [[rạn san hô]] C. lunula là loài ăn tạp, thức ăn của chúng bao gồm tảo, sên biển và loài thủy sinh không xương sống khác.
Lai tạp
Những cá thể mang kiểu màu trung gian giữa C. lunula với hai loài Chaetodon auriga và Chaetodon auripes đã được bắt gặp trong tự nhiên.
Phân loại học
Trong phân chi Rabdophorus, C. lunula hợp thành một nhóm chị em với Chaetodon adiergastos, Chaetodon fasciatus, Chaetodon flavirostris và Chaetodon collare dựa trên kết quả phân tích phát sinh chủng loại phân tử.
Thương mại
C. lunula là một loài thường được xuất khẩu trong ngành thương mại cá cảnh.