Yangon, còn gọi là Rangoon, (, MLCTS rankun mrui; ; tên tiếng Việt cũ: Ngưỡng Quang hoặc Ngưỡng-quảng) là cố đô và là thành phố lớn nhất Myanmar với dân số 5.514.000 (2022). Thành phố nằm ở ngã ba sông Yangon và sông Bago, cách Vịnh Martaban 30 km. Tọa độ của Yangon là 16°48' vĩ bắc, 96°09' độ kinh đông (16.8, 96.15), theo múi giờ UTC/GMT +6:30 h.
Tháng 11 năm 2005, Hội đồng hành chính quân sự Myanmar đã quyết định dời đô từ Yangon về Naypyidaw thuộc tỉnh Mandalay. Naypyidaw chính thức trở thành thủ đô mới của Myanmar từ ngày 26 tháng 3 năm 2006.
So với các thành phố lớn ở Đông Nam Á, Yangon tương đối kém phát triển. Việc bùng nổ xây dựng phần lớn là do đầu tư nước ngoài từ Trung Quốc và Singapore. Nhiều cao ốc thương mại và nhà ở đã được xây dựng ở trung tâm thành phố. Yangon có nhiều tòa nhà thời thuộc địa nhất Đông Á hiện nay. Các văn phòng chính phủ ở trong các tòa nhà được xây thời thuộc địa (ví dụ: Tòa án Tối cao Myanmar, Tòa thị chính, chợ Bogyoke và Bệnh viện đa khoa) đang được đưa vào kế hoạch gia cố nâng cấp. New Towns (မ္ရုိ့သစ္) và các khu ngoại ô khác như thị trấn Thaketa vẫn tiếp tục nghèo khổ.
Yangon là kết hợp của hai từ: Yan (những kẻ thù) và koun (chạy thoát). Yangon là một thành viên của Hệ thống các thành phố lớn châu Á 21.
Lịch sử
Central Yangon
Hành chính
nhỏ|Tòa nhà thành phố Yangon
Các đơn vị hành chính
Thành phố Yangon được chia làm 32 thị trấn. Thị trấn vệ tinh không được tính vào các đơn vị hành chính loại này.
Quận phía Tây (Trung tâm)
- Thị trấn Ahlone
- Thị trấn Bahan
- Thị trấn Dagon
- Thị trấn Kyauktada
- Thị trấn Kyeemyintdine
- Thị trấn Lanmadaw
- Thị trấn Latha
- Thị trấn Pabedan
- Thị trấn Sanchaung
- Thị trấn Seikkan
Quận phía Đông
- Thị trấn Dagon Seikkan
- Thị trấn Đông Dagon
- Thị trấn Bắc Dagon
- Thị trấn Bắc Okkalapa
- Thị trấn Nam Dagon
- Thị trấn Nam Okkalapa
- Thị trấn Thingangyun
- Thị trấn Botahtaung
Quận phía Bắc
- Thị trấn Hlaing
- Thị trấn Hlaingthaya
- Thị trấn Insein
- Thị trấn Kamayut
- Thị trấn Mayangone
- Thị trấn Mingaladone
- Thị trấn Pazundaung
- Thị trấn Shwepyitha
Quận phía Nam
- Thị trấn Dala
- Thị trấn Dawbon
- Thị trấn Mingalataungnyunt
- Thị trấn Thaketa
- Thị trấn Tamwe
- Thị trấn Yankin
- Thị trấn Seikkyi Kanaungto
Khí hậu
Yangon có khí hậu nhiệt đới gió mùa. Theo hệ thống phân loại khí hậu Köppen.
