✨Vùng không được dịch mã
nhỏ|Hình 1: Phân bố các vùng chính của RNA trưởng thành nói chung. CAP (màu tím): chóp RNA. UTR (cam): chuỗi không dịch mã. CDS (đỏ): [[vùng mã hoá. PôlyA (xanh) là đuôi RNA. ]] Trong di truyền học phân tử, vùng không được dịch mã là đoạn của mRNA, gồm hai chuỗi ribônuclêôtit ở hai phía liền kề vùng mã hoá của nó: một chuỗi ở phía đầu 5', còn chuỗi kia ở đầu 3' (hình 1).
Thuật ngữ này được dịch từ nguyên gốc tiếng Anh: Untranslated Regions, viết tắt là UTR., UTR cũng còn được gọi là "đoạn không mã hoá" hoặc "vùng không dịch" của RNA.
Nếu UTR định vị ở phía 5' của RNA, thì được gọi là 5' UTR (hoặc trình tự dẫn đầu - leader sequence); còn nếu UTR định vị ở phía 3' của RNA, thì được gọi là 3' UTR (hoặc trình tự sau - trailer sequence).
Tổng quan
- Phân tử RNA thông tin (mRNA) mang mã phiên được tổng hợp từ mạch gen khuôn, sẽ được phức hợp phiên mã (ribôxôm, tRNA, enzym tương ứng cùng nhiều yếu tố khác) chuyển đổi thành bản dịch là chuỗi pôlypeptit. Tuy nhiên, không phải toàn bộ chuỗi nuclêôtit trên phân tử mRNA này đều là mã phiên, vì còn phải có vùng để phức hợp phiên mã bám vào thực hiện chức năng khởi đầu và kết thúc dịch mã là không thể có mã, chưa kể "đầu" (CAP) và "đuôi" (pôlyA) làm nhiệm vụ bảo vệ phân tử được gắn vào trong quá trình xử lý. Những vùng này thực chất là chuỗi nuclêôtit ở hai đầu mRNA (màu vàng cam ở hình 1) không thể và cũng không cần dịch mã.
- Nghịch nghĩa của khái niệm "vùng không được dịch mã" là "vùng được dịch mã" nghĩa là vùng mã hoá có chứa bộ ba mã di truyền.
- Các vùng không được dịch mã của mRNA đã được nghiên cứu từ cuối những năm 1970, sau khi phân tử mRNA đầu tiên được giải trình tự đầy đủ. Vào năm 1978, đầu 5' UTR của mRNA gamma-glôbin của người đã được khám phá trình tự chi tiết, đầy đủ. Đến năm 1980, một nghiên cứu đã được hoàn thiện trên 3 'UTR của gen alpha-glôbin của người.
Đặc điểm chính
- UTR (vùng không được dịch mã) không mang mã di truyền, nghĩa là chuỗi ribônuclêôtit của nó không chứa bộ ba mã di truyền.
- Trong quá trình dịch mã (tổng hợp chuỗi pôlypeptit), thì UTR không được ribôxôm chuyển trình tự các ribônuclêôtit ở đây thành trình tự amino acid, mặc dù có trượt qua (do đó mới gọi là vùng không được dịch).
- 5' UTR nằm liền kề trước bộ ba mở đầu (AUG); còn 3' UTR nằm liền kề sau bộ ba kết thúc là UAA (ochre), hoặc UAG (amber) hay UGA (opal).
- Tuy không có mã di truyền, nên không được dịch mã, nhưng UTR có vai trò quan trọng trong dịch mã và sau dịch mã.
Cấu tạo
nhỏ|Hình 2: Sơ đồ cấu trúc vùng UTR nhân thực. (Xem chú thích cụ thể ở phần "thêm chi tiết").
