Văn miếu Bắc Ninh là một trong 6 văn miếu của Việt Nam. Tại đây thờ Khổng tử, và 12 bia "Kim bảng lưu phương" lưu danh 677 vị đại khoa quê hương Kinh Bắc (bao gồm Bắc Ninh, Bắc Giang và một số xã sau này nhập về huyện Gia Lâm, Đông Anh thuộc Hà Nội và Văn Lâm, Văn Giang thuộc Hưng Yên).
Cùng với Hà Nội và Huế, Bắc Ninh là địa phương thứ ba xây dựng Văn Miếu có tầm cỡ quy mô. Được xây dựng cách ngày nay hàng trăm năm, cùng với sự thăng trầm phát triển của đất nước, Văn miếu Bắc Ninh cũng trải qua rất nhiều lần tu bổ, tôn tạo và chuyển đổi vị trí.
Sơ lược về khoa bảng ở Bắc Ninh
Trải gần nghìn năm chế độ khoa cử phong kiến Việt Nam: bắt đầu từ khoa thi Minh kinh bác học triều Lý năm Ất Mão 1075 đến khoa thi cuối cùng của triều Nguyễn 1919, có 188 khoa thi với 2971 vị đỗ đại khoa, riêng vùng Bắc Ninh - Kinh Bắc gần 700 vị, theo địa giới hành chính hiện nay thì tỉnh Bắc Ninh có khoảng gần 400 vị.
Truyền thống khoa bảng của Bắc Ninh bắt đầu với người đỗ thủ khoa đầu tiên trong nước đó là ông Lê Văn Thịnh. Ông là người thôn Bảo Tháp, xã Đông Cứu, huyện Gia Bình, đỗ trạng nguyên khoa thi Minh Kinh bác học triều Lý năm 1075 (khoa thi chọn người giỏi vào hầu vua học), vì vậy ông được người đời phong ông là vị trạng nguyên khai khoa đầu tiên của đất Việt. Sau đó, năm 1084 vua cử ông tới trại Vĩnh Bình để giải quyết vấn đề biên giới giữa 2 nước, với tài ngoại giao suất sác ông đã đòi lại cho nước ta 6 huyện, 3 động. Với công lao to lớn ông được thăng chức Thái Sư và ông giữ chức này trong suốt 12 năm;
Trong chế độ khoa cử phong kiến Việt Nam, chỉ có 2 vị được phong là lưỡng quốc trạng nguyên (Mạc Đĩnh Chi quê Hải Dương và Nguyễn Đăng Đạo người thôn Hoài Thượng, xã Liên Bão, huyện Tiên Du, Bắc Ninh). Nguyễn Đăng Đạo đỗ trạng nguyên năm 1683, ông là nhà chính trị ngoại giao lỗi lạc, trong một lần đi xứ nhà Thanh với trí thông minh và tài ngoại giao xuất sắc của mình ông đã đòi lại cho nước ta 3 động, nhà Thanh vô cùng cảm phục suy tôn là đệ nhất khôi nguyên Bắc Triều. Sau khi ông mất, nhà vua vô cùng thương tiếc và ban cho 4 chữ: "Lưỡng quốc Trạng nguyên" và đôi câu đối " Tiến sĩ thượng thư thiên hạ hữu. Trạng nguyên tể tướng thế gian vô".
Lý Đạo Tái, sinh năm 1254 quê ở làng Vạn Tư huyện Gia Định nay là thôn Vạn Ty xã Thái Bảo, huyện Gia Bình, Bắc Ninh. Ông đỗ trạng nguyên năm 1274 sau một thời gian làm quan, ông cáo quan về quê và tu hành lấy pháp hiệu là Huyền Quang (là vị tổ thiền thứ ba của thiền phái Trúc Lâm).
Vùng đất Kinh Bắc còn nổi tiếng với "tứ gia vọng tộc" – Những gia tộc có nhiều người đỗ đạt cao làm vẻ vang cho dòng họ.
Trong số tứ gia vọng tộc đất Kinh Bắc xưa, dòng họ Nguyễn Tam Sơn- Từ Sơn nổi tiếng là đất khoa bảng, nơi sản sinh ra nhiều nhân tài:
Tam Sơn là đất ba gò
Của trời vô tận một kho nhân tài
Làng Kim Đôi có 25 tiến sĩ trong đó họ Nguyễn có 18 tiến sĩ và họ Phạm có 7 tiến sĩ. Vào thời nhà Lê, làng Kim Đôi được phong là "làng tiến sĩ".
