Tiều Túng () (?-413) lã một thủ lĩnh quân sự người Hán tại khu vực tỉnh Tứ Xuyên hiện nay vào thời Đông Tấn. Ông đã tự xưng là Thành Đô vương vào năm 405 và được hoàng đế Diêu Hưng của Hậu Tần phong là "Thục vương" vào năm 409. Nhà nước của ông vì thế cũng được gọi là Tây Thục. Tây Thục phối hợp cùng Hậu Tần trong các chiến dịch dọc theo Trường Giang cho đất khi nước này bị tướng Lưu Dụ của Đông Tấn tiêu diệt trong một chiến dịch vào năm 413.
Thành lập Tây Thục
Tiều Túng đến từ quận Ba Tây (巴西, nay gần tương ứng với Nam Sung, Tứ Xuyên). Năm 405, ông là một chỉ huy quân sự cấp trung dưới quyền Mao Cừ (毛璩), thứ sử Ích Châu (益州, nay là Tứ Xuyên và Trùng Khánh) của Đông Tấn. Năm 404, quân phiệt Hoàn Huyền đã cướp ngôi vị nhà Tần từ An Đế, Mao Cừ phản ứng bằng cách huy động quân đội để sẵn sàng tiến đánh Hoàn Huyền, song Hoàn Huyền đã nhanh chóng bị Lưu Dụ lật đổ và Lưu Dụ đã khôi phục lại hoàng vị cho An Đế. Tuy nhiên, cháu trai của Hoàn Huyền là Hoàn Chân (桓振) đã chiếm được trọng thành Giang Lăng (江陵, nay thuộc Kinh Châu, Hồ Bắc) và tiếp tục phản kháng. Mao Cừ do đó vẫn tiếp tục tiến về phía đông, sẵn sàng tiến đánh Hoàng Chân. Ông ta chia quân làm hai nhánh, một do hai anh em của ông là Mao Cẩn (毛瑾) và Mao Viện (毛瑗) chỉ huy, và một do Tiếu Túng và Hầu Huy (侯暉) chỉ huy.
Tuy nhiên, binh sĩ Ích châu không hài lòng khi phải thực hiện chiến dịch đường dài này, và khi quân do Tiều Túng và Hầu Huy chỉ huy tiếp cận được Ngũ Thành Thủy Khẩu (五城水口, nay thuộc Đức Dương, Tứ Xuyên), Hầu Huy và một tướng khác là Dương Mạt (陽昩) đã âm mưu binh biến. Do Tiều Túng được coi là người có lòng tốt và thận trọng nên các bĩnh sĩ tôn kính ông, do đó Hầu Huy và Dương Mạt đã cố gắng buộc Tiếu Túng trở thành lãnh đạo của cuộc binh biến. Tiếu Túng đã từ chối và chạy trốn và khi binh lính đền gần, ông đã cố nhảy xuống sông tự vẫn nhưng đã được kéo lên. Tiếu Túng đã khẩn nài chống lại, và thậm đã cúi lạy trên mặt đất và cúi đầu trước các binh sĩ, song ông vẫn bị buộc phải "lãnh đạo" những lính binh biến. Những lính binh biến sau đó tấn công và giết chết Mao Cẩn. Khi Mao Cừ cố gắng chống lại, ông ta cùng bị đánh bại và bị giết, Mao Viện và gia tộc họ Mao cũng đều bị giết. Tiều Túng lấy tước hiệu Thành Đô vương, và lập đô tại Thành Đô, đô phủ của Ích Châu trước đó.
Trị vì
Các sách sử truyền thống, như Tấn thư và Tư trị thông giám, ghi chép rất ít về Tiều Túng, song trong đó có viết rằng ông đã giao phó các vấn đề quan trọng về triều chính và quân sự cho anh em trai là Tiếu Minh Tử (譙明子) và hai người anh em họ là Tiều Hống (譙洪) và Tiều Đạo Phúc (譙道福).
