Trần Khát Chân (chữ Hán: 陳渴真; 1370–1399) là một tướng lĩnh Đại Việt cuối thời Trần. Ông nổi bật với việc chỉ huy quân đội Việt chống lại các đợt tấn công của Chiêm Thành, đánh bại vua Chiêm là Chế Bồng Nga trong trận Hải Triều năm 1390. Năm 1399, ông liên kết với một số tôn thất, tướng lĩnh mưu sát Bình chương Hồ Quý Ly, người nắm đại quyền trong triều đình vua Trần Thuận Tông. Âm mưu thất bại, Trần Khát Chân bị xử tử cùng gần 400 người khác.
Tiểu sử
Thuở nhỏ
Trần Khát Chân sinh ngày Tân Sửu, tháng Chạp, năm Thiệu Khánh thứ nhất (1370), người làng Hà Lãng, phủ Vĩnh Ninh, nay là xã Hà Lương, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa. Ông là người thuộc dòng dõi Bảo Nghĩa vương Trần Bình Trọng, cha ông là Trần Vi Nhân làm nghề thầy thuốc, mẹ ông là Đặng Thị Thục.
Năm 1388, Trần Khát Chân đỗ Thái học sinh.
Chống quân Chiêm Thành
Tháng 11 năm Kỷ Tỵ (1389), quân Chiêm Thành đánh chiếm Thanh Hóa, đánh vào hương Cổ Vô, vua Trần Thuận Tông sai Hồ Quý Ly đem quân chống giữ. Theo chính sử:
:“Giặc [tức Chiêm Thành] đắp ngăn dòng sông ở thượng lưu, quan quân [tức quân nhà Trần] đóng nhiều cọc để đối địch. Ngày 20 giặc mai phục quân và voi, giả bỏ trại mà về.
:Quý Ly chọn những quân tinh khỏe gọi là quân cảm tử, đuổi theo để đánh. Quân thủy nhổ cọc ra đánh. Giặc bèn phá đập chắn nước, cho voi xông ra. Tướng coi quân Hữu Thánh dực là Nguyễn Chí bị giặc bắt; còn các quân tướng khác 70 người đều chết. Quý Ly để tỳ tướng là Phạm Khả Vĩnh ở lại cầm cự với giặc, còn mình thì trốn về. Nguyễn Đa Phương tạm coi quân Thánh dực.”
Hồ Quý Ly chạy trốn về đến kinh đô, xin thêm thuyền ra tiếp ứng, nhưng Thượng hoàng Trần Nghệ Tông không đồng ý. Quý Ly vì thế xin từ chức cầm quân và không đi đánh nữa. Còn Nguyễn Đa Phương và Phạm Khả Vĩnh, thấy thế giặc mạnh, lại không có lực lượng hỗ trợ cũng bèn trốn đi.
Quân Chiêm thừa thắng tiến ra Bắc, đóng quân trên sông Hoàng Giang (thuộc Hà Nam ngày nay). Kinh thành Thăng Long rơi vào tình trạng hỗn loạn, mọi người lo sợ bỏ đi lánh nạn.
Thượng hoàng liền sai Trần Khát Chân, một đô tướng trẻ tuổi, một võ quan cấp thấp đem quân Long Tiệp đi đánh giặc. Khát Chân vâng mệnh, khảng khái rỏ nước mắt lạy tạ ra đi. Đại quân tiến đến sông Hoàng thì gặp giặc.
Xem xét địa thế không có lợi cho việc bày trận chiến đấu, Khát Chân liền lui quân về giữ sông Hải Triều (tức sông Luộc, khúc sông chảy qua huyện Phù Cừ, tỉnh Hưng Yên và huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình). Lúc ấy, Trần Nguyên Diệu, em của Phế đế Trần Hiển đem bè lũ đầu đảng chạy theo quân Chiêm do muốn báo thù Nghệ Tông và Hồ Quý Ly đã giết anh mình.
Tháng giêng năm Canh Ngọ (1390), Chế Bồng Nga cùng với Nguyên Diệu đem hơn 100 chiến thuyền đến xem tình hình của quan quân nhà Trần (đại quân theo sau tiếp ứng).
