✨Trương Quốc Vinh
Trương Phát Tông (; ), thường được biết đến với nghệ danh Trương Quốc Vinh (, , 12 tháng 9 năm 1956 – 1 tháng 4 năm 2003), là một nam ca sĩ kiêm diễn viên người Hồng Kông. Với sự nghiệp trải dài 26 năm, Trương Quốc Vinh đã phát hành khoảng 40 album và tham gia diễn xuất trong khoảng 60 bộ phim. Cha ông là ông Trương Hoạt Hải còn mẹ ông là bà Phan Ngọc Dao. Trương Hoạt Hải là một thợ may có tiếng, từng may quần áo cho Marlon Brando, Cary Grant và nhà làm phim Alfred Hitchcock. Ông cũng được biết đến là một người đàn ông phong lưu, đa tình. Cả hai có với nhau mười người con, trong đó ba người qua đời từ khi còn nhỏ, và Trương Quốc Vinh là con út.
Trong thời kỳ mà Hồng Kông vẫn còn chịu dưới sự cai trị của nước Anh, Quốc Vinh dễ dàng sang Anh du học khi mới chỉ mười hai tuổi. Ông theo học trường Norwich ở Norfolk, và sau khi tốt nghiệp cấp ba, ông học tiếp chuyên ngành Quản lý dệt may tại Đại học Leeds. Ở trường đại học, ông bắt đầu phát huy năng khiếu ca hát, trở thành ca sĩ nghiệp dư, đi hát ở một số tụ điểm và phòng trà. Khi chương trình học còn chưa hoàn thành, ông đã phải bỏ về Hồng Kông khi hay tin cha anh lâm bệnh nặng.
Sự nghiệp
Những năm đầu
thế=Portrait of Leslie Howard, a British actor in tux and bowtie|nhỏ|Nam diễn viên người Anh Leslie Howard là nguồn cảm hứng để Trương Quốc Vinh chọn cho mình cái tên tiếng Anh Leslie Cheung. |240x240px Năm 1977, sau khi tham gia và giành giải nhì cuộc thi Âm nhạc châu Á do Rediffusion Television tổ chức, Quốc Vinh chính thức bước chân vào làng giải trí. Năm 21 tuổi, ông ký hợp đồng với Polydor Records. Những năm đầu làm ca sĩ chuyên nghiệp, ông bị chỉ trích là còn quá non nớt và có "giọng hát nghe như gà". Năm 1982, Quốc Vinh gia nhập Capital Artists, tên tuổi của ông mới thực sự nổi tiếng khi phát hành album đột phá Gió tiếp tục thổi được khán giả yêu thích cuồng nhiệt. Ca khúc cùng tên, "Gió tiếp tục thổi", là một trong những ca khúc gắn liền với tên tuổi Trương Quốc Vinh sau này. Năm 1984, ông cho ra mắt ca khúc "Monica" giành Giải Top 10 Ca khúc vàng Trung Quốc do Đài Truyền hình Hồng Kông trao. "Monica" trở thành một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất lịch sử âm nhạc đại chúng Hồng Kông, giúp truyền cho người Hồng Kông niềm đam mê ca vũ. Sau đó, trong hai năm liên tiếp 1980 và 1981, Quốc Vinh đảm nhận các vai phụ trong hai bộ phim Hát thải và Thất nghiệp sinh. Với Thất nghiệp sinh, ông nhận đề cử Nam diễn viên phụ xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ nhất. Sau đề cử này, Trương Quốc Vinh nhận lời mời đóng vai nam chính trong bộ phim Nịnh mông khả nhạc (1982). Kể từ đó, ông luôn đảm nhận hầu hết mọi vai chính trong các bộ phim mà mình tham gia. Năm 1983, nhờ vai diễn Louis trong Liệt hỏa thanh xuân, Quốc Vinh nhận đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 2.
