[[Tập tin:Irp1686.png|thumb|right|
Bản đồ Thịnh vượng chung Ba Lan-Litva năm 1686 trong Chiến tranh Liên đoàn Thần thánh. Về phía đông nam của Thịnh vượng chung là lãnh địa của Đế quốc Ottoman ở Ukraina (Ukraina Ottoman)]]
Ukraina Ottoman (), Khan Ukraina (, ), Hanshchyna () là một thuật ngữ lịch sử chỉ Ukraina hữu ngạn (cũng như các khu vực phía nam của tỉnh Kiev) - còn được gọi bằng tên Turk Yedisan. Lần sử dụng đầu tiên ghi nhận được của thuật ngữ Khanska Ukraina bắt nguồn từ năm 1737.
Lịch sử
Về mặt chính thức, rìa phía nam, ven biển của lãnh thổ đã bị Hãn quốc Krym chiếm đóng từ những năm 1520 để tạo điều kiện cho các cuộc vây bắt nô lệ. Lãnh thổ xuất hiện là một kết quả của Hiệp định đình chiến Andrusovo năm 1667 giữa Ba Lan-Litva và nước Nga Sa hoàng, chia cắt Quốc gia hetman Cossack, mà không quan tâm đến cư dân địa phương. Kể từ năm 1669, chính phủ Ottoman trao quyền bảo hộ cho nhà nước Cossack ở phía tây sông Dnepr, và chỉ định nó là một sanjak (huyện) riêng do hetman người Cossack Petro Doroshenko đứng đầu. Điều này được xác nhận trong Hiệp ước Buchach năm 1672.
Lãnh thổ có biên giới phía tây với tỉnh Podolia và phía nam giáp với tỉnh Silistra. Với sự giúp đỡ của Petro Doroshenko, người Ottoman có thể chiếm Podilia và thành lập tỉnh tại đó vào năm 1672. Năm 1676, vua mới của Ba Lan là Jan III Sobieski tìm cách khôi phục một số lãnh thổ đã mất tại Ukraina, và ngừng cống nạp sau khi ký kết Hiệp định Żurawno. Cũng trong năm 1676, Ivan Samoylovych cùng với boyar Grigory Romodanovsky đã lãnh đạo một chiến dịch thành công chống lại Doroshenko, buộc ông phải đầu hàng và chiếm thủ phủ Chyhyryn của người Cossack. Từ năm 1677 đến năm 1678, một đội quân hùng mạnh của Ibrahim Pasha tranh giành quyền kiểm soát Chyhyryn (xem Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ (1676–1681)). Cuối cùng, quân đội của Đại Tể tướng Ottoman Kara Mustafa Pasha đã thành công trong việc giành quyền kiểm soát Chyhyryn vào năm 1678. Thành phố Nemyriv trở thành nơi cư trú của hetman từ những năm 1670 đến 1699.
Sau Hiệp định Bakhchisarai năm 1681, Ukraina Ottoman nằm dưới quyền cai trị của chính phủ Moldavia (chư hầu của Ottoman) của Hospodar George Ducas.
Năm 1685, vua Ba Lan Jan III Sobieski khôi phục một số quyền tự do của người Cossack ở Ukraina hữu ngạn và ký Hiệp định hòa bình vĩnh viễn năm 1686 với Nga nhằm đảm bảo liên minh chống lại Đế quốc Ottoman.
Hầu hết Ukraina Ottoman trở thành một phần của Hãn quốc Krym (dưới quyền bảo hộ của Đế quốc Nga) vào năm 1774 ngoại trừ vùng Ochakiv vẫn là một phần của Đế quốc Ottoman.
