nhỏ|phải|Hình ảnh chụp X quang tay đeo [[nhẫn của nhà giải phẫu, nhà sinh lý học, nhà mô học người Thụy Sĩ Albert von Kölliker, chụp bởi Röntgen]]
thế=X-quang hoặc phổi người|nhỏ|X-quang của phổi người
Bức xạ X (còn gọi là tia X hay X-ray hay tia Röntgen) là một dạng của sóng điện từ. hầu hết tia X có dải bước sóng trong khoảng từ 0,01 đến 10 nano mét tương ứng với dãy tần số từ 30 Petahertz đến 30 Exahertz (3×1016 Hz to 3×1019 Hz) và có năng lượng từ 120 eV đến 120 keV. Trong nhiều ngôn ngữ, bức xạ X được gọi là bức xạ Röntgen, được đặt tên theo nhà khoa học người Đức gốc Hà Lan Wilhelm Röntgen, ngay sau khi ông khám phá ra một loại bức xạ mà chưa ai biết đến.
Các dải năng lượng
thumb|Wilhelm Conrad Röntgen, người khám phá ra tia X
nhỏ|437x437px|Ứng dụng của tia X cứng và tia X mềm
Tia X cứng và tia X mềm
Các tia X có năng lượng photon cao (trên 5-10 keV, bước sóng dưới 0,2-0,1 nm) được gọi là tia X cứng, những tia X có năng lượng thấp được gọi là tia X mềm. Do có khả năng đâm xuyên, các tia X cứng được sử dụng rộng rãi để nhìn thấy hình ảnh bên trong các vật thể, thường được dùng để chụp X quang trong y tế và kiểm tra hành lý tại an ninh sân bay. Thuật ngữ X-quang được sử dụng để chỉ một hình ảnh được tạo bởi tia X. Vì các bước sóng của tia X cứng tương đương với kích thước của các nguyên tử, nó rất hữu ích để xác định các cấu trúc tinh thể bằng tinh thể học tia X. Ngược lại, tia X mềm bị hấp thụ dễ dàng trong không khí; độ dài suy giảm khoảng 600 eV (~ 2 nm). Các tia X trong môi trường nước nhỏ hơn 1 micromet.
Tia gamma
Không có sự đồng thuận về một định nghĩa phân biệt giữa tia X và tia gamma. Một thực tế phổ biến là để phân biệt giữa hai loại bức xạ dựa trên nguồn của chúng: tia X phát ra bởi các electron, trong khi các tia gamma được phát ra bởi hạt nhân nguyên tử. Định nghĩa này gặp một số vấn đề: các quá trình khác cũng có thể tạo ra các photon năng lượng cao, hoặc đôi khi phương pháp tạo ra không được biết. Một giải pháp thay thế phổ biến khác là phân biệt X và gamma trên cơ sở bước sóng (tần số hoặc năng lượng photon),Với bức xạ ngắn hơn một số bước sóng tùy ý, chẳng hạn như 10−11 m (0,1 Å), thì là bức xạ gamma.
Phương pháp này chỉ định một photon cho một thể loại đã rõ, nhưng chỉ có thể xác định được nếu biết được bước sóng. Tuy nhiên, hai định nghĩa này thường trùng với nhau vì bức xạ điện từ phát ra bởi các tia X thường có bước sóng và năng lượng photon thấp hơn phóng xạ phát ra từ hạt nhân phóng xạ..
Câu chuyện phát hiện ra tia X
Tối ngày 8 tháng 11 năm 1895, Wilhelm Röntgen đang kiểm tra xem liệu tia cathode (tia âm cực) có thể đi xuyên qua kính hay không thì bất ngờ nhận thấy một ánh sáng phát ra từ một tấm được phủ hóa chất gần đó. Ông gọi những tia tạo ra ánh sáng này là tia X, vì bản chất chưa rõ của chúng.