Năm 406, Lưu Dụ cử các tướng Mao Tu Chi (毛脩之, con trai Mao Cẩn), Tư Mã Vinh Kỳ (司馬榮期), Văn Xử Mậu (文處茂), và Thời Diên Tổ (時延祖) đi đánh Tây Thục, song trên đường, Tư Mã Vinh Kỳ đã bị thuộc hạ là Dương Thừa Tổ (楊承祖) ám sát, và quân Đông Tấn buộc phải rút lui về Bạch Đế Thành. Năm 407, Mao Tu Chi đánh bại và giết chết Dương, song Lưu Dụ lại cử một tướng khác là Lưu Kính Tuyên (劉敬宣) đi đánh Tây Thục. Cũng vào khoảng thời gian này, Tiều Túng đã khuất phục làm chư hầu của hoàng đế Diêu Hưng của nước Hậu Tần. Ông cũng bí mật duy trì một mối quan hệ với thứ sử Quảng Châu (廣州, nay là Quảng Đông và Quảng Tây) của Đông Tấn, Lư Tuần (Lư Tuần về mặt chính thức là một quan lại của Đông Tấn song trên thực tế thì ông ta cai quản lãnh địa của mình một cách độc lập).
Năm 408, Tiều Túng yêu cầu Diêu Hưng đưa người anh em họ của Hoàn Huyền là Hoàn Khiêm (桓謙) đến Thành Đô, mục đích là để ông và Hoàn Khiêm có thể cùng hợp sức đánh Đông Tấn. Hoàn Khiêm tin rằng người dân ở các châu phía tây của Đông Tấn theo mình, nên đã tới Thành Đô bất chấp mối nghi ngại của Diêu Hưng về ý định của Tiều Túng, và khi Hoàn Khiêm đến Thành Đô và nhận được sự chào đón từ nhiều người, Tiều Túng đã trở nên nghi ngờ và tiến hành quản thúc tại gia đối với Hoàn Khiêm.
Cuối năm 408, Lưu Kính Tuyên đã tiến đến Hoàng Hổ (黃虎, nay thuộc Toại Ninh, Tứ Xuyên), và Tiếu Túng đã tìm kiếm trợ giúp từ Hậu Tần; Diêu Hưng cử một đội quân đến giúp ông, song cũng vào lúc này, Tiều Đạo Phúc đã có thể chống lại được bước tiến của Lưu Kính Tuyên, và sau đó hai bên lâm vào thế bế tắc trong 60 ngày, quân của Lưu Kính Tuyên cạn nguồn cung cấp lương thảo và phát bệnh, vì thế Lưu Kính Tuyên buộc phải rút lui.
Năm 409, Diêu Hưng phong cho Tiều Túng là Thục vương, và ban cho ông cửu tích.
Vào mùa thu năm 410, sau khi Lưu Dụ diệt nước Nam Yên, Lư Tuần đã nắm lấy cơ hội để chiếm thêm nhiều lãnh thổ của Đông Tấn, song sau đó đã buộc phải rút lui khi Lưu Dụ trở về từ chiến dịch diệt Nam Yên. Tiều Túng sau khi được Diêu Hưng cho phép, đã tấn công Kinh Châu (荊州, nay là Hồ Bắc và Hồ Nam) cùng với Hoàn Khiêm và tướng Cẩu Lâm (苟林) của Hậu Tần. Tuy nhiên, họ đã bị huynh đệ của Lưu Dụ là Lưu Đạo Quy (劉道規) đánh bại, Hoàn Khiêm bị giết. Tiều Túng rút lui về lãnh địa của mình, song đã chiếm được quận Ba Đông (巴東, nay gần tương ứng với Trùng Khánh).
