✨Cái chết của Muhammad al-Durrah

Ngày 30 tháng 9 năm 2000, trong ngày thứ hai của phong trào Intifada lần thứ hai, Muhammad al-Durrah (tiếng Ả Rập: محمد الدرة, Muḥammad ad-Durra), 12 tuổi, bị giết chết ở dải Gaza trong một loạt các cuộc biểu tình và bạo động chống lại lực lượng Phòng vệ Israel trong địa phận Palestine. Talal Abu Rahma, một người quay phim tự do gốc Palestine thuộc đài truyền hình France 2, đã ghi hình lại Jamal al-Durrah và con trai Muhammad của ông trong một cuộc đột kích giữa quân đội Israel và lực lượng an ninh Palestine. Đoạn ghi hình cho thấy hai cha con cúi người đằng sau một trụ bê tông, đứa con đang khóc và người cha vẫy tay, theo sau là một tiếng nổ súng và bụi bay tứ tung. Muhammad bị bắn trọng thương, ngã người xuống và tử vong ngay sau đó.

Đoạn phim dài 59 giây được chiếu trên truyền hình ở Pháp và được thuyết minh bởi cục trưởng văn phòng đài truyền hình tại Israel Charles Enderlin. Dựa trên thông tin từ người quay phim, Enderlin tường thuật rằng hai cha con al-Durrah đã trở thành mục tiêu của vụ nổ súng của Israel và đứa con trai đã bị bắn chết. Sau lễ tang công khai của cậu bé, Muhammad được giới Ả Rập mệnh danh là một tử đạo (shaheed).

Lực lượng Phòng vệ Israel lúc đầu nhận trách nhiệm về cuộc đột kích, khai nhận rằng người Palestine đã sử dụng trẻ em làm bia đỡ đạn, nhưng sau đó rút lại lời cam kết trách nhiệm. Đoạn phim của Enderlin sau đó bị chỉ trích vì có nghi ngờ về tính xác thực. Những phóng viên Pháp sau khi xem đoạn phim gốc đã nói rằng France 2 đã cắt xén những giây cuối cùng lúc Muhammad đưa tay ra khỏi mặt. Mặc dù họ thừa nhận cái chết của Muhammad, song đoạn phim đã không cho thấy đứa bé thật sự chết. Năm 2005, biên tập viên thời sự của France 2 nói rằng không ai biết chắc chắn ai là người đã nổ súng. Các bình luận viên khác, cụ thể là bình luận viên truyền thông người Pháp Philippe Karsenty, đã buộc tội France 2 dàn dựng đoạn phim. France 2 sau đó khởi kiện Philippe vì tội phỉ báng và ông bị toà án thượng tố Paris xử phạt €7.000. Tháng 5 cùng năm đó, chính quyền Israel tán thành với ý kiến của Karsenty. Jamal al-Durrah và Charles Enderlin phản bác kết luận của Israel và kêu gọi một cuộc điều tra độc lập quốc tế.

Đoạn phim ghi lại hai cha con al-Durrah có tác động lớn đối với tình hình chính trị Israel-Palestine. Tem thư ở Trung Đông được in lên hình ảnh của hai cha con. Cuộc bạo động này được biết đến với cái tên "Phong trào Intifada lần thứ hai", kéo dài suốt bốn năm và cướp đi sinh mạng của khoảng 4.000 người, trong đó có hơn 3.000 người Palestine.

