Alabama () là một tiểu bang nằm ở vùng đông nam Hoa Kỳ, giáp với Tennessee về phía bắc, Georgia về phía đông, Florida và vịnh Mexico về phía nam, và Mississippi về phía tây. Alabama là bang rộng thứ 30 và đông dân thứ 24 (2010) của Hoa Kỳ. Ở đây có một trong những thủy lộ nội địa dài nhất đất nước (dài ).
Alabama có biệt danh là Yellowhammer State (Tiểu bang Chim cổ vàng), theo loài biểu tượng của bang. Alabama còn được gọi là "Heart of Dixie" (Tâm Dixie) và Cotton State (Tiểu bang Bông). Loài cây tượng trưng là thông lá dài (Pinus palustris), và loài hoa tượng trưng là hoa trà. Thủ phủ của Alabama là Montgomery. Thành phố lớn nhất theo dân số là Birmingham, mà từ lâu đã là thành phố được công nghiệp hóa mạnh mẽ nhất; thành phố lớn nhất theo diện tích là Huntsville. Thành phố cổ nhất là Mobile, thành lập bởi thực dân Pháp năm 1702 như thủ phủ của Louisiane thuộc Pháp.
Từ cuộc Nội chiến Hoa Kỳ đến Chiến tranh thế giới thứ hai, Alabama, như nhiều bang ở Nam Hoa Kỳ, phải đối mặt với khó khăn kinh tế, một phần bởi vì sự phụ thuộc vào nông nghiệp. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, Alabama phát triển nhờ sự chuyển hướng kinh tế từ chủ yếu dựa trên nông nghiệp sang một nền kinh tế đa dạng hơn. Nền kinh tế thế kỷ 21 của Alabama dựa trên quản lý, sản xuất ô tô, tài chính, chế tạo, hàng không vũ trụ, khai thác quặng, y tế, giáo dục, bán lẻ, và công nghệ.
Từ nguyên
Những người Âu-Mỹ đặt tên sông Alabama và bang Alabama theo người Alabama, một tộc người nói ngôn ngữ Muskogee sinh sống ngay cạnh nơi hợp lưu của sông Coosa và sông Tallapoosa. Trong tiếng Alabama, từ dành cho người thuộc dòng dõi Alabama là Albaamo (hoặc Albaama hoặc Albàamo, tùy theo phương ngữ; dạng số nhiều Albaamaha).
Từ Alabama do vậy nhiều khả năng đến từ tiếng Alabama, giả thuyết rằng nó được mượn từ tiếng Choctaw khó mà chính xác. Cách viết của từ "Alabama" biến thiên đáng kể trong các tài liệu lịch sử.
Một số học giả đề xuất rằng nó xuất phát từ tiếng Choctaw: alba ("cây" hay "cỏ") và amo ("cắt", "xém", hay "thu lượm"). Ý nghĩa có thể là "người dọn sạch bụi cây" chỉ việc dọn đất để trồng trọt
Địa lý
thumb|top|Một trong các lối vào [[Tượng đài quốc gia hang Russell|hang Russell tại hạt Jackson. Than từ lửa trại của những người bản địa trong hang có niên đại từ 6550 tới 6145 TCN.]]Alabama là bang lớn thứ 30 tại Hoa Kỳ với tổng diện tích : 3,2% diện tích là nước, khiến Alabama trở thành bang có diện tích mặt nước lớn thứ 23. Đây cũng là nơi có hệ thống thủy lộ nội địa lớn thứ nhì Hoa Kỳ. Khoảng ba phần năm diện tích là đồng bằng thoai thoải với xu hướng thấp xuống khi về gần sông Mississippi và vịnh Mexico. Vùng Bắc Alabama nhiều núi non hơn, với sông Tennessee chảy qua một thung lũng lớn và tạo ra nhiều lạch, suối, sông, hẽm núi, và hồ.
