Thủ tướng (Tổng lý) là chức vụ dành cho người đứng đầu chính phủ của một quốc gia, là nhân vật lãnh đạo chính trị cao nhất trong chính phủ của một quốc gia theo thể chế đại nghị, hay chức vị hành chính cao nhất trong chính phủ của một quốc gia theo chính thể cộng hòa.
Từ nguyên
Xưng hiệu "Thủ tướng" (chữ Hán: 首相) bắt nguồn từ Trung Quốc, là gọi tắt của "thủ tịch tể tướng" (首席宰相), vốn là chỉ người có chức vị cao nhất trong các tể tướng. Hiện nay, trong tiếng Trung Quốc thủ tướng là thông xưng của người đứng đầu nội các các quốc gia theo thể chế quân chủ lập hiến.
Tại Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa, Triều Tiên, Hàn Quốc và Nhật Bản, thông xưng chỉ người đứng đầu chính phủ trung ương các nước này đều là "Tổng lý" (總理). Từ "Tổng lý" có nghĩa gốc là quản lý chung, quản lý toàn diện, từ đó mà có thêm nghĩa dẫn thân chỉ người phụ trách hoặc người lãnh đạo của một số sự vụ, bộ môn, cơ cấu, tổ chức. Xét theo từ nguyên và ý nghĩa thì từ thủ tướng chỉ nên dùng để gọi người đứng đầu chính phủ các quốc gia theo chế độ quân chủ.
Thủ tướng trong các nền cộng hòa và quân chủ
Chức vụ Thủ tướng thường có tại các quốc gia quân chủ nghị viện (có vua và có quốc hội). Trong trường hợp này thủ tướng là người đứng đầu chính phủ, đưa ra các chính sách quốc gia. Do đó thủ tướng của các nước này chỉ chịu trách nhiệm với người dân thông qua các cuộc bầu cử.nhỏ|290x290px|[[Helen Clark, cựu Thủ tướng New Zealand]]
Thủ tướng cũng thường có tại các quốc gia theo chế độ cộng hòa có tổng thống hay quốc trưởng. Trong trường hợp này thủ tướng là người được chỉ định bởi tổng thống để thi hành các chính sách của tổng thống. Các thủ tướng này hoàn toàn chịu trách nhiệm với người đề cử họ: tổng thống hay quốc trưởng, và chỉ có quyền lực hơn bộ trưởng một chút. Cá biệt có những chế độ dân chủ đại nghị như Đức, Ý, Ấn Độ... trong đó tổng thống chỉ mang tính nghi lễ, tương tự vua của các nước Anh, Nhật, nên thủ tướng chịu trách nhiệm trước quốc hội.
Các tên gọi khác nhau
Chức vụ Thủ tướng có tên gọi khác nhau ở mỗi quốc gia, chủ yếu để thể hiện quyền hạn và nhiệm vụ.
Danh sách Thủ tướng của các quốc gia trên thế giới
Dưới đây là danh sách thủ tướng các nước
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thủ tướng Canada** () là người đứng đầu chính phủ của Canada. Chức vụ thủ tướng Không được quy định tại bất cứ văn bản hiến pháp nào mà chỉ tồn tại theo quy ước.
**Thủ tướng Ấn Độ** () là người đứng đầu chính phủ của Ấn Độ. Thủ tướng và Hội đồng Bộ trưởng thực hiện quyền hành pháp tuy tổng thống Ấn Độ trên danh nghĩa nắm
**Thủ tướng Pakistan** (tiếng Urdu: , ) là người đứng đầu chính phủ của Pakistan. Thủ tướng Pakistan lãnh đạo Chính phủ Pakistan, Hạ viện, đứng đầu Hội đồng lợi ích chung, Nội các, quản
**Thủ tướng Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland** (gọi tắt: **Thủ tướng Anh**) là người đứng đầu chính phủ của Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland. Thủ tướng lãnh đạo Nội
**Phó Thủ tướng Chính phủ** là một chức vụ trong Chính phủ Việt Nam, được quy định ngay từ Hiến pháp 1946. Kể từ năm 1981, theo Hiến pháp 1980, chức vụ này được gọi
**Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam** (thường được gọi tắt là **Thủ tướng**, **Thủ tướng Chính phủ**) là người đứng đầu Chính phủ của nước Cộng hòa xã
**Thủ tướng New Zealand** () là người đứng đầu chính phủ của New Zealand. Christopher Luxon, lãnh đạo Đảng Quốc gia New Zealand, là thủ tướng New Zealand đương nhiệm, nhậm chức vào ngày 27
**Thủ tướng Campuchia** (, ) là người đứng đầu chính phủ của Campuchia. Thủ tướng cón được biết tới là Chủ tịch Nội các và lãnh đạo ngành hành pháp của Chính phủ Hoàng gia
**Thủ tướng Ireland** ( ) là người đứng đầu chính phủ của Cộng hòa Ireland. Thủ tướng được tổng thống Ireland bổ nhiệm theo đề cử của Hạ viện Ireland và phải được quá nửa
**Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Ba Lan** (), thường gọi là **thủ tướng Ba Lan** () là người đứng đầu chính phủ của Ba Lan. Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng do tổng thống
**Thủ tướng Thái Lan** () là người đứng đầu chính phủ của Thái Lan và là chủ tịch Nội các Thái Lan. Chức vụ được thành lập vào năm 1932, khi Thái Lan chuyển đổi
**Thủ tướng Singapore** là người đứng đầu chính phủ của Singapore. Thủ tướng do tổng thống bổ nhiệm theo tư vấn và chuẩn thuận của Nội các Singapore. Thủ tướng đương nhiệm là Hoàng Tuần
**Thủ tướng Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Dân chủ Sri Lanka** (; ) là người đứng đầu chính phủ của Sri Lanka. Đây là vị trí có quyền lực thứ hai trong cơ quan
**Phó Thủ tướng** là chức vụ mà ở một vài quốc gia có Thủ tướng là người cấp phó của Thủ tướng, sẽ thay ghế Thủ tướng điều khiển nội các nếu Thủ tướng không
**Thủ tướng Israel** (, _Rosh HaMemshala_, _nghĩa._Người đứng đầu chính phủ) là người đứng đầu chính phủ của Israel và là nhân vật chính trị quyền lực nhất ở Israel (chức vụ Tổng thống Israel
**Thủ tướng Việt Nam Cộng hòa** là chức vụ đứng đầu Chính phủ của ngành hành pháp trong chính quyền Việt Nam Cộng hòa thời Đệ nhị Cộng hòa. Tiền thân của chức vụ này
**Thủ tướng Afghanistan** (tiếng Pashtun: د افغانستان لومړی وزیر; tiếng Dari: رئیسالوزرای افغانستان) là chức vụ lãnh đạo chính phủ của Afghanistan. Chức danh Thủ tướng được tạo ra vào năm 1927 do đích thân
**Thủ tướng Liên bang** () là người đứng đầu chính phủ của Áo. Với tư cách là Chủ tịch Chính phủ Liên bang Áo, thủ tướng là đại diện tối cao của cơ quan hành
**Thủ tướng Chính phủ** (, nghĩa là "Bộ trưởng của Nhà nước") là người đứng đầu chính phủ ở Thụy Điển. Trước khi lập chức vụ Thủ tướng vào năm 1876, nhà vua đứng đầu.
**Thủ tướng Philippines** là người đứng đầu chính phủ của Philippines từ năm 1978 đến năm 1986. Trong thời kỳ thiết quân luật, thủ tướng là tổng tư lệnh của Quân đội Philippines. Tiền thân
**Thủ tướng Hà Lan** () là người đứng đầu cơ quan hành pháp của Chính phủ Hà Lan với tư cách là chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng. Thủ tướng là người đứng đầu
Dưới đây là **danh sách các thủ tướng Ý** kể từ khi vương quốc Ý được thành lập năm 1861. Chức danh **Thủ tướng Ý,** tên chính thức là **Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng**
**Thủ tướng Albania** (), chính thức được gọi là **Thủ tướng của Cộng hòa Albania** (tiếng Albania: Kryeministri i Republikës së Shqipërisë), là người đứng đầu chính phủ của Albania và là người có quyền
**Thủ tướng Bỉ** (; ; ) là người đứng đầu chính phủ liên bang của Bỉ, và là người quyền lực nhất trong nền chính trị của Vương quốc Bỉ. Mặc dù các Lãnh đạo
Thủ tướng Ấn Độ là người đứng đầu chính phủ Ấn Độ. Trong Hệ thống nghị viện Ấn Độ, Hiến pháp quy định Tổng thống Ấn Độ là nguyên thủ quốc gia theo luật định
Thủ tướng Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland là người đứng đầu Chính phủ Quốc vương Bệ hạ và Nội các Anh Quốc. Ngày thành lập Văn phòng Thủ tướng vẫn còn là
**Thủ tướng (Tổng lý)** là chức vụ dành cho người đứng đầu chính phủ của một quốc gia, là nhân vật lãnh đạo chính trị cao nhất trong chính phủ của một quốc gia theo
**Thủ tướng Nhật Bản**, tên chính thức từ tiếng Nhật là , là người đứng đầu Nội các của Nhật Bản. Thủ tướng do Thiên hoàng bổ nhiệm sau khi được Quốc hội chỉ định
**Thủ tướng Đức**, đầy đủ là **Thủ tướng liên bang nước Cộng hòa Liên bang Đức** () là người đứng đầu chính phủ của Cộng hòa Liên bang Đức. Trong chính trị Đức, _Kanzler_ tương
**Thủ tướng Nhật Bản** là người đứng đầu cơ quan hành pháp và người đứng đầu của chính phủ Nhật Bản. Tính