Năm 412, Lưu Dụ cử tướng Chu Linh Thạch (朱齡石) dẫn 2 vạn quân đi đánh Tây Thục. Ông ta lệnh cho Chu Linh Thạch tiến theo một tuyến đường khác so với tuyến đường của Lưu Kính Tuyên, đó là bỏ qua Hoàng Hổ và tiến đến Thành Đô bằng tuyến đường Dân giang quanh co, song để tránh chía rẽ và tin tức lọt đến Tây Thục, Lưu Dụ cho giữ kín lệnh của mình và công khai rằng Chu Linh Thạch sẽ mở nó khi ông đến Bạch Đế Thành. Chu Linh Thạch đến Bạch Đế Thành vào mùa hè năm 413, và ông ra lệnh như lời Lưu Dụ đã nói trước đó với mình. Tiều Túng không dự đoán được điều này nên trước đó đã lệnh cho Tiều Đạo Phúc trấn thủ ở tuyến đường mà Lưu Kính Tuyên đã đi qua trước đây, tức là theo Phù Giang (涪江), và quân lính Tây Thục đóng trại tại Phù Thành (涪城, nay thuộc Miên Dương, Tứ Xuyên). Chỉ khi Chu Linh Thạch đến Bình Mô (平模, nay thuộc Lạc Sơn, Tứ Xuyên) thì một đội quân Tây Thục do Hầu Huy và Tiều Sân (譙詵) chỉ huy mới được cử đến để chặn quân Đông Tấn. Chu Linh Thạch đã tấn công và giết chết cả Hầu Huy và Tiều Sân, và sau đó bỏ tàu và tiến thẳng đến Thành Đô, trên đường tiến quân chỉ phải đương đầu với sự kháng cự yếu ớt.
Tiều Túng hay tin Chu Linh Thạch đến, đã bỏ Thành Đô và chạy trốn đến chỗ trại của Tiếu Đạo Phúc. Con gái của ông đã đề xuất rằng họ hãy tự sát trước phần mộ của tổ tiên song Tiều Túng đã từ chối. Khi ông gặp Tiếu Đạo Phúc, Tiếu Đạo Phúc đã quở trách ông vì đã bỏ Thành Đô và vứt thanh kiếm của mình về phía Tiều Túng. Tiều Túng chạy trốn song tin rằng mình không thể thoát nên đã tự sát bằng cách treo cổ. Tiều Đạo Phúc tiếp tục kháng cự song quân lính của ông đã sụp đổ, và ông bị Chu Linh Thạch bắt được và giết chết. Tây Thục diệt vong.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tiều Túng** () (?-413) lã một thủ lĩnh quân sự người Hán tại khu vực tỉnh Tứ Xuyên hiện nay vào thời Đông Tấn. Ông đã tự xưng là Thành Đô vương vào năm 405
**_Tiếu ngạo giang hồ_** (, tiếng Anh: **The Smiling, Proud Wanderer**, hoặc **State of Divinity**) là một tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung, lần đầu tiên được phát hành trên Minh báo từ ngày
**Lý Chấn Phiên**, thường được biết đến với nghệ danh **Lý Tiểu Long** (tiếng Trung: 李小龍, tiếng Anh: _Bruce Lee,_ 27 tháng 11 năm 1940 – 20 tháng 7 năm 1973), là một cố võ
**Tiếu ngạo giang hồ** được coi là một trong những tiểu thuyết đặc sắc nhất của Kim Dung, với nhiều thành công về nội dung, cốt truyện, thủ pháp văn học. _Tiếu ngạo giang hồ_
**Nguyễn Thanh Tùng** (sinh ngày 5 tháng 7 năm 1994), thường được biết đến với nghệ danh **Sơn Tùng M-TP**, là một nam ca sĩ kiêm nhạc sĩ sáng tác bài hát, nhà sản xuất
**_Dòng xoáy_** là một tiểu thuyết của nữ nhà văn Trần Thị Nhật Tân, xuất bản lần đầu năm 1989 bởi Nhà xuất bản Thanh Niên. Tiểu thuyết bao gồm hai tập, theo chân cuộc
là một bộ tiểu thuyết đam mỹ về chủ đề tiên hiệp của tác giả Mặc Hương Đồng Khứu (Tiếng Trung: 墨香铜臭), được phát hành đầu tiên qua trang mạng văn học Tấn Giang của