Với đầu óc nhạy bén, đầy kinh nghiệm của một nhà vật lý học, việc này đã lôi cuốn ông và 49 ngày sau ông liên tục ở lỳ trong phòng thí nghiệm, mỗi ngày ông chỉ ngừng công việc nghiên cứu ít phút để ăn uống, vệ sinh và chợp mắt nghỉ ngơi vài giờ. Nhờ thế, ông đã tìm ra tính chất của thứ tia bí mật mà ông tạm đặt tên là tia X và mang lại cho ông giải Nobel về vật lý đầu tiên vào năm 1901.
thumb|Sơ đồ nguyên lý hoạt động đèn Röntgen
Nguồn phát tia X
Đèn tia X
Phát hiện của Wilhelm Röntgen dẫn đến việc chế tạo ra đèn phát tia X (hay đèn Röntgen, X-ray tube). Đó là nguồn phát tia X nhân tạo, thứ dụng cụ hiện vẫn đang sử dụng phổ biến trong các ứng dụng tia X. Nguyên lý hoạt động của đèn Röntgen là trong một ống chân không các điện tử được gia tốc tới tốc độ cao, khi đập vào anode sẽ bị hãm đột ngột, và phát xạ ánh sáng năng lượng cao. "Bức xạ khi bị hãm" hay bức xạ hãm theo tiếng Đức là "Bremsstrahlung", trở thành thuật ngữ được sử dụng trong văn liệu tiếng Anh.
Trong thiên nhiên
Trong thiên nhiên thì sự phân rã phóng xạ của các đồng vị phóng xạ trong đất đá, sự xâm nhập của tia vũ trụ,... dẫn đến sự có mặt các hạt tích điện năng lượng cao và tia gamma trong sinh quyển. Tương tác của chúng với vật chất ở đây làm phát sinh tia X theo hai cơ chế chính.
- Bức xạ hãm các hạt tích điện, phát ra photon có dải năng lượng từ tia gamma đến tia X.
- Các photon của tia gamma và tia X năng lượng cao tán xạ theo hiệu ứng Compton tạo ra tia X thứ cấp.
Các vụ sét đánh tạo ra vùng plasma nhiệt độ cao cũng phát ra tia X, nhưng liều lượng không đáng kể.
Trong thực tế đời sống không phải quan tâm đến phông tia X. Chỉ trong nghiên cứu sinh học di truyền tiến hóa, tia X tự nhiên được coi là đóng góp vào việc tạo ra các biến dị trong DNA.
Trong vũ trụ
Các thiên thể có nhiệt độ cực cao bức xạ tia X theo lý thuyết bức xạ của vật đen tuyệt đối, và là cơ sở để xác định nhiệt độ vì sao đó.
Sử dụng trong Y tế
phải|nhỏ|Ảnh chụp tia X [[hộp sọ người]]
Từ khi Wilhelm Conrad Röntgen phát hiện ra tia X có thể chẩn đoán cấu trúc xương, tia X được phát triển để sử dụng cho chụp hình y tế.
Năm 1897, tia X lần đầu tiên được sử dụng trên chiến trường quân sự, trong Chiến tranh Balkan, để tìm các mảnh đạn và vị trí xương gãy bên trong cơ thể bệnh nhân.. Một vài ví dụ như khảo sát ngực, có thể dùng để chẩn đoán bệnh về phổi như là viêm phổi, ung thư phổi hay phù nề phổi, và khảo sát vùng bụng,có thể phát hiện ra tắc ruột (tắc thực quản), tràn khí (từ thủng ruột), tràn dịch (trong khoang bụng). Trong vài trường hợp, sử dụng X quang còn gây tranh cãi, như là sỏi mật (ít khi cản quang) hay sỏi thận (thường thấy nhưng không phải luôn luôn). Hơn nữa, các tư thế chụp X quang truyền thống ít sử dụng trong việc tạo hình các phần mềm như não hay cơ. Việc tạo hình cho phần mềm được thay thế bằng kĩ thuật chụp Cắt lớp vi tính (Tiếng Anh: computed axial tomography, CAT hay CT scanning) hoặc tạo hình bằng chụp cộng hưởng từ (MRI) hay siêu âm.
Tia X còn được sử dụng trong kỹ thuật soi trực tiếp "thời gian thực", như thăm khám thành mạch máu hay nghiên cứu độ cản quang của các tạng rỗng nội tạng (chất lỏng cản quang trong các quai ruột lớn hay nhỏ) bằng cách sử dụng máy chiếu huỳnh quang. Hình ảnh giải phẫu mạch máu cũng như các can thiệp y tế qua hệ thống động mạch đều dựa vào các máy soi X quang để định vị các thương tổn tiềm tàng và có thể chữa trị.