Kim Đôi nhiều cuộc hiển vinh
Hai mươi lăm vị khoa danh rỡ ràng
Trong 18 vị Tiến sĩ họ Nguyễn có gia đình 5 anh em ruột đỗ tiến sĩ và cùng làm quan một triều, giữ những trọng trách quốc gia. Họ Nguyễn- Kim Đôi cũng là họ duy nhất 13 đời liên tiếp đỗ đại khoa, trong đó có 9 anh em, chú cháu cùng làm quan đại thần một triều.
Ngoài ra còn có dòng họ Nguyễn ở Vĩnh Kiều, Từ Sơn cũng là một trong những làng tiêu biểu về truyền thống khoa bảng :
Vĩnh Kiều ấy bảng vàng rỡ rỡ
Mười hai tên, ngựa ngựa xe xe
Dòng họ Nguyễn Đăng cũng nổi tiếng với mấy đời ông cha bác cháu anh em đều đỗ đạt và cùng làm quan vào hàng quyền cao chức trọng trong triều, đó cũng chính là dòng họ của vị trạng nguyên Nguyễn Đăng Đạo:
Làng Bịu có đấng thám hoa
Tiếng bay thượng quốc gần xa biết tài
Địa điểm
Văn miếu Bắc Ninh được khởi dựng vào thời Lê, thời kỳ Nho giáo có ảnh hưởng quan trọng tới nền chính trị của dân tộc, đây là một trong ít Văn miếu hàng tỉnh ở nước ta được xây dựng. Theo sách Đại Nam nhất thống chí do Quốc Sử Quán triều Nguyễn biên soạn và bia "Trùng tu Bắc Ninh bi đình ký" dựng vào năm Duy Tân thứ 6 (1912) cho biết: "Văn miếu Bắc Ninh ở phía Đông Bắc tỉnh thành thuộc Sơn Phận xã Thị Cầu, huyện Võ Giàng được tu bổ vào năm Gia Long thứ nhất (1802), làm lại năm Triệu Trị thứ 4 (1844)". Tuy nhiên qua thời gian nhất là giai đoạn đất nước ta bị thực dân Pháp xâm lược, triều đình phong kiến nhà Nguyễn thiếu sự quan tâm, chú ý nên Văn miếu Bắc Ninh bị hư hại hoang phế.
Đến năm Quý Tỵ, niên hiệu Thành Thái thứ 5 (1893), quan Đốc học tỉnh Bắc Ninh là Đỗ Trọng Vỹ, người thôn Đại Mão, xã Hoài Thượng, huyện Thuận Thành vận động các vị văn thân, chức sắc, nhân dân các địa phương góp tiền của chuyển Văn miếu về núi Phúc Sơn (nay thuộc Khu 10, phường Đại Phúc, thành phố Bắc Ninh). Sở dĩ nơi đây được lựa chọn vì theo quan niệm phong thủy của người xưa, núi Phúc Sơn là một ngọn núi mọc lên giữa vùng đồng bằng rộng lớn trù phú là nơi có vận khí tốt, việc xây dựng Văn miếu nơi đây tốt cho việc học, thuận lợi việc cúng tế hàng năm của tỉnh.
Cấu trúc
Tổng thể công trình gồm: Tiền Tế (5 gian), Hậu Đường (5 gian), hai bên hồi Hậu Đường là Bi Đình (3 gian 2 dĩ), hai bên hồi Tiền Đường là Hội đồng trị sự và Tạo Soạn; hai bên sân trước Tiền Tế là nhà Tả Vu, Hữu Vu.
-
Bái đường là nơi đặt bàn thờ và hai tấm bia đá có tên "Trùng tu Bắc Ninh bi đình ký" dựng năm Duy Tân 6 (1912) có nội dung ghi chép lại việc di dời Văn Miếu từ núi Thị Cầu về núi Phúc Đức ngày nay
-
Tiền tế là nơi hành lễ trước kia, hiện có 2 tấm bia "Phụ ký" (ghi chép các vị Tiến sĩ không được khắc trên Kim bảng lưu phương) và "Bắc Ninh tỉnh quan viên cung tiến" (dựng năm 1896, nội dung văn bia đề cập quan viên tỉnh Bắc Ninh cung tiến ruộng cho Văn miếu để làm tự điền) được đặt ở đầu hồi nhà. Hậu đường nằm phía sau Tiền tế, cách nhau bằng một khoảng sân rộng 2m. Đây là nơi thờ Khổng Tử, Tứ phối và các bậc Tiên hiền.
-
Hai bên Tiền tế là dãy Tả vu, Hữu vu là nơi thờ tự các Cử nhân, Tú tài của đất Kinh Bắc.