Ngày 23 tháng 1 năm Canh Ngọ (1390), ông cho phục binh ở ngã ba sông Hải Triều và sông Nhị Hà. Trong các quan quân của Bồng Nga có Ba Lậu Kê, một tiểu thần bị Bồng Nga trách phạt sợ phải chết, đã chạy trốn sang quân nhà Trần và chỉ vào thuyền sơn lục (màu xanh) bảo rằng đó là thuyền của Quốc vương. Khát Chân biết được liền cho các súng bắn vào và giết chết Bồng Nga, quân giặc chạy tan tác. Nguyên Diệu liền cắt lấy đầu của Bồng Nga chạy về với quân nhà Trần, nhưng bị hai tướng là Phạm Nhữ Lặc và Dương Ngang giết. Khát Chân sai quan giám là Lê Khắc Khiêm bỏ thủ cấp của Bồng Nga vào hòm chở về báo tin thắng trận tại bến Bình Than, nơi Thượng hoàng đang đóng quân. Bấy giờ đồng hồ đã điểm canh ba, thượng hoàng đang ngủ, bị kinh động thức dậy tưởng là giặc đánh đến nơi. Đến khi nghe tin báo thắng trận nói rằng đã lấy được thủ cấp của Bồng Nga thì mừng rỡ, liền cho triệu các quần thần đến xem. Các quan mặc triều phục hô "vạn tuế”. Lúc đó Thượng hoàng vui mừng nói: “Ta với Bồng Nga cầm cự với nhau đã lâu ngày nay mới được thấy mặt, khác gì Hán Cao Tổ thấy đầu Hạng Vũ. Thiên hạ yên rồi”.
Để thưởng công cho Trần Khát Chân, vua Thuận Tông phong cho ông làm Long Tiệp bổng thần nội vệ Thượng tướng quân, gia phong tước Vũ tiết quan nội hầu và được cấp hai tổng Đông Thành và Nguyễn Xá làm thái ấp; sau lại ban thêm xã Kẻ Mơ (nay là Hoàng Mai) cho ông và người em là Trần Nguyên Hạng.
Mưu sát Hồ Quý Ly
Năm 1394 Thượng hoàng Nghệ Tông mất. Năm 1398, Hồ Quý Ly bắt vua Thuận Tông nhường ngôi cho con trai là Thái tử An mới có 3 tuổi, rồi sau đó sai người giết chết Thuận Tông (1399). Kể từ năm 1397, Hồ Quý Ly bắt đầu cho xây dựng kinh đô mới ở Thanh Hóa (ngày nay vẫn còn thường gọi là thành Tây Đô hoặc thành nhà Hồ). Thành có 4 cửa mở ra bốn hướng, và cửa Nam là chính môn. Cửa này có con đường lát đá dẫn thẳng tới ngọn núi Đốn Sơn (tức núi Đún, ở xã Cao Mật, huyện Vĩnh Lộc, tỉnh Thanh Hóa). Con đường này dài tới ba nghìn thước và theo như nhân dân địa phương kể thì do Trần Khát Chân đắp nên.
Những việc làm của Hồ Quý Ly đã làm cho một số quan lại trung thành với họ Trần càng thêm bất mãn. Họ cấu kết với nhau tìm cách mưu sát Hồ Quý Ly. Trong số đó có Trần Khát Chân và Trần Nguyên Hãng.
Mùa hạ năm 1399, Hồ Quý Ly tổ chức hội thề trên đỉnh núi Đốn Sơn. Quý Ly ngồi trên lầu nhà Khát Chân để xem. Phạm Thu Tổ và thích khách Phạm Ngưu Tất cầm gươm định tiến lên lầu, nhưng không rõ thế nào mà Khát Chân lại trừng mắt ra hiệu ngăn lại, rồi thôi. Quý Ly chột dạ đứng dậy đi xuống lầu có vệ sĩ hộ vệ.
Ngưu Tất liền vứt gươm xuống đất nói: “Chết uổng cả lũ thôi”. Việc đó bị lộ, bọn tôn thất Trụ quốc (Trần) Nhật Đôn, Tướng quân Trần Khát Chân, Phạm Khả Vĩnh, Hành khiển Hà Đức Lân, Lương Nguyên Bưu, Phạm Ông Thiện, Phạm Ngưu Tất và các thân đảng cộng hơn 370 người đều bị giết cả; tịch thu gia sản, con gái bắt làm tì, con trai từ một tuổi trở lên hoặc chôn sống, hoặc dìm nước. Lùng bắt dư đảng đến mấy năm không thôi.