Giao lộ Netzarim, nơi vụ nổ súng xảy ra, được người dân địa phương gọi là "giao lộ al-Shohada" (giao lộ của những tử đạo). Giao lộ nằm trên đường Saladin, cách Dải Gaza vài cây số về phía nam. Xung đột tại giao lộ bắt nguồn từ khu định cư Netzarim ở gần đó, là nơi cư trú cho 60 gia đình Israel cho đến khi lệnh rút khỏi dải Gaza năm 2005 của Israel được ban hành. Những người định cư luôn được hộ tống với bộ đội mỗi khi họ ra vào khu định cư

Người liên quan

nhỏ|Bản đồ giao lộ Netzarim, trại tị nạn Bureij và khu định cư Netzarim

Jamal và Muhammad al-Durrah

Jamal al-Durrah (tiếng Ả Rập: جمال الدرة, Jamāl ad-Durra; sinh ) là một thợ mộc và thợ sơn nhà trước khi vụ nổ súng xảy ra. Ông và vợ của ông, Amal, sống trong trại tị nạn Bureij được UNRWA tài trợ ở dải Gaza. Đến năm 2013, gia đình ông có bốn đứa con gái và sáu con trai, trong đó có đứa con trai được đặt tên Muhammad hai năm sau vụ nổ súng.

Trước khi xảy ra vụ nổ súng, Jamal làm việc cho thầu khoán người Israel Moshe Tamam trong 20 năm, kể từ ông mới 14 tuổi. Nhà văn Helen Schary Motro biết đến Jamal khi cô thuê ông để sửa nhà ở Tel Aviv. Cô miêu tả lịch trình làm việc của Jamal rằng ông dậy lúc 3:30 sáng để bắt xe buýt và đến cửa khẩu lúc 4 giờ, sau đó bắt chiếc xe buýt thứ hai để rời khỏi dải Gaza và đến nơi làm việc lúc 6 giờ. Tamam gọi ông là một "người đàn ông tuyệt vời", một người mà ông có tin tưởng để làm việc một mình trong nhà của khách hàng.

Muhammad Jamal al-Durrah (sinh năm 1988) học lớp năm, nhưng trường học của cậu bé bị đóng cửa vào ngày 30 tháng 9 năm 2000 do chính quyền Dân tộc Palestine kêu gọi một cuộc đình công để tưởng niệm cuộc bạo động xảy ra ở Jerusalem một ngày trước đó. Mẹ của Muhammad nói rằng cậu bé xem bạo động đang diễn ra trên tivi và hỏi mẹ cho cậu tham gia được không, Motro viết rằng Jamal vừa mới bán một chiếc Fiat 1974, và Muhammad rất thích xe hơi nên cả hai cùng nhau đi đến buổi đấu giá. Sau khi học một chút nghề y, ông đến sinh sống ở Jerusalem năm 1968 và trở thành công dân chính thức của Israel. Ông làm việc cho đài truyền hình France 2 năm 1981 và trở thành cục trưởng văn phòng đài truyền hình năm 1990 rồi nghỉ hưu năm 2015. Enderlin là tác giả của nhiều cuốn sách về Trung Đông, trong đó có một cuốn xuất bản năm 2010 nói về Muhammad al-Durrah mang tên Un Enfant est Mort: Netzarim, 30 Septembre 2000. Năm 2009, ông được trao tặng huân chương Bắc Đẩu Bội tinh, huân chương cao quý nhất của Nhà nước Pháp.

Theo lời của phóng viên Pháp Anne-Elisabeth Moutet, những tin tức về xung đột Israel–Palestine của ông Enderlin được các phóng viên khác đánh giá cao, nhưng thường xuyên bị các nhóm ủng hộ Israel chỉ trích. và con của ông bị hăm doạ. Cả gia đình đều phải chuyển nhà đến nơi khác và còn có dự định nhập cư sang Hoa Kỳ.

Báo cáo ban đầu

Hiện trường ngày nổ súng

Vào ngày Rosh Hashanah (năm mới theo lịch Do Thái) khi lực lượng Israel nổ súng, tiền đồn hai tầng của lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) tại giao lộ Netzarim được các binh sĩ Israel từ Trung đội Công binh Lữ đoàn Givati và Tiểu đoàn Herev canh giữ.. Theo lời của Enderlin, tất cả các binh sĩ đều là người Druze.