-
Toàn bộ công trình có kiến trúc chồng giường giá chiêng, hệ thống khung gỗ lim được bào trơn đóng bén.
Tại đây, thực dân Pháp còn cho xây dựng lô cốt, tháp canh để bao quát các vùng lân cận.
Sau hoà bình lập lại, Văn miếu được nhân dân địa phương góp công sức tiền của tôn tạo lại nhằm phát huy truyền thống giáo dục khoa bảng của quê hương. Với những giá trị lớn lao nhiều mặt của di tích, năm 1988 Văn Miếu Bắc Ninh đã được xếp hạng là Di tích quốc gia.
Hệ thống bia đá
Trải thời gian và đặc biệt trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, công trình đã bị xuống cấp và bị phá hủy gần như hoàn toàn, chỉ còn lại hệ thống bia đá. Năm Kỷ Sửu (1889) Quan Đốc học Đỗ Trọng Vỹ đã cho khắc 12 tấm bia đá "Kim bảng lưu phương", ghi danh 677 vị đỗ đại khoa của xứ Kinh Bắc . 12 tấm bia này được Thủ tướng Chính phủ công nhận là bảo vật quốc gia vào năm 2020.
👁️
4 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Văn miếu Bắc Ninh** là một trong 6 văn miếu của Việt Nam. Tại đây thờ Khổng tử, và 12 bia "Kim bảng lưu phương" lưu danh 677 vị đại khoa quê hương Kinh Bắc
**Bắc Ninh** là một tỉnh ở Việt Nam, với vị trí nằm trong Vùng thủ đô Hà Nội, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ và thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng. Bắc Ninh là
:_Xem các công trình có tên **_Văn miếu_** tại bài Văn miếu (định hướng)_ **Văn miếu** (chữ Hán: 文廟), tên ở dạng đầy đủ là **Văn Tuyên Vương miếu** (文宣王廟), còn được gọi là **Khổng
**Đền Bà Chúa Kho** ở Bắc Ninh là một di tích lịch sử đã được Nhà nước Việt Nam công nhận. Đền bà Chúa Kho Bắc Ninh là một đền thờ Mẫu nằm tại vùng
Lễ hội [[Đồng Kỵ|làng Đồng Kỵ 2009]] Danh sách này liệt kê các lễ hội trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Hàng năm, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh diễn ra hơn 547 lễ hội
nhỏ|289x289px|_Khuê Văn Các_ - biểu tượng của Thủ đô [[Hà Nội. Đây là nơi học sinh thường hay chụp ảnh trong những lễ tốt nghiệp]]**Văn Miếu – Quốc Tử Giám** là quần thể di tích
[[Chùa Dâu]] Bắc Ninh hiện có hàng trăm di tích lịch sử văn hóa với nhiều đình, chùa, lễ hội và những làn điệu dân ca Quan họ. Bề dày lịch sử, văn hóa đã Danh sách này liệt kê các di tích, di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. ## Danh sách các di tích quốc gia đặc biệt ## Danh sách các di tích quốc
**Núi Thiên Thai** nằm sát sông Đuống, ngọn cao nhất là 71m, hiện nay núi Thiên Thai thuộc 2 xã Song Giang, Đông Cứu, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh, cách thành phố Bắc Ninh
**Ninh** là một họ của người Đông Á. Họ này có mặt ở Việt Nam (chữ Hán: 寧, Hán-Việt: _Ninh_) và Trung Quốc (chữ Hán: 甯 hoặc 寧, bính âm: _Ning_). Trong _Bách gia tính_
thumb|Người dân Triều Tiên viếng tượng [[Kim Nhật Thành (trái) và Kim Jong-il ở Đài tưởng niệm Mansu Hill Grand, Bình Nhưỡng.]] nhỏ|phải|Khải Hoàn môn Bình Nhưỡng **Văn hóa Bắc Triều Tiên** chỉ về nền