Sanjak-bey
- 1669–1676 Petro Doroshenko
- 1678–1681 Yuriy Khmelnytsky
- 1681–1684 George Ducas
- 1684–1685 Teodor Sulymenko
- 1685–1685 Yakym Samchenko
- 1685–1685 Yuriy Khmelnytsky
- 1685–1695 Stepan Lozynsky
- 1695–1698 Ivan Bahaty
- 1698–1699 Petro Ivanenko
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
[[Tập tin:Irp1686.png|thumb|right| Bản đồ Thịnh vượng chung Ba Lan-Litva năm 1686 trong Chiến tranh Liên đoàn Thần thánh. Về phía đông nam của Thịnh vượng chung là lãnh địa của Đế quốc Ottoman ở Ukraina
thumb|upright=1.25|Bản đồ Cánh đồng hoang thế kỷ 17 thumb|[[Cumania|Bang liên Cuman–Kipchak tại Á-Âu khoảng 1200]] thumb|Delineatio Generalis Camporum Desertorum vulgo Ukraina (Phác họa tổng thể các cánh đồng hoang vu thường thấy Ukraina) **Cánh đồng
**Đế quốc Ottoman** còn được gọi là **Đế quốc Osman** (; **', ; or **'; ) hay **Đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ**, là một Đế quốc trải rộng xuyên suốt Nam Âu, Trung Đông và
**Cộng hòa Nhân dân Ukraina** là một nhà nước tồn tại ngắn ngủi tại Đông Âu. Hội đồng Trung ương Ukraina được bầu ra vào tháng 3 năm 1917 do kết quả từ Cách mạng
Vào ngày 30 tháng 9 năm 2022, Liên bang Nga, trong khi đang xâm lược Ukraina, đã tuyên bố sáp nhập bốn oblast (tỉnh) của Ukraina—Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia, và Kherson. Bốn khu vực bị sáp
**Tỉnh Podolia** () là một eyalet của Đế quốc Ottoman. Thủ phủ là Kamaniçe (), nay thuộc tỉnh Khmelnytskyi, Ukraina. ## Lịch sử thumb|Doanh trại [[Đế quốc Ottoman|Ottoman trong thành phố Kamaniçe, thủ phủ tỉnh
thumb|Ukraina hữu ngạn **Ukraina hữu ngạn** (, _Pravoberezhna Ukrayina_; , _Pravoberezhnaya Ukraina_) là tên gọi lịch sử và lãnh thổ của một phần Ukraine nằm ở bờ hữu (tây) của sông Dnepr (Dnipro), tương ứng
**Tỉnh Silistra** hay **Silistria** (; ), nghĩa là **tỉnh Ochakiv** là một _eyalet_ của Đế quốc Ottoman ven bờ biển Đen và bờ nam sông Danube tại phần đông nam châu Âu. Pháo đài Akkerman
**Chiến tranh Ba Lan-Ottoman (1672 - 1676)** (hay **Chiến tranh Ba Lan-Ottoman II**) là một cuộc chiến tranh giữa Liên bang Ba Lan-Litva và Đế quốc Ottoman. Cuộc chiến kết thúc năm 1676 với hiệp
**Người Ukraina** (, ) là một dân tộc Đông Slav bản địa tại Ukraina. Bản ngữ của người Ukraina là tiếng Ukraina. Đa số người Ukraina là tín đồ Chính thống giáo Đông phương, một
Ukraine thời tiền sử, là một phần của thảo nguyên Pontic, đã đóng một vai trò quan trọng trong các liên hệ văn hóa Á-Âu, bao gồm sự lan rộng của Thời đại đồ đồng
**Quốc gia hetman Cossack** (; , hay _Nhà nước Cossack_), tên chính thức là **Quân đoàn Zaporizhia** (; ), là một nhà nước của người Cossack nằm tại Trung Ukraina. Nhà nước này tồn tại
**Tỉnh Bracław** (; ; , _Braclavśke vojevodstvo_) là một đơn vị hành chính của Thịnh vượng chung Ba Lan-Litva. Tỉnh được lập ra vào năm 1566 với vị thế một phần của Đại công quốc
phải|_[[Những người Zaporozhe (tranh)|Người Zaporozhe viết thư cho sultan Thổ Nhĩ Kỳ_. Tranh của Ilya Repin từ năm 1880 tới năm 1891.]] phải|Một gia đình cossaks người mỹ vào những năm 1950 phải|Một binh đoàn
**Hãn quốc Krym**, tự gọi là **Ngôi vương Krym và Desht-i Kipchak**, và trong thuật chép sử và địa lý châu Âu gọi là **Tiểu Tartary**, là một nhà nước Tatar Krym tồn tại từ
thumb|Budjak trên bản đồ Ukraina thumb|Pháo đài [[Bilhorod-Dnistrovskyi của Moldavia từ thế kỷ 14 tại Budjak.]] **Budjak** hay **Budzhak** (; ), là một khu vực có tính lịch sử tại Ukraina và Moldova. Khu vực