Tiền đồn hai tầng của IDF nằm ở phía tây bắc của giao lộ. Hai toà nhà sáu tầng của Palestine (còn được gọi là "Tháp đôi") nằm ngay phía sau của tiền đồn. Đối diện đường chéo từ IDF, tiền đồn của lực lượng An ninh Quốc gia Palestine nằm ở phía nam giao lộ, được chỉ huy bởi thành viên Hội đồng Quốc gia Palestine Brigadier-General Osama al-Ali.

Ngoài đài truyền hình France 2, giao lộ Netzarim còn xuất hiện thêm đoàn ê-kíp của Associated Press và Reuters đến quay phim. Abu Rahma là phóng viên duy nhất ghi lại cảnh hai cha con al-Durrah bị bắn. Tại giao lộ xảy ra một cuộc biểu tình, khi đó những người biểu tình ném đá vào tiền đồn Israel, và IDF đáp trả bằng hơi cay. Abu Rahma đang ghi hình cuộc biểu tình và phỏng vấn những người xung quanh, trong đó có Abdel Hakim Awad, lãnh đạo phong trào thanh niên Fatah ở dải Gaza. Jamal, Muhammad và Shams Oudeh cúi mình đằng sau một trụ cống bê tông cao 0,91 m đang đặt cạnh bức tường. Bên trên trụ có một tấm đá dày che chắn cho hai cha con. Abu Rahma trốn đằng sau một chiếc xe buýt mini màu trắng bên kia đường, cách bức tường 15 m. sau đó gửi đoạn phim đó cho Enderlin ở Jerusalem thông qua vệ tinh. Enderlin cắt ghép đoạn phim xuống còn 59 giây và thuyết minh: Đoạn phim cho thấy Jamal và Muhammad đang cúi người xuống đằng sau trụ bê tông, đứa con đang la hét và người cha đang bảo vệ cậu bé. Jamal dường như la hét điều gì đó về phía người quay phim, rồi vẫy tay và la hét về phía tiền đồn Israel. Tiếng nổ súng vang lên và máy quay bị mất nét. Khi tiếng súng lắng xuống, Jamal bị thương và ngồi thẳng dậy, còn Muhammad nằm trên đùi của người cha. Tại thời điểm này trong bản báo cáo, Enderlin nói rằng: "Một cảnh sát Palestine và tài xế xe cứu thương cũng đã hi sinh trong trận chiến này". Abu Rahma kể rằng Muhammad đã nằm và chảy máu trong ít nhất 17 phút trước khi cả hai cha con được chở lên xe cứu thương. Ông nói ông không dám quay lại cảnh này vì máy quay của ông chỉ còn một cục pin. Abu Rahma ở lại giao lộ khoảng 30–40 phút cho đến khi mọi thứ an toàn để rời đi, Đoạn phim 59 giây được chiếu trên bản tin tối của đài truyền hình France 2 lúc 8:00 tối giờ địa phương (GMT+2). France 2 sau đó phát tán đoạn phim gốc khắp nơi trên thế giới miễn phí.

Thương tích và lễ tang

Jamal và Muhammad được đưa bằng xe cứu thương đến bệnh viện Al-Shifa ở thành phố Gaza.

Theo nhà bệnh lý học Abed El-Razeq El Masry, người đã khám nghiệm Muhammad, cậu bé đã bị bắn chí mạng vào vùng bụng. Năm 2002, ông đưa hình ảnh thi thể của Muhammad bên cạnh một bảng tên cho một phóng viên Đức Esther Schapira. Schapira cũng nhận được một đoạn phim từ một phóng viên Palestine, dường như ghi lại cảnh Muhammad được đưa vào bệnh viện trên một cái cáng. Trong một lễ tang công khai ở trại tị nạn Bureij, Muhammad được quấn trong lá cờ Palestine và đem đi chôn cất trước hoàng hôn vào ngày cậu bế mất, theo tục lệ truyền thống của Hồi giáo.

