✨Tiếng Avesta
Tiếng Avesta là một ngôn ngữ Iran Đông thuộc hệ ngôn ngữ Ấn-Âu được biết tới nhờ các văn bản Hỏa giáo, như Avesta, mà từ đó người ta đặt tên cho ngôn ngữ này. Thứ tiếng này từng được nói tại Arachosia, Aria, Bactria, và Margiana, tương ứng với toàn lãnh thổ Afghanistan, cũng như một phần của Pakistan, Tajikistan, Turkmenistan, và Uzbekistan, ngày nay. Văn hóa Yaz tại Bactria-Margiana có nhiều khả năng là đại diện cho một nền văn hóa "Đông Iran" cổ hơn như được mô tả trong Avesta.
Do là một ngôn ngữ hành lễ, tiếng Avesta vẫn tiếp tục được sử dụng sau khi đã biến mất từ lâu như một ngôn ngữ giao tiếp thường ngày. Nó có quan hệ gần với tiếng Phạn Vệ-đà, ngôn ngữ Ấn-Iran cổ nhất còn được lưu giữ tới nay.
Ngữ âm
Tiếng Avesta có những âm xuýt hữu thanh, và có một loạt âm xát.
Phụ âm
Theo Beekes, và lần lượt là tha âm của và .
Nguyên âm
Unicode
Bảng Unicode chữ Avesta
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tiếng Avesta** là một ngôn ngữ Iran Đông thuộc hệ ngôn ngữ Ấn-Âu được biết tới nhờ các văn bản Hỏa giáo, như Avesta, mà từ đó người ta đặt tên cho ngôn ngữ này.
thumb|Bản dịch năm 1858 của Avesta **Avesta** là một tập hợp các bản kinh thánh thời Ba Tư cổ đại của Hoả giáo và được viết bằng tiếng Avesta. Bản dịch tiếng Pháp từ tiếng
**Tiếng Ba Tư cổ** là một trong hai ngôn ngữ Iran cổ được ghi nhận (thứ tiếng còn lại là tiếng Avesta). Tiếng Ba Tư cổ chủ yếu hiện diện trên bản khắc, bản đất
**Tiếng Bactria** (Αριαο, "ariao", , "người Iran") là ngôn ngữ bị thất truyền thuộc nhóm ngôn ngữ Đông Iran trước đây được sử dụng tại Bactria, một khu vực thuộc Trung Á (Afghanistan ngày nay)
**Tiếng Phạn Vệ Đà** là một ngôn ngữ cổ thuộc ngữ chi Ấn-Arya của ngữ hệ Ấn-Âu. Nó được lưu giữ trong Kinh Vệ-đà, một tập hợp văn bản tích góp từ giữa thiên niên
**Tiếng Media** là ngôn ngữ của người Media. Nó thuộc về nhánh Iran Tây Bắc, mà cũng bao gồm những ngôn ngữ khác như tiếng Azari cổ, tiếng Gilak, tiếng Mazanderan, tiếng Kurd (Zazaki, Gorani,
Danh sách này không đầy đủ, nhưng liên tục được mở rộng và bao gồm **Các nhà thơ Ba Tư** cũng như các nhà thơ viết bằng tiếng Ba Tư tới từ Iran, Azerbaijan, I
**Ngữ hệ Ấn-Âu** là một ngữ hệ lớn có nguồn gốc từ Tây và Nam đại lục Á-Âu. Nó bao gồm hầu hết ngôn ngữ của châu Âu cùng với các ngôn ngữ ở sơn
thumb|316x316px|Bầu trời xanh biếc trên thảo nguyên Ukraina. **_*Dyḗus_** (nghĩa đen: "thần-bầu trời-ban ngày") hoặc **_*Dyḗus ph₂tḗr_** (nghĩa đen: "cha thần-bầu trời-ban ngày"), là tên gọi của vị thần ban ngày-bầu trời trong thần thoại
**Zarathustra** (tiếng Avesta: _Zaraθuštra_ IPA: [], hay **Zoroaster**, sinh trong khoảng thế kỷ 18 đến thế kỷ 6 TCN), cũng có tài liệu ghi chép rằng ông sinh vào năm 628 và mất năm 511
**Lịch Armenia** là loại lịch truyền thống của Armenia. Nó là một kiểu dương lịch dựa trên mô hình lịch Ai Cập cổ đại, có số ngày không đổi là 365 mà không có bất
**Jamshēd**, **Jamshīd** hay **Jam** trong tiếng Ba Tư trung và mới, hay **Yima** trong tiếng Avesta là một nhân vật thần thoại trong văn hóa và truyền thống của Đại Iran. Trong truyền thống dân
__NOTOC__ **Nhóm ngôn ngữ Iran** là một nhánh của ngữ tộc Ấn-Iran thuộc ngữ hệ Ấn-Âu. Người nói các ngôn ngữ trong Nhóm ngôn ngữ Iran chủ yếu là các dân tộc Iran. Lịch sử
**Người Sarmatia**, **người Sarmatae** hay **người Sauromatae** (tiếng Iran cổ _Sarumatah_ 'người bắn cung') là dân tộc có nguồn