Eo biển Oresund
Bản đồ đường bờ biển Đan Mạch ở phía tây, đường bờ biển Thụy Điển ở phía đông. Yừ năm 1888.
Eo biển Oresund (tiếng Đan Mạch: Øresund; tiếng Thụy Điển: Öresund) là eo biển ngăn cách đảo Zealand (Đan Mạch) với vùng Scania (nam Thụy Điển) và là eo biển lớn thứ nhì của Đan Mạch, sau Eo biển Storebælt và Eo biển Lillebælt.
Địa lý
Eo biển Oresund dài 118 km, rộng từ 4 tới 28 km. Phía bắc giáp vùng biển Kattegat, theo đường thẳng từ Gilbjerg Hoved (Zealand, Đan Mạch) tới Kullen (tây nam Thụy Điển). Phía nam giáp biển Baltic theo đường thẳng từ tháp hải đăng ở Stevns (Zealand, Đan Mạch) tới Skanör med Falsterbo (tây nam Thụy Điển).
Chiều sâu trung bình của eo biển này là khoảng 11 m. Tuy nhiên eo cũng gồm các vịnh có chiều sâu khoảng 40 m, vd. ở quãng hẹp 4 km giữa Helsingør (cực đông đảo Zealand) và Helsingborg (tây nam Thụy Điển).
Nền đáy của eo rất khác biệt, tuy nhiên có thể nói chung là các vùng nước nông có nền đáy bằng cát, các vùng nước sâu có nền đáy bằng đất sét và đất bùn. Ở vài vùng nhỏ cũng có các tảng đá ngầm. Một số nơi ở Vịnh Køge cũng có các chỏm đá vôi trồi lên. Giữa đảo Amager (Zealand) và Malmö (Thụy Điển) có một lớp băng tích cũ hình vòng cung tên là Drogden Sill, nơi nước không sâu quá 10 m.
Khoảng 25% lượng nước luân chuyển giữa biển Baltic với vùng biển Kattegat/Bắc Hải thông qua eo biển Oresund. Thông thường, dòng nước trên bề mặt chảy lên phía bắc dẫn theo nước lợ từ biển Baltic lên vùng biển Kattegat. Từ Kattegat, dòng nước mặn chảy ngầm dưới đáy ngược về biển Baltic. Hai lượng nước lợ và nước mặn này không trộn lẫn với nhau trong tình trạng biển yên gió lặng, mà tạo thành một lớp dị biệt nhiệt (lớp nước có sự quá độ nhiệt giữa lớp trên và lớp dưới) với mức gradient lớn. Lớp nước dị biệt nhiệt này thường nằm ở độ sâu 10–12 m. Chỉ trong trường hợp rất hiếm thì gió mới đủ sức mạnh chuyển nước mặn từ Kattegat thẳng vào biển Baltic.
Lịch sử
Trước đây eo biển Oresund thuộc Đan Mạch. Đan Mạch kiểm soát eo biển này bằng 2 pháo đài, một là pháo đài Kronborg ở bờ tây, đặt tại Helsingør (đảo Sjælland) và pháo đài Kärnan ở bờ đông, đặt tại Helsingborg (Thụy Điển ngày nay), nơi eo biển hẹp nhất (chỉ rộng 4 km). Tới năm 1658 Đan Mạch phải nhượng các vùng Scania (Skåne), Halland và Blekinge (nay là nam Thụy Điển) cho Thụy Điển theo Hòa ước Roskilde thì eo biển Oresund trở thành biên giới chung giữa Đan Mạch và Thụy Điển.
Năm 1429 vua Đan Mạch Erik af Pommern (Erik VII) lập ra sắc thuế đánh vào các tàu giao thông qua eo biển này, gọi là Øresundstolden. Các tàu đi qua phải ghé vào Helsingør nộp thuế. Nếu tàu nào không nộp thì các súng đại bác từ 2 pháo đài 2 bên sẽ bắn chìm tàu. Năm 1567, thuế này được qui đổi thành 1-2% trị giá chuyến hàng chở trên tàu. Để đề phòng các tàu trốn thuế chạy theo đường khác, Đan Mạch cũng áp dụng thuế này cho khu vực eo biển Storebælt và Lillebælt. Đây là khoản thu nhập khá lớn cho hoàng triều Đan Mạch từ nhiều thế kỷ.