Bắt đầu gặt hái vinh quang
Năm 1986, Quốc Vinh gia nhập Cinepoly Records. Trong thập niên 1980, ông cùng với Đàm Vịnh Lân là hai tên tuổi lớn nhất luôn cạnh tranh nhau ở làng nhạc Hoa ngữ. Trong những năm gắn bó với Cinepoly Records, Quốc Vinh đã phát hành một số album đáng nhớ khác như Hot Summer (1988), Virgin Snow (1988), Final Encounter (1989), và Salute (1989) – album phi lợi nhuận đầu tiên được ông mô tả là "một sự tôn kính đối với âm nhạc". Ông quyên góp tất cả số tiền thu được từ việc bán album Salute cho Học viện Nghệ thuật Biểu diễn Hồng Kông, về sau trở thành quỹ Học bổng Tưởng nhớ Trương Quốc Vinh. Anh hùng bản sắc đưa tên tuổi của Trương Quốc Vinh vươn tầm sao hạng A được nhiều người biết đến, từng bước trở thành diễn viên có sức ảnh hưởng nhất Hồng Kông, để có thêm những tác phẩm đỉnh cao trong sự nghiệp ở giai đoạn thập niên 1990. Quốc Vinh còn đảm nhận vai chàng thư sinh Ninh Thái Thần trong Thiến nữ u hồn (1986), bộ phim đã để lại dấu ấn khó quên trên màn ảnh Hồng Kông khi anh có một màn kết hợp ăn ý với Vương Tổ Hiền, cũng chính từ đó mà ông có cho mình biệt danh "Ca ca". Hai vai diễn trong Anh hùng bản sắc II (1987) và Yên chi khâu (1988) mang về cho ông hai đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 7 và thứ 8. Trong một buổi biểu diễn năm 1989, ông thể hiện ca khúc "Gió tiếp tục thổi" trong nước mắt và chính thức tuyên bố tạm ngừng sự nghiệp ca hát để tập trung cho lĩnh vực điện ảnh. Năm 1990, ông di cư tới Canada, mua một ngôi nhà ở khu British Properties, Vancouver. Trong suốt năm năm, ông hạn chế gây chú ý để đảm bảo tư cách công dân Canada.
Đỉnh cao điện ảnh
Sau khi tuyên bố tạm ngừng ca hát, Trương Quốc Vinh tập trung vào sự nghiệp diễn xuất và những nỗ lực sau này của ông nhanh chóng được đền đáp.
nhỏ|Hai bộ trang phục (phải) mà Trương Quốc Vinh mặc trong [[Bá vương biệt Cơ (1993)|trái]]
Vai diễn nghệ sĩ kinh kịch Trình Điệp Y trong bộ phim Bá vương biệt Cơ (1993) của đạo diễn Trần Khải Ca được xem là vai diễn thành công lớn tiếp theo trong sự nghiệp của Quốc Vinh. Bá vương biệt Cơ giành giải Cành cọ Vàng tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 46, Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất tại Giải Quả cầu vàng lần thứ 51, nhận đề cử Phim nói tiếng nước ngoài hay nhất tại giải Oscar lần thứ 66, đưa tên tuổi của ông đến với khán giả phương Tây. Cũng tại Liên hoan phim Cannes, với vai diễn Trình Điệp Y, một giám khảo đã bỏ phiếu cho ông ở cả hai đề cử Nam và Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất.
Năm 1994, Trương Quốc Vinh đóng vai Âu Dương Phong trong Đông Tà, Tây Độc của Vương Gia Vệ. Vai diễn này mang về cho anh giải Nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Hiệp hội phê bình phim Hồng Kông. Kim chi ngọc diệp (1994) và Sắc tình nam nữ (1996) giúp ông nhận thêm hai đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 14 và thứ 16. Ông tiếp tục hợp tác với Vương Gia Vệ khi đóng chính cùng Lương Triều Vỹ trong Xuân quang xạ tiết (1997) – được xem là một trong những bộ phim đề tài LGBT hay nhất trong làn sóng New Queer Cinema. Năm 1998, với Xuân quang xạ tiết, cả Trương Quốc Vinh lẫn Lương Triều Vỹ đều nhận đề cử Nam diễn viên chính xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh Hồng Kông lần thứ 17 và Lương Triều Vỹ là người đoạt giải. Là một tên tuổi luôn bảo chứng cho doanh thu phòng vé, từ năm 1990 đến 1998, 13 trong tổng số 39 phim mà ông tham gia đã lọt vào danh sách 10 bộ phim có doanh thu phòng vé cao nhất Hồng Kông. Khoảng thời gian này, một số bộ phim đáng nhớ khác của ông có thể kể đến như Gia hữu hỷ sự (1992), Bạch phát ma nữ (1995) và Dạ bác ca thanh (1995).
