Tuyên Hóa là một huyện thuộc tỉnh Quảng Bình, Việt Nam.
Địa lý
Huyện Tuyên Hoá nằm ở phía tây bắc của tỉnh Quảng Bình, có vị trí địa lý:
Phía đông giáp thị xã Ba Đồn và huyện Quảng Trạch
Phía tây giáp nước bạn Lào với đường biên giới dài khoảng 8 km
Phía nam giáp huyện Bố Trạch và huyện Minh Hóa
Phía bắc giáp huyện Hương Khê, huyện Cẩm Xuyên và huyện Kỳ Anh thuộc tỉnh Hà Tĩnh.
Huyện Tuyên Hóa có diện tích 1.129 km², dân số năm 2019 là 77.754 người, mật độ dân số đạt 69 người/km². Dân tộc chủ yếu: Kinh, Chứt.
Diện tích tự nhiên 1.149,41 km², chiếm 1/7 diện tích tỉnh Quảng Bình, trong đó, đất nông nghiệp chỉ có 5.082.21 ha chiếm 4,42%;,đất lâm nghiệp là 84.32,78 ha, chiếm 73,38%, đất chưa sử dụng và sông suối là 23.472,13 ha chiếm 20,44% còn lại là 580,17 ha đất ở và 1.478,72 ha đất chuyên dùng. Huyện có 21,5% dân số theo đạo Thiên Chúa.
Hành chính
Huyện Tuyên Hóa có 19 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Đồng Lê (huyện lỵ) và 18 xã: Cao Quảng, Châu Hóa, Đồng Hóa, Đức Hóa, Hương Hóa, Kim Hóa, Lâm Hóa, Lê Hóa, Mai Hóa, Ngư Hóa, Phong Hóa, Sơn Hóa, Tiến Hóa, Thạch Hóa, Thanh Hóa, Thanh Thạch, Thuận Hóa, Văn Hóa.
Lịch sử
Tuyên Hóa là nơi sinh sống lâu đời của người Việt cổ xưa. Tại hang Minh Cầm, làng Minh Cầm, xã Phong Hóa, huyện Tuyên Hóa vào năm 1922, nhà khảo cổ học E.Patte phát hiện và khai quật di chỉ thuộc dạng mộ táng, niên đại trên dưới 5.000 năm cách ngày nay.
Trước đây trung tâm hành chính huyện đặt tai Động Hương (xã Phong Hóa). Trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ, Đế quốc Mỹ đã ném bom ác liệt bến phà Minh Cầm - Phong Hóa. Các cơ quan huyện phải sơ tán sang vùng Liên Sơn - Mai Hóa.
Sau năm 1975, huyện Tuyên Hóa thuộc tỉnh Bình Trị Thiên, gồm 19 xã: Cảnh Hóa, Cao Hóa, Châu Hóa, Đồng Hóa, Đức Hóa, Hương Hóa, Kim Hóa, Lâm Hóa, Lê Hóa, Mai Hóa, Ngư Hóa, Phong Hóa, Phù Hóa, Quảng Hóa, Thạch Hóa, Thanh Hóa, Thuận Hóa, Tiến Hóa và Văn Hóa.
Ngày 11 tháng 3 năm 1977, sáp nhập toàn bộ diện tích và dân số của huyện Minh Hóa vào huyện Tuyên Hóa, đồng thời sáp nhập 9 xã: Văn Hóa, Phù Hóa, Cảnh Hóa, Tiến Hóa, Mai Hóa, Châu Hóa, Ngư Hóa, Cao Hóa và Quảng Hóa thuộc huyện Tuyên Hóa về huyện Quảng Trạch quản lý. Huyện Tuyên Hóa có 24 xã: Dân Hóa, Đồng Hóa, Đức Hóa, Hóa Hợp, Hóa Phúc, Hóa Sơn, Hóa Thanh, Hóa Tiến, Hồng Hóa, Hương Hóa, Kim Hóa, Lâm Hóa, Lê Hóa, Minh Hóa, Phong Hóa, Quy Hóa, Tân Hóa, Thạch Hóa, Thanh Hóa, Thuận Hóa, Thượng Hóa, Trung Hóa, Xuân Hóa và Yên Hóa.