**Đỗ Trọng Vĩ** (chữ Hán: 杜仲瑋, 1829-1899), tự **Tham Thiền**, hiệu **Khôi Hữu**, là một danh thần triều Nguyễn, nhà văn hóa và nhà giáo dục Việt Nam. Ông được xem là người có công
**Vũ Miên** (**武檰**, 1718 - 1782), hiệu Hy Nghi tiên sinh, là một danh sĩ, sử gia thời Lê-Trịnh; và là danh nhân rất ít có trong lịch sử Việt Nam khi kiêm chức Tể
**Nguyễn Quan Quang** (chữ Hán: 阮觀光, 1222-?), có tài liệu ghi là **Nguyễn Quán Quang** hay **Trần Quán Quang**, là một danh thần thời nhà Trần. Ông được biết nhiều với giai thoại đỗ Tam
**Chùa Hàm Long** (chữ Hán: 寺含龍) hay **Long Hạm tự** (chữ Hán: 龍頷寺) là một ngôi chùa cổ tại khu phố Thái Bảo, phường Nam Sơn, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh, chùa nằm
**Nguyễn Văn Ngọc** (1908 - 1999) là một nhà cách mạng và chính khách Việt Nam. Ông từng là Bí thư Thành ủy Hà Nội, từng được huấn luyện để trở thành điệp viên nhảy
**Song Khê** là một phường thuộc thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang, Việt Nam. ## Địa lý Phường Song Khê có vị trí địa lý: *Phía đông giáp phường Đồng Sơn và phường Tiền
nhỏ|Võ miếu ở [[Cung Thành, Quế Lâm, Trung Quốc.]] nhỏ| Quan đế miếu ở [[Đài Nam, Đài Loan.]] **Võ miếu** () là tên gọi chung dùng để chỉ nơi các công trình kiến trúc thờ
**Văn miếu phủ học Tế Nam** là một văn miếu tọa lạc ở quận Lịch Hạ, Tế Nam, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc, phía bắc của hồ Đại Minh, giáp cuối phía bắc phố cổ
**Quảng Ninh** là một tỉnh ven biển thuộc vùng Đông Bắc Bộ Việt Nam. Theo quy hoạch phát triển kinh tế, Quảng Ninh vừa thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía bắc, và vừa thuộc
Trước đền [[Đinh Bộ Lĩnh trên quê hương Gia Viễn]] Các di tích thờ Vua Đinh ở Ninh Bình (màu đỏ) [[Đền Vua Đinh Tiên Hoàng ở cố đô Hoa Lư]] Ninh Bình là quê
**Bắc Bộ** (hay còn gọi là **miền Bắc**) là một trong 3 miền địa lý của Việt Nam (gồm Bắc Bộ, Trung Bộ và Nam Bộ). Dân cư Bắc Bộ tập trung đông tại Đồng
_Đối với các định nghĩa khác, xem_ _Ninh Bình (định hướng)._ **Ninh Bình** là tỉnh nằm ở cửa ngõ phía Nam của thủ đô Hà Nội và thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, miền Bắc,
**Đường cao tốc Bắc – Nam phía Đông** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.01**) là tên gọi thông dụng nhất của một tuyến đường cao tốc thuộc hệ thống đường cao tốc của Việt Nam
**Bắc Giang** là một tỉnh cũ thuộc trung du thuộc vùng Đông Bắc Bộ, Việt Nam. Đây là tỉnh nằm trong quy hoạch vùng thủ đô Hà Nội. Bắc Giang chiếm phần lớn diện tích
**Chu Văn An** (6 tháng 10 năm 1292, ông không rõ năm mất, có một số tài liệu ghi là năm 1370), tên thật là **Chu An**, hiệu là **Tiều Ẩn**, tên chữ là **Linh
**Lịch đại Đế Vương miếu** (chữ Hán phồn thể: 厯代帝王廟; chữ Hán giản thể: 历代帝王庙, bính âm Hán ngữ: _Lìdài Dì Wáng miào_), còn gọi là **Miếu Lịch đại Đế Vương Trung Quốc** hay **Đế
**Nguyễn Văn Siêu** (chữ Hán: 阮文超, 1799 - 1872), ban đầu tên là **Định**, sau đổi là **Siêu**, còn gọi là **Án Sát Siêu**, tự: **Tốn Ban**, hiệu: **Phương Đình**, là nhà thơ, nhà nghiên
nhỏ|phải|Tượng con Tê giác trước [[Bảo tàng d'Orsay của Henri Alfred Jacquemart, trong lịch sử chúng từng được xem như loài thần thú trị thủy]] nhỏ|phải|Họa phẩm tê giác của Johann Dietrich Findorff **Hình tượng
**Thái miếu** dưới các triều đại phong kiến phương Đông, là nơi thờ các vị vua đã qua đời của một triều đại. Thái miếu như vậy là miếu thờ của quốc chủ, là miếu
nhỏ|231x231px|Chân dung ông Pham Văn Thụ **Phạm Văn Thụ** (范文樹, 1866 - 1930), tự **Đàn Viên** (檀園), là một đại thần triều Nguyễn trong lịch sử Việt Nam. Trước đây, ông từng bị đánh giá