Nhân khẩu
Yangon là thành phố đông dân nhất cho đến nay ở Myanmar. Theo điều tra dân số năm 2014, thành phố có dân số 5,16 triệu. Dân số của thành phố tăng mạnh sau năm 1948 khi nhiều người (chủ yếu là người Miến Điện bản địa) từ các vùng khác của đất nước chuyển đến các đô thị vệ tinh mới được xây dựng là Bắc Okkalapa, Nam Okkalapa và Thaketa trong những năm 1950 và Đông Dagon, Bắc Dagon và Nam Dagon vào những năm 1990. Những người nhập cư đã thành lập các hiệp hội khu vực của họ (chẳng hạn như Hiệp hội Mandalay, Hiệp hội Mawlamyaing, v.v.) ở Yangon cho các mục đích kết nối. Quyết định của chính phủ chuyển thủ đô hành chính của quốc gia đến Naypyidaw đã khiến một số lượng lớn công chức rời khỏi Yangon.
Yangon là thành phố đa sắc tộc nhất trong cả nước. Trong khi Người Ấn Độ chiếm đa số nhỏ trước Thế chiến thứ hai, ngày nay, phần lớn dân số là người gốc Người Bamar (Miến Điện) bản địa. Các cộng đồng lớn gồm người Ấn Độ hay Miến Điện gốc Nam Á và Người Hoa tồn tại, đặc biệt là ở các khu phố truyền thống ở trung tâm thành phố. Một số lượng lớn Rakhine và Karen cũng sống trong thành phố.
Tiếng Miến Điện là ngôn ngữ chính của thành phố. Tiếng Anh cho đến nay vẫn là ngôn ngữ thứ hai ưa thích của tầng lớp giáo dục. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, triển vọng về các cơ hội việc làm ở nước ngoài đã lôi kéo một số người theo học các ngôn ngữ khác: Tiếng Quan Thoại phổ biến nhất, tiếp theo là tiếng Nhật và tiếng Pháp.
Tôn giáo
Các tôn giáo chính được thực hành ở Yangon là Phật giáo, Cơ đốc giáo, Ấn Độ giáo và Hồi giáo. Chùa Shwedagon là một địa danh tôn giáo nổi tiếng trong thành phố.
Truyền thông
Yangon là trung tâm của đất nước cho các ngành công nghiệp điện ảnh, âm nhạc, quảng cáo, báo chí và xuất bản sách, và là trung tâm văn hóa của đất nước. Tất cả các phương tiện truyền thông đều được quản lý chặt chẽ bởi chính phủ quân sự. Phát sóng truyền hình là không giới hạn đối với khu vực tư nhân. Tất cả nội dung truyền thông trước tiên phải được phê duyệt bởi hội đồng kiểm duyệt truyền thông của chính phủ, Bộ phận Giám sát Báo chí và Đăng ký.
Hầu hết các kênh truyền hình trong nước được phát sóng từ Yangon. MRTV và Myawaddy TV là hai kênh chính, cung cấp các chương trình giải trí và tin tức bằng tiếng Miến Điện. Các kênh quan tâm đặc biệt khác là MWD-1 và MWD-2, MITV, kênh tiếng Anh nhắm mục tiêu đến khán giả nước ngoài qua vệ tinh và qua internet, MRTV-4 và Kênh 7 (Yangon) tập trung vào các chương trình và phim giáo dục không chính quy, và Movie 5, một kênh truyền hình trả tiền chuyên phát sóng các bộ phim nước ngoài.
Yangon có ba đài phát thanh. Đài phát thanh Myanmar là dịch vụ phát thanh quốc gia và các chương trình phát thanh chủ yếu bằng tiếng Miến Điện và tiếng Anh trong những thời gian cụ thể. Các đài phát thanh theo định hướng văn hóa đại chúng Yangon City FM và Mandalay City FM chuyên về nhạc pop tiếng Miến Điện và tiếng Anh, các chương trình giải trí, phỏng vấn người nổi tiếng trực tiếp, v.v. Các kênh radio mới như Shwe FM và Pyinsawaddy FM cũng có thể được điều chỉnh với khu vực thành phố.
