✨Watchmen

Watchmen là một loạt truyện tranh gồm 12 tập do Alan Moore sáng tác nội dung, Dave Gibbons minh họa và John Higgins tô màu. Loạt truyện này được nhà xuất bản DC Comics phát hành lần đầu trong hai năm 1986 và 1987 rồi sau đó đã được tái bản nhiều lần dưới dạng truyện một tập. Watchmen có nội dung bắt nguồn từ một tác phẩm do Alan Moore đề nghị xuất bản với hãng DC Comics trong đó xuất hiện các nhân vật siêu anh hùng mà hãng này vừa mua lại bản quyền từ nhà xuất bản Charlton Comics. Do tác phẩm đề nghị của Moore có thể sẽ khiến nhiều nhân vật siêu anh hùng khó có thể được sử dụng trong các truyện tranh sau này, biên tập viên của DC là Dick Giordano đã thuyết phục nhà văn tạo ra những nhân vật siêu anh hùng hoàn toàn mới cho tác phẩm đề nghị của ông.

Moore sử dụng cốt truyện của Watchmen để phản ánh những mối lo âu đương thời của xã hội cũng như đưa ra phản đề về các nhân vật siêu anh hùng trong truyện tranh Mỹ. Watchmen lấy bối cảnh là xã hội Hoa Kỳ giai đoạn từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai tới những năm 1980 trong đó nhờ sự trợ giúp của các siêu anh hùng, nước Mỹ đã giành chiến thắng trong chiến tranh Việt Nam và Richard Nixon nhờ đó đã giữ vị trí Tổng thống Hoa Kỳ cho tới năm 1985. Nước Mỹ lúc này đang cận kề một cuộc chiến tranh hạt nhân với Liên Xô còn các hoạt động của các siêu anh hùng không phục vụ cho chính phủ thì đã bị đưa ra ngoài vòng pháp luật. Cốt truyện của Watchmen tập trung vào sự phát triển tính cách và những xung đột trong cuộc sống của các nhân vật siêu anh hùng xoay quanh cuộc điều tra về cái chết của một siêu anh hùng hoạt động cho chính phủ. Trừ tập cuối cùng, các tập Watchmen đều có thêm một tài liệu hư cấu dưới nhiều dạng như bài báo, trích đoạn hồi ký để giúp độc giả nắm rõ hơn số phận và tính cách của các nhân vật. Song song với câu chuyện của Watchmen còn có một truyện hư cấu có tên Tales of the Black Freighter được ấn hành dưới dạng truyện tranh do một nhân vật phụ đọc.

Cả giới xuất bản truyện tranh và báo chí đều đánh giá cao Watchmen, và giới phê bình đánh giá đây là tác phẩm hàng đầu của truyện tranh Mỹ. Tác phẩm này đã được chuyển thể thành một bộ phim cùng tên của đạo diễn Zack Snyder công chiếu vào tháng 3 năm 2009.

Lịch sử sáng tác

Năm 1985, hãng DC Comics mua lại một loạt nhân vật truyện tranh của nhà xuất bản Charlton Comics. Cũng trong thời gian này, nhà văn Alan Moore cũng dự tính về một tác phẩm mới với những nhân vật siêu anh hùng chưa được sử dụng, tương tự như ông đã từng làm với loạt truyện Miracleman vào đầu những năm 1980. Theo Moore thì ông có thể sử dụng loạt siêu anh hùng Mighty Crusaders của hãng MLJ Comics cho dự án mới của mình, vì vậy nhà văn đã đưa ra cốt truyện về một vụ giết người bí ẩn bắt đầu bằng việc người ta khám phá ra thi thể của siêu anh hùng The Shield tại một bến cảng. Alan Moore cho rằng việc sử dụng nhóm nhân vật nào không quan trọng bằng sự bàng hoàng và bất ngờ của độc giả khi họ phát hiện ra sự thực về các nhân vật ở cuối tác phẩm. Với quan điểm này, nhà văn đưa ra một phác thảo sử dụng các siêu anh hùng Charlton Comics với tựa đề Who Killed the Peacemaker (Ai đã giết người kiến tạo hòa bình?) và gửi nó cho biên tập viên của DC Comics là Dick Giordano.

nhỏ|phải|Alan Moore, tác giả nội dung Watchmen.

Vốn từng cộng tác với Moore trong một số dự án, Dave Gibbons khi nghe tin nhà văn đang sáng tác một loạt truyện tranh ít tập đã tỏ ý muốn tham gia và Moore đã gửi cho ông đề cương của tác phẩm mới. Thông qua Giordano, Gibbons đã đề nghị với Moore để được minh họa cho Watchmen và Moore đã đồng ý để Gibbons đảm nhiệm vị trí quan trọng thứ hai trong dự án này. Gibbons cũng là người mời họa sĩ John Higgins tham gia dự án với vị trí họa sĩ tô màu vì ông ưa thích phong cách đặc sắc của Higgins. Việc hai họa sĩ ở gần nhau cũng giúp họ trao đổi cụ thể hơn về tác phẩm thay vì chỉ hoàn thành phần việc của mình.