**Quan hệ Trung Quốc- Triều Tiên** (, ) là quan hệ song phương giữa CHND Trung Hoa (PRC) và CHDCND Triều Tiên (DPRK). Trung Quốc và Triều Tiên trước đây có quan hệ ngoại giao
**Đoàn Xuân Lôi** (chữ Hán: 段春雷) người làng Ba Lỗ, xã Tân Phúc (nay là thôn Trâu Lỗ, xã Mai Đình, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang), đỗ Thái học sinh khoa thi năm Xương
**Vũ Văn Thái** () (507 – 556), biệt danh là **Hắc Thát** (黑獺), tước hiệu là **An Định Văn công** (安定文公) sau được nhà Bắc Chu truy tôn là miếu hiệu Thái Tổ (太祖), thụy
Trong nét văn hóa và tâm linh của một số dân tộc, **chó** là động vật thân thiết gắn bó từ rất lâu đời với người chủ nói riêng và con người nói chung, những
**_Văn tế tướng sĩ trận vong_** là một bài văn tế do Tiền quân Nguyễn Văn Thành đọc để tế các tướng sĩ của vua Gia Long đã bỏ mình trong cuộc chiến với quân
**Văn tế thập loại chúng sinh** còn được gọi là **Văn chiêu hồn** hay **Văn tế chiêu hồn** là một bài văn tế bằng chữ Nôm soạn vào đầu thế kỷ 19. Tác phẩm được
**Nguyễn Thị Huyền** (sinh ngày 19 tháng 5 năm 1993) quê Ý Yên, Nam Định, là một nữ vận động viên điền kinh Việt Nam nổi tiếng với sở trường hiện tại là 400m và
[[Chùa Nhất Trụ ở Cố đô Hoa Lư]] Điện Tam Thế ở [[Chùa Bái Đính]] [[Đền Trần (Nam Định)|Đền Trần ở Nam Định]] [[Chùa Địch Lộng ở Gia Viễn]] [[Đền Trần Thương ở Hà Nam]]
**Nguyễn Bặc** (chữ Hán: 阮匐; 924 - 7 tháng 11 năm 979), hiệu **Định Quốc Công** (定國公), là khai quốc công thần nhà Đinh, có công giúp Đinh Tiên Hoàng đánh dẹp, chấm dứt loạn
Bản đồ các vùng du lịch ở Việt Nam.PNG phải| Đền Kiếp Bạc - Hải Dương [[Hoàng thành Thăng Long ở Hà Nội]] phải|Quần đảo Cát Bà ở [[Hải Phòng]] **Vùng đồng bằng sông Hồng
**Vân Nam** () là một tỉnh ở phía tây nam của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, giáp biên giới với các tỉnh Điện Biên, Lai Châu, Lào Cai và Tuyên Quang của Việt Nam.
**Đoàn** (chữ Hán: 段) là một họ của người châu Á. Họ này có mặt ở Việt Nam, ở Trung Quốc (chữ Hán: 段, Bính âm: Duàn), ở Triều Tiên và Miến Điện. Chữ Hán
**Bắc Kinh** có lịch sử lâu dài và phong phú, nguyên truy từ cách nay 3.000 năm. Trước khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Hoa vào năm 221 TCN, Bắc Kinh là thủ đô
**Tây Ninh** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Tây Ninh, Việt Nam. ## Địa lý Thành phố Tây Ninh nằm ở trung tâm tỉnh Tây Ninh, có vị trí địa lý: *Phía đông
**Bắc Kinh** (; ), là thủ đô của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Thành phố nằm ở miền Hoa Bắc, và là một trong số bốn trực hạt thị của Trung Hoa, với
**Cuộc khởi nghĩa của Nông Văn Vân** là một cuộc đấu tranh chống nhà Nguyễn của các dân tộc thiểu số ở Việt Bắc (Việt Nam) do Nông Văn Vân làm thủ lĩnh, xảy ra
**Thánh Tam Giang** là danh xưng mà người dân Việt Nam tôn vinh chung hai vị tướng **Trương Hống** và **Trương Hát** được thờ ở 372 làng thuộc lưu vực ba con sông là sông
**Hình tượng con ngựa** hiện diện từ sớm trong văn hóa Đông-Tây, con ngựa là một trong những loài vật được con người thuần hóa và sử dụng trong đời sống hàng ngày và loài
**Danh nhân thời Đinh** là những nhân vật lịch sử đã theo giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân, làm quan dưới triều đại nhà Đinh hoặc những người có liên quan