Trần Trí Trắc (13 tháng 7, 1943 - 27 tháng 9, 2024) là một nhà nghiên cứu lý luận phê bình sân khấu, nhà biên kịch sân khấu người Việt Nam, có học vị Tiến sĩ và học hàm Phó giáo sư. Ông đã được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật vào năm 2017.
Tiểu sử và sự nghiệp
Trần Trí Trắc sinh ngày 13 tháng 7 năm 1943 tại làng Nho Tống (nay thuộc huyện Phú Xuyên, Hà Nội) trong một gia đình nhiều đời làm nghề y. Ông theo học lý luận phê bình sân khấu tại thành phố Học viện Sân khấu - Âm nhạc - Điện ảnh Leningrad từ 1973 đến 1979. Tốt nghiệp bằng đỏ, trở về nước, ông nhận công tác tại Bộ Văn hóa.
Sự nghiệp chính của Trần Trí Trắc là những công trình nghiên cứu lý luận có giá trị đã được xuất bản. Có thể xem đây là cẩm nang cho những văn nghệ sĩ và những người yêu mến nghệ thuật biểu diễn như: "Sân khấu loại hình kỳ diệu", "Thể tài sân khấu và nghệ sĩ sáng tạo", "Hình tượng sân khấu và nghệ sĩ sáng tạo", "Nghệ thuật sân khấu và nghệ sĩ sáng tạo", "Đại cương nghệ thuật sân khấu", "Cơ sở triết học văn hóa học và mỹ học",... và mới đây nhất là cuốn: "Cơ sở văn hóa của nghệ thuật biểu diễn Việt Nam"...
Ông còn viết kịch bản cho các vở diễn ở nhiều lĩnh vực. Có thể kể đến: Tổ quốc Việt Nam (kịch), Những mảnh vỡ tình yêu (kịch), Mối tình thổn thức (kịch), Hộ tâm phiến (kịch), Người đàn bà bất hạnh (chèo), Tùng lò gạch (chèo), Đại mục liên tôn giả (chèo), Nàng chúa Ba (chèo), Chuyện tình sinh viên (chèo), Linh khí trời Nam (cải lương), Chàng kỵ sĩ Điện Biên (kịch), Trường đời (kịch), Bại tướng (kịch)...
Ngoài ra, ông còn tham gia giảng dạy ở các trường đại học: Đại học Sân khấu và điện ảnh, Đại học Văn hóa Hà Nội, Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội, Đại học Mỹ thuật Hà Nội, Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Sư phạm, Viện Văn hóa nghệ thuật Việt Nam...
"Cơ sở văn hóa của nghệ thuật biểu diễn Việt Nam" có thể coi là cuốn sách công cụ, từ điển lịch sử phát triển nghệ thuật biểu diễn Việt Nam. Tác giả đã sử dụng các phương pháp hữu hiệu như: phương pháp lịch sử, phương pháp lôgic, phương pháp nghiên cứu tài liệu và phương pháp phân tích tổng hợp, so sánh, đối chiếu, để có được một công trình có giá trị thực tiễn cao, giá trị khoa học biện chứng, giúp bạn đọc hiểu sâu hơn về cơ sở văn hóa của nghệ thuật biểu diễn Việt Nam từ thời tiền sử, thời sơ sử cho đến thời hiện đại.
Năm 2017, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật với tác phẩm "Cơ sở triết học, văn hóa học và mỹ học của Chèo cổ". Ngày 27 tháng 9 năm 2024, ông qua đời tại Hà Nội.
