Tổng lý Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, thường được gọi là Tổng lý Quốc vụ viện hoặc thủ tướng Trung Quốc, là người đứng đầu chính phủ của Trung Quốc. Chức vụ tổng lý được thành lập vào năm 1911, nhưng chức vụ hiện tại được thiết lập vào năm 1954. Tổng lý Quốc vụ viện đứng thứ ba trong hệ thống chính trị Trung Quốc sau Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc và Chủ tịch nước Trung Quốc và là chức danh cấp chính quốc gia, cấp cao nhất trong chính quyền trung ương.
Tổng lý Quốc vụ viện triệu tập và chủ trì phiên họp toàn thể, phiên họp thường vụ của Quốc vụ viện và lãnh đạo công tác của Quốc vụ viện. Tổng lý ký văn bản hành chính do Quốc vụ viện ban hành và ký lệnh phê chuẩn việc bổ nhiệm, miễn nhiệm các chức danh cấp thứ trưởng của Quốc vụ viện, đặc khu trưởng Hồng Kông và đặc khu trưởng Ma Cao. Bốn phó tổng lý và các ủy viên quốc vụ giúp tổng lý thực hiện nhiệm vụ. Trong hệ thống chính trị của Trung Quốc, tổng lý thường được cho là người chịu trách nhiệm quản lý kinh tế.
Tổng lý do Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc bầu và chịu trách nhiệm trước Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc và Ủy ban thường vụ. Nhiệm kỳ của tổng lý theo nhiệm kỳ của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc và tổng lý không được giữ chức vụ quá hai nhiệm kỳ liên tiếp. Kể từ khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào năm 1949, mọi tổng lý đều là ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, ngoại trừ trong thời kỳ chuyển tiếp. Tổng lý đương nhiệm là Lý Cường, nhậm chức vào ngày 11 tháng 3 năm 2023.
Lịch sử
Vào đầu thập niên 1900, nhà Thanh tiến hành cải cách nhằm củng cố triều đình trước bối cảnh bành trướng của các đế quốc phương Tây. Năm 1908, Từ Hi Thái hậu ban hành Khâm định hiến pháp đại cương, quy định các cuộc bầu cử hội đồng tỉnh phải được tổ chức chậm nhất là một năm. Tháng 5 năm 1911, triều đình thay thế Quân cơ xứ bằng nội các gồm mười ba thành viên do Thân vương Dịch Khuông đứng đầu với tư cách là Nội các Tổng lý đại thần. Tuy nhiên, nội các có chín người Mãn mà bảy người là thành viên hoàng tộc Ái Tân Giác La, nên bị dân chúng chỉ trích là "Nội các Hoàng tộc" và từng bị mô tả là "Quân cơ xứ mượn danh nội các, chuyên quyền mượn danh lập hiến".
Khi Khởi nghĩa Vũ Xương nổ ra vào tháng 11 năm 1911, triều đình triệu tập Viên Thế Khải đến chỉ huy Quân Bắc Dương đàn áp cách mạng. Ngày 2 tháng 11 năm 1911, ông được bổ nhiệm làm Nội các Tổng lý đại thần, ngay sau khi Dịch Khuông từ chức. Ông giữ chức vụ cho đến tháng 3 năm 1912, khi ông thuyết phục Long Dụ Hoàng thái hậu thay mặt Phổ Nghi ban hành chiếu thoái vị, chấm dứt triều đại nhà Thanh. Chức vụ Nội các tổng lý đại thần được khôi phục một vài ngày vào tháng 7 năm 1917 khi Trương Huân chiếm Bắc Kinh, lập Phổ Nghi làm hoàng đế trước khi Bắc Kinh bị lực lượng Trung Hoa Dân Quốc tái chiếm.