Về cái chết của Trần Khát Chân, Đại Việt Sử ký Toàn thư chép:
:“Người đời truyền rằng Khát Chân khi sắp bị chém, lên núi Đốn Sơn gào thét ba tiếng. Chết qua ba ngày sắc mặt vẫn như sống, ruồi nhặng không dám bậu vào. Sau đó gặp đại hạn đảo vũ thì ứng ngay”.
Sử thần Ngô Sĩ Liên nhận xét: "Quý Ly đến đây gây nhiều tội ác. Trần (Nguyên) Hãng giao hoan với văn võ bá quan từ trước rồi, nếu biết thừa cơ quyết đoán, vạch tội Ly, hiệp với Khả Vĩnh mà giết thì danh chính ngôn thuận, mà làm được việc. Đáng tiếc chỉ vì do dự mà đến nỗi phải bại vong".
Các lực lượng chống đối bị trừ bỏ, năm sau Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần (1400).
Tôn vinh
Về sau, các triều đại đều có sắc phong cho Trần Khát Chân và Trần Nguyên Hãng làm Thượng đẳng phúc thần. Làng Hà Lương nơi ông bị hành hình và 29 làng xã khác vùng Cao Mật, Bình Bút, Nam Cai (Thanh Hóa) cùng các làng vùng Kẻ Mơ (Thăng Long) sau đó đều lập đền thờ ông.
Hiện nay còn đền thờ ông ở làng Phương Nhai và vùng Kẻ Mơ (sau này đến đời Hậu Lê, Kẻ Mơ được chia thành 2 xã là Hoàng Mai và Tương Mai. Xã Tương Mai nay là phường Tương Mai, quận Hoàng Mai, Hà Nội. Tại đây, có đình Tương Mai là nơi thờ cúng ông). Tên ông được đặt cho một phố nối giữa phố Đại Cồ Việt và phố Lò Đúc tại Hà Nội, và cho một trường Trung học Phổ thông tại huyện Vĩnh Lộc quê hương ông.
Người dân ở địa phương nơi đây không dùng từ chân mà thay bằng từ "cẳng" để tránh phạm tới tên của ông. Đền thờ Trần Khát Chân cũng được nhân dân xây dựng tại quê nhà, ngay tại khu di tích thành nhà Hồ.
Đền Trần Tướng, làng La Bình, xã Khánh Vân, Yên Khánh, Ninh Bình thờ Thượng tướng quân Trần Khát Chân. Ngoài ra đền còn là nơi thờ Đệ Nhất, Đệ Nhị phu nhân, Đương cảnh Thành Hoàng và các Quan văn, Quan võ. Hiện đền vẫn giữ được 08 đạo sắc phong, sắc phong sớm nhất là vào năm Thành Thái thứ 13 (năm 1901). Hẳng năm tại đền vẫn diễn ra các lễ hội tuyền thống như: Lễ hội truyền thống từ ngày 23-25/1, Lễ hiển Thánh vào ngày 24/4, lễ Đoan ngọ 5/5, Lẽ Vu Lan :15/7, Lễ Thánh Đản ngày 14/11.
Đền Tiên Dương, xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình cũng là nơi thờ Trần Khát Chân.