Sau khi nhận được tín hiệu bắt đầu dự án, Moore và Gibbons dành một ngày tại nhà của Gibbons để thảo luận về tạo hình nhân vật, chi tiết bối cảnh và các ảnh hưởng. theo nhà văn thì ông muốn tạo ra "một Moby Dick siêu anh hùng", một tác phẩm có sức nặng và mật độ như thế. Mô tả hình dáng và tên của các nhân vật được Moore đưa ra còn các chi tiết cụ thể về bề ngoài của từng người thì được ông nhường cho Gibbons. Công việc này được họa sĩ tiến hành rất cẩn thận, ông mất tới hai hoặc ba tuần chỉ để phác thảo hình dáng các nhân vật.

Moore bắt đầu sáng tác loạt truyện từ rất sớm với hy vọng tránh lặp lại việc trì hoãn kế hoạch xuất bản như trường hợp của loạt truyện tranh DC Comics là Camelot 3000. Khi bắt tay vào viết kịch bản cho tập đầu tiên, Moore nhận ra rằng ông chỉ có đủ cốt truyện cho 6 tập trong khi đã ký hợp đồng 12 tập, ông đưa ra giải pháp là xen kẽ những tập đề cập tới cốt truyện chung với các tập gốc đề cập tới các nhân vật. Kịch bản của Moore được viết rất chi tiết để Gibbons minh họa, họa sĩ nhớ lại: "kịch bản cho tập đầu tiên của Watchmen theo tôi là có chừng 101 trang đánh máy cách dòng đơn, giữa các phần mô tả của từng hình vẽ không hề có khoảng trống, hay, đến cả giữa các phần mô tả của hai trang vẽ cũng không có khoảng trống". Vì thế ngay khi nhận được kịch bản, Gibbons phải đánh số trang vì 'nếu đánh rơi chúng xuống sàn thì tôi sẽ phải mất hai ngày để sắp xếp lại đúng thứ tự", họa sĩ cũng đánh dấu phần chữ in và miêu tả ngắn, công việc chuẩn bị trước khi thực sự bắt tay vào minh họa tốn của ông không ít thời gian. Gibbons được quyền tự chủ khá nhiều trong khi minh họa Watchmen, ông thường xuyên thêm vào những chi tiết nhỏ ở nền mà Moore phải thừa nhận là ông chỉ nhận ra mãi về sau. Khi tới hạn nộp tác phẩm, Moore có thể thuê một chiếc taxi chạy tới 50 dặm để chuyển kịch bản cho Gibbons. Trong các tập sau của loạt truyện, họa sĩ đôi khi phải nhờ tới vợ và con trai vẽ khung tranh để giúp ông tiết kiệm thời gian.

Gần cuối dự án, Moore phát hiện ra rằng Watchmen có vài chi tiết giống với "The Architects of Fear", một tập của loạt phim truyền hình The Outer Limits Khác với nhiều loạt truyện tranh khác, siêu anh hùng (superhero) thực sự duy nhất trong Watchmen là Doctor Manhattan, người sở hữu những năng lực siêu phàm, các siêu anh hùng còn lại thực tế chỉ là các anh hùng cải trang với một vài ưu thế về trí tuệ, sức khỏe chứ họ không có các năng lực khác người. Doctor Manhattan cũng là ưu thế chiến lược của Hoa Kỳ khi đối đầu với Liên Xô trong Chiến tranh lạnh lúc này đang lên đến đỉnh điểm. Một điểm khác biệt nữa giữa Watchmen và các truyện tranh siêu anh hùng khác là các siêu anh hùng trong Watchmen không hoàn toàn được xã hội ưa thích, họ thậm chí còn bị chính phủ Mỹ đặt ra ngoài vòng pháp luật sau khi đạo luật Keene được thông qua năm 1977. Trừ hai siêu anh hùng làm việc cho chính phủ là Doctor Manhattan và The Comedian, siêu anh hùng duy nhất vẫn tiếp tục diệt trừ cái ác là Rorschach.

Cốt truyện

Tháng 10 năm 1985, cảnh sát Thành phố New York nhận được tin Edward Blake bị giết sau khi bị tấn công tại nhà và bị ném từ trên nhà cao tầng xuống đất. Trong khi cảnh sát không tìm được dấu vết nào về thủ phạm vụ án, siêu anh hùng Rorschach quyết định bằng cách điều tra riêng đầy bạo lực của mình tìm cho ra bằng được kẻ đứng đằng sau cái chết của Blake, người còn được biết đến với tên The Comedian, một siêu anh hùng như Rorschach. Tin rằng đây có thể là âm mưu nhằm tiêu diệt số ít các siêu anh hùng còn lại, Rorschach cảnh báo với bốn siêu anh hùng đã ngừng hoạt động là Dan Dreiberg (từng là siêu anh hùng Nite Owl), Doctor Manhattan cùng người tình Laurie Juspeczyk (Silk Spectre) và cuối cùng là chủ doanh nghiệp Adrian Veidt (Ozymandias).