Văn hóa
Ngôn ngữ chính thức là tiếng Myanmar. Tiếng Anh cũng được những người lớn tuổi hoặc có học sử dụng rộng rãi ở nội ô. Yangon có trường đại học lâu đời nhất Myanma (thành lập năm 1920). Hai trong bốn học viên y khoa đặt ở thành phố này.
Các địa điểm văn hóa
- Chùa Shwedagon
- Chùa Sule
- Nhà thờ lớn Saint Mary
- Đại học Yangon
- Bia tưởng niệm chiến tranh của quân đồng minh
- Alan Pya Paya (trước kia là Chùa Signal)
- Chaukhtatgyi Paya
- Kyaukdawgyi Paya
- Kandawgyi Lake (formerly Great Lakes)
- Inya Lake (formerly Victoria Lakes)
- Mahabandoola Park (formerly Fitche Square)
- Yangon Zoological Gardens
- Chợ Bogyoke Market (Chợ Scott)
- National Race Village
- Chùa Botahtaung
Kinh tế
Yangon là trung tâm kinh tế của Myanmar. Phần lớn xuất nhập khẩu đến từ Yangon. Năm 2004, chính phủ đã cho phép Công ty phát triển khu chế xuất Shanghai Jingqiao (Thượng Hải Kim Kiều) triển khai kế hoạch lập Đặc khu kinh tế lớn nhất Myanmar ở Thanlying Township gần cảng Thilawa. Quy hoạch đã được hoàn thành năm 2006 nhưng vẫn chưa được phê duyệt.
Giao thông
Sân bay quốc tế Yangon cách trung tâm thành phố 19 km. Xe bus luôn chật cứng khách. Hệ thống đường sắt tỏa lên các tỉnh phía bắc Myanmar. Chính phủ thường xuyên hạn chế nhập khẩu xe hơi. Do đó, thị trường chợ đen cung cấp xe mới và xe đã qua sử dụng từ Thái Lan và Trung Quốc. Xăng dầu cũng được phân phối theo tiêu chuẩn và cũng có chợ đen cấp xăng dầu. Việc đi xe máy trong thành phố là bất hợp pháp.
Hình ảnh
Hình:Yangoon-south.jpg|Khu phố Yangon, quay mặt về tháp Sule và sông Hlaing
Hình:Yangon at night.jpg|Yangon về đêm
Hình:Sule-Pagoda by-Night.jpg|Tháp Sule vào ban đêm
Hình:Karaweik-Palace.JPG|Cung điện Karaweik trên hồ Kandawgyi
Hình:Downtownflatsyangon.jpg|Những căn hộ trong khu phố
Hình:Shwedagon-Pagode.jpg|Tháp Shwedagon, một địa danh ở Yangon
Hình:Ngatatgyibuddhayangon.jpg|Hình Phật Ngahtatgyi
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Yangon**, còn gọi là **Rangoon**, (, MLCTS _rankun mrui_; ; tên tiếng Việt cũ: **Ngưỡng Quang** hoặc **Ngưỡng-quảng**) là cố đô và là thành phố lớn nhất Myanmar với dân số 5.514.000 (2022). Thành phố
**Ga trung tâm Yangon** ( ), nằm ở trung tâm thành phố Yangon, là nhà ga xe lửa lớn nhất ở Myanmar. Nó là cửa ngõ vào mạng lưới đường sắt dài 3,126 dặm (5,031 km)
thumb|Tòa thị chính Yangon **Tòa thị chính Yangon** (; YCH) là tòa thị chính của Yangon, thành phố lớn nhất Myanmar, và là trụ sở của cơ quan hành chính Ủy ban Phát triển Thành
**Đại học Công nghệ Yangon**, hay **Học viện Công nghệ Yangon**, (YIT) là trường đại học kỹ thuật đầu tiên ở Myanmar. Trường tọa lạc tại Gyogone, Insein, Yangon, và có chương trình đào tạo
Cổng ra tại sân bay quốc tế Yangon **Sân bay quốc tế Yangon** là một sân bay tại Mingaladon Township, Yangon của Myanmar. Sân bay nằm ở Mingaladon, 15 km về phía bắc trung tâm Yangon,