Ở quận 1, thành phố Hồ Chí Minh có một con đường mang tên ông nhưng lại viết là Trần Khắc Chân.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Trần Khát Chân** (chữ Hán: 陳渴真; 1370–1399) là một tướng lĩnh Đại Việt cuối thời Trần. Ông nổi bật với việc chỉ huy quân đội Việt chống lại các đợt tấn công của Chiêm Thành,
**Nhà Trần** (chữ Nôm: 茹陳, chữ Hán: 陳朝, Hán Việt: _Trần triều_) là một triều đại quân chủ cai trị nước Đại Việt từ năm 1226 đến năm 1400. Đây là triều đại được lưu
**Trần Thiêm Bình** (陳添平, ? – 1406) hoặc **Trần Thiên Bình** (陳天平) ## Cầu viện nhà Minh Đến năm 1400, nhân sự kiện Hồ Quý Ly cướp ngôi nhà Trần-Đại Việt, lập ra
**Trần Thuận Tông** (chữ Hán: 陳順宗 1377 – 30 tháng 4 năm 1400) là vị hoàng đế thứ 12 và cũng là hoàng đế áp chót của triều Trần nước Đại Việt. Ông trị vì
**Trần Hãng** (; ?-1399), đôi khi gọi là **Trần Nguyên Hãng** (), là một tông thất và đại thần nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Ông là cháu gọi Trần Minh Tông là ông
**Trần** () là một họ người Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Việt Nam, Hàn Quốc, Singapore và một số nơi khác trên thế giới. Họ Trần là họ phổ biến nhất tại miền Nam
**Trần Nguyên Hãn** (chữ Hán: 陳元扞, 1390–1429) là nhà quân sự Đại Việt thời Trần - Lê sơ. Ông là người thuộc dòng dõi nhà Trần, nổi bật với việc tham gia khởi nghĩa Lam
Chất liệu: NhựaCó nhiều kích cỡ để lựa chọn, tiện lợi, dễ sử dụngThích hợp dùng để đựng phụ kiện làm nail như hoa bột, charm...Địa chỉ: 5H, ngõ 331, đường Trần Khát Chân, HBT,
Chất liệu: NhựaCó nhiều kích cỡ để lựa chọn, tiện lợi, dễ sử dụngThích hợp dùng để đựng phụ kiện làm nail như hoa bột, charm...Địa chỉ: 5H, ngõ 331, đường Trần Khát Chân, HBT,
Hàng đảm bảo y hình (Có ảnh thật)Khuôn silicon nail hình mèo cực kì cuteĐem quàng thượng lên móng chưa bao giờ dễ đến thếKích thước: 7,7x4,7cmĐịa chỉ: 5H, ngõ 331, đường Trần Khát Chân,
Chiết xuất hồng sâm bổ gan hovenia Dulcis do công ty Daedong Korea Ginseng sản xuất có công dụng mát gan bảo vệ chức năng gan, công dụng mạnh về giải độc rượu giúp giảm
Chất liệu: NhựaCó nhiều kích cỡ để lựa chọn, tiện lợi, dễ sử dụngThích hợp dùng để đựng phụ kiện làm nail như hoa bột, charm...Địa chỉ: 5H, ngõ 331, đường Trần Khát Chân, HBT,
**Trần Nguyên Uyên** (; ? – 1395), là một tông thất hoàng gia Đại Việt thời nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. ## Cuộc đời Trần Nguyên Uyên là con trai của Cung Tín
**Trần Thiếu Đế** (chữ Hán: 陳少帝; 1396 - 1400?) là vị hoàng đế thứ 13 và là vị hoàng đế cuối cùng của triều đại nhà Trần trong lịch sử Việt Nam. Lúc Thiếu Đế
Son Trà Sữa Trân Châu vị truyền thống – Bubble TeaSon trà sữa trân châu vị truyền thống - Bubble TeaKhi trà sữa trân châu (trân châu nãi trà) được giới thiệu vào các nước
**Chiến tranh Việt – Chiêm (1367–1396)** là một cuộc chiến giữa nước Đại Việt thời hậu kỳ nhà Trần và nước Chiêm Thành do Chế Bồng Nga (Po Binasour) (1360–1390) lãnh đạo. Vào những năm
**Bùi Bá Kỳ** (chữ Hán: 裴伯耆, 1344 - ?) là một võ tướng thời nhà Trần và thời thuộc Minh trong lịch sử Việt Nam. ## Tiểu sử **Bùi Bá Kỳ** là người làng Phù
**Hồ Quý Ly** (chữ Hán: 胡季犛; 1336 – 1407), tên chữ **Nhất Nguyên** (一元), là vị hoàng đế đầu tiên của nhà nước Đại Ngu trong lịch sử Việt Nam. Ông ở ngôi vị Hoàng
**Lương Nguyên Bưu** (?-1399) là một trong những thuộc hạ thân tín của thượng tướng Trần Khát Chân thời nhà Trần. ## Thân thế **Lương Nguyên Bưu**, không rõ năm sinh, quê ở Tuyên Quang.