*Các khu vực UTR này chứa các yếu tố điều chỉnh phiên mã và dịch mã từ gen cấu trúc, gồm cả hộp TATA.,
- 5' UTR nằm ở khoảng giữa nắp (mũ 7‐methyl‐guanosine) của mRNA với bộ ba mở đầu. Mối liên kết giữa G đã mêtyl hóa và cầu triphosphate 5' rất cần thiết để bắt đầu tổng hợp prôêin hiệu quả. Kích thước 5' UTR thường dao động trong khoảng 32 đến 100 rn.
- Còn 3 'UTR là các đoạn mRNA ngay sau bộ ba kết thúc, đóng vai trò ổn định của mRNA, thường giàu AU.
- UTR có cả ở sinh vật nhân sơ và sinh vật nhân thực, tuy nhiên kích thước (đo bằng b, tức số nuclêôtit) khác nhau rất nhiều. Ở sinh vật nhân sơ, chuỗi dẫn đầu 5' UTR thường dài từ 3 đến 10 b. Còn sinh vật nhân thực với 5 'UTR có thể dài hàng trăm đến hàng nghìn b. Điều này phù hợp với sự phức tạp cao hơn của bộ gen của sinh vật nhân thực so với sinh vật nhân sơ. Chuỗi đi sau 3 'UTR cũng có chiều dài khác nhau. Đuôi poly-A rất cần thiết để giữ cho mRNA không bị thoái hoá. Người ta đã thấy rằng độ dài của 5 'UTR được bảo tồn nhiều hơn trong quá trình tiến hóa so với độ dài của 3' UTR.
- Thành phần chính và cấu tạo UTR biểu diễn ở hình 2.
- Kích thước của UTR ở một số loài như bảng sau.
Vai trò
- Các UTR được biết là đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa sau phiên mã và các giai đoạn sau của biểu hiện gen, bao gồm điều chuyển mRNA ra khỏi nhân.
- Các UTR còn có thể đóng các vai trò khác, chẳng hạn như sự kết hợp cụ thể của amino acid selenocysteine đã sửa đổi tại các codon UGA của mRNA mã hóa selenoprotein trong một quá trình được trung gian bởi cấu trúc vòng lặp được bảo tồn trong 3 ' UTR.
- Tầm quan trọng của UTR trong việc điều chỉnh biểu hiện gen đã được phát hiện, khi thấy đột biến làm thay đổi UTR có thể dẫn đến bệnh lý nghiêm trọng.
- Tương tác giữa các yếu tố đoạn nằm trong UTR với RNA không mã hóa cũng đã được chứng minh là đóng vai trò điều tiết quan trọng trong hoạt động biểu hiện gen.
- Ngoài ra, đã phát hiện rằng các yếu tố lặp lại như CUG rất quan trọng đối với việc điều chỉnh hoạt động của mRNA. Chẳng hạn prôtêin liên kết CUG có thể liên kết với yếu tố lặp lại CUG trong 5 'UTR của loại mRNA mã hóa yếu tố phiên mã C / EBPβ, làm ảnh hưởng đến hiệu quả dịch mã của chúng. Nhiều prôtêin khác có liên kết với mRNA liên quan đến sự hậu phiên mã trong xử lý RNA tham gia vào một loạt các hoạt động như: ghép nối, xử lý kết thúc 3' ở nhân, nơi mà chúng đóng vai trò là thành phần của ribonucleoprotein hạt nhân không đồng nhất (hnRNPs).
