Tuân Tử - Trị Nước Và Răn Đời (SB)

Thời Tây Hán, Tuân Tử được xếp vào hàng danh nho, địa vị sánh ngang với Mạnh Tử. Tư Mã Thiên viết Sử ký, ghép truyện Mạnh Tử và Tuân Tử chung một thiên, xem hai ông là những người kế thừa xuất sắc của Khổng Tử. Nhưng về sau thì địa vị của Mạnh Tử lại vượt hơn. Cũng từ thời Bắc Tống, lý học ngày càng phát triển, Tuân Tử càng bị chỉ trích gay gắt.

Nhìn chung, có hai nguyên nhân khiến Tuân Tử bị chỉ trích: một là bởi thuyết tính ác, hai là bởi Hàn Phi và Lý Tư. Nạn đốt sách chôn nho dưới thời Tần Thủy Hoàng, các nhà nho đời sau quy hết trách nhiệm cho Hàn Phi và Lý Tư. Tuân Tử là thầy của họ, đương nhiên không tránh khỏi liên lụy.

Trình Di (1033-1107) nhận xét: Tuân Tử không thuần chính cực độ, chỉ một câu tính ác, gốc lớn của Nho gia đã mất rồi.

Trong bài Tuân Khanh luận, Tô Đông Pha (1037-1101) nói: Tuân Khanh ưa chuộng dị thuyết mà không biết khiêm nhường, dám luận bàn cao xa mà không biết xem xét. Lời lẽ của ông ta, hạng người ngu thì kinh sợ, kẻ tiểu nhân thì thích thú.

Sau Cách mạng Tân Hợi (1911), khi phong trào Tân văn hóa đang phát triển mạnh mẽ, trong bài Độc Tuân Tử thư hậu của Ngô Ngu (1872-1949) đăng trên Tân thanh niên ngày 1 tháng 3 năm 1917, Tuân Tử bị phê phán: Đọc sách của Tuân Khanh, thấy tông chỉ là đề cao quân vương, hạ thấp bề tôi, làm cho dân chúng ngu muội... Nền chuyên chế ở Trung Hoa do Tần Thủy Hoàng lập nên, có Lý Tư giúp sức, nhờ Tuân Khanh gợi mở, được Khổng Tử dạy cho.

Gần nửa thế kỷ sau, Tuân Tử mới được đánh giá khách quan hơn, những đóng góp của ông với triết học Trung Hoa mới được ghi nhận đầy đủ: Tuân Tử tiếp thu rộng rãi tinh hoa tư tưởng của các nhà, đồng thời nghiêm khắc phê phán họ, kể cả một số học phái của Nho gia. Đáng chú ý nhất là việc Tuân Tử phê phán học phái của Tử Tư và Mạnh Tử, đó là đỉnh cao của cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật với chủ nghĩa duy tâm thời Chiến Quốc. Do vậy, Tuân Tử xứng đáng được xem là người tổng kết triết học cổ đại.

Công ty phát hành SBooks Tác Giả Mặc Am Năm Xuất Bản 2024 Số Trang 244 Bìa Mềm Kích Thước 13 x 20.5 cm Nhà Xuất bản Văn Học Barcode 8936228202327