Sau đám tang của Blake, Doctor Manhattan trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình đã vấp phải cáo buộc rằng ông chính là nguồn gốc gây ra bệnh ung thư cho tất cả bạn bè và người thân xung quanh. Đứng trước lời cáo buộc và những bằng chứng khó chối cãi, Doctor Manhattan quyết định rời Trái Đất để sống lưu vong tại Sao Hỏa. Sự biến mất của siêu anh hùng thực sự này khiến chính trị thế giới lâm vào khủng hoảng với sự kiện quân đội Liên Xô tiến vào Afghanistan. Một lần nữa Rorschach tin vào giả thiết về âm mưu chống lại siêu anh hùng của mình, nó càng được củng cố sau vụ Adrian Veidt bị một kẻ lạ mặt dùng súng ám sát hụt. Tuy nhiên trong khi đang tới nhà Moloch, một tay tội phạm có tiếng đã giải nghệ và cũng đang mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối, Rorschach đã bị cảnh sát vây bắt theo một cú điện thoại nặc danh.

Mệt mỏi vì mối quan hệ tình cảm với con người kỳ lạ Doctor Manhattan và không còn bị ràng buộc với chính phủ sau sự ra đi của người yêu, Juspeczyk rời Căn cứ quân sự Rockefeller tới sống với Dreiberg. Tình cảm giữa hai người dần trở nên thân thiết cũng là lúc cả hai quay trở lại hoạt động của các siêu anh hùng dưới hai cái tên cũ Nite Owl và Silk Spectre. Tin vào giả thiết do Rorschach đặt ra, Nite Owl và Silk Spectre tới nhà tù giải thoát cho Rorschach. Về phần Doctor Manhattan, sau khi tới Sao Hỏa và dành thời gian hồi tưởng lại quá khứ, ông quay lại Trái Đất và đưa người yêu Juspeczyk tới Sao Hỏa cùng mình để thảo luận về mối quan hệ giữa hai người. Dưới sức ép của Doctor Manhattan, Juspeczyk buộc phải thừa nhận một sự thật rằng The Comedian hay Edward Blake chính là bố của cô mặc dù Blake bị Juspeczyk căm ghét cùng cực vì đã từng có ý định cưỡng bức mẹ của cô.

Tại Trái Đất, trong khi tới trụ sở công ty của Adrian Veidt để cảnh báo về âm mưu chống lại siêu anh hùng, Nite Owl phát hiện ra rằng chính Veidt, hay Ozymandias, là kẻ đứng đằng sau toàn bộ âm mưu loại bỏ các siêu anh hùng nhờ tìm được mật mã đăng nhập vào máy tính của Veidt là tên hoàng đế Ozymandias trong tiếng Ai Cập - Rameses II. Nite Owl cùng Rorschach quyết định tới Châu Nam Cực để tra hỏi Ozymandias về âm mưu khó tin này. Cùng lúc đó tại dinh thự riêng nằm ở bờ biển Châu Nam Cực, Ozymandias bộc lộ với ba người tùy tùng Việt Nam về ước mơ trở thành một Alexandros Đại đế của thời hiện đại trước khi đầu độc giết chết cả ba người. Tiếp đó, Ozymandias nhanh chóng hạ gục hai người Nite Owl và Rorschach và thông báo cho hai người về kế hoạch "tái lập" lại hòa bình thế giới và "cứu vãn" loài người bằng cách vận chuyển tức thời một con quái vật tới trung tâm Thành phố New York gây ra hoảng loạn khiến một nửa dân số thành phố này thiệt mạng và buộc hai quốc gia đối địch Hoa Kỳ và Liên Xô phải từ bỏ vũ khí để hợp tác chống lại kẻ thù chung là người ngoài hành tinh, chủ nhân của con quái vật. Ozymandias cũng thừa nhận đã chính tay giết chết The Comedian vì siêu anh hùng này tình cờ phát hiện ra kế hoạch chế tạo con quái vật của Ozymandias trên một hòn đảo ngoài khơi Nam Mỹ, Ozymandias cũng giải thích phương pháp khiến Doctor Manhattan rời bỏ Trái Đất là đánh vào tâm lý của người vốn có tiền sử về bệnh tâm lý này bằng cách chủ động gây ung thư cho những người thường gần gũi với Doctor Manhattan.

Trong lúc thảm họa kinh hoàng đang diễn ra tại New York thì Doctor Manhattan và Juspeczyk quay trở lại thành phố này. Bằng khả năng của mình, Doctor Manhattan nhanh chóng phát hiện ra sự can thiệp của Veidt vào thảm họa, ông dịch chuyển tức thời cả mình và Juspeczyk tới Châu Nam Cực. Tại đây, bốn siêu anh hùng được Ozymandias cho xem các kênh truyền hình trên khắp thế giới đưa tin về việc Liên Xô và Hoa Kỳ thực sự bắt đầu hợp tác với nhau dưới tác động khủng khiếp của thảm họa, chứng tỏ kế hoạch của Ozymandias thực sự có hiệu quả. Các siêu anh hùng bị đưa vào thế vừa không thể trừng phạt Ozymandias vừa không thể tiết lộ kế hoạch của người này ra thế giới vì nó sẽ khiến sự yên ổn của chính trị thế giới vừa được tạo lập nhanh chóng tan vỡ. Chỉ duy nhất Rorschach không chấp nhận sự thỏa hiệp này và quyết định bỏ đi khỏi Châu Nam Cực một mình để thông báo âm mưu của Ozymandias với cả thế giới. Không còn cách nào khác, Doctor Manhattan buộc phải giết Rorschach để thông tin không bị rò rỉ. Quay trở lại dinh thự của Ozymandias, Doctor Manhattan nhận thấy Nite Owl và Silk Spectre đang nằm cạnh nhau còn Ozymandias đang suy tư trong phòng riêng. Trước câu hỏi của Ozymandias về việc hành động như vậy là đúng hay sai khi mà kế hoạch cuối cùng đã có hiệu quả, Doctor Manhattan không trả lời mà chỉ nói "Không thứ gì có thể kết thúc" rồi rời bỏ Trái Đất mãi mãi. Watchmen kết thúc với cuộc viếng thăm Silk Spectre thứ nhất của cặp đôi Dan Dreiberrg và Laurie Juspeczyk. Cùng lúc ấy tại New York, nhân viên của tờ New Frontiersman đang sắp xếp lại đống tài liệu để đăng báo mà trên cùng là cuốn nhật ký của Rorschach bỏ lại trước khi tới Nam Cực, người nhân viên trẻ này mặc chiếc áo có hình khuôn mặt cười có một vệt đỏ, hình ảnh trùng với chiếc huy hiệu gắn trên áo Edward Blake khi ông bị hạ sát.