Năm 1990, chuyển 6 xã: Văn Hóa, Tiến Hóa, Mai Hóa, Châu Hóa, Ngư Hóa và Cao Quảng thuộc huyện Quảng Trạch về huyện Tuyên Hóa quản lý.
Ngày 30 tháng 6 năm 1989, huyện Tuyên Hóa thuộc tỉnh Quảng Bình vừa được tái lập.
Ngày 1 tháng 6 năm 1990, tái lập huyện Minh Hóa trên cơ sở một phần diện tích và dân số của huyện Tuyên Hóa. Huyện Tuyên Hóa còn lại 16 xã, huyện lỵ đặt tại xã Lê Hóa.
Ngày 28 tháng 4 năm 1999, Chính phủ ban hành Nghị định 30/1999/NĐ-CP. Theo đó:
Thành lập thị trấn Đồng Lê (thị trấn huyện lỵ huyện Tuyên Hoá) trên cơ sở 1.072 ha diện tích tự nhiên và 6.186 nhân khẩu của xã Lê Hóa.
Thành lập xã Sơn Hóa trên cơ sở 1.350 ha diện tích tự nhiên và 1.661 nhân khẩu của xã Lê Hoá; 1.652 ha diện tích tự nhiên và 1.311 nhân khẩu của xã Đồng Hóa.
Ngày 21 tháng 4 năm 2003, Chính phủ ban hành Nghị định 40/2003/NĐ-CP. Theo đó:
Thành lập xã Thanh Thạch trên cơ sở 3.200 ha diện tích tự nhiên và 2.576 nhân khẩu của xã Thanh Hóa.
Thành lập xã Nam Hóa trên cơ sở 2.365 ha diện tích tự nhiên và 2.320 nhân khẩu của xã Thạch Hóa.
Ngày 1 tháng 2 năm 2020, sáp nhập xã Nam Hóa trở lại xã Thạch Hóa.
Huyện Tuyên Hóa có 1 thị trấn và 18 xã như hiện nay.
Kinh tế - xã hội
Lâm nghiệp (khai thác lâm sản, làm đồ gỗ), nông nghiệp (trồng: lúa, lạc, ngô, thuốc lá, cây ăn quả; chăn nuôi: bò, trâu, dê, ong mật), công nghiệp khai thác.
Giáo dục
Huyện Tuyên Hóa hiện nay có các trường Trung học Phổ thông:
Trường THPT Lê Trực: Xã Tiến Hóa
Trường THPT Phan Bội Châu: Xã Phong Hóa
Trường THPT Tuyên Hóa: Thị trấn Đồng Lê
Trường THCS & THPT Bắc Sơn: Xã Thanh Hóa.
Mỗi xã thường có 1 trường THCS và 1 trường TH.
Giao thông
Huyện có quốc lộ 12A, đường Hồ Chí Minh, đường 12C (xuyên Á), đường sắt Thống Nhất chạy qua.
