✨Thiên Vương (quân chủ)

Thiên Vương (quân chủ)

thumb|281x281px|Dấu ấn lịch sử tại [[Dinh tổng thống (Nam Kinh)|Dinh tổng thống Nam Kinh nhắc đến chữ "Thiên Vương" trong lời tựa ()]] Thiên vương () là tước hiêu của Trung Quốc dành cho các vị thần và nhà lãnh đạo thần thánh trong suốt lịch sử, cũng như một dạng thay thế của thuật ngữ Thiên tử, ám chỉ đến hoàng đế . Thuật ngữ này gần đây nhất dược dùng để làm tước hiệu của vua Thái Bình Thiên quốc, nhưng cũng được sử dụng trong bối cảnh tôn giáo (đặc biệt là Phật giáo).

Trong lịch sử

Thời Xuân Thu

Trong thời Xuân Thu, thuật ngữ Thiên vương ở một mức độ nào đó được dùng để chỉ các vị vua của các quốc gia Trung Quốc khác nhau vào thời đó. Trên trang thứ hai của dòng viết đầu tiên của kinh Xuân Thu, thuật ngữ ''Thiên vương' được sử dụng đề mô tả về việc vua nước Lổ đã giúp chi trả chi phí tang lễ cho con trai của một công tước đã chết như thế nào:

Việc sử dụng từ Thiên vương trong văn bản này tương tự như thuật ngữ Thiên tử. Việc sử dụng thuật ngữ này phản ánh ý tưởng rằng vua nước Lỗ không trực tiếp nắm quyền theo ý muốn của trời (như cách Hồng Tú Toàn sử dụng thuật ngữ này), mà thay vào đó, vua nước Lỗ có thiên tướng nhờ sự tôn trọng các lực lượng thần thánh .

Thời Ngũ Hồ thập lục quốc

Vào thời Ngũ Hồ thập lục quốc, thuật ngữ Thiên vương thường được dùng để chỉ người đứng đầu của các nhà nước ở Trung Quốc vào thời này. Một số ví dụ đáng chú ý về các vị vua sử dụng thuật ngữ này bao gồm:

  • Hán Triệu: Lưu Uyên, một thành viên của quý tộc Hung Nô xưng là Thiên vương sau khi trở thành hoàng đế vào năm 304. Tuy nhiên, một tuần sau khi ông qua đời, con trai ông bị lật đổ và Lưu Thông lên thay, lại bỏ không dùng tước hiệu này .
  • Hậu Triệu: Thạch Lặc xưng là Thiên vương vào năm 330, trong khi con nuôi ông là Thạch Hổ xưng là Đại Triệu Thiên vương () vào năm 334 .
  • Nhiễm Ngụy: Nhiễm Mẫn xưng là Vũ Điệu Thiên vương của nước Nhiễm Ngụy do ông lập ra vào năm 350 .
  • Tiền Tần: Phù Kiên, hoàng đế thứ ba của Tiền Tần xưng là Thiên vương trong suốt thời gian ông cai trị, còn vợ ông cũng được phong làm "Thiên hậu"..
  • Trạch Ngụy: Trạch Liêu, vua sáng lập của Trạch Ngụy, dùng tước hiệu Thiên vương. Con trai ông Trạch Chiêu cũng xưng là Thiên vương cho đến khi đất nước sụp đổ.
  • Hậu Lương: Lã Quang xưng là Thiên vương khi thành lập nhà nước Hậu Lương vào năm 396. Con trai ông Lã Thiệu cũng dùng tước hiệu này trong khoảng thời gian cai trị ngắn ngủi trong năm 400, cũng như được dùng bởi Lã Toản, con trưởng của Lã Quang và là người cướp ngội cho đến năm 401 .
  • Hậu Tần: Năm 416, Diêu Hưng xưng là Thiên vương khi lên nắm quyền. Cha ông là Diêu Trường không dùng tước hiệu này .
  • Hậu Yên: Mộ Dung Thịnh xưng là Thiên vương khi trở thành vua thứ tư của nước này .
  • Bắc Yên: Cao Vân, Phùng Bạt và Phùng Hoằng đều xưng là Thiên vương trong suốt thời gian họ làm vua Bắc Yên .
  • Hách Liên Bột Bột trước khi làm Hoàng đế từng xưng mình là Đại Hạ thiên vương