Tới năm 1857, Thỏa ước Copenhagen mới bãi bỏ sắc thuế này, đồng thời biến cả ba eo biển Oresund, Storebælt và Lillebælt thành đường hàng hải quốc tế, cho các tàu quân sự cũng như thương mại tự do giao thông. Bù lại, Đan Mạch được bồi thường 1 lần số tiền 33,5 triệu rigsdaler (đơn vị tiền đúc bằng bạc của Đan Mạch thời đó).
Ngày 1 tháng 7 năm 2000, đã khai trương cầu Oresund (và đường hầm) qua eo biển này do Đan Mạch và Thụy Điển cùng chung xây dựng và điều hành.
Các thành phố lớn ở hai bờ eo biển Oresund
Phía Đan Mạch:
- Helsingør (46.300 dân, năm 2012)
- Copenhagen (1.974.542, 2012)
- Køge (35.295, 2012)
Phía Thụy Điển:
- Helsingborg (97.122, năm 2010)
- Landskrona (30.499, 2010)
- Malmö (280.415, 2012, dân cư đô thị)
Chú thích & Tham khảo
[1] đơn vị tính độ tăng hay giảm dần về mặt vật lý của vật thể khi di chuyển theo một hướng nhất định
[2] http://www.danskskaansforening.dk/DST/2-05-oresundstolden.htm
- Menefee, Samuel Pyeatt The Sound Dues and Acces to the Baltic Sea in Renate Platzoder and Philomene Verlaan (eds.),The Baltic Sea: New Developments in National Policies and International Co-Operation (1996), pp. 101–32
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Eo biển Oresund Bản đồ đường bờ biển Đan Mạch ở phía tây, đường bờ biển Thụy Điển ở phía đông. Yừ năm 1888. **Eo biển Oresund** (tiếng Đan Mạch: _Øresund_; tiếng Thụy Điển: _Öresund_)
Cảnh nhìn từ Malmö Cầu Oresund nối vào đảo nhân tạo Peberholm, ảnh chụp từ trên không Hình chụp từ vệ tinh nhân tạo [[Cầu dây văng Oresund]] **Cầu Øresund**, **Öresund** hay **Oresund** (tiếng Đan
**Vùng Øresund** (tiếng Đan Mạch: _Øresundsregionen_, tiếng Thụy Điển: _Öresundsregionen_) là vùng liên quốc gia lớn nhất khu vực Bắc Âu xuyên qua Eo biển Øresund. ## Địa lý và dân số Vùng Øresund gồm
**Helsingborg** ( là một thành phố thuộc khu đô thị của Thụy Điển và là trụ sở của thị xã Helsingborg, vùng Skåne, (nam Thụy Điển) với 91.457 dân cư vào năm 2005.. Vị trí
**Copenhagen** (viết theo tên tiếng Anh; phiên âm tiếng Việt: **Cô-pen-ha-ghen**) hay **København** (tên gốc tiếng Đan Mạch, ) là thủ đô và là thành phố lớn nhất của Đan Mạch, đồng thời là thành
nhỏ|phải|Bản đồ Đan Mạch với đảo Sjælland được tô đậm **Sjælland** (tiếng Anh: _Zealand_, tiếng Latin: _Selandia_), có diện tích 7.031 km², là đảo lớn nhất của Đan Mạch và là đảo lớn thứ 95 trên
nhỏ|phải|Cầu Øresund với đảo Peberholm phía bên phải và đảo [[Saltholm phía bên trái]] nhỏ|phải|Peberholm nhìn từ phía tây bắc **Peberholm** là một đảo nhân tạo của Đan Mạch nằm trong eo biển Øresund, phía
phải|The [[Flag of Skåne. Introduced 1902; used by Skåne Regional Council since 1999]] **Skåne** ( là một trong những tỉnh truyền thống cực nam của Thụy Điển (_landskap_). Tỉnh này tạo thành một bán đảo