Danh nhân
Lê Trực: quê làng Thanh Thủy, phủ Quảng Trạch (nay là xã Tiến Hóa, huyện Tuyên Hóa, tỉnh Quảng Bình) đỗ tạo sĩ (tam giáp tiến sĩ võ), nguyên là lãnh binh Hà Nội, khi tướng giặc Ri-vi-e hạ thành, Tổng đốc Hoàng Diệu tự tử, ông bị triều đình cách chức, sau được Tôn Thất Thuyết phục chức. Lúc ông khởi nghĩa quân, có hai người con gái đã lớn, vợ và con đều tham gia nghĩa quân, phu nhân Lê Trực phụ trách sản xuất quân lương. Khi có Chiếu Cần Vương, quan lại các tỉnh mộ quân lính đưa đến Tân Sở (Quảng Trị); Tôn Thất Nam, Án Sát Quảng Trị đưa đến 200 quân; Võ Trọng Bình, Tổng đốc hưu trí ở Hòa Luật (Lệ Thủy, Quảng Bình) cũng đưa đến 200 quân; Thân hào 3 huyện Tuyên Hóa, Quảng Trạch, Bố Trạch cử Nguyễn Phạm Tuân làm chủ kéo cờ Cần Vương khởi nghĩa.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Bản đồ các đường trốn trên Tuyến hỏa xa ngầm nhỏ|phải|Hình [[Harriet Tubman do H. B. Lindsley chụp khoảng 1870. Bà Tubman qua lại tới miền Nam trên Tuyến hỏa xa ngầm 13 lần để
**Trần Tuyên Hoa** (chữ Hán: 陳宣華, 577 - 605), hay **Tuyên Hoa phu nhân** (宣華夫人), nguyên là công chúa Nam Trần, em gái của Trần Hậu Chúa Trần Thúc Bảo - vị hoàng đế cuối
**Tuyên Hóa** là một huyện thuộc tỉnh Quảng Bình, Việt Nam. ## Địa lý Huyện Tuyên Hoá nằm ở phía tây bắc của tỉnh Quảng Bình, có vị trí địa lý: *Phía đông giáp thị
**Tuyên Hóa** (chữ Hán giản thể: 宣化县) là một huyện thuộc địa cấp thị Trương Gia Khẩu, tỉnh Hà Bắc, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Huyện này là một phần của huyện Tuyên Hóa
Hoà thượng **Tuyên Hóa** (tiếng Hán: 宣化上人), pháp danh là **An Từ**, tự **Độ Luân**; 26 tháng 4 năm 1918 – 7 tháng 6 năm 1995) là một tu sĩ Phật giáo gốc Trung Quốc,
**Tuyên Hóa** () là một khu (quận) thuộc thành phố Trương Gia Khẩu, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc. Tuyên Hóa cách Bắc Kinh 180 km về phía tây bắc. Tuyên Hóa vốn là một thành phố
**Tuyên Hòa Vương** (_chữ Hán_:宣和王) là thụy hiệu của một số vị phiên vương hoặc thân vương bên Trung Quốc thời phong kiến. ## Danh sách *Thẩm Tuyên Hòa Vương Chu Điềm 烄 nhà Minh
Cuộc Đời Và Đạo Nghiệp Của Hoà Thượng Tuyên Hoá Nội dung quyển sách này gồm những mẩu chuyện có liên quan từ khoảng đời thơ ấu đến lúc trưởng thành xuất gia tu đạo
**Đội tuyển bóng đá nữ quốc gia Đức** () là đội tuyển bóng đá nữ đại diện cho Đức trên bình diện quốc tế trong các trận thi đấu giao hữu cũng như trong Giải
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Đức** () là đội tuyển bóng đá nam quốc gia đại diện cho Đức tại các giải đấu bóng đá quốc tế kể từ năm 1908. Kể từ khi
**Tuyên Quang** là một tỉnh thuộc vùng trung du và miền núi Bắc Bộ. Việt Nam. ## Trước năm 1945 Tên gọi Tuyên Quang xuất hiện sớm nhất trong cổ thư ở nước ta là
**Tu chính án thứ 19** (**Tu chính án XIX**) cấm chính phủ liên bang, tiểu bang từ chối quyền bầu cử của công dân Hoa Kỳ theo giới tính. Tuy đề xuất lên Quốc hội
**Đội tuyển bóng chày quốc gia Hoa Kỳ**, còn được gọi là **Đội tuyển Hoa Kỳ,** đại diện cho Hoa Kỳ trong các cuộc thi bóng chày quốc tế. Đội hiện đang được Liên đoàn
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Hoa Kỳ** (**USMNT**) đại diện cho Hoa Kỳ tại các giải đấu bóng đá nam quốc tế. Đội tuyển được quản lý bởi Liên đoàn bóng đá Hoa Kỳ,
