Xưởng đóng tàu Ba Son là một cơ sở đóng tàu nằm bên sông Sài Gòn tại Thành phố Hồ Chí Minh trước đây, từng tồn tại từ giữa thế kỷ 19 đến năm 2016. Vốn là xưởng Thủy được chúa Nguyễn Ánh cho xây dựng vào khoảng năm 1791, khu vực này về sau được người Pháp nâng cấp thành một công xưởng hiện đại, lần lượt được quản lý bởi Hải quân Pháp, Hải quân Việt Nam Cộng hòa rồi Tổng công ty Ba Son.
Lịch sử
Xưởng Chu sư thời Nguyễn
Sau khi thu phục lại Gia Định vào năm 1788, Nguyễn Ánh đã cho xây dựng nhiều công trình quân sự tại đây, trong đó có xưởng Chu Sư (còn gọi là xưởng Thủy), vào năm 1791. Trịnh Hoài Đức trong Gia Định thành thông chí vào năm 1820 đã mô tả xưởng Chu sư như sau:
Thời Pháp thuộc
phải|nhỏ|Khối nhà xưởng trong công xưởng hải quân Sài Gòn vào cuối thế kỷ 19
Sau khi chiếm được Sài Gòn vào năm 1859, người Pháp bắt đầu nâng cấp xưởng Chu sư. Ngày 28 tháng 4 năm 1863, chính quyền ban hành sắc lệnh chính thức xây dựng công xưởng hải quân Arsenal de Saigon. Ngày 6 tháng 4 năm 1864, một ụ tàu nhỏ dài 72 m được khánh thành. Đến ngày 16 tháng 8 năm 1866, để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của Hải quân Pháp, công xưởng đã mua một đốc nổi bằng sắt dài 91,44 m và rộng 28,65 m. Ụ này có chiều dài lên đến 168 m, có thể tiếp nhận những tàu chiến lớn nhất lúc bấy giờ.
trái|nhỏ|Lễ hạ thủy tàu Albert Sarraut (đặt theo tên Toàn quyền Đông Dương [[Albert Pierre Sarraut) tại công xưởng hải quân Sài Gòn]]
Giai đoạn tiếp theo, công xưởng hải quân Sài Gòn tiếp tục được nâng cấp, quy mô được mở rộng đáng kể. Năm 1906, Toàn quyền Đông Dương quyết định thành lập Trường Cơ khí Á châu (L'école des Mécaniciens Asiatiques, nay là Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng) để đào tạo công nhân cho công xưởng. Đến năm 1918, công xưởng hải quân Sài Gòn đã đóng được các tàu lên đến 3.500 tấn. Ngày 6 tháng 4 năm 1921, con tàu Albert Sarraut đã hạ thủy tại công xưởng Ba Son, đây là con tàu hiện đại nhất tính đến thời điểm bấy giờ được đóng tại Sài Gòn.
phải|nhỏ|Con tàu Jules Michelet trên sông Sài Gòn vào khoảng năm 1930
Vào năm 1922, do là bên ký kết Hiệp ước Hải quân Washington, chính quyền Pháp phải giảm số lượng hạm đội ở Viễn Đông, công xưởng hải quân Sài Gòn cũng không còn được quan tâm đầu tư. Bên cạnh đó, vào thập niên 1920, phong trào công nhân tại Việt Nam phát triển ngày càng mạnh mẽ. Từ tháng 8 đến tháng 11 năm 1925, nhà cách mạng Tôn Đức Thắng đã vận động công nhân tại xưởng Ba Son bãi công đòi tăng lương, trì hoãn việc sửa chữa chiếc Đô đốc hạm Jules Michelet trong đoàn tàu chiến Pháp đang trên đường sang Trung Quốc. Bản thân ông cũng từng là một người thợ làm việc trong công xưởng.
Trong hai năm 1944–1945, trong Chiến dịch ném bom Đông Nam Á của khối Đồng Minh, khu công xưởng Ba Son bị hư hại một phần, tuy nhiên đến năm 1948–1949 thì được sửa chữa lại.