Xạ trị tia X, là một can thiệp y tế, hiện nay dùng chuyên biệt cho các tế bào ung thư nông (là những khối u không nằm quá sâu trong cơ thể), dùng các tia X có năng lượng mạnh.
Phục vụ kiểm tra an ninh tại cửa khẩu
Chiếu X quang để thu được hình ảnh các đồ vật bên trong hành lý gói kín hay trong quần áo trên thân người, được thực hiện tại các cửa khẩu có yêu cầu an ninh cao, như cửa lên máy bay, cửa khẩu sang nước khác, và một số nhà giam đặc biệt.
Hệ thống quét an ninh thường tích hợp chiếu X quang với quét dò kim loại, để thu được thông tin tin cậy hơn về đối tượng được quét.
Hóa phân tích dùng tia X
Phổ tán sắc năng lượng tia X viết tắt là EDX hay EDS (tiếng Anh: Energy-dispersive X-ray spectroscopy), là kỹ thuật phân tích thành phần hóa học của vật rắn dựa vào việc ghi lại phổ tia X phát ra từ vật rắn do tương tác với các bức xạ mà chủ yếu là chùm điện tử có năng lượng cao trong các kính hiển vi điện tử. Có ba biến thể đo như dưới đây.
- Phổ điện tử Auger (AES, Auger Electron Spectroscopy): thay vì phát ra các tia X đặc trưng, khi các điện tử có năng lượng lớn tương tác với lớp điện tử sâu bên trong nguyên tử sẽ khiến một số điện tử lớp phía ngoài bị bật ra tạo ra phổ AES.
- Phổ huỳnh quang tia X (XPS, X-ray Photoelectron Spectroscopy): tương tác giữa điện tử và chất rắn gây phát ra phổ huỳnh quang của tia X, có thêm các thông tin về năng lượng liên kết.
- Phổ tán sắc bước sóng tia X (WDS, X-ray Wavelength-Dispersive Spectroscopy): tương tự như phổ EDX nhưng có độ tinh cao hơn, có thêm thông tin về các nguyên tố nhẹ, nhưng lại có khả năng loại nhiễu tốt hơn EDS và chỉ phân tích được một nguyên tố cho một lần ghi phổ.
thumb|[[Thiên hà Tiên Nữ|Thiên hà Andromeda quan sát bằng tia cực tím và vùng quan sát bằng tia X năng lượng cao, NASA, xuất ngày 5/01/2016.]]
Thiên văn học tia X
Thiên văn học tia X nghiên cứu các vật thể vũ trụ ở các bước sóng tia X. Nó xác định ra các đối tượng phát xạ nhiệt có nhiệt đô trên 107 độ Kelvin, là các sao hay vùng khí dày (được gọi là phát xạ vật đen tuyệt đối).