Tác phẩm chính
Nghiên cứu lý luận
- "Sân khấu loại hình kỳ diệu" (1994)
- "Thể tài sân khấu và nghệ sĩ sáng tạo" (1995)
- "Hình tượng sân khấu và nghệ sĩ sáng tạo" (1996)
- "Nghệ thuật sân khấu và nghệ sĩ sáng tạo" (2000)
- "Đại cương nghệ thuật sân khấu" (2011)
- "Cơ sở triết học, văn hóa học và mỹ học của Chèo cổ" (2012)
- "Cơ sở văn hóa của nghệ thuật biểu diễn Việt Nam" (2015)
- Thi pháp chèo cổ (2019)__
- "Chèo cách mạng" (2022)
Kịch bản sân khấu
- Tổ quốc Việt Nam (kịch),
- Những mảnh vỡ tình yêu (kịch),
- Mối tình thổn thức (kịch),
- Hộ tâm phiến (kịch),
- Người đàn bà bất hạnh (chèo),
- Tùng lò gạch (chèo),
- Đại mục liên tôn giả (chèo),
- Nàng chúa Ba (chèo),
- Chuyện tình sinh viên (chèo),
- Linh khí trời Nam (cải lương),
- Chàng kỵ sĩ Điện Biên (kịch),
- Trường đời (kịch),
- Bại tướng (kịch)
Vinh danh
- Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2017.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Trần Trí Trắc** (13 tháng 7, 1943 - 27 tháng 9, 2024) là một nhà nghiên cứu lý luận phê bình sân khấu, nhà biên kịch sân khấu người Việt Nam, có học vị Tiến
nhỏ|Thumb|Tiến sĩ Trần Sĩ Trác, Khảo quan trường Hương Hà Nam năm 1897 **Trần Sĩ Trác** (chữ Hán: 陳士琢; 1843-?) là một Tiến sĩ Nho học Việt Nam. Ông đỗ Đệ tam giáp Đồng tiến
**Nhà Trần** (chữ Nôm: 茹陳, chữ Hán: 陳朝, Hán Việt: _Trần triều_) là một triều đại quân chủ cai trị nước Đại Việt từ năm 1226 đến năm 1400. Đây là triều đại được lưu
**Trần Minh Tông** (chữ Hán: 陳明宗 4 tháng 10 năm 1300 – 10 tháng 3 năm 1357) tên thật là **Trần Mạnh** (陳奣), là vị hoàng đế thứ năm của Hoàng triều Trần nước Đại
**Trần Duệ Tông** (chữ Hán: 陳睿宗, 30 tháng 6 năm 1337 – 4 tháng 3 năm 1377) tên thật là **Trần Kính** là vị hoàng đế thứ 10 của triều đại nhà Trần trong lịch
**Trần** () là một họ người Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Việt Nam, Hàn Quốc, Singapore và một số nơi khác trên thế giới. Họ Trần là họ phổ biến nhất tại miền Nam
**Trần Bội** là chính trị gia người Việt Nam. Ông từng giữ chức vụ Chủ tịch Ủy ban hành chính (này là Ủy ban nhân dân) tỉnh Quảng Bình từ năm 1959 đến năm 1967.
**Hành chính Việt Nam thời Trần** hoàn thiện hơn so với thời Lý. Sau khi giành được chính quyền, nhà Trần đã phân chia lại Đại Việt thành 12 lộ thay vì 24 lộ như
**Trần Dụ Tông** (chữ Hán: 陳裕宗) 22 tháng 11 năm 1336 – 25 tháng 5 năm 1369) là vị hoàng đế thứ 7 của triều đại nhà Trần nước Đại Việt, ở ngôi 28 năm
**Chiến dịch chống Đổng Trác** (chữ Hán: 董卓討伐戰 _Đổng Trác thảo phạt chiến_) là chiến dịch quân sự của các lực lượng quân phiệt do Viên Thiệu đứng đầu chống lại quyền thần Đổng Trác
**Đổng Trác** (chữ Hán: 董卓; [132] - 22 tháng 5 năm [192]), tự **Trọng Dĩnh** (仲穎), là một tướng quân phiệt và quyền thần nhà Đông Hán, đầu thời Tam Quốc trong lịch sử Trung
**Trác Vinh Thái** (; sinh ngày 22 tháng 1 năm 1959) là chính trị gia người Đài Loan. Ông hiện là Thủ tướng Đài Loan. Ông phục vụ trong Hội đồng thành phố Đài Bắc
**Hùng Trắc** hay **Mị Trắc** (chữ Hán: 熊侧 hay 芈侧, ?