Từ năm 1956 đến nay
trái|nhỏ|Bên trong một xưởng cơ khí của Hải quân Công xưởng vào năm 1958
Sau khi Pháp rút khỏi Đông Dương, khu công xưởng được bàn giao cho Hải quân Việt Nam Cộng hòa và được gọi là Hải quân Công xưởng. Sau năm 1975, công xưởng được Hải quân nhân dân Việt Nam tiếp quản và đến năm 1978 thì được giao cho Xí nghiệp Liên hợp Ba Son (nay là Tổng công ty Ba Son) khi doanh nghiệp này được thành lập.
phải|nhỏ|Ụ tàu lớn của Hải quân Công xưởng vào năm 1958
Năm 2004, Chính phủ Việt Nam đã có kế hoạch di dời nhà máy đóng tàu Ba Son đến khu vực cảng Cái Mép – Thị Vải, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu và đến năm 2008, khi có chủ trương quy hoạch khu đất xưởng Ba Son thành khu đô thị phức hợp sau khi di dời nhà máy thì đã có nhiều ý kiến trái chiều về việc bảo tồn các công trình tại đây, đặc biệt là xưởng cơ khí (vốn là địa điểm được công nhận di tích lịch sử quốc gia vào năm 1993) và ụ tàu lớn (1884). Tuy nhiên, đến năm 2015 Bộ Quốc phòng vẫn quyết định không giữ lại nguyên trạng hai công trình này khi triển khai dự án Khu trung tâm phức hợp Sài Gòn – Ba Son. Hiện nay tại khu vực xưởng đóng tàu Ba Son chỉ còn lại một phần khối nhà xưởng, khối nhà làm việc, ụ tàu nhỏ, triền nề, hạ tầng sân đường, cây xanh...
Tên gọi
Theo học giả Vương Hồng Sển, có ba giả thuyết về nguồn gốc tên gọi Ba Son:
Thuyết thứ nhất cho rằng Ba Son là do đọc tắt cụm từ tiếng Pháp "mare aux poissons" (có nghĩa là ao cá). Do trước đây giữa công xưởng có một con kênh nhỏ nhưng rất nhiều cá tôm nên người Pháp rất thích câu cá ở đây. Về sau con kênh bị lấp đi nhưng tên gọi vẫn còn.
Thuyết thứ hai cho rằng trong công xưởng có một người thợ tên Son, là con thứ ba trong gia đình nên gọi như vậy. Tuy nhiên ông cho rằng thuyết này vô căn cứ.
*Thuyết thứ ba cho rằng nguồn gốc của tên Ba Son là từ tiếng Pháp "bassin" trong "bassin de radoub" (tức ụ tàu).
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Xưởng đóng tàu Ba Son** là một cơ sở đóng tàu nằm bên sông Sài Gòn tại Thành phố Hồ Chí Minh trước đây, từng tồn tại từ giữa thế kỷ 19 đến năm 2016.
**Cầu Ba Son** là cây cầu dây văng bắc qua sông Sài Gòn, nối Quận 1 với thành phố Thủ Đức tại Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Cầu được khởi công xây dựng
**Ga Ba Son** là một trong những nhà ga tàu của Tuyến số 1 và tuyến Tramway 1, nằm tại khu trung tâm phức hợp Sài Gòn – Ba Son (trước đây là khu xưởng
nhỏ|250x250px|Hàng không mẫu hạm lớn nhất thế giới. Nhân viên điều hành trên tháp quan sát của chiếc [[USS Ronald Reagan của Hoa Kỳ.|thế=]] **Tàu sân bay** (tiếng Anh: _aircraft carrier_), hay **hàng không mẫu
**Phường 5** là một phường thuộc thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Việt Nam. ## Địa lý Phường 5 nằm ở phía tây bắc thành phố Vũng Tàu, có vị trí
**Liêu Ninh** (Liaoning) là chiếc tàu sân bay đầu tiên của Hải quân Trung Quốc. Nó được đặt theo tên tỉnh Liêu Ninh nơi con tàu được tân trang. Sau một số lần chạy thử,
**_Moskva_** (), tên cũ là **_Slava_** (), là một tàu tuần dương mang tên lửa dẫn đường của Hải quân Liên Xô (cũ) và Hải quân Nga. Đây là chiếc tàu đầu tiên thuộc Dự
là một tàu pháo sông của Hải quân Đế quốc Nhật Bản. Nó thuộc Chiến đội pháo hạm số 11 và hoạt động trên sông Dương Tử ở Trung Quốc khoảng những năm 1920 trong
**Nguyễn Hộ** (1 tháng 5 năm 1916 – 2 tháng 7 năm 2009) là một cựu chiến binh trong Mặt trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam, lãnh đạo Câu lạc bộ Những
**Vũng Tàu** là một thành phố cũ thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam. Đây là trung tâm kinh tế, tài chính, văn hóa, du lịch, và là một
Đây là bản dịch tiếng Việt của tham luận (bằng tiếng Anh) của TS. Trần Đức Anh Sơn đã viết để tham gia “Conference on Nguyen Vietnam: 1558 – 1885” (Hội thảo về nhà Nguyễn
**Nhà Tây Sơn** (chữ Nôm: 家西山, chữ Hán: 西山朝 / **Tây Sơn triều**) là một triều đại quân chủ trong lịch sử Việt Nam tồn tại từ năm 1778 đến năm 1802, được thành lập
**Chiến dịch Trường Sa và các đảo trên Biển Đông** là một chiến dịch không lớn nhưng có ý nghĩa quan trọng về chủ quyền lãnh thổ của Quân giải phóng Miền Nam (QGPMN) trong
**Chiến cục Đông Xuân 1953-1954** là tên gọi để chỉ một chuỗi các cuộc tiến công chiến lược trên toàn chiến trường Đông Dương của lực lượng vũ trang Quân đội Nhân dân Việt Nam
**Chiến dịch CQ-88** (tên đầy đủ là **Chiến dịch Chủ quyền 1988**) là một chuỗi các hoạt động quân sự trên biển Đông do Quân chủng Hải quân Nhân dân Việt Nam tiến hành từ
**Vụ đắm tàu RMS Titanic** là một vụ tai nạn hàng hải xảy ra vào nửa đêm ngày Chủ nhật, 14 tháng 4 năm 1912, cho đến rạng sáng ngày hôm sau, Thứ Hai, 15
**Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất** (tên giao dịch chính thức: **Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất**; IATA: **SGN**; ICAO: **VVTS**) là sân bay quốc tế lớn nhất Việt Nam hiện tại.