**Hoa Kỳ 13–0 Thái Lan** là trận đấu đầu tiên của bảng F tại vòng bảng Giải vô địch bóng đá nữ thế giới 2019. Trận đấu diễn ra trên Sân vận động Auguste-Delaune tại
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Israel** (, __) là đội tuyển cấp quốc gia của Israel do Hiệp hội bóng đá Israel trực thuộc Liên đoàn bóng đá châu Âu (UEFA) quản lý. Israel
nhỏ|Hệ thống đường kinh tuyến Kinh Tuyến Gốc, Kinh Tuyến 180° [đường đổi ngày], và vị trí Đài thiên văn Greenwich. nhỏ|Kinh tuyến gốc chạy qua đài Greenwich **Kinh tuyến** là một nửa đường tròn
Bản in lại của Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ tại [[Trung tâm Tự do Tuyến hỏa xa ngầm Quốc gia tại Cincinnati]] **Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ** (tiếng Anh: _Emancipation Proclamation_) gồm hai
Đội tuyển Hoa Kỳ đánh bại đội tuyển Anh 1–0 vào ngày 29 tháng 6 năm 1950, ở bảng 2 của Giải vô địch bóng đá thế giới 1950 tại Sân vận động Independência, Belo
**Huyện Hoa Liên** là một huyện lớn nhất của tỉnh Đài Loan, Trung Hoa Dân Quốc. Nằm ở khu vực miền núi, duyên hải phía đông Đài Loan. Huyện sở hữu hải cảng lớn nhất
**Tuyên ngôn độc lập của Hoa Kỳ** là tuyên bố được thông qua bởi cuộc họp của Đệ nhị Quốc hội Lục địa tại Tòa nhà bang Pennsylvania (nay là Independence Hall) ở Philadelphia, Pennsylvania
**Việt Nam Dân chủ Cộng hòa** (**VNDCCH**), cũng được gọi là **Bắc Việt** (), là một nhà nước ở Đông Nam Á tồn tại từ năm 1945 đến năm 1976. Là một thành viên Khối
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Việt Nam** là đội tuyển bóng đá quốc gia đại diện cho Việt Nam thi đấu tại các giải đấu bóng đá quốc tế do Liên đoàn bóng đá
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Thụy Sĩ** (; ; ; ), gọi tắt là "Nati", là đội tuyển của Liên đoàn bóng đá Thụy Sĩ và đại diện cho Thụy Sĩ trên bình diện
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Ý** () là đội tuyển bóng đá quốc gia đại diện cho nước Ý thi đấu ở các giải bóng đá cấp châu lục và thế giới. Đội tuyển
**Tuyên truyền** là việc đưa ra các thông tin (vấn đề) với mục đích đẩy thái độ, suy nghĩ, tâm lý và ý kiến của quần chúng theo chiều hướng nào đấy mà người nêu
**Thanh Tuyền** (Tên khai sinh: **Phạm Như Mai**, sinh ngày 29 tháng 10 năm 1948) là một nữ ca sĩ nhạc vàng nổi tiếng người Việt Nam sống tại Mỹ. Bà thành danh vào thời
thumb|Tuyên úy Do Thái giáo Zalman Lipskier phục vụ trong quân đội Mỹ **Tuyên úy** là chức vụ của các giáo sĩ thuộc các tôn giáo như Phật giáo, Kitô giáo, Thiên Chúa giáo, Do
nhỏ|[[Chánh án Hoa Kỳ|Chánh án Toà án Tối cao John Roberts chủ trì tuyên thệ nhậm chức tổng thống cho Donald Trump vào ngày 20 tháng 1 năm 2025.]] **Tuyên thệ nhậm chức của tổng
là một tuyến đường sắt chính của Nhật Bản thuộc mạng lưới của Tập đoàn Đường sắt Nhật Bản (JR Group), nối các ga và . Nó dài , không kể nhiều tuyến trung chuyển
thumb|right|Hệ thống [[Tàu điện ngầm thành phố New York là hệ thống tàu điện ngầm vận hành độc lập lớn nhất trên thế giới tính theo số lượng nhà ga mà nó phục vụ, sử