**Chiến tranh Thụy Điển - Đan Mạch (1658 - 1660)** là cuộc chiến tranh thứ hai của vua Karl X Gustav của Thụy Điển chống Đan Mạch. Cuộc chiến tranh này xảy ra chỉ chưa
nhỏ|278x278px|[[Cầu Nhật Tân là cầu dây văng lớn nhất Việt Nam nằm tại Hà Nội]] **Cầu dây văng** là một loại cầu bao gồm một hoặc nhiều trụ (thường được gọi là tháp), với dây
**Đan Mạch** (tiếng Đan Mạch: _Danmark_) là một quốc gia thuộc vùng Scandinavia ở Bắc Âu và là thành viên chính của Vương quốc Đan Mạch. Đan Mạch nằm ở vùng cực nam của các
phải|Vị trí Helsingør trên bản đồ Đan Mạch Lâu đài Kronborg Cảng Helsingør **Helsingør** ( là thành phố của Đan Mạch, nằm ở bờ đông bắc đảo Zealand. Helsingør có 34.350 cư dân (2008) và
phải| Kattegat ở phía bên phải, giữa [[Jutland và Thụy Điển.]] Hình Kattegat từ vệ tinh. **Kattegat** là vùng biển giữa bán đảo Jutland (Đan Mạch) và Thụy Điển. Kattegat có diện tích khoảng 30.000 km².
**Cuộc chiến tranh bảy năm ở Bắc Âu** (cũng gọi là **Cuộc chiến tranh Bắc Âu thứ nhất**) là cuộc chiến giữa một bên là Thụy Điển và bên kia là Liên minh Đan Mạch
phải|Dragør Strand Hotel ở Amager. Hình của Henrik Reinholdson (2005). phải| **Amager** (ở giữa, phía bên phải). **Amager** ( hay, nhất với người lớn tuổi, ) là tên một đảo của Đan Mạch, trong eo
|- | **Châu lục** || châu Âu |- | **Tiểu vùng** || Scandinavia |- | **Vị trí địa lý** || |- | **Diện tích**
- Tổng cộng
- Vùng nước | Thứ 55 thế giới
449.964 km²
39,03-
nhỏ|Bella Center **Bella Center** (viết tắt là **BC**) là Trung tâm hội nghị và triển lãm lớn nhất vùng Scandinavia, tọa lạc tại Copenhagen, Đan Mạch. Trung tâm này nằm ở Ørestad, giữa trung tâm
**Liên minh châu Âu** hay **Liên hiệp châu Âu** (tiếng Anh: _European Union_; viết tắt **EU**), còn được gọi là **Liên Âu** (tiền thân là Cộng đồng Kinh tế châu Âu), là một thực thể
Hình chụp lâu đài Kronborg từ trên không thumb|Lâu đài Kronborg **Lâu đài Kronborg** (tiếng Đan Mạch: _Kronborg Slot_) là một lâu đài của Đan Mạch, nằm ở thành phố Helsingør (được làm cho bất
Bãi tuốc bin gió Middelgrunden, 2009 **Bãi tuốc bin gió Middelgrunden** là một bãi tuốc bin gió ngoài khơi của Đan Mạch, trong eo biển Oresund, ở độ sâu từ 4 tới 8 m, cách
Vị trí đảo Saltholm **Saltholm** là đảo lớn thứ 21 của Đan Mạch, nằm trong Eo biển Oresund, cách đảo Amager 5 km về phía đông bắc và cách quảng trường tòa đô chính Copenhagen khoảng
**Sân bay Malmö** cũng có tên là **Sân bay Malmö Sturup** () là sân bay bận rộn thứ tư của Thụy Điển, nằm cách Malmö khoảng 28 km và cách Lund 26 km. Qua cầu Oresund, sân
phải|Đảo Møn màu đỏ trên bản đồ **Đảo Møn** là một đảo của Đan Mạch trong Biển Baltic, gần bờ phía nam của đảo Zealand, phía tây là Đảo Falster. Đảo Møn nối với đảo