Nhân vật chính

nhỏ|phải|Các nhân vật chính trong Watchmen (từ trái qua phải): Ozymandias, Silk Spectre, Doctor Manhattan, The Comedian (quỳ), Nite Owl và Rorschach. Trong Watchmen, Alan Moore dự định tạo ra bốn hoặc năm cách nhìn khác hẳn nhau về thế giới và trao cho độc giả quyền xác định cách nhìn phù hợp nhất với họ về phương diện đạo đức vì ông không tán thành với cách sáng tác buộc người đọc phải hiểu theo ý tác giả. Theo Moore thì điều các tác giả Watchmen muốn là cung cấp cho độc giả tất cả chi tiết về các siêu anh hùng, kể cả các điểm xấu, để cho người đọc thấy rằng kể cả những siêu anh hùng xấu xa nhất cũng có những điểm đáng tán đồng hay ngay đến các siêu anh hùng tốt đẹp nhất cũng có những tì vết riêng. Hình tượng nhân vật hoàn toàn khỏa thân của Dr. Manhattan cũng khiến Moore phân vân vì ông không chắc DC Comics sẽ đồng ý để những nhân vật như vậy xuất hiện, Richard Reynolds trong Super Heroes: A Modern Mythology đã nhận xét rằng mặc dù bắt nguồn từ các nhân vật của Charlton Comics, cách hành xử của Nite Owl lại có nhiều điểm chung với siêu anh hùng nổi tiếng của DC Comics là Người dơi (Batman). Còn theo Klock thì khi không mặc trang phục cải trang, Dan Dreiberg có vẻ ngoài tương tự với hình ảnh một người đàn ông trung niên bất lực của Clark Kent, nhân dạng thứ hai của Siêu nhân (Superman).

• Ozymandias / Adrian Veidt: Nhân vật lấy cảm hứng từ Alexandros Đại đế. Giống như Nite Owl, Veidt đã ngừng hoạt động anh hùng cải trang để điều hành hoạt động kinh doanh riêng. Được coi là một trong những người thông minh nhất của thế giới Watchmen, Moore tạo nên nhân vật Adrian Veidt dựa trên nhân vật truyện tranh mà ông ngưỡng mộ là Peter Cannon, Thunderbolt vốn vừa có trí tuệ thông minh vừa có sức mạnh siêu phàm và khả năng kiểm soát tâm lý. Còn với họa sĩ Gibbons thì sai lầm tồi tệ nhất của Adrian Veidt là việc anh ta khinh thường toàn bộ phần còn lại của loài người.
• Rorschach / Walter Kovacs: Siêu anh hùng duy nhất còn hoạt động ngoài vòng pháp luật. Rorschach thường xuyên sử dụng một chiếc mặt nạ màu trắng với những hình thù đối xứng khác nhau tạo nên bởi vết mực đen trên nền vải trắng. Moore nói rằng ông đã cố gắng khắc họa Rorschach từ tinh hoa của các nhân vật do Steve Ditko tạo nên mà cụ thể là Mr. A. Về nhân vật đặc sắc này, Moore nói rằng ông không hề dự đoán trước cái chết của Rorschach mãi cho tới tập 4 khi nhà văn nhận ra rằng việc Rorschach từ chối mọi sự thỏa hiệp sẽ khiến anh không thể tồn tại trong thế giới Watchmen.