**Sông Yangon** (cũng gọi là **sông Rangoon** hay **sông Hlaing**) được tạo thành bởi sự hợp lưu của hai sông Pegu và Myitmaka và là một cửa sông sát biển kéo dài từ Yangon (cũng
**Tổng giáo phận Công giáo La Mã Yangon** (tiếng Latin: Archidioecesis Yangonensis) là một lãnh thổ giáo hội hoặc giáo phận của Giáo hội Công giáo Rôma ở Myanmar. Charles Maung Bo, S.D.B. được Giáo
**Đại học Yangon** (tiếng Myanmar: ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်) là một trường đại học tọa lạc tại Thị trấn Kamayut, Yangon, Myanmar. Đây là trường đại học nổi tiếng nhất của quốc gia này. ## Lịch sử nhỏ|Rangoon
Vị trí của Vùng Yangon. **Vùng Yangon** là một vùng hành chính của Myanmar. Nó giáp với Vùng Bago ở phía bắc và đông, vịnh Mottama ở phía Nam, Vùng Ayeyarwady ở phía Tây. Vùng
**Yangon Airways Limited** () là một hãng hàng không Myanmar. Hãng này được thành lập năm 1996, là một liên doanh giữa Myanmar Airways và Công ty Krong-Sombat của Thái Lan. Năm 1997, MHE-Mayflower Company
**Học viện Kinh tế Yangon** là cơ sở đào tạo đầu tiên đào tạo kinh tế và kinh doanh ở Myanmar. Trường được thành lập năm 1964 và có trụ sở tại Yangon. Trường đào
**Aung San Suu Kyi** (; ; sinh ngày 19 tháng 6 năm 1945) là một chính khách người Myanmar, Chủ tịch Đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của Myanmar. Trong cuộc bầu
**Poe Ei Ei Khant** (; sinh ngày 7 tháng 4 năm 1993) là một nữ diễn viên và ca sĩ người Myanmar. Cô được khán giả biết đến khi đảm nhiệm vai chính trong một
**Chùa Yele**, tên đầy đủ là **Chùa Kyauktan Yele** ( ) để phân biệt với một chùa Yele khác ở Kyaikkami thuộc bang Môn, trước đây hay gọi là **Chùa Kyaikhmawwun Yele** () là một
**Honey Nway Oo** (; sinh ngày 19 tháng 3 năm 1999) là một cựu diễn viên người Miến và hiện là sĩ quan trong Lực lượng Vũ trang Sinh viên (SAF). Ban đầu cô hoạt
**Sân vận động Thuwunna** () là một sân vận động đa năng nằm ở Yangon, Myanmar. Với sức chứa 50.000 chỗ ngồi, sân có sức chứa lớn hơn nhưng hiện đại hơn Sân vận động
**Chùa Shwedagon** (**Shwedagon Zedi Daw** /ʃwèdəɡòun zèdìdɔ̀/), hay **Chùa Vàng**, ở Yangon được coi là ngôi chùa linh thiêng nhất Myanma. Tại đây có lưu giữ báu vật thiêng liêng đối với các tín đồ
**Đại hội Thể thao Bán đảo Đông Nam Á 1969**, tên gọi chính thức là **Đại hội Thể thao Bán đảo Đông Nam Á lần thứ 5**, là một sự kiện thể thao đa môn
**Đại hội Thể thao Bán đảo Đông Nam Á 1961**, tên gọi chính thức là **Đại hội Thể thao Bán đảo Đông Nam Á lần thứ hai**, là kỳ đại hội thể thao đa môn
**Kyaw Moe Tun** (; sinh