Trong vũ trụ học vật lý, tổng hợp hạt nhân Big Bang (viết tắt là BBN, còn được gọi là tổng hợp hạt nhân nguyên thủy) đề cập đến việc sản xuất các hạt nhân mà không phải là đồng vị nhẹ nhất của hydro (hydro-1, 1H, có một proton làm hạt nhân) trong các giai đoạn đầu của vũ trụ. Tổng hợp hạt nhân được hầu hết các nhà vũ trụ học thống nhất quan điểm cho là đã diễn ra trong khoảng thời gian từ khoảng 10 giây đến 20 phút sau Big Bang (Vụ Nổ Lớn), và được coi là đã chịu trách nhiệm cho sự hình thành của hầu hết các nguyên tử heli là đồng vị heli-4 (4He) của vũ trụ, cùng với một lượng nhỏ hydro đồng vị deuteri (2H hoặc D), các heli đồng vị heli-3 (3He), và một số lượng rất nhỏ đồng vị của lithi lithi-7 (7Li). Ngoài các hạt nhân ổn định này, hai đồng vị phóng xạ không ổn định hoặc phóng xạ cũng được tạo ra: triti, đồng vị hydro nặng (3H hoặc T); và đồng vị beryli beryli-7 (7Be); nhưng các đồng vị không ổn định này sau đó phân rã thành 3He và 7Li, như trên.
Về cơ bản, tất cả các nguyên tố nặng hơn lithi được tạo ra muộn hơn nhiều, bằng cách tổng hợp hạt nhân sao trong quá trình phát triển và phát nổ của các ngôi sao.
Đặc điểm
Có một số đặc điểm quan trọng của quá trình tổng hợp hạt nhân Big Bang (BBN):
- Các điều kiện ban đầu (tỷ lệ neutron-proton) được thiết lập trong 1 giây đầu tiên sau Vụ Nổ Lớn.
- Vũ trụ rất gần với sự đồng nhất tại thời điểm này, và bức xạ mạnh mẽ.
- Sự hợp nhất của các hạt nhân xảy ra trong khoảng từ 10 giây đến 20 phút sau Vụ Nổ Lớn; điều này tương ứng với phạm vi nhiệt độ khi vũ trụ đủ mát để deuteri tồn tại, nhưng đủ nóng và đậm đặc để các phản ứng nhiệt hạch xảy ra với tốc độ đáng kể.
- Nó đã lan rộng, bao gồm toàn bộ vũ trụ quan sát được.
Tham số chính cho phép người ta tính toán các hiệu ứng của BBN là tỷ lệ số baryon/photon, là một số lượng nhỏ cỡ 6×1010. Tham số này tương ứng với mật độ baryon và kiểm soát tốc độ các nucleon va chạm và phản ứng; từ đó có thể tính được sự phong phú của nguyên tố sau khi quá trình tổng hợp hạt nhân kết thúc. Mặc dù tỷ lệ baryon trên mỗi photon rất quan trọng trong việc xác định sự phong phú của nguyên tố, nhưng giá trị chính xác tạo ra rất ít sự khác biệt cho bức tranh tổng thể. Nếu không có những thay đổi lớn đối với lý thuyết Big Bang, BBN sẽ dẫn đến sự dư thừa khối lượng khoảng 75% hydro-1, khoảng 25% heli-4, khoảng 0,01% deuteri và heli-3, theo dõi số lượng 10 (theo số mũ 10−10) của lithi, và các yếu tố nặng hơn không đáng kể. Sự phong phú quan sát được trong vũ trụ nói chung phù hợp với những con số này, và được coi là bằng chứng mạnh mẽ cho lý thuyết Big Bang.
Trong lĩnh vực này, vì lý do lịch sử, người ta thường trích dẫn phần heli-4 theo khối lượng, ký hiệu Y, sao cho 25% heli-4 có nghĩa là các nguyên tử heli-4 chiếm 25% khối lượng, nhưng ít hơn 8% các hạt nhân sẽ là hạt nhân heli-4. Các hạt nhân (dấu vết) khác thường được biểu thị dưới dạng tỷ lệ số với hydro.