-575 TCN), thường gọi là **Công tử Trắc** (公子侧), tên tự là **Tử Phản** (子反), là tư mã nước Sở thời Xuân Thu trong lịch
**Trần Lệ Xuân** (22 tháng 8 năm 1924 – 24 tháng 4 năm 2011), còn được gọi tắt theo tên chồng là **bà Nhu** (), là một gương mặt then chốt trong chính quyền Ngô
**Trận Di Lăng** (chữ Hán: 夷陵之戰 _Di Lăng chi chiến_) hay còn gọi là **trận Khiêu Đình** (猇亭之戰 _Khiêu Đình chi chiến_) hoặc **trận Hào Đình**, là trận chiến giữa nước Thục Hán và nước
**Trận Tương Dương** (chữ Hán: 襄陽之戰; _Tương Dương chi chiến_) là cuộc chiến giữa 2 quân phiệt Lưu Biểu và Tôn Kiên thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. ## Hoàn cảnh Năm 190,
**Tri Tôn** là một huyện miền núi nằm ở phía tây của tỉnh An Giang, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý trái|Một cánh đồng lúa chín ở xã [[Núi Tô (xã)|Núi
**Trận Hà Nội đông xuân 1946-47** là sự kiện khởi động Chiến tranh Đông Dương giữa các lực lượng Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (Việt Minh) và tập đoàn quân viễn chinh Pháp từ
**Trận Kasserine** là một chuỗi trận đánh trong Chiến dịch Tunisia thời Chiến tranh thế giới thứ hai, diễn ra từ ngày 19 cho đến ngày 22 tháng 2 năm 1943 quanh đèo Kasserine –
**Trần Kỷ** (chữ Hán: 陈纪, 129 – 199), tự **Nguyên Phương**, người huyện Hứa, quận Dĩnh Xuyên , là danh sĩ cuối đời Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. ## Cuộc đời Cha Trần
**Trận Quan Độ** là trận đánh diễn ra trong lịch sử Trung Quốc vào năm 200 tại Quan Độ thuộc bờ nam Hoàng Hà giữa Tào Tháo và Viên Thiệu – 2 thế lực quân
**Chu Trị** (chữ Hán: 朱治; 156-224) là quan nhà Đông Ngô thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. ## Giúp Tôn Kiên Chu Trị có tên tự là **Quân Lý** (君理), người quận Đan
phải|Mỗi phần tử của một ma trận thường được ký hiệu bằng một biến với hai chỉ số ở dưới. Ví dụ, a2,1 biểu diễn phần tử ở hàng thứ hai và cột thứ nhất
**Hưng Nhượng vương Trần Quốc Tảng** (chữ Hán: 興讓王陳國顙, 1252 - 1313) một tông thất hoàng gia, tướng lĩnh quân sự Đại Việt thời Trần. Ông là con trai thứ ba của Hưng Đạo đại
**Trắc bách** hay **trắc bá**, **trắc bách diệp**, **trắc bá diệp**, **bá tử nhân**, **bách tử nhân**, **bách thật**, **bá thực**, **trắc bá tử nhân**, **bách thử nhân**, **cúc hoa**, **bá thực**, **thuộc bài** (tên
**Trận Iwo Jima** (, , 19 tháng 2 — 26 tháng 3 năm 1945) là trận đánh lớn thuộc mặt trận Thái Bình Dương trong Chiến tranh thế giới thứ hai giữa Hoa Kỳ và
**Mặt trận Baltic** là một trong ba mục tiêu tấn công đầu tiên của quân đội Đức Quốc xã trong Chiến dịch Barbarossa. Trong tuần lễ đầu tiên của cuộc Chiến tranh Xô-Đức, tại đây
**Trận Đan Mạch** là tên gọi cuộc tấn công của quân đội Đức Quốc xã băng qua biên giới Đan Mạch ngày 9 tháng 4 năm 1940 trên cả ba mặt trận đất liền, biển
**Trận Midway** là một trận hải chiến quan trọng trong thế chiến thứ hai tại chiến trường Thái Bình Dương, diễn ra ngày từ ngày 4 tháng 6 – 7 tháng 6 năm 1942. Hai
**Mặt trận đất đối không miền Bắc Việt Nam năm 1972** chứa đựng nhiều diễn biến hoạt động quân sự quan trọng của các bên trong Chiến cục năm 1972 tại Việt Nam. Đây là
**Trần Vũ Đế** (chữ Hán: 陳武帝), tên thật là **Trần Bá Tiên** (陳霸先; 503 - 559) là vị vua đầu tiên, người sáng lập ra nhà Trần thời Nam-Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc.