**Trận Le Mans** diễn ra từ ngày 10 cho đến ngày 12 tháng 1 năm 1871 trong cuộc Chiến tranh Pháp-Đức (1870 – 71), khi Tập đoàn quân số 2 (Đức) do Thân vương Friedrich
**Trận Kadesh** (hay _Qadesh_) là một trận đánh diễn ra tại Kadesh trên sông Orontes, nơi mà ngày nay thuộc Cộng hoà Ả Rập Syria, giữa quân đội Ai Cập dưới quyền của pharaoh Ramesses
:_Để biết thêm về một trận đánh này, xem bài Trận Chaeronea (86 TCN)_ **Trận Chaeronea** () đã diễn ra vào năm 338 trước Công Nguyên, gần thành phố Chaeronea tại vùng Boeotia, giữa Quân
**Trận Iwo Jima** (, , 19 tháng 2 — 26 tháng 3 năm 1945) là trận đánh lớn thuộc mặt trận Thái Bình Dương trong Chiến tranh thế giới thứ hai giữa Hoa Kỳ và
:''Về các trận chiến khác đã diễn ra tại Moskva, xem bài định hướng Trận Moskva **Trận Borodino** (, _Borodinskoe srazhenie_; phiên âm: **Bô-rô-đi-nô**); hoặc còn gọi là **Trận Sông Moskva** () giữa quân đội
**Trận Austerlitz** (còn gọi là **Trận Ba Hoàng đế** hay **Trận Tam Hoàng**), là một trong những trận đánh quan trọng và có tính chất quyết định trong chiến tranh Napoléon. Trận đánh xảy ra
**Trận Villiers**, còn gọi là **Trận Champigny-Villiers**, **Trận Champigny** hay **Trận Đại đột vây từ Paris**, diễn ra từ ngày 29 tháng 11 cho tới ngày 3 tháng 12 năm 1870 khi quân đội Phổ-Đức
**Mặt trận Miến Điện 1944 - 1945** là các chiến dịch quân sự diễn ra tại Miến Điện trong Chiến tranh thế giới thứ hai từ tháng 11 năm 1944 đến tháng 8 năm 1945
**Trận Kolín** diễn ra vào ngày 18 tháng 6 năm 1757 trên chiến trường Trung Âu của cuộc Chiến tranh Bảy năm, giữa 35.000 quân Phổ do vua Friedrich Đại đế chỉ huy và hơn
**Trận Đan Mạch** là tên gọi cuộc tấn công của quân đội Đức Quốc xã băng qua biên giới Đan Mạch ngày 9 tháng 4 năm 1940 trên cả ba mặt trận đất liền, biển
**Trận Sedan** là một trận chiến quan trong cuộc Chiến tranh Pháp-Đức (1870–1871), đã diễn ra vào 1 tháng 9 năm 1870 tại Sedan trên sông Meuse, miền Đông Bắc nước Pháp. Dưới sự chỉ
**Hoàng Hối Khanh** (, 1362-1407) là quan nhà Hồ trong lịch sử Việt Nam, người huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, Việt Nam. ## Đại thần nhà Hồ Hoàng Hối Khanh đỗ Thái học sinh
**Trận Phì Thủy** (Phì Thủy chi chiến: 淝水之戰) là trận đánh nổi tiếng năm 383 thời Đông Tấn - Ngũ Hồ thập lục quốc trong lịch sử Trung Quốc giữa quân Tiền Tần và quân
**Trận rừng Teutoburg** (tiếng Đức: _Schlacht im Wald Teutoburger_, _Hermannsschlacht_ hoặc _Varusschlacht_), còn gọi là **Trận Kalkriese**, được nhân dân Đức về sau coi là vị anh hùng dân tộc vĩ đại của mình. Thất
Các sản phẩm chăm sóc sức khoẻ và sắc đẹp của Siberian Health đáp ứng đầy đủ các chứng nhận khắt khe của Mỹ, Châu Âu và Quốc Tế, hiện được ưa chuộng rộng rãi