**Bohdan Zynovii Mykhailovych Khmelnytskyi** (tiếng Ruthenia: Ѕѣнові Богданъ Хмелнiцкiи; ; 6 tháng 8 năm 1657) là một quý tộc Ruthenia và chỉ huy quân sự của người Cossack Ukraina với tư cách Hetman của Quân
**Người Cossack Zaporozhia**, **Quân Cossack Zaporozhia**, **Quân đoàn Zaporozhia**, (, hoặc ) hoặc chỉ là **người Zaporozhia** () là những người Cossack sống bên kia (về phía hạ nguồn) các ghềnh sông Dnepr (Dnipro). Sich
thumb|Bản đồ thể hiện Yedisan tại Ukraina hiện tại. thumb|"Die Otschakowische Tartarey oder Westliches Nogaj, auch Jedisan" một bản đồ phát hành tại Vien khoảng năm 1790 **Yedisan** (còn viết là _Jedisan_ hay _Edisan_; ,
**Sich Zaporozhia** (, , ; còn gọi là , ; **Vùng đất tự do của Quân đoàn Zaporozhia Hạ**) là một thực thể bán tự trị và nhà nước nguyên thủy của người Cossack tồn
**Khởi nghĩa Khmelnytsky**, còn gọi là **Chiến tranh Cossack–Ba Lan**, **Khởi nghĩa Chmielnicki**, **cuộc nổi dậy Khmelnytsky**, là một cuộc nổi loạn của người Cossack diễn ra từ năm 1648 đến năm 1657 trên các
**Suleiman I** (; ; 6 tháng 11 năm 14946 tháng 9 năm 1566) là vị Sultan thứ 10 và trị vì lâu nhất của đế quốc Ottoman, từ năm 1520 cho đến khi qua đời
thumb|Bản đồ vệ tinh bán đảo Krym tháng 5 năm 2015 **Krym** là một bán đảo tại Đông Âu, trên bờ biển phía bắc biển Đen, bị bao quanh hầu như hoàn toàn bởi biển
**Công quốc Bukovina** (; ; ) là một lãnh địa cấu thành của Đế quốc Áo từ năm 1849 và một lãnh địa hoàng gia Cisleithania của Áo-Hung từ 1867 đến 1918. ## Tên gọi
thumb|Bohdan Khmelnytsky là "thái thú Zaporohscensis" (1651) thumb|Zaporizhzhia năm 1760 thumb|Bản đồ các vùng lịch sử của Ukraina **Zaporizhzhia** hay **Zaporozhzhia** () là một khu vực lịch sử ở trung-đông Ukraina bên dưới các ghềnh
**Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ 1787–1792** liên quan đến một nỗ lực không thành công của Đế quốc Ottoman nhằm lấy lại các vùng đất đã mất vào tay Đế quốc Nga trong quá trình
thumb|Tỉnh Zakarpattia (màu đậm), phía tây Ukraina. thumb|Huy hiệu của Karpat-Ukraina, hiện được [[tỉnh Zakarpattia sử dụng.]] **Ruthenia Karpat** () là một vùng lịch sử trên ranh giới giữa Trung và Đông Âu, hiện nay
Việc chuyển giao tỉnh Krym trong nội bộ Liên Xô năm 1954 là một hành động hành chính của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao nhằm chuyển giao chính quyền của Krym từ Cộng
Đế quốc Nga sáp nhập lãnh thổ từng do Hãn quốc Krym kiểm soát vào ngày . Giai đoạn trước khi sáp nhập có dấu ấn là việc Nga can thiệp nội vụ Krym, một
**_Cossacks: European Wars_** (tạm dịch: _Cô-dắc: Chiến tranh châu Âu_) là game chiến lược thời gian thực do hãng GSC Game World của Ukraina phát triển và Strategy First cùng cdv Software Entertainment đồng phát
**Chiến tranh thế giới thứ nhất**, còn được gọi là **Đại chiến thế giới lần thứ nhất**, **Đệ nhất Thế chiến** hay **Thế chiến I**, là một cuộc chiến tranh thế giới bắt nguồn tại
thumb|Trận chiến Chesme năm 1770 Vladimir Kosov 100x140 dầu trên vải 2019|302x302px **Chiến tranh Nga-Thổ Nhĩ Kỳ (1768–1774)** là một trong những cuộc chiến tranh giữa đế quốc Nga và đế quốc Ottoman vào thế
:_Để biết về những người cùng tên, xin xem bài Mohammed IV_. **Mehmed IV** (tiếng Thổ Ottoman: _Meʰmed-i rābi`_; có biệt danh là _Avcı_, tạm dịch là "Người đi săn) (2 tháng 1 năm 1642
thumb|Tiêu đề đọc là tỉnh Podolia, bộ phận của Ukraina **Podolia** hay **Podilia** (, ; ) là một khu vực lịch sử tại Đông Âu, nằm tại phần tây-trung và tây-nam của Ukraina và tại
Bản đồ vùng đất Novorossiya **Novorossya** hay **Tân Nga** nhưng đôi khi được gọi là **Nam Nga** (tiếng Nga: _Новороссия_ / _Новая Россия_, tiếng Ukraina: _Новоросія_ / _Новая Русь; tiếng România: Noua Rusie_) là một
thumb|Bản đồ [[châu thổ sông Danube, thể hiện các phân lưu]] Nhánh **Chilia** (); hay **Kiliia** () là một trong ba phân lưu chính của sông Danube, góp phần hình thành châu thổ sông Danube.