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Hình 1: Phân bố các vùng chính của RNA trưởng thành nói chung. CAP (màu tím): chóp RNA. UTR (cam): chuỗi không dịch mã. CDS (đỏ): [[vùng mã hoá. PôlyA (xanh) là đuôi RNA. ]]
**Chiến dịch Mã Lai** (tiếng Nhật:マレー作戦) hay **Trận Mã Lai** (Tiếng Anh:_Battle of Malaya_) là cuộc tấn công thuộc địa Mã Lai của Đế quốc Anh bởi Lục quân Đế quốc Nhật Bản từ ngày
**Vùng an toàn dịch bệnh động vật trên cạn** là một vùng thuộc phạm vi từ cấp huyện trở lên được xác định là không xảy ra một ca bệnh đối với động vật mà
MÔ TẢ SẢN PHẨMTHÔNG TIN SẢN PHẨMKem dưỡng da cung cấp vitamin E Aron Thông tin sản phẩm: Tên sản phẩm: Kem dưỡng ẩm Vitamin E Aron Hãng sản xuất: Aron Xuất xứ: Thái LanTrọng
[[Tập_tin:Vi.Vùng_mã_hoá_coding_region.png|nhỏ|Hình 1: Lược đồ của một gen mã hoá. Thuật ngữ này dịch từ nguyên gốc tiếng Anh: **coding region** (phiên âm Quốc tế: /ˈkoʊdɪŋ ˈriʤən/) và còn được gọi là **trình tự DNA mã
**Vắc-xin COVID-19 của Pfizer–BioNTech** (pINN: **tozinameran**), được bán với nhãn hiệu **Comirnaty**, là một loại vắc-xin COVID-19 dựa trên mRNA. Vắc-xin ban đầu được phát triển bởi công ty Đức BioNTech, sau đó công ty
*** THÔNG TIN SẢN PHẨM- Tên sản phẩm : Beauskin Centella Cica Eye Cream- Nước : Hàn quốc- Hãng : Beauskin- Dung tích : 30g- Hsd : 2023 năm - Date cập nhật liên tục***THÀNH
**Dịch máy thống kê** (**SMT**) là một phương pháp dịch máy, trong đó các bản dịch được tạo ra trên cơ sở các mô hình thống kê có các tham số được bắt nguồn từ
MÔ TẢ SẢN PHẨMTinh chất tẩy tế bào chết hóa học The Ordinary AHA 30% + BHA 2% Peeling Solution Em này được biết đến là:Dung dịch tẩy da chết nồng độ cao 30% AHA
Dung dịch tẩy da chết nồng độ cao 30% AHA (bao gồm Glycolic/Lactic/Tartaric/Citric), 2% BHA (Salicylic Acid), hỗ trợ bởi Hyaluronic Acid Crosspolymer, Vitamin B5, Black Carrot và Tasmanian Pepperberry làm dịu da giảm kích
**Chiến dịch Sấm Rền** (tiếng Anh: _Operation Rolling Thunder_) hay** Chiến tranh phá hoại miền Bắc lần thứ nhất** (theo cách gọi của chính phủ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày nay)
**Chiến dịch mùa Xuân năm 1975**, hay **Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam**, là những cuộc tấn công quân sự cuối cùng của Quân Giải phóng
**Trận Điện Biên Phủ** (; ), còn gọi là **Chiến dịch Điện Biên Phủ**, là trận đánh lớn nhất trong Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất diễn ra tại lòng chảo Mường Thanh, châu
**Chiến dịch Lam Sơn 719** hay **Cuộc Hành quân Hạ Lào** (cách gọi của Việt Nam Cộng hòa) hay **Chiến dịch đường 9 - Nam Lào** (cách gọi của Chính phủ Cách mạng lâm thời
**Chiến dịch Nguyễn Huệ** là chiến dịch quân sự do Quân Giải phóng Miền Nam (QGP) tiến hành năm 1972, trong Chiến tranh Việt Nam, tại miền Đông Nam Bộ. Đây là một trong ba
**Chiến dịch Blau** (tiếng Đức: **_Fall Blau_**) là mật danh của Kế hoạch tổng tấn công từ mùa hè năm 1942 của quân đội Đức Quốc xã trên toàn bộ cánh Nam của mặt trận
**Chiến dịch Overlord**, hay **Cuộc tập trận Hornpipe**, là mật danh của **Trận Normandie,** một chiến dịch quân sự quy mô lớn của quân đội Đồng Minh tại miền Bắc nước Pháp trong Chiến tranh
**Chiến dịch Thung lũng 1862**, còn được biết đến với cái tên **Chiến