Các tính toán chi tiết đầu tiên về sự phong phú của đồng vị nguyên thủy được đưa ra vào năm 1966 và đã được tinh chỉnh qua nhiều năm bằng cách sử dụng các ước tính cập nhật về tốc độ phản ứng hạt nhân đầu vào. Nghiên cứu Monte Carlo có hệ thống đầu tiên về mức độ không chắc chắn của tốc độ phản ứng hạt nhân, trong phạm vi nhiệt độ có liên quan, dự đoán đồng vị tác động được thực hiện vào năm 1993.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Trong vũ trụ học vật lý, **tổng hợp hạt nhân** **Big Bang** (viết tắt là **BBN,** còn được gọi là **tổng hợp hạt nhân nguyên thủy**) đề cập đến việc sản xuất các hạt nhân
**Tổng hợp hạt nhân** là quá trình tạo mới hạt nhân nguyên tử từ nucleon (proton và neutron) tồn tại trước đó. Các hạt nhân đầu tiên được hình thành vài phút sau Vụ nổ
**Vật lý thiên văn hạt nhân** là một ngành vật lý liên ngành bao gồm sự hợp tác chặt chẽ giữa các nhà nghiên cứu trong các lĩnh vực khác nhau của vật lý hạt
**Lò phản ứng hạt nhân** là một thiết bị được dùng để khởi động, duy trì và kiểm soát phản ứng hạt nhân. Trong thực tế có hai loại lò chính. # Lò phản ứng
**Quá trình** **ba-alpha** là một tập hợp các phản ứng tổng hợp hạt nhân, theo đó ba hạt nhân heli-4 (hạt alpha) được chuyển thành carbon. ## Quá trình ba-alpha trong các ngôi sao Helium
Theo thuyết Vụ Nổ Lớn, [[vũ trụ bắt nguồn từ một trạng thái vô cùng đặc và vô cùng nóng (điểm dưới cùng). Một lý giải thường gặp đó là không gian tự nó đang
**Năng lượng hợp hạch** (năng lượng nhiệt hạch) là năng lượng sinh ra trong phản ứng tổng hợp hạt nhân. Trong loại phản ứng này, hai hạt nhân nguyên tử nhẹ hợp nhất thành một
**Kim loại kiềm** (tiếng Anh: _Alkali metal_) là một nhóm các nguyên tố hóa học gồm có lithi (Li), natri (Na), kali (K), rubidi (Rb), caesi (Cs) và franci (Fr). Các kim loại kiềm cùng
**Vũ trụ** bao gồm tất cả các vật chất, năng lượng và không gian hiện có, được xem là một khối bao quát. Vũ trụ hiện tại chưa xác định được kích thước chính xác,
thumb|[[Bảng tuần hoàn]] **Nguyên tố hóa học**, thường được gọi đơn giản là **nguyên tố**, là một chất hóa học tinh khiết, bao gồm một kiểu nguyên tử, được phân biệt bởi số hiệu nguyên
**Lithi** hay **liti** là một nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn nguyên tố có ký hiệu **Li** và số hiệu nguyên tử bằng 3, nguyên tử khối bằng 7. Lithi là một kim
**Mặt Trời** hay **Thái Dương** (chữ Hán: 太陽), hay **Nhật** (chữ Hán: 日), là ngôi sao ở trung tâm Hệ Mặt Trời, chiếm khoảng 99,8% khối lượng của Hệ Mặt Trời. Trái Đất và các
right|thumb|Hình minh họa nguyên tử [[lithium-7: 3 proton, 4 neutron, và 3 electron (electron chiếm ~ khối lượng hạt nhân). Nó có khối lượng là 7,016 **amu**. Đồng vị hiếm Lithium-6 (khối lượng 6.015 **amu**) chỉ có
Địa điểm thử nghiệm Tsar Bomba **Tsar Bomba** (), dịch nghĩa "bom-Sa hoàng", là tên hiệu của quả bom khinh khí AN602 (mã hiệu "**Ivan**" do những người phát triển nó đặt tên) — là
nhỏ|Hệ quy chiếu quán tính **Hệ quy chiếu quán tính** trong vật lý cổ điển và thuyết tương đối hẹp sở hữu tính chất là trong hệ quy chiếu này, một vật không có lực