**Đại chiến Thổ Nhĩ Kỳ** (Tiếng Đức: _Großer Türkenkrieg_), còn được gọi là **Chiến tranh Liên đoàn Thần thánh** (Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: _Kutsal İttifak Savaşları_), là một loạt các cuộc xung đột giữa Đế
**Cuộc Chiến tranh giành độc lập Hy Lạp** (1821–1829), cũng được biết đến với tên gọi **Cuộc chiến tranh cách mạng Hy Lạp** (tiếng Hy Lạp: Ελληνική Επανάσταση, _Elliniki Epanastasi_; tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: يؤنان
**Lviv** ( _L’viv_, ; ; , _L'vov_; ; ; hay **Lvov** (tiếng Nga: Львов, _Lvov_), là một thành phố ở phía Tây của Ukraina, trung tâm hành chính của tỉnh Lviv. Thành phố này được
__NOTOC__ **Nam Bug**, còn gọi là **Nam Buh** (, _Pivdennyi Buh_; , _Yuzhny Bug_; hoặc chỉ ), là sông dài thứ nhì tại Ukraina. Nguồn của sông là tại miền tây của Ukraina, thuộc vùng
**Hạm đội Biển Đen** () là một đơn vị thuộc Hải quân Nga hoạt động ở Biển Đen và Địa Trung Hải kể từ thế kỷ 18. Hạm đội này đóng ở nhiều bến cảng
**Khortytsia** (, ) là đảo lớn nhất trên sông Dnepr (Dnipro), dài 12,5 km và rộng 2,5 km. Đảo này là một phần của Vườn quốc gia Khortytsia. Ukraina. Đảo này đóng một vai trò quan trọng
**Chiến tranh Krym** (tiếng Nga: Крымская война hoặc Восточная война, chuyển tự: _Krymskaja wojna_ hoặc _Wostotschnaja wojna_, tiếng Anh: _Crimean War_) bắt đầu từ năm 1853 và chấm dứt năm 1856, giữa hai lực lượng
2 trang đầu tiên của **hòa ước Brest-Litovsk** **Hòa ước Brest-Litovsk** (phiên âm tiếng Việt: **Hòa ước Brét-Litốp**) là một hiệp ước hòa bình được ký kết vào ngày 3 tháng 3 năm 1918 giữa
thumb|Bản đồ phòng tuyến Ukraina thumb|[[Sich Zaporizhia năm 1760 với các lãnh thổ bị người ngoại quốc thực dân hóa]] thumb|Bản đồ Tổng tỉnh Novorossiya năm 1779, thể hiện phân chia vùng đất Quân đoàn
**Kherson** (, ) là một thành phố tại miền nam của Ukraina, là trung tâm hành chính của tỉnh Kherson. Thành phố nằm trên bờ hữu của sông Dnepr (Dnipro), và ở gần cửa sông.
**Tỉnh Danube** (; , Dunavska(ta) oblast, thông dụng hơn Дунавски вилает, Danube Vilayet) là đơn vị hành chính cấp một (vilayet) của Đế quốc Ottoman từ năm 1864 đến năm 1878. Vào cuối thế kỷ
**Nhà Giray** (; ) là triều đại dòng dõi Thành Cát Tư Hãn/ người Turk trị vì Hãn quốc Krym từ khi thành lập vào năm 1431 cho đến khi sụp đổ vào năm 1783.
**Tiếng Tatar Krym** ( , ), cũng gọi đơn giản là **tiếng Krym**, là một ngôn ngữ đã được sử dụng trong hàng thế kỷ tại Krym. Đây là một ngôn ngữ Turk hiện diện
**Tỉnh Podolia** (, ) hay **Palatinate Podolia** là một đơn vị hành chính và chính quyền địa phương ở Vương quốc Ba Lan, từ năm 1434 đến năm 1793, ngoại trừ thời kỳ Ottoman chiếm