Về mặt minh họa, Gibbons nói rằng ông đã phải rất cân nhắc khi sáng tác các hình vẽ của Watchmen vì họa sĩ muốn mỗi trang sách được sáng tác ra phải có cái nhìn độc đáo của riêng loạt Watchmen chứ không giống bất kỳ một loạt truyện tranh nào khác. Để đạt được điều đó, Gibbons đã phải rất nỗ lực để tạo nên các nhân vật với dáng vẻ khác biệt so với bề ngoài thông thường của các siêu anh hùng trong truyện tranh. Năm 2009, khi trả lời phỏng vấn, Moore đã tiết lộ rằng ông đã dựa vào nghề cũ của Gibbons là nhân viên vẽ bản đồ địa chính để thêm vào bộ truyện một lượng lớn các chi tiết nhỏ. Gibbons mô tả Watchmen như là "một tạp chí (comic) về truyện tranh (comics)", cũng như một tác phẩm khác của Ditko là Doctor Strange. Gibbons đề nghị với Moore đề tài cướp biển cho truyện tranh phụ và nhà văn đã đồng ý một phần vì ông là người rất hâm mộ kịch tác gia Bertolt Brecht: con tàu Black Freighter chính là hình ảnh ám chỉ của bài hát "Seeräuberjenny" trong tác phẩm Die Dreigroschenoper của Brecht. Theo bài báo giả tưởng ở cuối tập 5 giới thiệu về loạt truyện Tales of the Black Freighter thì "tác giả" của loạt truyện này là Joe Orlando, một nghệ sĩ có thực. Moore chọn Orlando vì nếu các câu chuyện về cướp biển trở nên nổi tiếng trong thế giới Watchmen thì biên tập viên của DC Comics là Julius Schwartz có thể đã thử mời nghệ sĩ này về sáng tác các truyện tranh về cướp biển. Trong phần gắn thêm của Watchmen, Orlando cũng đóng góp một bức tranh về loạt truyện tranh giả tưởng do ông là "tác giả".

Các biểu tượng

nhỏ|phải|Miệng núi lửa [[Galle (núi lửa Sao Hỏa)|Galle trên Sao Hỏa xuất hiện trong Watchmen trong mô-típ về mặt cười (smiley).]] William S. Burroughs là cái tên được Moore nhắc tới như là một trong những ảnh hưởng chính của ông trong quá trình sáng tác Watchmen. Nhà văn ngưỡng mộ ý tưởng của Burroughs về việc lặp đi lặp lại các biểu tượng mang nhiều ý nghĩa trong tác phẩm truyện tranh duy nhất của Burroughs là "The Unspeakable Mr. Hart" xuất bản trong tạp chí Cyclops. Hình ảnh mặt cười (smiley face) dính máu là mô-típ lặp lại nhiều lần trong loạt truyện dưới nhiều dạng khác nhau. Trong tác phẩm The System of Comics, Thierry Groensteen nhận xét rằng biểu tượng này thường xuất hiện vào những thời điểm quan trọng của cốt truyện Watchmen gồm cả trang đầu tiên và trang cuối cùng, bên cạnh đó hình ảnh mở rộng của nó là những hình tròn cũng thường xuyên xuất hiện trong suốt loạt truyện. Ban đầu Gibbons tạo ra tấm huy hiệu mặt cười màu vàng trên áo của The Comedian nhằm làm bố cục truyện "sáng hơn", sau đó ông thêm vệt máu nhằm ám chỉ tới vụ giết nhân vật này và sau đó trở thành biểu tượng của toàn bộ loạt truyện, Nhà văn còn thừa nhận rằng trong khi sáng tác loạt truyện, ông đã tránh được những hồi tưởng về các siêu anh hùng mà tập trung vào loài người thực sự. Sau khi đọc bài phỏng vấn, nhà văn Harlan Ellison đã nhắc Moore tác giả câu nói này, đó là nhà thơ trào phúng người La Mã Decimus Iunius Iuvenalis. Năm 1987, Moore nhận xét rằng trong ngữ cảnh của Watchmen thì câu này thực sự thích hợp theo nghĩa: "They're watching out for us, who's watching out for them?" ("Họ canh chừng cho chúng ta, vậy ai là người canh chừng cho họ?"). Chính Moore vào năm 1986 đã nói ông viết Watchmen không phải vì mình phản đối chủ nghĩa thân Mỹ (Americanism) hay chủ nghĩa Reagan (Reaganism) mà chỉ vì ông tin rằng tại thời điểm này, một bộ phận nước Mỹ của Reagan đã không còn biết sợ hãi, họ nghĩ rằng họ không thể bị tổn thương ("invulnerable"), Theo Thomson, các anh hùng trong Watchmen gần như có một điểm chung đó là một triển vọng tương lai diệt vong (nihilistic outlook) và Moore mô tả cái triển vọng đó như là sự thật giản đơn và thẳng thắn để hủy cấu trúc mục đích tối thượng của những nhân vật đáng ra được coi là anh hùng. Về cốt truyện, Iain Thomson đánh giá nó được phát triển sao cho số phận các anh hùng đã đặt ra cho độc giả câu hỏi, phải chăng sẽ không thể sống tốt hơn nếu thiếu các anh hùng, phải chăng thời đại của các anh hùng đã trôi qua, đây là lý do Thomson cho rằng "tác phẩm hậu hiện đại" này khác biệt so với những tác phẩm hủy cấu trúc hình tượng anh hùng của trào lưu chủ nghĩa hiện sinh. Về phần mình, Richard Reynolds đánh giá với việc không có nhân vật siêu phản diện (supervillain) trong thế giới Watchmen, các siêu anh hùng buộc phải đối mặt với những lo lắng mơ hồ hơn về xã hội và đạo đức, chi tiết này đã xóa bỏ khái niệm truyền thống về các siêu anh hùng khỏi cốt truyện, và như thế Watchmen hoặc là giới hạn cuối cùng của thể loại truyện tranh siêu anh hùng hoặc là bước đầu tiên cho sự trưởng thành của thể loại này.