**Tiểu bang Hoa Kỳ** (tiếng Anh: _U.S. state_) là 50 tiểu bang cùng thủ đô Washington, D.C. tạo thành Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Mỗi tiểu bang chia sẻ chủ quyền của mình với chính
**Tiêu Xước** (萧綽, 953–1009), hay **Tiêu Yến Yến** (萧燕燕), là một hoàng hậu, hoàng thái hậu và chính trị gia triều Liêu. Bà là hoàng hậu của Liêu Cảnh Tông, và sau khi Cảnh Tông
**Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất** () hay gọi tắt là **CTVQ Ả Rập Thống nhất** hay **UAE** (theo tên tiếng Anh là _United Arab Emirates_) là quốc gia Tây Á nằm về
**Tiêu Vũ** (574–647) chữ Hán - 蕭瑀, tên tự **Thời Văn** (時文), ông được phong Tống Quốc Công, là một hoàng tử của triều đại Tây Lương, người sau này trở thành một quan chức
**Tiêu Hà** (chữ Hán: 蕭何; 257 TCN - 193 TCN) là một Thừa tướng nổi tiếng của nhà Hán, có công rất lớn giúp Hán Cao Tổ Lưu Bang xây dựng sự nghiệp trong thời
**_Một chín tám tư_** (tiếng Anh: **_Nineteen Eighty-Four_**) là tên một tiểu thuyết dystopia (phản địa đàng) phát hành năm 1949 của nhà văn người Anh George Orwell. Kể từ khi ra đời vào năm
, còn được biết đến với nghệ danh **Cheng Xiao** hay **Seongso** (), là một nữ ca sĩ, vũ công và diễn viên người Trung Quốc. Cô là cựu thành viên nhóm nhạc thần tượng
**Đoàn Cố vấn Việt Nam Đại học Tiểu bang Michigan** (, thường gọi là **Đoàn Đại học Tiểu bang Michigan** và viết tắt là **MSUG**) là một chương trình hỗ trợ kỹ thuật được cung
phải|nhỏ|250x250px|[[253 Mathilde, một tiểu hành tinh kiểu C.]] **Tiểu hành tinh** là một hành tinh vi hình—một vật thể không phải là hành tinh thực sự hay sao chổi—ở vòng trong hệ Mặt Trời. Chúng
nhỏ|S.M.A.R.T|368x368pxViệc sử dụng thuật ngữ S.M.A.R.T được biết đến đầu tiên trong ấn bản "Management Review " tháng 11 năm 1981 của George T. Doran. Ưu điểm chính của các mục tiêu SMART là chúng
**Tiêu Bảo Quyển** () (483–501), tên lúc mới sinh là **Tiêu Minh Hiền** (蕭明賢), thường được biết đến với tước hiệu sau khi bị phế là **Đông Hôn hầu** (東昏侯), tên tự **Trí Tàng** (智藏),
**Xa lộ Liên tiểu bang H-3** (tiếng Anh: _Interstate H-3_, viết tắt **H-3**) là xa lộ liên tiểu bang trên đảo O'ahu, tiểu bang Hawaii, Hoa Kỳ. Mặc dù nó mang số lẻ nhưng đây
**_Quo Vadis: Tiểu thuyết về thời Nero_** (tiếng Ba Lan: _Quo vadis. Powieść z czasów Nerona_) còn được gọi tắt với tên **_Quo Vadis_** là một tiểu thuyết lịch sử được sáng tác bởi văn
**_Tiếu ngạo giang hồ_** () là