**Lớp tàu sân bay _Graf Zeppelin**_ là hai tàu sân bay của Hải quân Đức được đặt lườn vào giữa những năm 1930 như một phần của Kế hoạch Z nhằm tái vũ trang. Bốn
**_Graf Zeppelin_** là tàu sân bay duy nhất của Đức được hạ thủy trong Chiến tranh Thế giới thứ hai, tiêu biểu phần nào cho những nỗ lực của Hải quân Đức để tạo ra
**Bến Bạch Đằng** là tên của khu vực công viên và bến sông bên bờ sông Sài Gòn tại Quận 1, trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Đây là nơi người dân
nhỏ|Hình ảnh một tàu thủy **Tàu thủy** là một công trình kỹ thuật nổi, có thể chuyển dịch trên mặt nước, hay ngầm dưới nước, theo hướng đã định, với tốc độ cần thiết, và
**Trận Lạng Sơn (1885)** hay **Pháp đánh Lạng Sơn** là một chiến dịch gồm vài trận giao tranh lớn nhỏ giữa quân Pháp và quân Thanh, đã diễn ra từ đầu tháng 2 năm 1885
**Sầm Sơn** là một thành phố ven biển cũ thuộc tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. ## Địa lý Thành phố Sầm Sơn cách trung tâm thành phố Thanh Hóa 16 km về phía đông, cách Thủ
**Tàu đổ bộ lớp Osumi** (Tiếng Nhật: **おおすみ型輸送艦)** là một lớp tàu vận tải đổ bộ thuộc Lực lượng Phòng vệ biển Nhật Bản. Đây là lớp tàu thế hệ thứ 2 mang tên _Osumi
**Biệt động Sài Gòn** là danh xưng của lực lượng đặc công quân Giải phóng miền Nam, chuyên làm nhiệm vụ tập kích nhằm vào các cơ sở của quân đội Hoa Kỳ và Việt
**Tàu khu trục lớp Cơ Long** (Tiếng Trung: **基隆/Kee Lung**) là lớp tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường **(DDG)** chủ lực đang phục vụ trong biên chế Hải quân Trung Hoa Dân Quốc
**Tàu khu trục lớp Murasame** (tiếng Nhật: むらさめ型護衛艦) là một lớp tàu khu trục (**DD**) thuộc biên chế của Lực lượng Phòng vệ trên biển Nhật Bản (JMSDF). Đây là lớp tàu khu trục thế
, hay còn được gọi là **lớp 19DD**, là một lớp tàu khu trục (**DD**) được phát triển bởi Mitsubishi Heavy Industries (MHI) cho Lực lượng Phòng vệ Biển Nhật Bản (JMSDF). Dự án lớp
Mô hình tàu chiến Đại Hiệu của thủy quân [[Nhà Tây Sơn|Tây Sơn trong trận Rạch Gầm-Xoài Mút]] **Tàu chiến** là danh xưng thường dùng trong tiếng Việt theo nghĩa rộng để chỉ các loại
**Khởi nghĩa Lam Sơn** là một cuộc khởi nghĩa trong lịch sử Việt Nam do Lê Lợi lãnh đạo nhằm chống lại sự cai trị của nhà Minh, bắt đầu từ đầu năm 1418 và
**_I-53_** là một tàu ngầm tuần dương thuộc lớp Type C3 được Hải quân Đế quốc Nhật Bản chế tạo vào giai đoạn cuối Chiến tranh Thế giới thứ hai. Nó là chiếc tàu ngầm
**Phường 2** là một phường thuộc thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Việt Nam. ## Địa lý trái|nhỏ|Mũi Nghinh Phong Phường 2 nằm ở phía nam thành phố Vũng Tàu, có
**_I-38_** là một tàu ngầm tuần dương lớp được Hải quân Đế quốc Nhật Bản chế tạo trong giai đoạn Chiến tranh Thế giới thứ hai. Nhập biên chế năm 1943, nó đã từng tham
**Quân đội Tây Sơn** là tổ chức vũ trang của Nhà Tây Sơn, xuất phát từ lực lượng nghĩa quân của phong trào nông dân từ năm 1771 cho đến ngày sụp đổ năm 1802.