Tránh cụm từ "hủy cấu trúc", Geoff Klock nhận xét Watchmen là câu chuyện về nhìn lại khái niệm siêu anh hùng, ông coi tác phẩm này cùng The Dark Knight Returns của Frank Miller là những trường hợp đầu tiên đại diện cho một thể loại truyện tranh mới với bước chuyển tiếp hình ảnh các siêu anh hùng từ giả tưởng sang hình tượng văn học. Theo đó thì chủ nghĩa hiện thực của Moore trong Watchmen đã giúp hư vô hóa (kenosis) thể loại truyện tranh khi không còn xây dựng những nhân vật siêu anh hùng có vị thế cao quý và sức mạnh phi thường, thay vào đó là những anh hùng cải trang chống tội phạm của thế giới thực. Theo Klock, quan trọng hơn cả việc Alan Moore khai thác động cơ hành động (thường mang dục tính) của các anh hùng cải trang đã làm xáo trộn những câu chuyện quá khứ của họ, đồng thời thúc đẩy độc giả đánh giá lại, nhìn nhận lại từng siêu anh hùng theo cách nhìn "hư vô hóa" của Moore. Ví dụ như trường hợp của Adrian Veidt, Veidt buộc phải phá hủy, sau đó tái tạo lại mọi thứ để tạo nên một cộng đồng thống nhất nơi anh ta có thể tồn tại. Về sự liên quan giữa tựa đề của truyện với câu nói của Iuvenalis, Klock cho rằng nó đã tô đậm rắc rối của việc kiểm soát những người nắm giữ quyền lực.

Bản thân tác giả Alan Moore những truyện tranh gai góc hậu hiện đại mang tính hủy cấu trúc hình tượng siêu anh hùng như Watchmen đã trở thành một thể loại riêng. Vào năm 2003, tác giả đánh giá 15 năm sau khi Watchmen ra đời, hàng loạt truyện tranh có cốt truyện tàn nhẫn, bi quan, bẩn thỉu và bạo lực đã xuất hiện, những tác phẩm này thường lấy Watchmen làm chuẩn để đưa ra những câu chuyện thực tế là quá sức xấu xa và không có nhiều trong số đó đáng để đọc. Cũng công nhận rằng các độc giả coi Watchmen mang chút gì đó tàn nhẫn và gai góc, Gibbons vẫn cho rằng theo cách nhìn của ông thì loạt truyện Watchmen vẫn là tác phẩm ca tụng tuyệt vời hình tượng các siêu anh hùng không kém gì các tác phẩm cùng thể loại khác.

Phát hành và đánh giá

nhỏ|phải|Mặt cười (smiley) là hình ảnh được lặp lại nhiều lần trong loạt truyện. Sau khi tập đầu tiên của Watchmen ra đời, tác phẩm của Moore và Gibbons đã khiến các đồng nghiệp của họ phải kinh ngạc. Gibbons nhớ lại trường hợp của Howard Chaykin, một người vốn không bao giờ dễ dàng đưa ra lời khen, đã tới gặp ông và nói: "Dave, những điều ông đã làm với Watchmen thật tuyệt vời" ("Dave what you've done on Watchmen is fuckin' A"). Năm 1986, Moore phát biểu rằng hãng DC đã ủng hộ các tác giả từ đầu tới cuối kể cả với những sự vượt quá giới hạn về mặt hình ảnh.

Watchmen được xuất bản dưới dạng các tập đơn trong thời gian 1986-1987. Là một thành công về thương mại, Watchmen đã giúp DC Comics vượt qua đối thủ Marvel Comics trong một thời gian ngắn trên thị trường truyện tranh. Do tính phổ biến của những tác phẩm như Watchmen, các nhà sách và thư viện công cộng bắt đầu dành ra những giá sách riêng cho thể loại tuyển tập truyện tranh này. Về sau, các truyện tranh mới được đặt hàng dựa trên cơ sở tái bản chúng dưới dạng tuyển tập cho các thị trường này. Năm 1987, hãng Graphitti Design cho xuất bản hạn chế một phiên bản bìa cứng Watchmen với 48 trang đi kèm bao gồm các ý tưởng gốc và phác họa ý tưởng tác phẩm. Năm 2005, DC Comics cho ra mắt độc giả Absolute Watchmen, phiên bản bìa cứng vượt cỡ của loạt truyện với khổ Absolute Edition. Tập hợp dưới sự giám sát của Dave Gibbons, Absolute Watchmen bao gồm cả các phần do Graphitti xuất bản cũng như được John Higgins khôi phục và vẽ màu lại. Năm 2008, hãng Warner Bros. Entertainment cho xuất bản Watchmen: Motion Comics, một loạt hoạt hình kể chuyện (narrated animation) với minh họa là hình ảnh truyện tranh gốc và phần lời dẫn chuyện. Tập một của loạt hoạt hình ra mắt độc giả vào mùa Hè năm 2008 tại các cửa hàng số như iTunes Store. Tháng 12 năm 2008, hãng DC tái bản tập 1 Watchmen với giá bìa gốc năm 1986 1,5 USD.