Sau Cách mạng Tân Hợi, chức vụ tổng lý Nội các () được thiết lập vào năm 1912. Chức vụ được đổi tên thành quốc vụ khanh () vào năm 1914, sau đó thành tổng lý quốc vụ () vào năm 1916 trong Chính phủ Bắc Dương. Năm 1928, Chính phủ Quốc dân thiết lập Hành chính viện, viện trưởng Hành chính viện trở thành người đứng đầu chính phủ. Chức vụ này được chính thức thành lập vào năm 1947 sau khi Hiến pháp Trung Hoa Dân Quốc được ban hành. Sau Nội chiến Trung Quốc, chức vụ viện trưởng Hành chính viện bị bãi bỏ ở Trung Quốc đại lục, nhưng tiếp tục tồn tại ở Đài Loan.
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
Ngày 29 tháng 9 năm 1949, chức vụ tổng lý Chính vụ viện Chính phủ nhân dân trung ương được thành lập theo Luật Tổ chức Chính phủ nhân dân trung ương do Hội nghị hiệp thương chính trị nhân dân Trung Quốc thông qua. Chu Ân Lai được bổ nhiệm làm tổng lý sau khi nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa được thành lập vào ngày 1 tháng 10 năm 1949.[cần dẫn nguồn] Hiến pháp năm 1954 chính thức thành lập chức vụ tổng lý Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Từ thập niên 1980, đã có sự phân chia trách nhiệm giữa tổng lý và tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc: tổng lý chịu trách nhiệm quản lý kinh tế và thực hiện chính sách trong khi tổng bí thư chịu trách nhiệm quyết định chính sách. Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng dưới thời Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình, quyền hạn quản lý kinh tế của tổng lý đã suy giảm đáng kể. Tuy nhiên, thông lệ này thay đổi dưới thời Tập Cận Bình: Lý Cường, tổng lý đương nhiệm, chưa bao giờ giữ chức phó tổng lý.
Bổ nhiệm
Tổng lý Quốc vụ viện do Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc bầu theo đề cử của chủ tịch nước. Tổng lý cũng có thể bị Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc miễn nhiệm.
Nhiệm kỳ của Quốc vụ viện theo nhiệm kỳ của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc và tổng lý Quốc vụ viện không được giữ chức vụ quá hai nhiệm kỳ liên tiếp. Tổng lý luôn là ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Nhiệm vụ của tổng lý bao gồm giám sát hoạt động của các bộ, ban, ủy ban và cơ quan nhà nước. Tổng lý đề nghị Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc bầu phó tổng lý, ủy viên Quốc vụ, bộ trưởng và tổng thư ký Quốc vụ viện.
Tổng lý triệu tập và chủ trì phiên họp toàn thể, phiên họp thường vụ của Quốc vụ viện. Tham gia phiên họp thường vụ có tổng lý, phó tổng lý, các ủy viên Quốc vụ và tổng thư ký Quốc vụ viện. Tổng lý phê duyệt việc Quốc vụ viện đề xuất kiến nghị trước Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc và Ủy ban thường vụ và ký ban hành, bãi bỏ văn bản hành chính của Quốc vụ viện. Tổng lý cũng ký lệnh phê chuẩn việc bổ nhiệm, miễn nhiệm các chức danh Quốc vụ viện cấp thứ trưởng, đặc khu trưởng Hồng Kông và đặc khu trưởng Ma Cao. Tổng lý ban bố lệnh thiết quân luật ở các đơn vị hành chính dưới các đơn vị hành chính cấp tỉnh căn cứ quyết định của Quốc vụ viện; Tổng lý Lý Bằng dùng thẩm quyền này để ra lệnh thiết quân luật ở một số khu vực của Bắc Kinh và ra lệnh Quân Giải phóng nhân dân đàn áp các cuộc biểu tình trong Sự kiện Thiên An Môn.