dịch Thung lũng của Jackson**, là một chiến dịch nổi tiếng của thiếu tướng Liên minh miền Nam Thomas J. "Stonewall" Jackson
**Mã Siêu** (chữ Hán: 馬超, bính âm: Mǎ Chāo, 176-222), tự **Mạnh Khởi** (孟起), là một võ tướng cuối thời Đông Hán, đầu đời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. Ông mang trong mình
**Chiến dịch Barbarossa** (), còn được gọi là **Cuộc xâm lược của Đức vào Liên Xô** là mật danh của chiến dịch xâm lược Liên Xô do Quân đội Đức Quốc xã tiến hành trong
**Chiến dịch Biên giới Thu đông 1950**, còn gọi là **_Chiến dịch Lê Hồng Phong 2_**, là một chiến dịch trong Chiến tranh Đông Dương do Quân đội nhân dân Việt Nam (được phía Pháp
**Chiến dịch Trị Thiên** là một chiến dịch trong Chiến tranh Việt Nam do Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam thực hiện vào năm 1972. Đây là một phần trong Chiến dịch Xuân hè
**Phương thức lẩn tránh miễn dịch của mầm bệnh** là các phương thức mà mầm bệnh sử dụng để chống lại cơ chế hoạt động của hệ miễn dịch. Nếu như động vật có xương
**Chiến dịch Kavkaz** là tên gọi chung cho một chuỗi các hoạt động quân sự tại khu vực Kavkaz diễn ra giữa quân đội Liên Xô và quân đội Đức Quốc xã trong cuộc Chiến
**Đế quốc Byzantine**, còn được gọi là **Đế quốc Đông La Mã**, là sự tiếp nối của Đế quốc La Mã ở các tỉnh phía đông trong thời kỳ Hậu Cổ đại và Trung cổ
Bộ binh Auxilia đang vượt sông, có lẽ là [[sông Donau|sông Danube, bằng cầu phao trong Cuộc chiến Chinh phục Dacia của Hoàng đế Trajan (101 - 106 CN). Có thể nhận ra họ từ
**Chiến dịch Tunisia** (hay còn gọi là **Trận Tunisia**) là một loạt trận đánh diễn ra tại Tunisia trong Chiến dịch Bắc Phi thời chiến tranh Thế giới thứ hai, giữa các lực lượng Phe
**Dacia thuộc La Mã** (còn gọi là _Dacia Traiana_ và _Dacia Felix_) là một tỉnh của đế quốc La Mã (từ năm 106-271/275 CN). Lãnh thổ của nó bao gồm phía đông và phía đông
**Chiến dịch Sa mạc Tây** hay **Chiến tranh Sa mạc** diễn ra tại Sa mạc Tây thuộc Ai Cập và Libya là giai đoạn đầu của Mặt trận Bắc Phi thuộc Chiến tranh thế giới
nhỏ|Bản đồ cho thấy Đế quốc La Mã (màu tím) và Parthia (màu vàng) cùng nhau chia sẻ [[Đế quốc Seleukos (màu xanh ở giữa) và qua đó giúp họ trở thành quốc gia mạnh
**Cuộc chinh phục Hispania của La Mã** là một quá trình được bắt đầu bằng việc Cộng hòa La Mã chiếm giữ các vùng đất của người Carthage ở phía nam và phía đông vào
**Vũng Tàu** là một thành phố cũ thuộc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam. Đây là trung tâm kinh tế, tài chính, văn hóa, du lịch, và là một
**Ma Cao** hay **Macau** (, ), tên chính thức là **Đặc khu hành chính Ma Cao thuộc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa**, là một trong hai đặc khu hành chính của nước Cộng hoà
**Mặt trận đất đối không miền Bắc Việt Nam năm 1972** chứa đựng nhiều diễn biến hoạt động quân sự quan trọng của các bên trong Chiến cục năm 1972 tại Việt Nam. Đây là
**Chiến dịch Xuân – Hè 1972**, còn được biết đến với tên gọi **Mùa hè đỏ lửa** (theo cách gọi của Quân lực Việt Nam Cộng hòa), hoặc **Easter Offensive** ("Chiến dịch Lễ Phục Sinh";
**Legion Romana** tức **Quân đoàn La Mã**, **Binh đoàn La Mã** là một đơn vị tổ chức của Quân đội La Mã trong giai đoạn từ Cộng hòa La Mã tới Đế quốc La Mã.