Trở lại với âm nhạc
nhỏ|Trương Quốc Vinh trong một buổi hòa nhạc năm 1997 Năm 1995, Trương Quốc Vinh quyết định quay trở lại ngành công nghiệp âm nhạc, ký hợp đồng với Rock Records và phát hành album tái xuất Sủng ái. Năm 1999, Trương Quốc Vinh ký hợp đồng với Universal Music và thành lập công ty riêng Apex Music, qua đây phát hành một số album như Cùng em đếm ngược (1999), Đại nhiệt (2000) và Untitled (2000). Năm 2000, Trương Quốc Vinh tổ chức chuyến lưu diễn cuối cùng của mình, Passion Tour. Dù vậy, Passion Tour vẫn nhận được những đánh giá cao từ giới nghệ thuật, trong đó có nữ ca sĩ Madonna. Cùng năm, ông được trao giải Kim vàng, giải thưởng thành tựu trọn đời của dòng nhạc Cantopop. Trong đó, ông đã khắc họa một cách xuất sắc tâm lý nhân vật La Bổn Lương trong Dị độ không gian (2002), bộ phim cuối cùng của ông trước khi qua đời vào năm 2003. Ông cũng từng thử sức trong vai trò đạo diễn với đoạn phim tuyên truyền chống thuốc lá dài gần 40 phút Yên phi yên diệt (2000). Ông sinh hoạt khá chỉn chu, nền nếp và luôn coi trọng sức khỏe bản thân. Bên cạnh đó, ông còn luôn chú ý phát hiện, đào tạo và giúp đỡ tài năng trẻ. Rất nhiều nghệ sĩ từ Đài Loan và Hồng Kông như Lê Minh, Cổ Thiên Lạc, Vương Lực Hoành, Thư Kỳ, Mạc Văn Úy, Viên Vịnh Nghi, Trương Vệ Kiện, Cổ Cự Cơ và Dương Thái Ni đều từng nhận sự giúp đỡ từ ông. Ông cũng từng thừa nhận bản thân "giống như một người song tính." Năm 1977, khi mới bước chân vào làng giải trí, ông có mối tình đầu với Tuyết Lê, một cô gái 14 tuổi. Cả hai hẹn hò thời gian ngắn rồi chia tay vì khác biệt trong tính cách. Sau Tuyết Lê, ông bị đồn hẹn hò diễn viên Nghê Thi Bội khi đóng phim cùng cô năm 1981, và mối tình này được cho là cũng chỉ kéo dài hai năm. Trương Quốc Vinh từng cầu hôn Mao Thuấn Quân nhưng không được đồng ý, song cả hai vẫn giữ liên lạc với nhau. Năm 1997, tại một trong những buổi hòa nhạc thuộc chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới, Trương Quốc Vinh công khai giới thiệu Đường Hạc Đức là người yêu của mình.
Qua đời
Ngày 1 tháng 4 năm 2003, tại khách sạn Mandarin Oriental, Trương Quốc Vinh đã nhảy lầu tự sát từ tầng 24, hưởng dương 46 tuổi. Ban đầu, nhiều người đã tin rằng tin tức về cái chết của ông chỉ là một trò đùa ngày Cá tháng Tư. Tuy nhiên, theo lời nói của Trần Thục Phân, quản lý của Quốc Vinh, trước khi qua đời, ông nhắn tin cho bạn trai Đường Hạc Đức, hẹn đi chơi đá bóng vào buổi tối. Tiếp đó, ông mới gọi điện rủ Trần Thục Phân tới khách sạn Mandarin Oriental uống cà phê. Đến nơi mà vẫn chưa thấy ông, Thục Phân gọi điện và nhận được hồi đáp rằng "năm phút nữa [ông] sẽ có mặt". Khi vừa chạy ra khỏi khách sạn, Trần Thục Phân thấy ông nhảy từ tầng 24, sau đó cô ngay lập tức cởi áo khoác và che đi gương mặt của ông. Về hoạt động của Quốc Vinh ngay trước thời điểm tự sát, theo lời các nhân viên khách sạn, ông đi vào phòng tập thể dục ở tầng 24 khách sạn Mandarin Oriental từ lúc 4 giờ chiều ngày 1 tháng 4. Theo tờ Apple Daily, ông ghé một câu lạc bộ kín nằm trong khách sạn Mandarin Oriental mà ông là khách quen. Ông uống một ít rượu rồi bước ra hành lang ngắm cảng Victoria, yêu cầu phục vụ cho mượn giấy và bút để viết thư tuyệt mệnh.