**Heli hydride cation** hoặc hydridohelium (1+) là một cation (ion tích điện dương) với công thức hóa học HeH+. Phân tử của nó bao gồm một nguyên tử helium liên kết với một nguyên tử
Trong bộ manga/anime One Piece có một số lượng lớn nhân vật rất phong phú được tạo ra bởi Oda Eiichiro. Bối cảnh của manga/anime được đặt trong một thế giới viễn tưởng rộng lớn
nhỏ|Phương trình liên hệ Năng lượng với khối lượng. Trong vật lý, **năng lượng** là đại lượng vật lý mà phải được **chuyển** đến một đối tượng để thực hiện một công trên, hoặc để
**Sao** (tiếng Anh: _star_), **Ngôi sao**, **Vì sao** hay **Hằng tinh** (chữ Hán: 恒星) là một thiên thể plasma sáng, có khối lượng lớn được giữ bởi lực hấp dẫn. Sao gần Trái Đất nhất
**Kali** (bắt nguồn từ tiếng Tân Latinh: _kalium_, danh pháp IUPAC: _potassium_) là nguyên tố hoá học ký hiệu **K**, số thứ tự 19 trong bảng tuần hoàn. Ngoài những tên đã nêu, Kali còn
"**Little Boy**" ("cậu bé") là mật danh của quả bom nguyên tử được ném xuống thành phố Hiroshima (Nhật Bản) vào ngày 6 tháng 8 năm 1945 trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Đây
**Phòng thí nghiệm Los Alamos**, còn được gọi là **Dự án Y**, là một phòng thí nghiệm bí mật được thành lập bởi Dự án Manhattan và do Đại học California thực hiện trong Thế
**Tàu ngầm lớp** **Yankee**, Liên Xô gọi là **Project 667A _Navaga**_ và **Project 667AU _Nalim_**, là các tàu ngầm hạt nhân mang tên lửa đạn đạo của Hải quân Liên Xô. Tổng cộng đã có
Manga và anime Tokyo Ghoul bao gồm rất nhiều nhân vật giả tưởng được tạo ra bởi mangaka Ishida Sui. Bối cảnh của TG đặt trong một thế giới giả tưởng nơi mà Ghoul -
**Bạc** hay **ngân** là một nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn nguyên tố có ký hiệu **Ag** (từ tiếng Latin: _Argentum_) và số hiệu nguyên tử bằng 47. Là một kim loại chuyển
Dưới đây là danh sách các nhân vật trong manga và anime Gakuen Alice. ## Các học sinh của khối Sơ đẳng thuộc Học viện Alice ### Yukihira Mikan (Sakura Mikan) nhỏ Tên: Tá Thương
**USS _Enterprise_ (CVN-65)**, trước đây từng mang ký hiệu **CVA(N)-65**, là một tàu sân bay của Hải quân Hoa Kỳ hiện đã xuất biên chế. Nó là chiếc tàu sân bay đầu tiên chạy bằng
Tính đến nay, người ta đã phát hiện và tổng hợp được 118 nguyên tố hóa học, trong số đó 98 nguyên tố đầu được tìm thấy trong tự nhiên. Có 83 nguyên tố nguyên
phải|Hình khái niệm của nghệ sĩ về một ngôi sao lùn đỏ. Các ngôi sao lùn đỏ chiếm đa số trong tất cả các ngôi sao Theo biểu đồ Hertzsprung-Russell, một **ngôi sao lùn đỏ**
**Glenn Thomas Jacobs** (sinh ngày 26 tháng 4 năm 1967) là một đô vật chuyên nghiệp , người bán bảo hiểm, chính trị gia, doanh nhân và diễn viên người Mỹ. Là người theo đảng
**Big Mac** là một loại hamburger được bán bởi chuỗi nhà hàng đồ ăn nhanh quốc tế McDonald's. Món ăn được giới thiệu tại Vùng đô thị Pittsburgh vào năm 1967 và trên toàn nước
**Muammar Abu Minyar al-Gaddafi** ( __; còn gọi là **Đại tá Gaddafi**; 7 tháng 6 năm 1942 - 20 tháng 10 năm 2011) đã là lãnh đạo _trên thực tế_ của Libya từ một cuộc
**Stephen William Hawking** (8 tháng 1 năm 1942 – 14 tháng 3 năm 2018) là một nhà vật lý lý thuyết, nhà vũ trụ học và tác giả người Anh, từng là giám đốc nghiên
là một bộ manga Nhật Bản được Buronson viết kịch bản và Hara Tetsuo minh họa. Manga được đăng nhiều kỳ trên tạp chí Weekly Shōnen Jump từ năm 1983 đến năm 1988, 245 chương