đến nay, đã có 65 cá nhân giữ chức Nội các Tổng lý
**Thủ tướng Ý**, chính thức là **Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Cộng hòa Ý** (tiếng Ý: _Presidente del Consiglio dei Ministri_) là người đứng đầu chính phủ của Cộng hòa Ý. Dù chức vụ
**Thủ tướng Malaysia** () là người đứng đầu Nội các của Malaysia và được bầu gián tiếp. Nguyên thủ quốc gia, tức Yang di-Pertuan Agong, là người chính thức bổ nhiệm thủ tướng. Thủ tướng
**Ban Nghiên cứu của Thủ tướng** tiền thân của **Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng,** là một ban chuyên tư vấn ra các quyết định dưới hai thời Thủ tướng Chính phủ Việt
**Thủ tướng Pháp** () là người đứng đầu chính phủ của Pháp. Dưới thời Đệ Tam và Đệ Tứ Cộng hòa Pháp, vị trí đứng đầu chính phủ được gọi là **Chủ tịch Hội đồng
**Thủ tướng Chính phủ nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào** là người đứng đầu Chính phủ của nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Kể từ khi Lào là một quốc gia
**Thủ tướng Mông Cổ** () là người đứng đầu chính phủ của Mông Cổ. Thủ tướng do Đại Khural Quốc gia bầu, bãi nhiệm thông qua bỏ phiếu bất tín nhiệm. Thủ tướng đương nhiệm
**Thủ tướng Hungary** () là người đứng đầu chính phủ ở Hungary. Thủ tướng và Nội các chịu trách nhiệm chung về các chính sách và hành động của họ trước Quốc hội Hungary, cho
Dưới đây là danh sách thủ tướng của Áo, người được tổng thống Áo bổ nhiệm và là lãnh đạo thực tế của của đất nước. Thủ tướng Áo cũng là người lãnh đạo nội
**Thủ tướng Bồ Đào Nha** () là người đứng đầu chính phủ của Bồ Đào Nha. Thủ tướng chịu trách nhiệm điều phối hành động của các bộ trưởng, đại diện cho Chính phủ Bồ
**Thủ tướng Iceland** (Tiếng Iceland: _Forsætisráðherra Íslands)_ là người đứng đầu chính phủ Iceland. Thủ tướng được bầu bởi tổng thống Iceland và là đại diện đứng đầu bên thực thi quyền quyền hành pháp
**Thủ tướng Chính phủ** theo Hiến pháp 2013 hiện tại là người đứng đầu Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam – nhánh hành pháp của Việt Nam. Thủ tướng Chính
**Chủ tịch Chính phủ Tây Ban Nha** (), thường được gọi là **thủ tướng Tây Ban Nha**, là người đứng đầu chính phủ của Tây Ban Nha. Chủ tịch Chính phủ bổ nhiệm các bộ
thumb|Kỳ hiệu Thủ tướng Cuba **Thủ tướng Chính phủ Hội đồng Nhà nước Cuba** hay **Thủ tướng Cuba** là một chức vụ trong chính phủ Cuba. Fidel Castro đã nắm lấy chức vụ Thủ tướng
**Thủ tướng Iraq** là người đứng đầu chính phủ Iraq. Thủ tướng Chính phủ lúc đầu chỉ là một chức vụ bổ sung được bổ nhiệm cho người đứng đầu nhà nước và là lãnh
**Quốc vụ Tổng lý** (국무총리 / 國務總理, Gukmuchongri) hay **Thủ tướng Hàn Quốc** là phó người đứng đầu chính phủ của Hàn Quốc. Thủ tướng được Tổng thống bổ nhiệm với sự phê chuẩn của
**Thủ tướng Cộng hòa Dân chủ Congo** (, , ) là người đứng đầu chính phủ của Cộng hòa Dân chủ Congo. Hiến pháp nước Cộng hòa thứ ba cấp Thủ tướng Chính phủ một
**Phó Thủ tướng Ý**, tên chính thức **Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Cộng hòa Ý** (), là thành viên cấp cao của nội các Ý. Chức vụ Phó Thủ tướng không phải là
**Thủ tướng Cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ** (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: _Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı_) là người đứng đầu chính phủ của Cộng hoà Thổ Nhĩ Kỳ từ năm 1920 đến 2018. Thủ tướng là lãnh
[[Thủ tướng Tây Ban Nha|Thủ tướng đương nhiệm Pedro Sánchez.]] **Danh sách Thủ tướng Tây Ban Nha** là danh sách người đứng đầu chính phủ trong lịch sử Tây Ban Nha, chức vụ còn được
**Thủ tướng Montenegro** (Tiếng Montenegro: _Premijer Crne Gore_), tên chính thức **Chủ tịch Chính phủ Montenegro** (Tiếng Montenegro: _Предсједник Владе Црне Горе_) là người đứng đầu Chính phủ Montenegro. Vai trò của Thủ tướng là