Vì tia X bị khí quyển Trái Đất hấp thụ mạnh, việc quan sát phải được thực hiện trên khí cầu ở độ cao lớn, các tên lửa, hay trên tàu vũ trụ.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|phải|Hình ảnh chụp X quang tay đeo [[nhẫn của nhà giải phẫu, nhà sinh lý học, nhà mô học người Thụy Sĩ Albert von Kölliker, chụp bởi Röntgen]] thế=X-quang hoặc phổi người|nhỏ|X-quang của phổi người
upright|Workflow for solving the structure of a molecule by X-ray crystallography **Tinh thể học tia X** là ngành khoa học xác định sự sắp xếp của các nguyên tử bên trong một tinh thể dựa
**Nhiễu xạ tia X** là hiện tượng các chùm tia X nhiễu xạ trên các mặt tinh thể của chất rắn do tính tuần hoàn của cấu trúc tinh thể tạo nên các cực đại
Nguyên lý của phép phân tích EDX: Khi chùm [[electron|điện tử có năng lượng cao tương tác với các lớp vỏ điện tử bên trong của nguyên tử vật rắn, phổ tia X đặc trưng
nhỏ|300x300px|X-quang bắt đầu từ ~0.008 nm đến ~8 nm trên [[Phổ điện từ|điện quang phổ, và không thấu quang qua khí quyển trái Đất.]] **Thiên văn học tia X** là một ngành nghiên cứu qua
thumb|Coolidge X-ray tube cỡ năm 1917. [[Cathode đốt nóng ở bên trái, anode bên phải, phát tia X xuống.]] **Đèn phát tia X** hay _đèn tia X_, _đèn tia Rơnghen_, _X-ray tube_ là một loại
**Sao xung phát tia X** (X-ray pulsars or accretion-powered pulsars) là một lớp các vật thể thiên văn là các nguồn tia X thể hiển các biến thiên định kỳ chính xác trong cường độ
**X quang ngực** là phương pháp chẩn đoán hình ảnh dùng để đánh giá tình trạng của ngực, các thành phần của nó và các cấu trúc lân cận. X quang ngực là phim được
Cài tóc cô dâu Băng đô đây tia đá hạt trai tia X mẫu mới 4-2021 Giangpkc SP220698Chất liệu xi mạ hạt đá - đính hạt trai Thích hợp cài tóc tiệc tóc cô dâu
Trong cờ vua, thuật ngữ **Tia X** đôi khi được sử dụng như một từ đồng nghĩa với xiên. Nó cũng có thể đề cập đến một chiến thuật trong đó một phần: * Tấn
phải|nhỏ|291x291px|Một cơn dông mùa hè tại [[Sofia, Bulgaria.]] nhỏ|450x450px|Các vệt sét từ mây xuống đất (loại CG) trong một cơn dông tại [[Oradea, Romania.|thế=]] **Sét** hay **tia sét**, **sấm sét**, **tia chớp**, **sấm chớp**, **lôi
-Công dụng: Chắn tia bức xạ trong phòng chụp X-Quang- Áo chì không cổ -Độ dày lớp chì bảo hộ: 0.35mmPB-Tính Năng: Có khả năng chống lại các tia xạ, tia X-RAY-Sử dụng: Bảo vệ
THÔNG TIN SẢN PHẨM:Xuất Xứ: Hàn QuốcĐộ dày lớp chì bảo hộ: 0.5mmPbChiều dài găng tay 30cmTính Năng: Có khả năng chống lại các tia xạ, tia X-RAYĐược sử dụng nhiều trong các chụp X-QuangSản
thumb|right **Khoa X quang** (_radiology_) là chuyên ngành sử dụng hình ảnh y khoa để chẩn đoán và điều trị bệnh có thể thấy được trong cơ thể. Một sự đa dạng các kỹ thuật
nhỏ|Tên lửa Sprint là vũ khí chủ yếu của hệ thống phòng thủ Nike-X. Nó có thể đánh chặn đầu đạn ICBM chỉ vài giây trước khi chúng được kích nổ. **Nike-X** là một tên