Jamal ban đầu được chuyển đến bệnh viện Al-Shifa ở Gaza. Một bác sĩ phẫu thuật cho Jamal, Ahmed Ghadeel, nói rằng Jamal bị bắn ở nhiều chỗ trên cơ thể, cụ thể là ở khuỷu tay phải, bắp đùi phải và phần dưới của cả hai chân; động mạch đùi của Jamal cũng bị đứt. Talal Abu Rahma quay phim lại buổi phỏng vấn Jamal và bác sĩ một ngày sau vụ nổ súng, khi đó Ghadeel cho Rahma xem hình chụp X quang khuỷu tay phải và xương chậu phải của Jamal. Moshe Tamam, thầu khoán người Israel của Jamal, đề nghị đưa ông đến bệnh viện ở Tel Aviv, nhưng chính quyền Palestine từ chối. Thay vào đó, Jamal được chở đến trung tâm Y tế King Hussein ở Anman, Jordan, nơi ông được Vua Abdullah đến thăm. Jamal được báo cáo đã kể cho Tamam rằng ông đã bị bắn chín phát, có năm viên đạn đã được lấy ra ở Gaza và bốn viên ở Anman.

Lời kể của Abu Rahma

Enderlin cáo buộc IDF đã bắn chết Muhammad dựa trên lời kể của người quay phim Talal Abu Rahma. Abu Rahma luôn có thái độ minh bạch trong các buổi phỏng vấn khi cho rằng chính người Israel đã nổ súng. Ví dụ, ông đã kể với báo The Guardian: "Họ đang dọn dẹp hiện trường. Dĩ nhiên là họ đã thấy người cha. Họ đang ngắm vào đứa con, và điều đó đã làm tôi ngạc nhiên, vâng, vì họ đã bắn cậu bé không phải một lần mà là nhiều lần".

Abu Rahma đã khẳng định trong một bản khai có tuyên thệ rằng "đứa bé đã cố tình bị bắn chết một cách tàn nhẫn và người cha bị bắn trọng thương bởi quân đội Israel". Bản khai được giao cho Trung tâm Nhân quyền Palestine ở Gaza và được Abu Rahma ký tên dưới sự hiện diện của luật sư nhân quyền Raji Sourani.

Ngày 3 tháng 10 năm 2000, thiếu tướng Giora Eiland, giám đốc phụ trách điều hành IDF, nói rằng một cuộc điều tra nội bộ đã chỉ ra rằng những phát súng nhắm vào hai cha con là do quân đội Israel.

Tranh cãi

trái|nhỏ|Biên tập viên thời sự [[Arlette Chabot cho rằng không ai biết chắc chắn ai là người đã nổ súng. Quan điểm thứ ba được đề ra bởi Arlette Chabot, biên tập viên thời sự của France 2, cho rằng không ai biết chắc chắn ai là người đã nổ súng. Những người theo dõi cái chết của Muhammad đặt tên cho quan điểm này là "cực đoan". Quan điểm cực đoan có hai dạng chính, một là hai cha con al-Durrah đã không bị bắn và Muhammad đã không chết, và hai là cậu bé bị cố tình bắn chết bởi người Palestine.

Quan điểm cho rằng cái chết của Muhammad được dàn dựng xuất hiện sau một cuộc điều tra chính quyền Israel vào tháng 11 năm 2000. Luc Rosenzweig, nguyên là tổng biên tập viên của báo Le Monde và đã từng làm việc tại Metula; Richard Landes, nhà sử học người Mỹ có liên quan khi được Enderlin cho xem đoạn phim gốc trong chuyến thăm Jerusalem năm 2003; Gérard Huber, nhà phân tích tâm lý học Pháp; và Pierre-André Taguieff, triết gia người Pháp chuyên về chủ nghĩa bài Do Thái. Quan điểm này nhận được thêm sự ủng hộ vào năm 2013 từ cuộc điều tra chính quyền Israel lần thứ hai mang tên "cuộc điều tra Kuperwasser". Nhiều bình luận viên coi quan điểm này là một thuyết âm mưu cánh hữu và là một chiến dịch nhằm bôi nhọ Palestine.