ngày 28 tháng 7 năm 1969) là một nhà ngoại giao người Myanmar, hiện là Đại diện Thường trực của Myanmar tại Liên Hợp Quốc. Trước khi được bổ nhiệm
**Vụ đánh bom Rangoon** diễn ra ngày 9 tháng 10 năm 1983, tại thủ đô Rangoon, Myanmar nhằm giết hại Tổng thống Hàn Quốc là ông Chun Doo-hwan khi ông và phái đoàn đến thăm
**Chiến tranh Anh–Miến thứ nhất** (tiếng Anh: _First Anglo-Burmese War_, ; ) diễn ra từ ngày 5 tháng 3 năm 1824 đến ngày 24 tháng 2 năm 1826. Cuộc chiến tranh diễn ra dưới thời
Tướng quân **Maha Bandula** (; c. 1783 – 1 tháng 4 năm 1825) là Tổng Tư lệnh quân đội nhà Konbaung từ năm 1819 đến khi ông hy sinh vào năm 1825 trong Chiến tranh
Những nỗ lực kháng cự dân sự trong nước ở Myanmar, được nhân dân địa phương gọi là **Cách mạng mùa xuân** (), bắt đầu vào đầu năm 2021 nhằm phản đối cuộc đảo chính
**Myanmar** (), tên chính thức là **Cộng hòa Liên bang Myanmar**, còn gọi là **Miến Điện** (tên chính thức cho đến năm 1989), là một quốc gia tại Đông Nam Á. Myanmar có biên giới
**Alaungpaya** (, ; còn viết là **Alaunghpaya** hay **Alaung-Phra**; 11 tháng 5 năm 1760) là người sáng lập và quân chủ đầu tiên của Triều Konbaung trong lịch sử Myanmar. Ông vốn là tù trưởng
**Naypyidaw** (, chính tả chính thức là **Nay Pyi Taw**; ), đọc gần như ne-pia-đo/nay-pia-đo/ne-pi-đo/nay-pi-đo) là thủ đô của Myanmar. Theo Hiến pháp năm 2008, thành phố về mặt hành chính được coi là Vùng
**Sân bay Thandwe** là một sân bay phục vụ Thandwe, một thị xã ở bang Rakhine của Myanmar. ## Các hãng hàng không và các tuyến điểm * Air Bagan (Sittwe, Yangon) * Air Mandalay
nhỏ|Bức ảnh này trích trong một chương về [[Ấn Độ trong cuốn _Câu chuyện về các quốc gia của Hutchison_, mô tả Ajatashatru đến thăm Đức Phật để giác ngộ tội lỗi của mình.]] **Phật
**Bão Nargis** (tên do JTWC đặt: **_01B_**, cũng gọi là **Xoáy thuận nhiệt đới Nargis**) là một xoáy thuận nhiệt đới mạnh đổ bộ vào Myanmar vào ngày 2 tháng 5 năm 2008, và là
**Sân bay Heho** là một sân bay tại Heho, thị trấn Kalaw, quận Taunggyi, bang Shan, Myanmar . Ban đầu sân bay này có đường băng dài 5000 foot. Hiện tại sân bay này có
**Air Mandalay Limited** (mã IATA = **6T**) là hãng hàng không của Myanma, trụ sở đặt tại Yangon. Hãng có căn cứ ở Sân bay quốc tế Yangon. Hiện nay hãng có các tuyến đường
**Sân bay Nyaung U** (; ; cũng gọi là **Sân bay Nyaung Oo**, hay **Sân bay Bagan-Nyaung Oo**) là một sân bay phục vụ cho Bagan và các khu vực xung quanh thành phố này
**Air Bagan Limited** là một hãng hàng không ở Yangon, Myanma. Hãng này có các chuyến bay nội địa và quốc tế đến 15 đô thị Miến Điện và các tuyến quốc tế. Trụ sở
**Aung San** (, ; 13 tháng 2 năm 191519 tháng 7 năm 1947) là một chính trị gia, nhà