**Chiến tranh Ba Mươi Năm** bắt đầu từ năm 1618, kết thúc năm 1648, chủ yếu diễn ra tại vùng nay là nước Đức và bao gồm hầu hết các cường quốc của châu Âu
phải|nhỏ|Phi trường Roskilde **Phi trường Roskilde** (tiếng Đan Mạch: _Roskilde Lufthavn_), tên chính thức là **Phi trường Copenhagen, Roskilde**, là một phi trường nằm ở phía nam thành phố Roskilde (đảo Zealand, Đan Mạch) khoảng
**Skagerrak** là một eo biển giữa bờ biển nam của Na Uy và bờ biển nam của Thụy Điển và bán đảo Jutland của Đan Mạch. Cùng với các eo biển Kattegat và eo biển
Các eo biển của Đan Mạch và phía tây nam [[biển Baltic.]] **Eo biển Storebælt** (Eo biển lớn, tiếng Đan Mạch: _Storebælt_) là eo biển giữa đảo Fyn và đảo Zealand của Đan Mạch và
**Cầu Storebælt** (Cầu Eo biển lớn, tiếng Đan Mạch: _Storebæltsbroen_) - cùng với một đoạn đường hầm kép dành cho xe lửa dài 8.024 m - là khâu nối giao thông cố định giữa đảo
**Sân bay Smaland** là một sanbay ở đông nam Thụy Điển, phía nam của tỉnh Småland. Sân bay nằm cách trung tâm Växjö khoảng 10 km về phía tây bắc. Sân bay này thuộc sở hữu
Bản đồ phi trường Copenhagen **Phi trường Copenhagen** có tên chính thức là **Phi trường Copenhagen, Kastrup** (để phân biệt với Phi trường Copenhagen, Roskilde), cũng thường gọi tắt là **Phi trường Kastrup** (mã IATA:
Bản đồ Eo biển Lillebælt phải|Hình Eo biển Lillebælt **Eo biển Lillebælt** (Eo biển nhỏ; tiếng Đan Mạch: _Lillebælt_) là eo biển nhỏ nhất trong 3 eo biển của Đan Mạch. Eo biển Lillebælt nằm
**Danh sách eo biển** là liệt kê các eo biển đã được biết đến và đặt tên trên thế giới. _xem thêm:_ :Thể loại:Eo biển ## A * Eo biển Agattu - Aleutians * Eo
**Biển Bắc** (hay **Bắc Hải**), trước Thế chiến I ở Mỹ còn gọi là Đại dương Đức (_German Ocean_), là một vùng biển ở đông bắc Đại Tây Dương. Biển Bắc giáp Na Uy và
nhỏ|phải|Một hành lang trong Middelgrundsfortet **Middelgrundsfortet** là một pháo đài biển tọa lạc ở Øresund giữa Copenhagen và Malmö. Đảo nhân tạo và pháo đài được xây dựng trong giai đoạn 1890–1894 làm một bộ
**Hørsholm** là một thành phố Đan Mạch, nằm bên bờ Øresund với khoảng cách khoảng về phía bắc Copenhagen. Dân số thành phố này tại thời điểm năm 2011 là 45.873 người. Đây là thành
**Trận Đan Mạch** là tên gọi cuộc tấn công của quân đội Đức Quốc xã băng qua biên giới Đan Mạch ngày 9 tháng 4 năm 1940 trên cả ba mặt trận đất liền, biển
**Landskrona** là thành phố thủ phủ của đô thị Landskrona và là thành phố lớn thứ năm trong hạt Skåne ở phía nam Thụy Điển, với dân số theo số liệu tại thời điểm ngày
**Cá Pacu** là tên gọi chỉ chung cho một số loài cá nước ngọt serrasalmid ăn tạp ở Nam Mỹ có quan hệ gần gũi với loài cá piranha. Các loài pacu được biết đến
**Royal Arena** là một nhà thi đấu đa năng ở khu vực Nam Ørestad của Copenhagen, Đan Mạch. Nhà thi đấu được khởi công xây dựng vào ngày 26 tháng 6 năm 2013 và được
thumb|Biển cận biên theo định nghĩa của [[Tổ chức Hàng hải Quốc tế]] Bài này chứa **danh sách biển** – các bộ phận lớn của đại dương thế giới, bao gồm các khu vực nước,