Danh sách tổng lý Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
Dòng thời gian
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tổng lý Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa**, thường được gọi là **Tổng lý Quốc vụ viện** hoặc **thủ tướng Trung Quốc**, là người đứng đầu chính phủ của Trung Quốc. Chức
**Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** (**Quốc vụ viện**; Trung Văn giản thể: 中华人民共和国国务院, Hán-Việt: Trung hoa Nhân dân Cộng hòa quốc Quốc vụ viện) hay **Chính phủ Nhân dân Trung
**Bộ Nhà ở và Kiến thiết thành thị, nông thôn** (tiếng Trung: 中华人民共和国住房和城乡建设部, gọi ngắn: 住房城乡建设部), viết tắt là **Bộ Kiến Trú** (住建部), tên quốc tế là **MOHURD** là một cơ quan cấp bộ trực
**Ủy ban Sự vụ dân tộc Quốc gia Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** (tiếng Trung: 中华人民共和国国家民族事务委员会, gọi ngắn: 国家民委), viết tắt là **Ủy ban Dân sự**, **Ủy ban Dân tộc**, **Dân ủy Quốc gia**
**Bộ Khoa học và Công nghệ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** (tiếng Trung: 中华人民共和国科学技术部, gọi ngắn: 科技部), hay Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Khoa học Kỹ thuật Trung Quốc, gọi tắt là
**Bộ Thủy lợi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** (tiếng Trung: 中华人民共和国水利部, gọi tắt: 水利部, tên tiếng Anh là Ministry of Water Resources nên có người dịch là Bộ Tài nguyên nước) là một cơ
**Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** (tiếng Trung: 中华人民共和国农业农村部, gọi ngắn: 农业农村部), là một cơ quan cấp bộ trực thuộc Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
**Tổng cục Thuế vụ Quốc gia** (**STA**, Tiếng Trung: 国家税务总局) là một cơ quan ngang Bộ trong Chính phủ Trung Quốc. Nó chịu sự chỉ đạo của Quốc vụ viện, chịu trách công tác thuế
**Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** (tiếng Trung: 中华人民共和国工业和信息化部, tiếng Anh: Ministry of Industry and Information Technology, viết tắt tên quốc tế: **MIIT**, từ Hán Việt: _Bộ
**Ủy ban Giám sát và Quản lý Tài sản thuộc Sở hữu Nhà nước của Quốc vụ viện** (**SASAC**) là một ủy ban đặc biệt của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, trực thuộc
**Cốc Mục** (; 28 tháng 9 năm 1914 – 6 tháng 11 năm 2009) là một nhân vật cách mạng và chính trị gia Trung Quốc, từng là Phó Tổng lý Quốc vụ viện Cộng
**Tổng cục Hải quan** (**GAC**; ) là một cơ quan hành chính cấp bộ thuộc chính phủ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Tổng cục chịu trách nhiệm thu thuế giá trị gia tăng (VAT),
**Đới Bỉnh Quốc** (; sinh ngày 31 tháng 3 năm 1941) là một chính trị gia và một nhà ngoại giao chuyên nghiệp Trung Quốc. Từ năm 2008 đến năm 2013, ông là một trong
**Trần Lương Vũ** (sinh 24 tháng 10 năm 1946) là Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, Bí thư Thành ủy Thượng Hải kiêm Thị trưởng Chính phủ Nhân dân thành phố
**Chiến tranh biên giới 1979**, hay thường được gọi là **Chiến tranh biên giới Việt – Trung năm 1979**, là một cuộc chiến ngắn nhưng khốc liệt giữa Trung Quốc và Việt Nam, diễn ra
**Vu Thiệu Lương** (tiếng Trung giản thể: 于绍良, bính âm Hán ngữ: _Yú Shào Liáng_, sinh ngày 26 tháng 7 năm 1964, người Hán) là nhà báo, chính trị gia nước Cộng hòa Nhân dân
**Văn phòng Các vấn đề Hồng Kông và Ma Cao thuộc Quốc vụ viện** là một cơ quan hành chính thuộc Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chịu trách nhiệm thúc đẩy
"_China Eastern_" _chuyển hướng ở đây. Đối với khu vực địa lý, xem Hoa Đông. Đối với các hãng hàng không có tên tương tự, xem Đông (định hướng).**_China Eastern Airlines (**chữ Hán giản thể:
**Đảng Cộng sản Trung Quốc** (; Hán-Việt: Trung Quốc Cộng sản Đảng), một số văn kiện tiếng Việt còn gọi là **Đảng Cộng sản Tàu**, là đảng chính trị thành lập và điều hành Cộng
**Trùng Khánh** () là một thành phố lớn ở Tây Nam Trung Quốc và là một trong bốn thành phố trực thuộc trung ương tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Năm 2018, Trùng Khánh
**Vụ hạ giàn khoan _Hải Dương-981**_ (HD-981) là sự kiện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đưa giàn khoan Hải Dương 981 (HD-981) vào khu vực Biển Đông gần quần đảo Hoàng Sa vào ngày
**Lãnh đạo Đảng và Nhà nước** là thuật ngữ chính trị được sử dụng trên các phương tiện truyền thông về các lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản và Nhà nước Trung Quốc.Tại
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chính thức ra đời ngày 1 tháng 10 năm 1949 với thế hệ lãnh đạo đầu tiên gồm Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai, Chu Đức và một số
**Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc** (giản thể: 中国人民解放军, phồn thể: 中國人民解放軍, phiên âm Hán Việt: Trung Quốc Nhân dân Giải phóng Quân), gọi tắt là **Giải phóng quân**, cũng được gọi là **Quân
nhỏ|Một cửa tiệm ở Đài Loan với thông báo cam đoan không sử dụng sữa Trung Quốc trong vụ bê bối sữa 2008. nhỏ|Thùng hấp bánh bao và sủi cảo, một hình ảnh quen thuộc
nhỏ|Những hình ảnh liên quan đến cuộc trấn áp Pháp Luân Công **Cuộc đàn áp Pháp Luân Công** đề cập đến chiến dịch được khởi xướng bởi Đảng Cộng sản Trung Quốc đối với các
**Đại hội Đại biểu Toàn quốc lần thứ XIX Đảng Cộng sản Trung Quốc**, gọi tắt là **Đại hội Đảng 19**, đã được tổ chức tại Bắc Kinh, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào
liên_kết=https://zh.wikipedia.org/wiki/File:Great_Wall_of_China_may_2007.JPG|nhỏ|250x250px|Quốc kỳ Trung Quốc treo trên [[Vạn Lý Trường Thành]] **Quốc kỳ nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa** (), tức là **cờ đỏ năm sao** () là một trong những biểu tượng quốc gia
**Chiến tranh nhân dân** là chiến lược quân sự tại Việt Nam để chỉ chung các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc do nhân dân Việt Nam tiến hành
**Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** () là cơ quan kiểm tra kỷ luật trung ương của Đảng Cộng sản Trung Quốc, giữ gìn kỷ luật, thúc đẩy
phải|nhỏ| Chuỗi đảo thứ nhất và thứ hai trong [[Chiến lược chuỗi đảo của Mỹ, được nghiên cứu bởi các chiến lược gia quân sự Trung Quốc để tránh bị bao vây ]] **Chính sách
**Lý Nguyên Triều** (sinh năm 1950) là một chính khách cao cấp của Trung Quốc, quê quán Giang Tô. Ông từng là Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 18, Phó
**Đoàn Thanh niên Cộng sản Trung Quốc** (), thường được gọi tắt **Cộng Thanh Đoàn** (共青团) là tổ chức thanh niên cộng sản do Đảng Cộng sản Trung Quốc thành lập và lãnh đạo. Điều
**Giang Trạch Dân**, Nguyên Tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) từ năm 1989 đến năm 2002 và Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa từ năm 1993 đến năm 2003
[[Tập tin:Soviet Union and China map including the three co-bordering countries.svg|thumb|upright=1.6| ]] **Chia rẽ Trung – Xô** là một cuộc xung đột chính trị và ý thức hệ chính trị giữa Cộng hòa Nhân dân