Watchmen được giới phê bình đánh giá cao kể cả bên trong và bên ngoài ngành công nghiệp truyện tranh Mỹ. Tạp chí Time đánh giá đây là tác phẩm xuất sắc nhất của trào lưu truyện tranh mới xuất bản thời gian đó và rằng Watchmen là một "kỳ công tuyệt vời của trí tưởng tượng, khoa học viễn tưởng, châm biếm chính trị, vừa gợi lên quá khứ của truyện tranh vừa dũng cảm tái dựng lại thể loại tiểu thuyết có minh họa dưới dạng truyện bí ẩn mang tính phản xã hội không tưởng". Năm 1988, Watchmen được trao Giải Hugo hạng mục Các thể loại khác (Other Forms). Kể từ khi phát hành, Watchmen thường xuyên được đánh giá là tác phẩm mang tính mở đường cho thể loại truyện tranh mới. Trong Art of the Comic Book: An Aesthetic History, Robert Harvey cho rằng với Watchmen, Moore và Gibbons đã lần đầu tiên chứng tỏ khả năng của truyện tranh trong việc miêu tả những cốt truyện phức tạp chỉ có thể sáng tạo riêng cho loại hình truyền thông này. Năm 1999, tờ The Comics Journal xếp Watchmen ở vị trí thứ 91 trong danh sách 100 truyện tranh tiếng Anh của thế kỷ 20 (Top 100 English-Language Comics of the 20th Century). Watchmen là truyện tranh duy nhất có mặt trong danh sách "All-TIME 100 Greatest Novels" (100 tiểu thuyết vĩ đại nhất mọi thời của TIME) do tạp chí Time đưa ra năm 2005. Trong bài giới thiệu đi kèm danh sách, nhà phê bình của tờ Time Lev Grossman đã mô tả truyện tranh này như là một tác phẩm thót tim và cảm động, một bước ngoặt trong quá trình phát triển của một thể loại có tuổi đời còn trẻ. Năm 2008, tạp chí Entertainment Weekly xếp Watchmen ở vị trí thứ 13 trong danh sách 50 tiểu thuyết xuất sắc nhất xuất bản trong 25 năm gần đây với lời bình Watchmen là "tác phẩm về siêu anh hùng xuất sắc nhất từng ra mắt độc giả và là bằng chứng cho thấy thể loại truyện tranh cũng có thể cung cấp những cốt truyện cảm động và thông minhg xứng đáng được gắn mác "văn học"." Năm 2009, Lydia Millet trên tờ The Wall Street Journal đánh giá rằng Watchmen hoàn toàn xứng đáng với lời ca ngợi đó và rằng những trang vẽ của truyện hoàn toàn xứng đáng với tính phổ biến của nó, thậm chí là với tư cách một truyện kể văn học có minh họa, nó hoàn toàn có thể tranh đua về mặt nghệ thuật với những tuyệt tác như 'Acme Novelty Library' của Chris Ware hoặc gần nhứ bất cứ phần nào từ tác phẩm dí dỏm và tuyệt vời của Edward Gorey.

Năm 1985, theo lời của Moore thì nếu loạt truyện Watchmen thành công, ông cùng Gibbons có thể sẽ sáng tác thêm một loạt 12 tập truyện tranh Minutemen đề cập đến thời gian trước khi các sự kiện chính của Watchmen diễn ra mà cụ thể là thập niên 1940 với nhân vật chính là nhóm siêu anh hùng đã từng xuất hiện trong Watchmen. DC Comics đã tạo cơ hội cho hai tác giả sáng tác các loạt truyện prequel tương tự với tựa đề dạng Rorschach's Journal (Nhật ký của Rorschach) hoặc The Comedian's Vietnam War Diary (Nhật ký chiến tranh Việt Nam của The Comedian), nhà xuất bản cũng để ngỏ cơ hội cho các tác giả khác sử dụng thế giới của Watchmen để sáng tác. Đề tài về trải nghiệm của The Comedian trong Chiến tranh Việt Nam được ưu tiên vì The 'Nam (Chiến tranh Việt Nam) là đề tài phổ biến thời gian này của văn hóa Mỹ, ngoài ra theo Gibbons thì còn có các gợi ý về những câu chuyện liên quan tới cặp siêu anh hùng Nite Owl và Rorschach (theo kiểu của Randall and Hopkirk (Deceased)). Cả Moore và Gibbons đều nói rằng DC đã trả một khoản tiền đáng kể để được giữ bản quyền tác phẩm với điều kiện thu hồi là nếu như DC không còn nguyện vọng xuất bản tiếp loạt truyện thì một năm sau đó quyền sở hữu sẽ quay trở lại với các tác giả.. Dù các búp bê mẫu đã được DC cho ra mắt công chúng tại hội chợ Comic-Con International năm 2000 nhưng việc sản xuất hàng loạt sản phẩm này đã bị hủy bỏ.. Trong khi hãng DC Comics vẫn muốn hàn gắn quan hệ giữa hai bên thì Moore vẫn cảm thấy rằng công ty đối xử không công bằng với mình trong việc xuất bản loạt tác phẩm America's Best Comics của ông (xuất bản dưới nhãn hiệu Wildstorm, được DC mua lại năm 1998 với lời hứa cho Moore là DC sẽ không can thiệp trực tiếp vào việc xuất bản).