**Trần Cẩm Tú** (sinh ngày 25 tháng 8 năm 1961) là một nhà lãnh đạo Đảng, Nhà nước và chính trị gia Việt Nam. Ông hiện là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung
**Trần Vĩ** (chữ Hán: 陈韡, 1179 – 1261), tên tự là **Tử Hoa**, người Hầu Quan, Phúc Châu , quan viên nhà Nam Tống trong lịch sử Trung Quốc. Ông xuất thân tiến sĩ, từng
**Trận Sài Gòn** là trận đánh giữa Quân đội Quốc gia Việt Nam và quân Bình Xuyên, diễn ra từ ngày 28 tháng 4 và kết thúc ngày 24 tháng 10 năm 1955. Chiến sự
**Trận Đồng Xoài** là một trận đánh do Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, mà phía Hoa Kỳ và Việt Nam Cộng Hòa cũng gọi là Việt Cộng, trong thời kỳ
**Trần Tự Khánh** (chữ Hán: 陳嗣慶;1175 – 3 tháng 1 năm 1224), là một chính trị gia, viên tướng trứ danh thời kỳ suy vong của triều đại nhà Lý, người lãnh đạo chính thống
**Trận Raseiniai** (23–27 tháng 6 năm 1941) là một trận đấu xe tăng diễn ra giữa Tập đoàn quân thiết giáp số 4 của quân phát xít Đức với hai Quân đoàn cơ giới của
**Trận Liegnitz** là một trận đánh trong chiến tranh Schlesien lần thứ ba và chiến tranh Bảy năm, diễn ra vào ngày 15 tháng 8 năm 1760 gần thị trấn Liegnitz thuộc tỉnh Schliesen (Phổ).
**Trận Thermopylae** là một trận đánh nổi tiếng trong lịch sử, là một cuộc chạm trán giữa các thành bang Hy Lạp, dưới sự dẫn dắt của Leonidas I xứ Sparta và Đế quốc Ba
**Mặt trận giải phóng động vật** (tiếng Anh: **Animal Liberation Front**) viết tắt là **ALF**, là một nhóm hoạt động quốc tế không người lãnh đạo của phong trào giải phóng động vật, tham gia
**Trận San Marino** là một trận đánh diễn ra vào ngày 17–20 tháng 9 năm 1944 trong Chiến dịch nước Ý của chiến tranh thế giới thứ hai, khi quân đội Đức Quốc xã chiếm
**Trận Roßbach** là trận đánh diễn ra vào ngày 5 tháng 11 năm 1757 gần làng Roßbach (vùng tây Sachsen) trong cuộc Chiến tranh Bảy năm, giữa quân đội Phổ do Friedrich Đại đế thống
nhỏ|Ông Trần Văn Lý Ông **Trần Văn Lý** (陳文理, 1901 – 1970) là một nhân sĩ, chính khách Việt Nam, quan nhà Nguyễn thời kỳ cuối, cựu Tổng đốc bốn tỉnh Tây nguyên, Thủ hiến
**Trần Thị Kim Nhung** (sinh ngày 12 tháng 2 năm 1973) là nữ chính trị gia nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bà hiện là Ủy viên Thường trực Ủy ban Pháp
**Trần thư** (chữ Hán giản thể: 陈书; phồn thể: 陳書) là một sách lịch sử theo thể kỷ truyện trong 24 sách lịch sử Trung Quốc (_Nhị thập tứ sử_) do Diêu Tư Liêm đời
**Trần Đăng** (chữ Hán: 陳登; 163 - 208), tên tự là **Nguyên Long** (元龍), là mưu sĩ thời Tam Quốc trong lịch sử Trung Quốc. ## Giúp Tào Tháo trừ Lã Bố Trần Đăng là
**Văn học đời Trần** là giai đoạn văn học Việt Nam trong thời kỳ lịch sử của nhà Trần (1225-1400). ## Tổng quan văn học thời Trần Nước Việt dưới đời Trần xuất hiện nhiều
**Đặng Trần Côn** là tác giả của Chinh phụ ngâm, kiệt tác văn học viết bằng chữ Hán của Việt Nam. Tiểu sử của Đặng Trần Côn cho đến nay biết được còn rất ít.
**Trí tuệ** (hoặc **thông minh, thông thái, sáng suốt, thông tuệ, sự khôn ngoan, sự thông minh, trí thông minh**, Tiếng Anh: _intelligence_) là khả năng suy nghĩ và hành động sử dụng kiến thức,
**Trận of Domstadtl** hay **Trận Domstadt** (hay **trận Domašov** theo tiếng Séc) là một trận chiến diễn ra giữa Nền quân chủ Áo Habsburg và Vương quốc Phổ tại ngôi làng Domašov nad Bystřicí thuộc