Thời Nam Bắc triều

  • Công Tôn Quý Tân nổi dậy chống lại triều đình Đông Ngụy tự xưng là Thiên vương
  • Vũ Văn Giác cũng từng tự xưng là Đại Chu thiên vương
  • Bắc Tề Ấu Chủ Cao Hằng sau khi thiện nhượng Nhiệm Thành Vương Cao Giai đã tự xưng mình là Thủ Quốc thiên vương

    Thời kỳ Ngũ Đại Thập Quốc

    *Trương Thừa Phụng của Quy Nghĩa quân tự xưng mình là Thiên Vương, quốc hiệu Tây Hán Đôn Hoàng

Nhà Nam Tống

Vào thời Nam Tống, danh hiệu Thiên vương được sử dụng bởi Dương Ma (), một thủ lĩnh nổi dậy chống lại chính quyền nhà Tống ở Hồ Nam. Sự nghiệp của Dương Ma với tư cách là một nhà lãnh đạo chống lại triều đình bắt đầu trong cuộc nổi dậy của Triệu Hướng vào năm 1130, khi ông phục vụ như một người lính nông dân dưới sự lãnh đạo của Triệu Hướng. Dương Ma đã giúp chiếm khu vực hồ Động Đình ở tỉnh Hồ Nam ngày nay cùng với khoảng 80.000 binh sĩ khác trước khi quân Tống đến. Sau bốn cuộc tấn công liên tiếp của nhà Tống chống lại các lực lượng khởi nghĩa vào năm 1132, Dương Ma được bổ nhiệm làm thủ lĩnh của quân nổi dậy trong khi cựu lãnh đạo Triệu Hướng vẫn giữ quyền lực với một vai trò nhỏ hơn. Là thủ lĩnh của quân nổi dậy, Dương Ma tự xưng là "Đại Thánh Thiên vương" (), Tuy nhiên, nhiệm kỳ của Dương Ma với tư cách là Đại Thánh Thiên vương rất ngắn ngủi, chỉ kéo dài ba năm. Sau cuộc tấn công lần thứ bảy của nhà Tống vào năm 1135, hệ thống phòng thủ của quân nổi dậy xung quanh hồ Động Đình đã bị phá vỡ, dẫn đến sự hủy diệt "vương quốc" của Dương Ma và cái chết của chính ông .

thumb|Hồng Tú Toàn, Thiên vương đầu tiên của Thái Bình Thiên quốc

Thái bình Thiên quốc

Lần sử dụng gần đây nhất trong lịch sử, cũng như được biết đến nhiều nhất trong việc sử dụng danh hiệu Thiên vương là từ thời cai trị của Hồng Tú Toàn trong thời Thái Bình Thiên Quốc. Không giống như những nhà lãnh đạo trước như trong thời Ngũ Hồ thập lục quốc, lý do đằng sau việc tự xưng là "vua trời" là khá khác nhau. Nguồn gốc của Thái Bình Thiên Quốc bắt nguồn sâu xa từ chủ nghĩa bán dân tộc và lòng nhiệt thành tôn giáo, bằng việc Hồng Tú Toàn nói rằng ông đã nhận lệnh trực tiếp từ Chúa trời để trở thành vua. Lý do đằng sau việc trở thành vua này đã dẫn đến việc Hồng Tú Toàn tin rằng ông đã được chỉ định để trở thành thiên vương, tức là một vị vua được thiên đàng trực tiếp bổ nhiệm bên trong một thiên quốc .