Chuyển thể điện ảnh

Bên trong con thuyền "Archie" của Nite Owl dựng trong phim Watchmen trưng bày tại Comic-Con 2008. Ngay từ năm 1986 đã có một số dự án chuyển thể Watchmen thành phim điện ảnh khi các nhà sản xuất phim Lawrence Gordon và Joel Silver mua lại bản quyền chuyển thể tác phẩm này cho hãng 20th Century Fox. Fox đã đề nghị Alan Moore viết kịch bản phim dựa trên truyện tranh của ông, Tới năm 1991, dự án phim Watchmen được Fox nhượng lại Warner Bros. với hai vai trò đạo diễn và biên kịch được dự định giao cho Terry Gilliam và Charles McKeown. Theo kịch bản viết lại của McKeown thì quyển nhật ký của Rorschach sẽ được sử dụng như lời dẫn chuyện đồng thời nhiều cảnh trong truyện tranh vốn không có trong kịch bản của Hamm cũng được bổ sung thêm. Sau khi đến lượt hãng Warner Bros. đình chỉ dự án phim điện ảnh Watchmen, Gordon mời Gilliam trở lại vị trí đạo diễn nhưng một lần nữa ông từ chối vì cho rằng tác phẩm này nên được chuyển thể thành một loạt phim ngắn 5 giờ hơn là một phim truyện.

Tháng 10 năm 2001, Gordon quyết định hợp tác với nhà sản xuất phim Lloyd Levin và hãng Universal Studios để khởi động lại dự án, người được chọn viết và đạo diễn dự án mới này là David Hayter. Do khác biệt về ý tưởng làm phim, Hayter và các nhà sản xuất rời hãng Universal và dự định chuyển Watchmen về thực hiện tại hãng Revolution Studios. Tuy nhiên cuối cùng thì bộ phim cũng không được thực hiện ở Revolution Studios và dự án một lần nữa lại đổ vỡ. Tháng 7 năm 2004, tới lượt hãng Paramount Pictures vào cuộc, dự án lần này vẫn sử dụng kịch bản của Hayter và người được mời đạo diễn là Darren Aronofsky trong khi Gordon và Levin tiếp tục giữ vai trò nhà sản xuất bên cạnh Eric Watson. Sau khi Aronofsky rời dự án để tập trung cho bộ phim The Fountain, đạo diễn của The Bourne Supremacy là Paul Greengrass được mời thay thế. Và cuối cùng thì một lần nữa dự án chuyển thể Watchmen lại bị Paramount ngừng lại vào cuối năm 2005.

Sau Paramount, Gordon và Levin quay trở lại hãng Warner Bros. vào tháng 10 năm 2005 với dự định thực hiện Watchmen ở hãng này. Ấn tượng với bộ phim chuyển thể từ truyện tranh 300, hãng Warner Bros. quyết định mời Zack Snyder, đạo diễn của 300, hiện thực hóa dự án Watchmen, một truyện tranh nổi tiếng khác, thành phim điện ảnh. Dựa trên những chi tiết yêu thích trong kịch bản của Hayter, nhà biên kịch Alex Tse đã viết kịch bản chuyển thể mới cho Watchmen đồng thời đưa bối cảnh phim trở lại thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Tương tự cách làm 300, đạo diễn Snyder trung thành với truyện tranh gốc bằng cách sử dụng chính truyện tranh Watchmen để làm storyboard (minh họa phân cảnh). Zack Snyder cũng mở rộng các cảnh hành động và thêm một cốt truyện phụ về nguồn năng lượng để nội dung phim được làm rõ hơn. Mặc dù giữ quan điểm trung thành với tạo hình các nhân vật trong truyện tranh, đạo diễn Snyder cũng muốn tạo cho nhân vật Nite Owl vè ngoài đáng sợ hơn Liên quan tới việc Warner Bros. phát hành Watchmen, hãng 20th Century Fox đã đệ đơn kiện nhằm ngăn cản bộ phim ra mắt, tuy nhiên cuối cùng hai hãng phim cũng thương lượng xong về bản quyền chuyển thể theo đó hãng Fox được nhận một khoản tiền trả trước đồng thời được hưởng phần trăm lợi nhuận phát hành toàn cầu của phim Watchmen và các phim làm thêm nếu có. Bộ phim được chính thức công chiếu tháng 3 năm 2009.

Bênh cạnh Watchmen, các trích đoạn Tales of the Black Freighter cũng được chuyển thể thành một phim hoạt hình để phát hành dưới dạng đĩa DVD cùng thời gian với phim điện ảnh Watchmen. Gerard Butler, người thủ vai chính trong 300, được mời lồng tiếng cho nhân vật Captain trong phim này. Bản DVD của Watchmen được dự định phát hành 4 tháng sau DVD Tales of the Black Freighter và có tin cho rằng hãng Warner Bros. sẽ tung ra cả bản DVD mở rộng trong đó phần phim hoạt hình được lồng luôn vào phim điện ảnh.

Trong khi họa sĩ minh hoạt Watchmen là Dave Gibbons đồng ý làm cố vấn cho chuyển thể điện ảnh của Snyder thì Moore từ chối gắn tên ông với bất cứ chuyển thể điện ảnh nào từ truyện tranh do nhà văn này sáng tác. Moore nói rằng ông không hề có ý định xem chuyển thể do Snyder thực hiện và: "Có những điều chúng tôi làm với Watchmen mà nó chỉ có thể hiệu quả dưới dạng truyện tranh, và chúng được tạo ra cũng nhằm để chứng tỏ có những thứ trong truyện tranh mà các loại hình truyền thông khác không thể thực hiện được".