**Carbon** (tiếng Pháp _carbone_ (/kaʁbɔn/)) là nguyên tố hóa học có ký hiệu là **C** và số nguyên tử bằng 6, nguyên tử khối bằng 12. Nó là một nguyên tố phi kim có hóa
**Sông Columbia** (còn được biết đến là **Wimahl** hay **sông Big** (sông lớn) đối với người Mỹ bản địa nói tiếng Chinook sống trên những khu vực thấp nhất gần dòng sông) là con sông
Bức ảnh buồng mây của C.D. Anderson của positron đầu tiên từng được xác định. Một tấm chì 6 mm ngăn cách nửa trên của buồng với nửa dưới. Positron phải đến từ bên dưới
**National Basketball Association** (**NBA**, hay còn được biết tới là "Giải bóng rổ nhà nghề Mỹ" ở truyền thông tiếng Việt) là giải đấu bóng rổ chuyên nghiệp ở Bắc Mỹ bao gồm 30 đội
Vào ngày 25 tháng 5 năm 2020, **George Perry Floyd**, một người đàn ông người Mỹ gốc Phi, đã bị sát hại tại Powderhorn ở thành phố Minneapolis, tiểu bang Minnesota, Hoa Kỳ. Trong khi
**Stanislas "Stan" Wawrinka** (sinh ngày 28 tháng 3 năm 1985 tại Lausanne, Thụy Sĩ) là vận động viên quần vợt chuyên nghiệp người Thụy Sĩ. Thứ hạng cao nhất cho đến nay của anh là
Nạn diệt chủng **Holocaust** (từ tiếng Hy Lạp: **': _hólos_, "toàn bộ" và _kaustós_, "thiêu đốt"), còn được biết đến với tên gọi **Shoah_' (tiếng Hebrew: , _HaShoah'', "thảm họa lớn"), là một cuộc diệt
phải|nhỏ|Ségolène Royal (bên phải) tại một cuộc gặp ngày 6 tháng 2 năm 2007 với [[Dominique Strauss-Kahn (trái) và Bertrand Delanoë (giữa)]] **Marie-Ségolène Royal** (sinh ngày 22 tháng 9 năm 1953 tại Dakar, Senegal, Tây
Vào ngày 30 tháng 3 năm 1981, Tổng thống thứ 40 của Hoa Kỳ Ronald Reagan bị John Hinckley Jr. bắn và làm bị thương tại Washington, D.C., khi ông đang quay trở lại xe
**Ron DeSantis** (hay **Ronald Dion DeSantis,** sinh ngày 14 tháng 9 năm 1978) là một luật gia, chính trị gia người Mỹ. Ông hiện là Thống đốc thứ 46 của bang Florida kể từ năm
**Gioan Phaolô II** (hay **Gioan Phaolô Đệ Nhị;** tiếng Latinh: _Ioannes Paulus II_; tên khai sinh: **Karol Józef Wojtyła,** ; 18 tháng 5 năm 1920 – 2 tháng 4 năm 2005) là vị giáo hoàng
**Glucose** còn gọi là **đường glucô**, **đường glu** là một loại monosaccharide với công thức phân tử C6H12O6 và phổ biến nhất. Glucose chủ yếu được tạo ra bởi thực vật và hầu hết các
**Desmond Mpilo Tutu** (sinh ngày 7 tháng 10 năm 1931 - mất ngày 26 tháng 12 năm 2021) là nhà hoạt động người Nam Phi và tổng Giám mục Anh giáo nghỉ hưu, người đã
Một **nguyên tố chu kỳ 2** là một trong những nguyên tố hóa học ở hàng (hay chu kỳ) thứ hai trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Bảng tuần hoàn được sắp xếp
**Google LLC** () là một công ty công nghệ đa quốc gia của Mỹ, chuyên về các dịch vụ và sản phẩm liên quan đến Internet, bao gồm các công nghệ quảng cáo trực tuyến,
**Khu phi quân sự Triều Tiên** (tiếng Anh: _Korean Demilitarized Zone_; tiếng Triều Tiên: 조선반도 비무장지대 (theo cách gọi của phía Triều Tiên) hay 한반도비무장지대 (theo cách gọi của phía Hàn Quốc), Hanja: 朝鮮半島非武裝地帶 _Triều