**Cygnus X-1** (**Thiên Nga X-1**, viết tắt **Cyg X-1**) Nó được phát hiện vào năm 1964 trong một chuyến bay tên lửa và là một trong những nguồn tia X mạnh nhất được thấy từ Trái Đất,
**Capella**, còn gọi là **Alpha Aurigae** (**α Aurigae**, viết tắt **Alpha Aur**, **α Aur**), là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Ngự Phu, và sáng thứ sáu trên bầu trời đêm, và là ngôi
nhỏ|283x283px|Hình 1: Nguyên tắc và ý nghĩa cơ bản của chụp cắt lớp: chỉ thu hình các cấu trúc cần nghiên cứu ở cùng một mặt phẳng, theo trình tự nhất định. **Chụp cắt lớp**
**M82 X-2** là một sao xung phát tia X nằm trong thiên hà Messier 82, cách Trái Đất khoảng 12 triệu năm ánh sáng. Nó đặc biệt sáng, năng lượng bức xạ tương đương với
iên uống chống nắng nội sinh #Complexe_Peau_Apaisee DLAB của Pháp ☀️️Thời tiết nắng nóng là một trong những tác nhân lớn ảnh hưởng tới làn da của bạn. Bởi trong ánh nắng mặt trời có
**Spektr-RG** (tiếng Nga: Спектр-РГ, _phổ_ + _Röntgen_ + _Gamma_; cũng gọi là **Spectrum-X-Gamma**, **SRG**, **SXG**) là một đài quan sát vũ trụ vật lý thiên văn năng lượng cao Nga-Đức được phóng đi vào ngày
**Yohkoh** (ようこう trong tiếng Nhật, nghĩa là _Tia mặt trời_), còn được gọi là **SOLAR-A**, là vệ tinh nghiên cứu về Mặt Trời của Viện Không gian và Khoa học Vũ trụ Nhật Bản với
**NuSTAR** (**Nuclear Spectroscopic Telescope Array**) là một loại kính thiên văn tìm các tia X trong không gian sử dụng một kính Wolter để tập trung các tia X có năng lượng cao từ các
**Tia phóng xạ** theo nghĩa gốc là các dòng hạt chuyển động nhanh phóng ra từ các chất phóng xạ (các chất chứa các hạt nhân nguyên tử không ở trạng thái cân bằng bền)
**NGC 4151** là tên của một thiên hà xoắn ốc trung gian nằm trong chòm sao Lạp Khuyển. Khoảng cách của nó tính từ Trái Đất là xấp xỉ 62 triệu năm ánh sáng. Ngày
phải|nhỏ|375x375px|Máy Linac ở trong máy gia tốc [[Australian Synchrotron sử dụng sóng vô tuyến từ một máy cộng hưởng ờ đầu linac để gia tốc chùm electron lên đến năng lượng bằng 100 MeV.]] **Máy
DUNG TÍCH: HỘP (12 ỐNG X 10ML)Nên kết hợp với dầu gội chống rụng để có hiệu quả hơn.Thông thường, người ta bị rụng 30 - 60 sợi tóc mỗi ngày và cũng có ngần
💛 Thẻ nhớ Micro SD 16G/ 32G/ 64G 💛 🍄🍄🍄 Sản phẩm: Thẻ nhớ Micro SD 16G/ 32G/ 64G ✅ Thương hiệu: Jiesuyou - nội địa Trung Quốc. ✅ Hình dạng: hình chữ nhật. ✅
HUYẾT THANH CHỐNG RỤNG KÍCH THÍCH MỌC TÓC BES HERGENDUNG TÍCH: HỘP (12 ỐNG X 10ML)Nên kết hợp với dầu gội chống rụng để có hiệu quả hơn.Thông thường, người ta bị rụng 30 -
HUYẾT THANH CHỐNG RỤNG KÍCH THÍCH MỌC TÓC BES HERGEN Huyết thanh chống rụng tóc đồng thời kích thích mọc tóc nhanh chóng. DUNG TÍCH: HỘP (12 ỐNG X 10ML) Sản phẩm của Ý. Nên
Được làm từ nhựa PVC cao cấp, với bóng có dung lượng cao độ nén thấp, bóng lái, van có đầu bơm cho khóa luer, đầu nối tiêu chuẩn 15mm, đường mờ tia X chạy
HUYẾT THANH CHỐNG RỤNG KÍCH THÍCH MỌC TÓC BES HERGENHuyết thanh chống rụng tóc đồng thời kích thích mọc tóc nhanh chóng.DUNG TÍCH: HỘP (12 ỐNG X 10ML)Sản phẩm của Ý.Nên kết hợp với dầu
HUYẾT THANH CHỐNG RỤNG KÍCH THÍCH MỌC TÓC BES HERGENHuyết thanh chống rụng tóc đồng thời kích thích mọc tóc nhanh chóng.DUNG TÍCH: HỘP (12 ỐNG X 10ML)Sản phẩm của Ý.Nên kết hợp với dầu