gốc từ Thổ Nhĩ Kỳ. Như được các tác giả cổ đại đề cập tới, họ
**Vườn Ba Tư** (tiếng Ba Tư باغ ایرانی) hay còn gọi là **Vườn Iran** là truyền thống và phong cách thiết kế sân vườn đã ảnh hưởng đến thiết kế của khu vườn từ Andalusia
**Afghanistan** ( ; Pashto / Dari: , ; (), tên gọi chính thức là **Tiểu vương quốc Hồi giáo Afghanistan** là một quốc gia miền núi không giáp biển ở ngã tư Trung và Nam
nhỏ|Bản đồ đường đồng ngữ tại [[quần đảo Faroe]] **Đường đồng ngữ**, còn gọi là **đồng ngữ tuyến**, là đường trên bản đồ phương ngữ khoanh vùng phổ biến của một hiện tượng ngôn ngữ,
**Dahae** hay **Daha** (tiếng La Tinh; tiếng Hy Lạp __) là một liên minh của ba bộ lạc sinh sống trong khu vực ngay phía đông biển Caspi. Họ nói tiếng Đông Iran. Đề cập
**Nhóm ngôn ngữ Đông Iran** là một nhóm con của ngữ chi Iran nổi lên trong thời Iran Trung cổ (từ thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên). Tiếng Avesta thường được phân loại là
**Sông Danube** (hay **Đa-nuýp** trong tiếng Việt) là sông dài thứ hai ở châu Âu (sau sông Volga ở Nga). Sông bắt nguồn từ vùng Rừng Đen của Đức, là hợp lưu của hai dòng
Trong Ấn-Âu học, thuật ngữ **s-_mobile**_ hay **s- _di biến_** là tên gọi cho "tiền tố" __ đứng đầu gốc từ PIE, mà có khi xuất hiện nhưng có khi không trong các từ vựng
**Tajikistan** (Phát âm: Tát-gi-ki-xtan, ), quốc hiệu chính thức là **Cộng hòa Tajikistan** () là một quốc gia ở vùng Trung Á. Tajikistan giáp với Afghanistan về phía nam, Uzbekistan về phía tây, Kyrgyzstan về
**Azerbaijan** (phiên âm tiếng Việt: **A-déc-bai-gian** hoặc **A-déc-bai-dan**, tiếng Azerbaijan: _Azərbaycan_), tên gọi chính thức là **Cộng hòa Azerbaijan**, là một quốc gia nằm tại khu vực Tây Á và thuộc vùng Kavkaz của lục
**Hindu Kush** (tiếng Pashto, tiếng Ba Tư và ) là một dãy núi nằm giữa Afghanistan và Pakistan. Tên gọi _Hindu Kush_ có nguồn gốc từ tiếng Ả Rập và có nghĩa là "Các ngọn
nhỏ|350 px|Bản đồ lưu vực sông Helmand **Sông Helmand** (cũng viết thành _Helmend, Helmund, Hirmand_; tiếng Pashtun/tiếng Ba Tư: **', tiếng Hy Lạp: **' (_Etýmandros_), Latinh: __) là sông dài nhất tại Afghanistan và là
thumb|Một wazir người [[Iran]] **Wazir** ( _wazīr_; tiếng Anh: _vizier_), có khi còn dịch là **vizia**, là một vị cố vấn chính trị cấp cao hoặc bộ trưởng trong nội các. Danh hiệu này do
**Dãy núi Zagros** (), (), (Sorani Kurd: Zagros - زاگرۆس), là dãy núi lớn nhất nằm trên biên giới Iran và Iraq. Nó có tổng chiều dài khoảng 1.500 km từ miền tây Iran, trên biên
**Erik Axel Karlfeldt** (20 tháng 7 năm 1864 – 8 tháng 4 năm 1931) là nhà thơ Thụy Điển được trao giải Nobel Văn học sau khi đã mất, vì khi còn sống ông từ
**Anahita** (định danh hành tinh vi hình: **270 Anahita**) là một tiểu hành tinh đầy đá, thuộc kiểu quang phổ S, ở vành đai chính. Ngày 8 tháng 10 năm 1887, nhà thiên văn học
**Nhà Kayani** (còn gọi là **Kay**, **Kaianid** hay **Kayanian**) là một triều đại bán thần thoại trong truyền thống dân gian nước Đại Iran. Các vua nhà Kayani được xem là những anh hùng của
[[Núi Damavand, ngọn núi cao nhất Iran, nằm trong dãy núi Alborz.]] **Alborz** ( tiếng Ba Tư: البرز), còn được viết như là **Alburz** hay **Elburz**, là một dãy núi ở miền bắc Iran, kéo
**Kai Khosrow**, tức **Kei Khosrow** hay **Kay Khoosroo** hoặc là **Khosru** Không những thắng lợi vẻ vang trong chiến tranh, vị vua hiền này còn trị vì công minh, và ông trị vì lâu dài.