một bộ phim truyền hình cổ trang võ hiệp của Trung Quốc được trình chiếu vào năm 2001, do Trương Kỷ Trung làm nhà sản xuất, được chuyển thể
**Tiều Thục** (), cũng gọi là **Tây Thục** (西蜀), **Hậu Thục** (後蜀), là một chính quyền do một người Hán tên là Tiều Túng thành lập vào thời Ngũ Hồ thập lục quốc trong lịch
| signature = Signature of Tung Duong.svg **Tùng Dương** (tên đầy đủ **Nguyễn Tùng Dương**, sinh ngày 18 tháng 9 năm 1983 tại Bắc Ninh), là một nam ca sĩ người Việt Nam. Anh
**Tiếu ngạo giang hồ** (tiếng Trung: 笑傲江湖, tiếng Anh: State of Divinity) là một bộ phim truyền hình Hồng Kông do Đài truyền hình TVB sản xuất và phát hành vào năm 1996 dựa theo
**_Đấu trường sinh tử_** (nguyên tác: _The Hunger Games_, hay "Trò chơi đói khổ") là một tiểu thuyết giả tưởng cho thanh thiếu niên của nhà văn và nhà viết kịch truyền hình người Mỹ
**Love Story** là cuốn tiểu thuyết lãng mạn của nhà văn người Mỹ Erich Segal. Câu chuyện ban đầu là từ một kịch bản phim mà Segal viết và ngay lập tức nhận được sự
**_Nhật ký công chúa_** (tiếng Anh: **_The Princess Diaries_**) là một cuốn tiểu thuyết của tác giả Meg Cabot. Bộ sách gồm mười tập gồm: Nhật ký công chúa (The Princess Diaries), Công chúa trong
**Tiểu đoàn 307** là tiểu đoàn chủ lực cơ động đầu tiên tại Nam bộ của Quân đội nhân dân Việt Nam trong Chiến tranh Đông Dương. Tiểu đoàn được nhiều người biết đến một
**_Bố già_** (tiếng Anh: **_The Godfather_**) là tên một cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của nhà văn người Mỹ gốc Ý Mario Puzo, được nhà xuất bản G. P. Putnam's Sons xuất bản lần đầu
phải|nhỏ|Một đoạn đường vùng quê thuộc [[Xa lộ Liên tiểu bang 5 nằm trong tiểu bang California có hai làn xe mỗi chiều, được phân cách bởi một dãy đất cỏ rộng. Xe cộ lưu
**Xa lộ Liên tiểu bang 95** (tiếng Anh: _Interstate 95_ hay viết tắt là **I-95**) là một xa lộ liên tiểu bang then chốt, hướng bắc-nam trên duyên hải phía đông của Hoa Kỳ, chạy
**Xa lộ Liên tiểu bang 78** (tiếng Anh: _Interstate 78_ hay viết tắt là **I-78**) là một xa lộ liên tiểu bang tại Đông Bắc Hoa Kỳ, có tổng chiều dài là 144 dặm (231 km),
**_Mùi hương: Chuyện một kẻ giết người_** (tiếng Đức: _Das Parfum: Die Geschichte eines Mörders_) là tên tiểu thuyết đầu tay của Patrick Süskind xuất bản lần đầu tại Đức năm 1985. Truyện xoay quanh
**_Gossip Girl_** là loạt tiểu thuyết hư cấu dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên của Mỹ do tác giả Cecily von Ziegesar và được Little, Brown and Company, công ty con Tập đoàn Hachette
**_Hỏa ngục_** là một tiểu thuyết của tác giả người Mỹ Dan Brown, cuốn sách thứ tư trong loạt tiểu thuyết Robert Langdon của ông, sau _Thiên thần và ác quỷ_, _Mật