cách mạng và nhà hoạt động độc lập người Miến Điện. Ông đóng vai trò quan
**Mại dâm ở Myanmar** là bất hợp pháp. Mại dâm là một vấn đề xã hội quan tâm đặc biệt vì ảnh hưởng đến phụ nữ và trẻ em. Buôn bán phụ nữ vì mục
**Myanmar Radio and Television -** _Đài Phát thanh và Truyền hình Myanmar_ (tiếng Miến Điện: _မြန်မာ့အသံ နှင့်_, viết tắt MRTV), trước đây là Dịch vụ Phát thanh Miến Điện (BBS) - là tiền thân của
**Myanmar Airways Corporation** là hãng hàng không quốc gia Myanmar, đóng ở Yangon. Hãng này có các chuyến bay theo lịch trình đến các thành phố chính của Miến Điện. Trụ sở của hãng ở
**Sân bay Sittwe** là một sân bay ở Sittwe, Myanmar. Sân bay này có một đường băng dài 1829 m rải nhựa bitum. ## Các hãng hàng không và các tuyến điểm Hiện có các
**Thet San Andersen** (; sinh ngày 23 tháng 5 năm 2000) là người mẫu, hoa hậu người Myanmar gốc Thụy Điển, từng đăng quang Hoa hậu Hoàn vũ Myanmar 2024. Cô sẽ đại diện cho
**Tharrawaddy Min** (း, ; 14 tháng 3 năm 1787 – 17 tháng 11 năm 1846) là vị vua thứ 8 của triều Konbaung thuộc Miến Điện. Ông bác bỏ Hiệp ước Yandabo và suýt gây
**Thinzar Shunlei Yi** (, ; sinh ngày 14 tháng 11 năm 1991) là một nhà hoạt động dân chủ và người dẫn chương trình truyền hình người Miến Điện. Sau cuộc đảo chính năm 2021,
**Amara Bo** (; sinh ngày 24 tháng 12 năm 1999) là người mẫu và hoa hậu người Myanmar từng đăng quang Hoa hậu Hoàn vũ Myanmar 2023. Cô sẽ đại diện cho Myanmar tại Hoa
**Tháng 2 năm 2021** là tháng thứ hai của năm hiện tại. Tháng bắt đầu vào Thứ hai, sẽ kết thúc vào Chủ Nhật sau 28 ngày. ## Thứ 2 ngày 1 * Hơn một
**Samanea** là một công ty đa quốc gia phát triển và quản lý các trung tâm thương mại quy mô lớn trên khắp châu Á. Được thành lập vào năm 2018 và có trụ sở
**Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2013** (, ), hay còn gọi chính thức là **Đại hội Thể thao Đông Nam Á lần thứ 27** (**SEA Games** **27**), thường được biết đến với tên
**Myanmar Airways International Co., Ltd.** () là hãng hàng không quốc tế của Myanmar, đóng ở Yangon. Hãng này có các điểm đến Đông Nam Á. Căn cứ đóng tại Sân bay quốc tế Yangon.
**TransAsia Airways** (**TNA**, 復興航空 _Fùxīng Hángkōng_, Hán-Việt: _Phục hưng Hàng không_) là một hãng hàng không đóng ở quận Đại Đồng, Đài Bắc, Đài Loan. Hãng chủ yếu phục vụ thị trường nội địa Đài
**Thingyan** (( Saṅkran hoặc သဘင်အတးသၚ်္ကြန် Sabhaṅ ʼataḥ saṅkran), từ bắt nguồn từ tiếng Pali _sankanta,_ nghĩa là sự di chuyển của mặt trời từ cung Song Ngư sang cung Dương Cưu) là Tết té nước
**Htin Kyaw** (tiếng Miến Điện: ထင်ကျော် [tʰɪ̀ɴ tɕɔ̀]; sinh 20 tháng 7 năm 1946) là một nhà văn, học giả và chính trị gia người Myanmar; làm tổng thống Cộng hòa Liên bang Myanmar (Miến