Alabama giáp với Tennessee về phía bắc, Georgia về phía đông, Florida về phía nam, và Mississippi về phía tây. Alabama có một đường bờ biển, ở góc tây nam của bang. tại vịnh Mobile tới hơn 1.800 feet (550 m) tại dãy Appalachia miền đông bắc.
Điểm cao nhất là đỉnh núi Cheaha, Alabama có đất rừng (tức 67% tổng diện tích). Quận Baldwin, dọc theo duyên hải Vịnh, là quận lớn nhất của bang về cả diện tích đất liền và diện tích mặt nước.
Những khu vực tại Alabama được quản lý bởi Dịch vụ Vườn Quốc gia gồm vườn quân sự quốc gia Horseshoe Bend gần thành phố Alexander; khu bảo tồn quốc gia Little River Canyon gần Fort Payne; tượng đài quốc gia hang Russell tại Bridgeport; khu lịch sử quốc gia Tuskegee Airmen tại Tuskegee; và khu lịch sử quốc gia học viện Tuskegeee gần Tuskegee.
Thêm vào đó, Alabama sở hữu bốn rừng quốc gia: Conecuh, Talladega, Tuskegee, và William B. Bankhead. Alabama còn có đại lộ Natchez Trace, đường lịch sử quốc gia Selma To Montgomery, và đường lịch sử quốc gia Trail Of Tears. Một thắng cảnh tự nhiên nổi bật ở Alabama là cầu đá "Natural Bridge", chiếc cầu tự nhiên dài nhất, ở phía đông của dãy Rocky, ngay phía nam của Haleyville.
Khí hậu
thumb|upright|Cây vào mùa thu ở Birmingham
Khí hậu của Alabama là khí hậu cận nhiệt đới âm (Cfa) theo phân loại khí hậu Köppen. Nhiệt độ trung bình hằng năm là 64 °F (18 °C). Miền nam thường ấm hơn do sự lân cận với vịnh Mexico, còn miền bắc, nhất là ở dãy Appalachia mạn đông bắc, thường lạnh hơn. Thường, Alabama có mùa hè nóng và mùa đông dịu và mưa nhiều gần như quanh năm. Alabama nhận lượng mưa trung bình mỗi năm và mùa trồng trọt kéo dài đến 300 ngày ở miền nam.
Nhiệt độ cao nhất từng được ghi nhận tại Alabama là ngày 5 tháng 9 năm 1925, ở Centerville. Nhiệt độ thấp nhất được ghi nhận là ngày 30 tháng 1 năm 1966, ở New Market.
Hệ động-thực vật
thumb|Một bụi [[Hymenocallis coronaria cạnh sông Cahaba.]]
Alabama là nơi có một hệ động thực vật phong phú, chủ yếu là do sự đa dạng về môi trường sống, từ thung lũng Tennessee, cao nguyên Appalachia, và Ridge-and-Valley Appalachians của miền bắc đến Piedmont, Canebrake và Black Belt của miền trung đến đồng bằng duyên hải Vịnh và bãi biển dọc vịnh México của miền nam. Alabama thường được xếp vào tốp đầu về đa dạng sinh học.
Alabama nằm trong quần xã sinh vật rừng cây hạt trần cận nhiệt đới và từng hỗ trợ rừng thông trãi rộng khắp nơi, mà vẫn chiếm một phần lớn trong tổng diện tích rừng toàn bang.
Các loài động vật bản địa gồm 62 loài động vật có vú, 93 loài động vật bò sát, 73 loài động vật lưỡng cư, khoảng 307 loài cá nước ngọt, Động vật không xương sống gồm 83 loài tôm hùm đất và 383 loài động vật thân mềm. 113 trong số những loài động vật thân mềm này chưa bao giờ thu thập được ở nơi nào ngoài Alabama.