Nguyên nhân thật sự cho quyết định tự sát của ông vẫn còn là ẩn số với người hâm mộ.
Di sản và tưởng nhớ
Là một nghệ sĩ xuất chúng của nền âm nhạc và điện ảnh Hoa ngữ, Trương Quốc Vinh được xem là người có sức ảnh hưởng sâu rộng tại châu Á. Trong vai trò ca sĩ, ông là một trong những đại diện tiêu biểu nhất của làng nhạc nhẹ Hồng Kông, nguồn cảm hứng cho nhiều ca sĩ, trong đó có cả Tứ đại thiên vương, gồm Lê Minh, Lưu Đức Hoa, Trương Học Hữu và Quách Phú Thành. Không sở hữu giọng hát quá tốt nhưng nhờ có khả năng làm chủ sân khấu xuất sắc mà Trương Quốc Vinh được truyền thông ví như "Elvis của Hồng Kông". Năm 2010, ông là ngôi sao châu Á duy nhất có mặt trong Top 5 "Biểu tượng Âm nhạc toàn cầu" do CNN tổ chức bình chọn, sau Michael Jackson và The Beatles. Năm 2012, ông là cái tên Hồng Kông duy nhất xuất hiện trong danh sách 20 ca sĩ hoặc nhóm nhạc nổi tiếng nhất thế giới nửa thể kỷ qua do CNN và Songlines đồng tổ chức bình chọn. Cá nhân ông từng được mời làm giám khảo tại Liên hoan phim quốc tế Tokyo năm 1993 và Liên hoan phim quốc tế Berlin năm 1998. Ông được biết đến với phong cách diễn xuất hoàn hảo của mình thông qua ánh mắt, cách diễn đạt, thần thái tự nhiên, điều này thường được các diễn viên khác sau này học tập. Ngoài việc sở hữu lượng người hâm mộ đông đảo, ông còn là thần tượng của nhiều nghệ sĩ nổi tiếng. Vương Gia Vệ cho rằng "[Vinh] sinh ra là để dành cho điện ảnh", Từ Khắc thì tuyên bố "không thể tìm được nghệ sĩ thứ hai như [Vinh]", và xem Quốc Vinh là "một tượng đài nghệ thuật." Trần Khải Ca từng luyến tiếc rằng Quốc Vinh "thuộc về thời đã qua. Đó là vì [Vinh] có một đôi mắt chỉ có thể thấy trong những giấc mơ phù hoa về quá khứ của chúng ta." Năm 2010, CNN bình chọn ông là một trong 25 diễn viên châu Á vĩ đại nhất lịch sử. Dù đã qua đời được nhiều năm, nhưng hằng năm giới giải trí Hồng Kông, người hâm mộ và những người đồng nghiệp thân thiết vẫn luôn dành niềm thương nhớ đến ông. Năm 2019, nhân tưởng niệm 16 năm ngày mất của Trương Quốc Vinh, một nhóm người hâm mộ Nhật Bản đã gấp 1.339 con hạc giấy, trong đó con số "339" là biển số xe của anh lúc sinh thời. Theo On, sau khi Quốc Vinh qua đời, người yêu của ông là Đường Hạc Đức không hẹn hò với ai. Mỗi dịp Giáng sinh, sinh nhật, hay ngày giỗ của anh, "[Hạc Đức] thường đăng trên trang cá nhân ảnh bên bạn đời quá cố, thể hiện sự nhớ nhung, quyến luyến".