**Tehran** (phiên âm tiếng Việt: **Tê-hê-ran** hoặc **Tê-hê-răng**; _Tehrān_; ) là thủ đô của nước Cộng hoà Hồi giáo Iran, đồng thời là thủ phủ của tỉnh Tehran. Với dân số khoảng 8.4 triệu người
**Trí tuệ** (hoặc **thông minh, thông thái, sáng suốt, thông tuệ, sự khôn ngoan, sự thông minh, trí thông minh**, Tiếng Anh: _intelligence_) là khả năng suy nghĩ và hành động sử dụng kiến thức,
**Người Alan** (La-tinh: _Alani_) là những người du mục gốc Iran thời cổ đại và thời trung cổ đã di cư đến vùng Bắc Kavkaz ngày nay – trong khi một số tiếp tục tới
Trong thơ ca, Nhịp là cấu trúc tiết tấu cơ bản của một bài thơ hay các dòng trong một bài thơ. Nhiều hình thức truyền thống thơ ca yêu cầu một Nhịp thơ đặc
**Nhà Sassan**, còn gọi là **Sassanian**, **Sasanid**, **Sassanid**, (tiếng Ba Tư: ساسانیان) hay **Tân Đế quốc Ba Tư**, là triều đại Hỏa giáo cuối cùng của Đế quốc Ba Tư trước sự nổi lên của
**Yazdegerd I** (cũng được viết là **Yazdgerd** và **Yazdgird**; tiếng Ba Tư trung đại: 𐭩𐭦𐭣𐭪𐭥𐭲𐭩) là Vua của các vua của Đế quốc Sasan (shahanshah) còn được gọi là Đế chế Tân Ba Tư, ông
nhỏ|Lajos I khi vừa mới chào đời, theo cuốn _[[Illuminated Chronicle_.]] **Quốc vương Lajos I của Hungary** (; 5/3/1326 – 10/9/1382), còn gọi là **Lajos Vĩ đại**, **Lajos Đại đế** (; ; ) hay **Lajos
thumb|Jost Gippert ** Jost Gippert ** (; sinh ngày 12 tháng 3 năm 1956 tại Winz-Niederwenigern, bây giờ là Hattingen, Đức) là một nhà nghiên cứu ngôn ngữ người Đức, ông đồng thời nghiên cứu
**Ardabil** (, , ) là thành phố cổ ở Tây Bắc Iran. Phần lớn chiếm ưu thế trong thành phố là dân tộc người Iran gốc Azerbajian và ngôn ngữ chính của người dân là
phải|nhỏ|438x438px| _Paradise_ của Jan Bruegel Trong tôn giáo, **vườn cực lạc** (tiếng Latinh: _paradisus)_ là một nơi hạnh phúc và vui thích đặc biệt. Các hình ảnh về vườn cực lạc thường chứa đầy hình
thumb|Bản đồ thế kỷ 19 của miền bắc Càn-đà-la. thumb|Chế độ xem vệ tinh hiện đại của Càn-đà-la (tháng 10 năm 2020). Tượng Phật được trình bày theo nghệ thuật Càn-đà-la (_gandhāra_) **Càn-đà-la** (, sa.
**Arkaim** là một di chỉ khảo cổ nằm ở vùng thảo nguyên Nam Ural, khoảng 8,2 km (5,1 dặm Anh) về phía bắc tây bắc làng Amursky, và khoảng 2,3 km (1,4 dặm Anh) về phía nam
**Kāveh Người thợ rèn** (tức _Kaveh Ahangar_ trong tiếng Ba Tư) là một nhân vật trong thần thoại Iran, người đã lãnh đạo cuộc khởi nghĩa của nhân dân chống lại tên bạo chúa ngoại
thumb|Chữ _Năm mới Nowruz_ viết cách điệu **Nowrūz** (, , nghĩa là "Ngày mới") là tên gọi Năm mới của người Iran/Ba Tư, theo lịch Iran với các lễ kỷ niệm truyền thống. Nowruz cũng