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Đại học Alabama** (tiếng Anh: **The University of Alabama**, được gọi tắt là **Alabama**, **UA**, hoặc **Bama**) là một trường đại học nghiên cứu công lập ở Tuscaloosa, Alabama, Hoa Kỳ. Trường được thành lập
**Alabama** () là một tiểu bang nằm ở vùng đông nam Hoa Kỳ, giáp với Tennessee về phía bắc, Georgia về phía đông, Florida và vịnh Mexico về phía nam, và Mississippi về phía tây.
**Lãnh thổ Alabama** (tiếng Anh: _Alabama Territory_ hay _Territory of Alabama_) từng là một lãnh thổ hợp nhất có tổ chức của Hoa Kỳ. Lãnh thổ Alabama được tách ra từ Lãnh thổ Mississippi ngày
**Quận Jefferson** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Đây là quận đông dân nhất bang. Quận này được đặt tên theo. Theo điều tra dân số của Cục điều tra dân số
**Quận Walker** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2000 là 70.713 người. Quận lỵ đóng ở Jasper. ## Lịch sử Quận Walker được thành lập ngày 26 tháng 12
**Quận Marshall** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Quận nằm trong Khu vực thống kê tổng hợp Huntsville-Decatur. Theo điều tra dân số năm 2000 của Cục điều tra dân số Hoa
**Sông Alabama** là một con sông ở tiểu bang Alabama, được hình thành bởi các sông Tallapoosa và Coosa, hợp lưu khoảng 6 dặm (10 km) về phía bắc của Montgomery. Con sông chảy về phía
**Quận Shelby** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Theo điều tra dân số năm 2000 của Cục điều tra dân số Hoa Kỳ, quận có dân số 192.503 người. Quận lỵ đóng
**Quận Marion** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Quận này được đặt tên theo. Theo điều tra dân số của Cục điều tra dân số Hoa Kỳ năm 2000, quận có dân
**Birmingham** (bûr'mĭng-hām') là thành phố lớn nhất bang Alabama và là thủ phủ của quận Jefferson, Hoa Kỳ. Dân số của nội thành thành phố theo điều tra dân số năm 2019 là 209.403 người
**Dauphin Island** là một thị trấn thuộc quận Mobile, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 1602 người, mật độ đạt 97 người/km².
**Tuscaloosa** là một thành phố ở trung tâm phía Tây của tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Nằm bên sông Black Warrior, Tuscaloosa là thành phố lớn thứ năm của tiểu bang Alabama với dân số
**Quận Morgan** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Đây là quận đông dân nhất Vùng đô thị Decatur và là quận đông dân thứ nhì trong Khu vực thống kê đô thị
**Anniston** là một thành phố thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Thành phố có diện tích km², dân số thời điểm năm là người 24.276 người Theo ước tính của Cục điều tra dân số
**Quận Coosa** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Tên của nó bắt nguồn từ một thị trấn của bộ lạc Creek. Tính đến năm 2000 dân số là 12.202 người, nhưng kể
**Gadsden** là một thành phố thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Thành phố có diện tích 99,70 km², dân số thời điểm năm 2010 là 36.856 người. Đây là quận lỵ quận Etowah, thành phố có
**Huntsville** là một thành phố thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Thành phố có diện tích 543,9 km², dân số thời điểm năm là 158.216 người, dân số năm 2010 ước tính là 180.105 người. Thành
**Madison, Alabama** là một thành phố thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Thành phố có diện tích km2, dân số thời điểm năm là người. ## Thông tin nhân khẩu Theo điều tra dân năm
**Hoover** là một thành phố thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Thành phố có diện tích km², dân số thời điểm năm là 62.742 người, ước tính dân số năm 2008 là 73.000 người. Thành
**Mobile** ( ) là một thành phố thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Đây là thành phố lớn thứ 3 bang Alabama. Thành phố có diện tích km2, dân số thời điểm năm là người.
**Quận Henry** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Quận được đặt tên theo Patrick Henry, thống đốc Virginia. Dân số năm 2000 là 16.310 người. Quận lỵ là Abbeville. Quận Henry thuộc
**Wetumpka** là một thành phố ở quận Elmore, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Theo điều tra dân số năm 2000 dân số là 5.726 Thành phố là quận lỵ của quận Elmore, một trong những
**Fairfield** là một thành phố thuộc quận Covington, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 11336 người, mật độ đạt 1261 người/km².