**Bộ Tuyên truyền Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** (tiếng Trung: 中国共产党中央委员会宣传部, bính âm Hán ngữ: _Zhōngguó gòngchǎndǎng zhōngyāng wěiyuánhuì Xuānchuán bù,_ từ Hán - Việt: _Trung Quốc Cộng sản Đảng Trung
Sau cuộc bạo loạn tại Điện Capitol Hoa Kỳ 2021, các cuộc điều tra tội phạm, lo ngại về sức khỏe cộng đồng và các tác động chính trị khác nhau đã xảy ra, đáng
Bản **_Tuyên ngôn độc lập_** của Việt Nam được Hồ Chí Minh soạn thảo, và đọc trước công chúng tại vườn hoa Ba Đình (nay là Quảng trường Ba Đình) ngày 2 tháng 9 năm
**Ung thư tuyến giáp** là ung thư về tuyến giáp, chiếm khoảng 1% các loại ung thư. Nó là ung thư tuyến nội tiết thường gặp nhất. Đa số ung thư tuyến giáp là carcinôm
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Ukraina** (, tiếng Nga: Сборная Украины по футболу) là đội tuyển cấp quốc gia của Ukraina do Liên đoàn bóng đá Ukraina quản lý. Trận thi đấu quốc tế
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Nga** (, _natsionalnaya sbornaya Rossii po futbolu_) là đội tuyển bóng đá cấp quốc gia của Nga do RFU quản lý và thuộc Liên đoàn bóng đá châu Âu
Nội chiến Hoa Kỳ diễn ra ở nhiều nơi trong hai vùng chiến lược chính, Mặt trận miền Đông và Mặt trận miền Tây. Ngoài ra còn có mặt trận vùng sông Mississippi, bờ biển
là đội tuyển bóng đá quốc gia đại diện cho Nhật Bản tại các giải đấu khu vực, châu lục và thế giới. Đội được quản lý bởi Hiệp hội bóng đá Nhật Bản (JFA).
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Iran** là đội tuyển bóng đá nam đại diện cho Iran ở các giải đấu quốc tế kể từ trận đấu đầu tiên vào năm 1941. Đội được quản
**Tuyên Quang** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Tuyên Quang, Việt Nam. ## Địa lý Thành phố Tuyên Quang nằm ở phía nam tỉnh Tuyên Quang, cách Hà Nội khoảng 165 km theo quốc
**Quảng cáo trực tuyến**, còn được gọi là **tiếp thị trực tuyến**, quảng cáo Internet, **quảng cáo** **kỹ thuật số** hoặc **quảng cáo web**, là một hình thức tiếp thị và quảng cáo sử dụng
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga** ( ) hoặc gọi tắt là **Nga Xô viết** là nước cộng hòa Xô viết lớn nhất và đông dân nhất trong số mười
**Mộc Hóa** là một huyện thuộc tỉnh Long An, Việt Nam. Mộc Hóa từng là tỉnh lỵ của tỉnh Kiến Tường cũ trong giai đoạn 1956 - 1975 dưới thời Việt Nam Cộng hòa (tỉnh
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Pháp** () là đội tuyển đại diện cho Pháp ở môn bóng đá nam quốc tế và được quản lý bởi Liên đoàn bóng đá Pháp. Biệt danh của
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Anh** () là đội tuyển bóng đá của Hiệp hội bóng đá Anh (FA) và đại diện cho Anh trên bình diện quốc tế. Sân nhà của đội tuyển
**Minh Tuyên Tông** (chữ Hán: 明宣宗, 25 tháng 2, 1398 – 31 tháng 1, 1435), là vị Hoàng đế thứ năm của triều đại nhà Minh trong lịch sử Trung Quốc. Ông trị vì từ
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Bồ Đào Nha** () là đội tuyển bóng đá nam đại diện cho Bồ Đào Nha trên bình diện quốc tế, được quản lý bởi Liên đoàn bóng đá
**Đấu giá trực tuyến** là cách cho phép người tham gia đấu giá các sản phẩm hoặc các dịch vụ thông qua Internet. Khi nói đến đấu giá trực tuyến là chúng ta nghĩ ngay
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Brasil** (tiếng Bồ Đào Nha: _Seleção Brasileira de Futebol_, **SBF**) là đội tuyển bóng đá quốc gia do Liên đoàn bóng đá Brasil quản lý và đại diện Brasil