Các sản phẩm chăm sóc sức khoẻ và sắc đẹp của Siberian Health đáp ứng đầy đủ các chứng nhận khắt khe của Mỹ, Châu Âu và Quốc Tế, hiện được ưa chuộng rộng rãi
**Chế Ma Nô Đà Nan** (?-1407) là tướng nhà Trần và nhà Hồ trong lịch sử Việt Nam, nguyên gốc người Chiêm Thành. Ông tham gia cuộc chiến tranh Việt-Chiêm 1400-1407. ## Thân thế Chế
**Quân sự nhà Trần** phản ánh việc tổ chức quân đội của vuơng triều Trần trong lịch sử Việt Nam. Hoạt động quân sự nhà Trần diễn ra ở cả trong nước lẫn bên ngoài
**Trần Quyết Lập** (12 tháng 12 năm 1974 – 17 tháng 3 năm 2016), thường được biết đến với nghệ danh **Trần Lập**, là một ca sĩ kiêm nhạc sĩ người Việt Nam. Là trưởng
**Lê Cảnh Tuân** (chữ Hán: 黎景詢; 1350-1416?), tự là **Tử Mưu** (字謀), là một nho sĩ sống vào khoảng thời gian cuối đời Trần, trải qua đời Hồ và đầu thời Minh thuộc trong lịch
**Trận La Horgne** diễn ra vào ngày 15 tháng 5 năm 1940 trên miền Ardennes (Pháp), sau khi Quân đoàn Thiết giáp XIX (Đức) dưới sự thống lĩnh của Thượng tướng Thiết giáp Heinz Guderian
**Trận phòng thủ vùng mỏ Adzhimushkay** () là một trận đánh diễn ra giữa Hồng quân Liên Xô và quân đội Đức Quốc xã, kéo dài từ ngày 16 tháng 5 đến ngày 30 tháng
**Po Binasuor** hay còn được biết đến rộng rãi hơn với tên gọi **Chế Bồng Nga** (Hán-Việt: 制蓬峩, ? - 23 tháng 1 năm 1390 ÂL), theo cách gọi của người Ê Đê và Giarai
**Khất Phục Mộ Mạt** () (?-431), tên tự **An Thạch Bạt** (安石跋), là người cai trị cuối cùng của nước Tây Tần thời Ngũ Hồ thập lục quốc trong lịch sử Trung Quốc. Khi ông
**Đình Hoàng Mai** nằm ở đường Hoàng Mai, phường Hoàng Văn Thụ, quận Hoàng Mai, Hà Nội. ## Lịch sử Đình được xây dựng trên đất Hoàng Mai vốn là trung tâm của Thái ấp
nhỏ|phải|Chư tăng khất thực ở Việt Nam **Khất sĩ** (_Mendicant_/_Anagārika_) là người thực hành _khất thực_, chủ yếu dựa vào của bố thí để sinh kế. Về nguyên tắc, các dòng tu khất sĩ sở
**Thành nhà Hồ** (hay còn gọi là **thành Tây Đô**, **thành An Tôn**, **thành Tây Kinh** hay **thành Tây Giai**) là kinh đô nước Đại Ngu (quốc hiệu của Việt Nam dưới thời nhà Hồ),
**Hai Bà Trưng** là một quận trung tâm của thành phố Hà Nội, Việt Nam. ## Địa lý Quận Hai Bà Trưng nằm ở trung tâm thành phố Hà Nội, có vị trí địa lý:
**Trận Thuận Xương** (chữ Hán: 顺昌之战: _Thuận Xương chi chiến_) là một trận đánh diễn ra vào năm 1140, thuộc chiến tranh Kim – Tống trong lịch sử Trung Quốc. Tướng Tống là Lưu Kỹ
Một khẩu súng thần công của [[Đế quốc Nga.]] **Súng thần công** (tiếng Anh: _cannon_) là một loại pháo sử dụng thuốc súng hoặc thường là các loại nhiên liệu có nguồn gốc chất nổ
**Hoàn Nhan Di** (chữ Hán: 完顏彝, 1192 – 1232), tự Lương Tá, tên Nữ Chân là **Trần Hòa Thượng** (陈和尚), người Phong Châu , tướng lãnh kháng Mông cuối đời Kim. Vì ông quen dùng