**Prattville** là một thành phố thuộc quận Autauga, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 32696 người, mật độ đạt 384 người/km².
**Oxford** là một thành phố thuộc quận Calhoun, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 20800 người, mật độ đạt 262 người/km².
**Notasulga** là một thị trấn thuộc quận Macon, bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 826 người, mật độ đạt 23 người/km². ## Hình ảnh Tập tin:Small-city-symbol.svg Tập tin:Flag of Alabama.svg
**Leeds** là một thành phố thuộc quận Jefferson, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 11473 người, mật độ đạt 194 người/km².
**Tuskegee** là một thành phố thuộc quận Macon, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 11063 người, mật độ đạt 265 người/km².
**Selma** là một thành phố thuộc quận Dallas, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 18278 người, mật độ đạt 511 người/km².
**Quận Butler** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Theo điều tra dân số năm 2010, dân số là 20.947 người. Quận lỵ đóng ở Greenville. Tên của nó là để vinh danh
nhỏ|Quận Perry là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ Perry County Courthouse (Built 1855-1856), Marion, Alabama **Quận Perry** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ, với quận lỵ là Marion. Theo
**Quận Mobile** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Quận này được đặt tên theo. Theo điều tra dân số của Cục điều tra dân số Hoa Kỳ năm 2000, quận có dân
**Auburn** là một thành phố thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Thành phố có diện tích 140,8 km², dân số thời điểm năm 2009 là 57.833 người.
nhỏ|Từ phía bắc của dòng sông tại bến thuyền bên cạnh [[Hard rock|Hard Dock]] **Decatur, Alabama** là một thành phố thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Thành phố có diện tích km2, dân số thời
**Quận Houston** là một quận thuộc tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 100.085 người. Quận lỵ đóng ở Dothan ## Địa lý Theo Cục điều tra dân số Hoa Kỳ, quận
**Arab** (_Ả Rập_) là một thành phố thuộc quận Marshall, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 8272 người, mật độ đạt 246 người/km².
**Altoona** là một thị trấn thuộc quận Etowah, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 966 người, mật độ đạt 86 người/km².
**Greenville** là một thành phố thuộc quận Butler, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 6929 người, mật độ đạt 125 người/km².
**Greensboro** là một thành phố thuộc quận Hale, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 2527 người, mật độ đạt 410 người/km².
**Goshen** là một thị trấn thuộc quận Pike, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 303 người, mật độ đạt 46 người/km². ## Ảnh File:Goshen High School Goshen Alabama.JPG|Goshen High School
**Calera** là một thành phố thuộc quận Shelby, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 10984 người, mật độ đạt 176 người/km².
**Piedmont** là một thành phố thuộc quận Madison, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 4961 người, mật độ đạt 195 người/km².
**Ozark** là một thành phố thuộc quận Dale, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 14588 người, mật độ đạt 165 người/km².
**Millbrook** là một thành phố thuộc quận Elmore, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 16893 người, mật độ đạt 509 người/km².
**Marion** là một thành phố thuộc quận Perry, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 3281 người, mật độ đạt 120 người/km².
**Livingston** là một thành phố thuộc quận Sumter, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 2881 người, mật độ đạt 156 người/km².
**Woodstock** là một thị trấn thuộc quận Tuscaloosa, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 1081 người, mật độ đạt 59 người/km².
**Warrior** là một thành phố thuộc quận Jefferson, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 3153 người, mật độ đạt 125 người/km².
**Vincent** là một thị trấn thuộc quận Shelby, tiểu bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 2024 người, mật độ đạt 40 người/km².
**Vance** là một thị trấn thuộc quận Tuscaloosa, bang Alabama, Hoa Kỳ. Dân số năm 2009 là 1220 người, mật độ đạt 46 người/km².