**Hành chính Việt Nam thời Tây Sơn** ánh bộ máy cai trị từ trung ương tới địa phương của nhà Tây Sơn từ năm 1778 đến năm 1802, không chỉ giới hạn trong phạm vi
**Tàu tuần tra tên lửa lớp Hayabusa** (tiếng Nhật: **はやぶさ型ミサイル艇**) là một lớp tàu tuần tra mang tên lửa thuộc Lực lượng Phòng vệ trên biển Nhật Bản (JMSDF), do Nhà máy đóng tàu Shimonoseki
**Thành Gia Định**, hay **thành Sài Gòn** (còn được biết đến với tên **thành Phiên An**) là một thành cũ ở Gia Định, tồn tại từ 1790 đến 1859. Đã có hai tòa thành được
**Tàu khu trục lớp Type 45** (còn được gọi là **lớp D** hoặc **lớp Daring**) là một lớp tàu khu trục mang tên lửa có điều khiển thuộc biên chế của Hải quân Hoàng gia
phải|nhỏ|Bản đồ năm 1795 do [[Jean-Marie Dayot vẽ]] **Bến Nghé** là địa danh tại vùng đất Sài Gòn – Gia Định xưa. Khởi đầu từ xứ đất hoang sơ bên con sông lớn vào thế
**Thành Bát Quái** (còn gọi là **thành Quy, thành Gia Định**) là một tòa thành của nhà Nguyễn thuộc Trấn Gia Định tồn tại từ năm 1790 đến năm 1835 ở khu vực mà ngày
**Động đất Thiểm Tây 1556** (; hay ) xảy ra tại nước Đại Minh vào ngày 12 tháng 12 năm Gia Tĩnh thứ 34 (tức 23 tháng 1 năm 1556), các nhà khoa học hiện
**Hồ Đồng Mô**, hay còn gọi là **Đồng Mô – Ngải Sơn**, là hồ chứa thủy lợi có dung tích lớn nhất của thành phố Hà Nội với sức chứa 61,9 triệu m3 và diện
**Câu lạc bộ bóng đá Đồng Nai** là một câu lạc bộ bóng đá tại Việt Nam, có trụ sở tại tỉnh Đồng Nai. ## Phong trào bóng đá trước 1975 Bóng đá tuy là
**Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè** là một tuyến kênh rạch chảy qua trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam. Kênh dài gần 9 km, bắt đầu từ cửa cống hộp tại điểm giao
**Thoại Sơn** là một huyện thuộc tỉnh An Giang, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Thoại Sơn nằm ở phía nam của tỉnh An Giang, có vị trí địa lý: *Phía đông giáp thành phố
Các hướng tiến công của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam mở đầu Chiến dịch Nguyễn Huệ **Mặt trận Đông Nam Bộ năm 1972** là một trong các chiến trường quan trọng trong Chiến
thumb|_[[Sappho và Erinna trong khu vườn ở Mytilene_ bởi Simeon Solomon, 1864]] thumb|right|Biểu tượng đại diện cho người đồng tính nữ được tạo nên từ hai [[biểu tượng thiên văn của sao Kim lồng vào
**Lịch sử hành chính tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu** có thể lấy mốc từ năm 1900 với sự kiện cuộc cải cách hành chính ở Nam Kỳ, hạt tham biện Bà Rịa đổi thành
**Đột kích tàu USNS _Card**_ là trận đánh của Biệt động Sài Gòn đã gài bom đánh chìm chiếc tàu sân bay hộ tống USS Card (CVE-11) của Hải quân Mỹ. ## Bối cảnh Tàu
**_Titanic_** là chiếc tàu vượt đại dương chở khách chạy bằng động cơ hơi nước đã đi vào lịch sử ngành hàng hải vì vụ tai nạn hàng hải đã xảy ra với nó