HUYẾT THANH CHỐNG RỤNG KÍCH THÍCH MỌC TÓC BES HERGENHuyết thanh chống rụng tóc đồng thời kích thích mọc tóc nhanh chóng.DUNG TÍCH: HỘP (12 ỐNG X 10ML)Sản phẩm của Ý.Nên kết hợp với dầu
FUJIFILM INSTAX SQUARE WHITE Giấy in ảnh khổ vuông cho máy chụp lấy liền Fujifilm Instax Square - Viền trắng Hàng chính hãng date 2024 Tương thích với máy Instax SQ1 - SQ6 - SQ10
thumb|right|Một chiếc đèn phóng điện thủy ngân áp suất thấp chiếu sáng bên trong tủ an toàn sinh học (BioSafety Cabinet – BSC) bằng đèn UV sóng ngắn khi không sử dụng, khử trùng các
AIA melasma whitening skin eye contour creamXuất xứ : Việt NamHãng sản xuất : Công ty Mp Thiên Phú TàiKhối lượng tịnh : 10gMàu sắc: vàng kem nhẹ nhàngNhãn hiệu : Mỹ phẩmAIADòng sản phẩm
AIA melasma whitening skin eye contour creamXuất xứ : Việt NamHãng sản xuất : Công ty Mp Thiên Phú TàiKhối lượng tịnh : 10gMàu sắc: vàng kem nhẹ nhàngNhãn hiệu : Mỹ phẩmDòng sản phẩm
**Arp 147** (còn được gọi là IC 298) là một cặp thiên hà vòng tương tác. Nó nằm cách Trái Đất khoảng từ 430 triệu và được liệt kê trong Tập bản đồ các thiên
**X-Men** (**Những người đột biến**) là một nhóm các siêu anh hùng truyện tranh trong các truyện tranh Marvel (_Marvel Comics_). Được sáng tác bởi Stan Lee và Jack Kirby, X-Men xuất hiện lần đầu
thumb|Một số tia gamma phát xạ từ một [[Quasar]] **Tia gamma** ký hiệu là γ, là một loại bức xạ điện từ hay quang tử có tần số cực cao. Tia gamma không lệch về
nhỏ|upright=1.5|Một chùm tia âm cực tạo thành một hình tròn trong [[từ trường. Các tia âm cực thường không nhìn thấy được, nhưng trong ống này có đủ lượng khí dư để các nguyên tử
**Gliese 832** (**Gl 832** hoặc **GJ 832**) là sao lùn đỏ thuộc hệ thống phân loại các ngôi sao dựa trên sự phân tích độ sáng M2B trong chòm sao ở phía nam Thiên Hạc.
[[Tập tin:CRT_color_enhanced.png|right|thumb|250x250px|Mặt cắt của một ống tia âm cực (CRT) màu:
**1.** Ba súng điện tử (cho màu đỏ, xanh lá cây, và xanh da trời dùng phosphor)
**2.** Chùm electron
**3.** Cuộn dây
Hồng sâm củ khô300gr Daedong – Thực phẩm chức năng sâm củ Sâm củ khô Hàn Quốc được lựa chọn từ những củ sâm tươi 6 năm tuổi tốt nhất, được sấy khô và đóng
Ưu điểm nổi bật của kéo tỉa tóc Verygood ? - Kéo tỉa tóc Verygood là dòng sản phẩm cao cấp có thiết kế hiện đại và đặc biệt phù hợp với nhiều
DẦU GỘI HUYẾT THANH CHỐNG RỤNG KÍCH THÍCH MỌC TÓC BES HERGEN HAIR LOSS Dầu gội chống rụng tóc đồng thời kích thích mọc tóc nhanh chóng. Sản phẩm của Ý. Huyết thanh chống rụng
DẦU GỘI HUYẾT THANH CHỐNG RỤNG KÍCH THÍCH MỌC TÓC BES HERGEN HAIR LOSSDầu gội chống rụng tóc đồng thời kích thích mọc tóc nhanh chóng.Sản phẩm của Ý.Huyết thanh chống rụng tóc đồng thời
NOUVELLE CAPILLIXINE CONTROL ULTRA DROPHUYẾT THANH CHỐNG RỤNG VÀ KÍCH THÍCH MỌC TÓC CHUYÊN SÂUMỹ phẩm chăm sóc tóc NOUVELLE: Là thương hiệu sản phẩm hàng đầu của Ý, ra đời hơn 40 năm qua,
**Xbox Series X** và **Xbox Series S** (gọi chung là **Xbox Series X/S**) là máy chơi trò chơi điện tử gia đình do bởi Microsoft phát triển. Cả hai đều phát hành ngày 10 tháng