**Chiến dịch Tây Nguyên** hay **Chiến dịch Bắc Tây Nguyên** là một chiến dịch tiến công của các lực lượng của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam vào Quân lực Việt Nam Cộng hòa
**Chiến dịch Đăk Tô – Tân Cảnh** hay **Trận Đăk Tô – Tân Cảnh** năm 1967, là một trận đụng độ trực tiếp giữa Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam với quân đội Hoa
**Chiến dịch Bagration** () là mật danh của **chiến dịch Byelorussia** - chiến dịch tấn công chiến lược mùa hè năm 1944 của quân đội Liên Xô, chính thức bắt đầu ngày 23 tháng 6,
**Đế quốc La Mã** hay **Đế quốc Rôma** ( ; ) là giai đoạn tiếp nối Cộng hòa La Mã cổ đại. Chính thể Đế chế La Mã, được cai trị bởi các quân chủ
**Chiến dịch Smolensk** (7 tháng 8 năm 1943 – 2 tháng 10 năm 1943) hay còn gọi là **Trận Smolensk lần thứ hai** là một Chiến dịch tấn công chiến lược của Hồng quân Liên
**Chiến dịch Budapest** (Tiếng Nga:_Будапештская операция_) là trận đánh lớn nhất giữa quân đội Liên Xô với quân đội Đức Quốc xã và quân đội Hungary tại _Mặt trận Hungary_ thuộc Chiến tranh Xô-Đức trong
**Chiến dịch Guadalcanal**, còn gọi là **Trận Guadalcanal**, tên mã của Đồng Minh là **Chiến dịch Watchtower**, diễn ra từ ngày 7 tháng 8 năm 1942 đến ngày 9 tháng 2 năm 1943 trên đảo
**Chiến dịch tấn công chiến lược Iaşi–Chişinău** hay **Chiến dịch tấn công chiến lược Jassy-Kishinev** (,, gọi tắt là **Chiến dịch Iaşi-Chişinău** hay **Chiến dịch Jassy-Kishinev** là một chiến dịch tấn công chiến lược của
**Chiến dịch Kharkov (1941)**, theo cách gọi của Wilhelm Keitel là **Trận Kharkov lần thứ nhất**, còn theo lịch sử của Nga là **Chiến dịch phòng thủ Sumy-Kharkov**, diễn ra từ ngày 1 tháng 10
**Chiến dịch Na Uy** là tên gọi mà phe Đồng Minh Anh và Pháp đặt cho cuộc đối đầu trực tiếp trên bộ đầu tiên giữa họ và quân đội Đức Quốc xã trong chiến
**Đế quốc Tây La Mã** là phần đất phía tây của Đế quốc La Mã cổ đại, từ khi Hoàng đế Diocletianus phân chia Đế chế trong năm 285; nửa còn lại của Đế quốc
**Dịch hạch (plague)** là một loại bệnh do vi khuẩn _Yersinia pestis_ hình que thuộc họ Enterobacteriaceae gây ra. Từ nguyên của từ "plague" được cho là đến từ plāga Latin ("vết thương") và plangere
**Chiến dịch Šiauliai** hay **Chiến dịch Shyaulyay** diễn ra từ ngày 5 tháng 7 đến ngày 29 tháng 8 năm 1944 là một trong các hoạt động quân sự lớn của Hồng quân Liên Xô
**Chiến dịch Đông Carpath** là hoạt động quân sự lớn trong Chiến tranh Xô-Đức thuộc Chiến tranh thế giới thứ hai do Hồng quân Liên Xô tổ chức nhằm tấn công vào các tuyến phòng