mã Da Vinci_
**_Hừng Đông_** (tiếng Anh: _Breaking Dawn_) là tiểu thuyết thứ tư và là tiểu thuyết cuối cùng trong bộ truyện _Chạng vạng_ của Stephenie Meyer. Cuốn tiểu thuyết được chia làm ba phần, phần đầu
**Nhà tiêu dùng** (tiếng Anh: _Prosumer_) là người chế tạo và tiêu dùng sản phẩm. Thuật ngữ này bắt nguồn từ cụm từ "Prosumption", một thuật ngữ kinh doanh thời buổi dot-com với ý nghĩa
**_Sói Thảo Nguyên_** (tựa gốc ) là cuốn tiểu thuyết thứ mười của tác giả người Thụy Sĩ gốc Đức Hermann Hesse. Sách được xuất bản lần đầu tiên ở Đức vào năm 1927 và
**Tiêu Tử Hiển** (chữ Hán: 萧子显; bính âm: Xiā Zi Xiǎn) (487–537) là nhà văn, nhà sử học thời Lương Nam Triều Trung Quốc, tự **Cảnh Dương**, người Lương Nam, Lan Lăng (nay thuộc Thường
**Hoàng Phủ Tung** (chữ Hán: 皇甫嵩; ? - 195) là danh tướng cuối thời Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông tham gia dẹp cuộc khởi nghĩa Khăn Vàng cuối thế kỷ 2. ##
**Xa lộ Liên tiểu bang 70** (tiếng Anh: _Interstate 70_ hay viết tắt là **I-70**) là một xa lộ liên tiểu bang đông-tây tại Hoa Kỳ. Nó chạy từ Xa lộ Liên tiểu bang 15
**Xa lộ Liên tiểu bang 90** (tiếng Anh: _Interstate 90_ hay viết tắt là **I-90**) là một xa lộ liên tiểu bang dài nhất tại Hoa Kỳ với chiều dài là 3.101,77 miles (4.991,81 km). Nó
**_Trong từng nhịp thở_** (tên gốc tiếng Anh: **_Breathe_**) là một phim điện ảnh chính kịch tiểu sử năm 2017 do Andy Serkis đạo diễn từ phần kịch bản viết bởi William Nicholson. Phim có
**_Gia đình Tiểu Mẫn_** (; tiếng Anh: A Little Mood for Love) là một bộ phim truyền hình Trung Quốc ra mắt cuối năm 2021 đầu năm 2022 dựa trên tiểu thuyết Tiểu Mẫn Gia
**Tùng xẻo gia súc** (còn gọi là **hiện tượng xẻo thịt trâu bò** và **gia súc chết không rõ nguyên nhân**) là những vụ giết hại hoặc xẻo thịt gia súc trong tình trạng bất
:_Cho độc giả muốn tìm hiểu các mục từ khác cùng tên hãy xem trang định hướng_ **Solaris** Diễn họa của một họa sĩ về một "symmetriad", một trong những cấu trúc hình thành
**Tiêu Thập Nhất Lang** (chữ Hán: 蕭十一郎, bính âm: _Xiao Shi Yi Lang_, tên tiếng Anh: _The Eleventh Son_) hay còn gọi là **Tuyệt Tình Nương** là một tiểu thuyết võ hiệp, trinh thám của
**Xa lộ Liên tiểu bang 30** (tiếng Anh: _Interstate 30_ hay viết tắt là **I-30**) là một xa lộ liên tiểu bang tại Nam Hoa Kỳ. I-30 chạy từ Xa lộ Liên tiểu bang 20
**Xa lộ Liên tiểu bang 45** (tiếng Anh: _Interstate 45_ hay viết tắt là **I-45**) là một xa lộ liên tiểu bang "nội tiểu bang", nằm hoàn toàn bên trong tiểu bang Texas. Nó nối
**Xa lộ Liên tiểu bang 35** (tiếng Anh: _Interstate 35_ hay viết tắt là **I-35**) là một xa lộ liên tiểu bang bắc-nam tại miền Trung Hoa Kỳ. I-35 kéo dài từ thành phố Laredo