**Chủ tịch nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa**, thường được gọi là **chủ tịch nước Trung Quốc**, là nguyên thủ quốc gia của Trung Quốc. Chủ tịch nước là một chức vụ mang tính
Tập tin:2007 Events Collage.png|Từ bên trái, theo chiều kim đồng hồ: Steve Jobs giới thiệu chiếc điện thoại iPhone, điện thoại thông minh đầu tiên trên thế giới; Hành khách trên chuyến bay 3054 đang
**Ủy viên Quốc vụ** () là một vị trí nhiều quyền lực trong Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, tức Chính phủ Trung Quốc. Vị trí này chỉ thấp hơn phó thủ
**Lý Kiến Quốc** (; sinh tháng 4 năm 1946) là chính khách nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Ông từng là Ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa 18, Chủ
**Luật an ninh quốc gia Hồng Kông** (), chính thức là **Luật của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa về Bảo vệ An ninh Quốc gia tại Đặc khu Hành chính Hồng Kông** (), hay
**Bộ Tuyên truyền Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc** (tiếng Trung: 中国共产党中央委员会宣传部, bính âm Hán ngữ: _Zhōngguó gòngchǎndǎng zhōngyāng wěiyuánhuì Xuānchuán bù,_ từ Hán - Việt: _Trung Quốc Cộng sản Đảng Trung
Điều 86 Hiến pháp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa và Điều 2 Luật tổ chức Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa quy định cơ cấu thành viên của Quốc vụ
**Lý Gia Siêu** SBS, PDSM, PMSM (tên tiếng Anh: John Lee Ka-chiu; tiếng Trung giản thể: 李家超, bính âm Hán ngữ: _Lǐ Jiā Chāo_, sinh ngày 7 tháng 12 năm 1957) là cựu cảnh sát,
nhỏ|400x400px| [[Hoa Kỳ|Dự trữ vũ khí hạt nhân của Hoa Kỳ và Liên Xô / Nga ]] **Chạy đua vũ trang hạt nhân / chạy đua hạt nhân** là cuộc cạnh tranh chạy đua vũ
thumb|nhỏ|phải|210x210px|Đại sứ quán Trung Quốc tại thủ đô [[Seoul, Hàn Quốc]] thumb|nhỏ|phải|210x210px|Đại sứ quán Hàn Quốc tại thủ đô [[Bắc Kinh, Trung Quốc]] **Quan hệ Trung Quốc – Hàn Quốc** là quan hệ ngoại giao
**Uỷ ban Quân sự Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa** (chữ Trung phồn thể: 中國共產黨和中華人民共和國中央軍事委員會, chữ Trung giản thể: 中国共产党和中华人民共和国中央军事委员会, Hán - Việt: Trung Quốc Cộng
**Dân chủ Tiến bộ Đảng** (, tiếng Anh: Democratic Progressive Party) thường được gọi tắt là **Dân Tiến Đảng** (DPP; 民進黨) là một chính đảng tại Đài Loan, và là đảng chiếm ưu thế trong
nhỏ|[[Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc|Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình]] **Chính trị Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa** diễn ra trong một khuôn khổ bán tổng thống chế
thumb|[[Biểu tình tại Hồng Kông 2019]] Quan hệ giữa người dân ở Hồng Kông và Trung Quốc đại lục tương đối thù địch vào đầu thập niên 2000. Nguyên nhân chủ yếu là do các
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Central_Committee_of_RCCK_(20200907143050).jpg|nhỏ|Ủy ban trung ương Dân Cách **Ủy ban cách mạng Quốc dân đảng Trung Quốc** (tiếng Trung: 中国国民党革命委员会, tức _Trung Quốc Quốc dân đảng cách mạng uỷ viên hội_) gọi tắt là **Dân Cách** là