Mặc dù danh hiệu Thiên vương trong phạm vi Thái bình Thiên quốc được truyền lại cho con trai của Hồng Tú Toàn là Hồng Thiên Quý Phúc sau khi ông qua đời; Hồng Thiên Quý Phúc bị xử tử ngay sau khi trở thành vua khi còn là một thiếu niên, đánh dấu chấm dứt việc sử dụng tước hiệu trong phạm vi của Thái Bình Thiên quốc .

Dùng trong tôn giáo

Thuật ngữ Thiên vương còn được sử dụng cho tới ngày nay trong phạm vi hạn chế của Phật giáo Trung Quốc, với ý nghĩa tôn giáo nhiều hơn so với hầu hết việc sử dụng của nó như một tước hiệu. Một ví dụ về việc sử dụng khái nghiệm này là Tứ đại thiên vương. Tứ đại thiên vương là bốn vị thần Phật giáo, mỗi vị đại diện cho một phương hướng. Bốn vị này là Đa Văn thiên vương (), Tăng Trưởng thiên vương (), Trì Quốc thiên vương () và Quảng Mục thiên vương () .

Ở các nước khác

Bên ngoài Trung Quốc, thuật ngữ Thiên vương đôi khi được sử dụng như một tước hiệu để chỉ một vị vua cai trị hoặc một thực thể thần thánh. Hai quốc gia đã làm điều này bao gồm Triều Tiên và Việt Nam, cả hai đều nằm trong vùng ảnh hưởng văn hóa của Trung Quốc, đặc biệt là về mặt lịch sử. Ở Triều Tiên, thuật ngữ này được dùng làm tước hiệu cho Hoàn Hùng, người sáng lập huyền thoại của Cổ Triều Tiên , trong khi ở Việt Nam, thuật ngữ này được dùng để chỉ anh hùng dân gian Thánh Gióng .

👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
thumb|281x281px|Dấu ấn lịch sử tại [[Dinh tổng thống (Nam Kinh)|Dinh tổng thống Nam Kinh nhắc đến chữ "Thiên Vương" trong lời tựa ()]] **Thiên vương** () là tước hiêu của Trung Quốc dành cho các
**Thái thượng Thiên vương** (chữ Hán: 太上天王; Hangul: 태상천왕), gọi tắt **Thượng Vương** (上王), là tôn hiệu Thái thượng vương của các Thiên Vương (天王) - những vị quân chủ Trung Quốc. ## Thái thượng
**Sao Thiên Vương** (tiếng Anh: **Uranus**) hay **Thiên Vương Tinh** (chữ Hán: 天王星) là hành tinh thứ bảy tính từ Mặt Trời, là hành tinh có bán kính lớn thứ ba và có khối lượng
**Chế độ quân chủ của Đan Mạch** là một chế độ chính trị đang hiện hành theo Hiến pháp và có hệ thống tổ chức ở Vương quốc Đan Mạch. Lãnh thổ của Đan Mạch
**Chế độ quân chủ**, đôi khi được gọi là **chế độ quân quyền**, là một thể chế chính quyền trong đó một vị vua đảm nhiệm chức vị nguyên thủ quốc gia cho tới khi
**Vua Tây Ban Nha** (), hiến pháp gọi là **Ngôi vua** (la Corona) và thường được gọi **chế độ quân chủ Tây Ban Nha** (Monarquía de España) hoặc **chế độ quân chủ Hispanic** (Monarquía Hispánica)
Chế độ quân chủ tại Vương quốc Anh bắt đầu từ Alfred Vĩ đại với danh hiệu _Vua của Anglo-Saxons_ và kết thúc bởi Nữ vương Anne, người đã trở thành Nữ vương Vương quốc
upright=1.5|phải|nhỏ|Sao Thiên Vương và sáu vệ tinh lớn nhất của nó (_kích thước theo tỷ lệ, thứ tự khoảng cách đến hành tinh không theo tỷ lệ_). Từ trái sang phải: Puck, Miranda, Ariel, Umbriel,
**Vương Quân** (chữ Hán: 王筠, 481–549), tên tự là **Nguyên Lễ**, tự khác là **Đức Nhu**, người Lâm Nghi, Lang Da , quan viên, nhà thơ đời Lương thời Nam Bắc triều trong lịch sử
Dưới đây là tổng quan hệ thống quan chế của các triều đại quân chủ tại Việt Nam. Do số lượng cũng như tên gọi của các chức quan có khác biệt ở mỗi triều
phải|nhỏ|Sơ đồ hệ thống [[Vệ tinh tự nhiên của Sao Thiên Vương|vệ tinh – vành đai của Sao Thiên Vương. Các đường dày thể hiện vành đai; các đường đứt khúc thể hiện quỹ đạo
nhỏ|230x230px|[[Sao Thiên Vương chụp bởi _Voyager 2_]] **Khí quyển Sao Thiên Vương **cấu tạo chủ yếu từ khí Hydro và heli. Ở dưới sâu nó giàu các chất dễ bay hơi một cách đáng kể
alt=Refer to caption|thumb|_Life on Uranus_ vẽ bởi [[Frank R. Paul, bìa sau của quyển _Fantastic Adventures_, tháng 4 năm 1940.]] Không lâu sau khi được phát hiện vào năm 1781, Sao Thiên Vương đã bắt
Giao thông và liên lạc tại Việt Nam thời Quân chủ Việt Nam không được quan tâm nhiều và phát triển chậm, chủ yếu do những hạn chế và yếu kém về kỹ thuật. Về
**Đại công tước Luxembourg** (; ; ) là tước hiệu của vị quân chủ Đại công quốc Luxembourg. Khởi đầu từ một bá quốc chư hầu của Đế quốc La Mã Thần thánh, Luxembourg đã
**Thiện nhượng** (_chữ Hán_: 禪讓) có nghĩa là _nhường lại ngôi vị_, được ghép bởi các cụm từ **Thiện vị** và **Nhượng vị**, là một phương thức thay đổi quyền thống trị của những triều
**Chiến dịch Sao Thiên Vương (Uranus)** (tiếng Nga: _Операция «Уран»_, phiên âm La Tinh: _Operatsiya Uran_; tiếng Đức: _Operation Uranus_) là mật danh của chiến dịch có tính chiến lược của Liên Xô thời gian
**Tùng Thiện vương** (chữ Hán: 從善王, 11 tháng 12 năm 1819 – 30 tháng 4 năm 1870), biểu tự **Trọng Uyên** (仲淵), lại có tự khác là **Thận Minh** (慎明), hiệu **Thương Sơn** (倉山), biệt
:_Về hành tinh mang tên Thiên Vương, xem Sao Thiên Vương_ nhỏ|Tượng Quảng Mục thiên vương trong một đền thờ ở Hàn Quốc () nhỏ|Quảng Mục Thiên Vương (), Vị Thiên Vương của phương Tây
**Vương Quan Dật** (Tên tiếng Anh: Lawrence Wong, sinh ngày 5 tháng 8 năm 1988) là diễn viên, ca sĩ, người dẫn chương trình, người mẫu Singapore. Là diễn viên ở các thể loại: phim
**Thái thượng vương** (chữ Hán:太上王), hay **Thái thượng quốc vương** (太上國王), gọi tắt là **Thượng Vương** (上王), là ngôi vị mang nghĩa là "vua bề trên" trong triều đình phong kiến ở khu vực Á
**Võ Tắc Thiên** (chữ Hán: 武則天, 624 - 16 tháng 12, 705) hay **Vũ Tắc Thiên**, thường gọi **Võ hậu** (武后) hoặc **Thiên hậu** (天后), là một phi tần ở hậu cung của Đường Thái
**Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất** () hay gọi tắt là **CTVQ Ả Rập Thống nhất** hay **UAE** (theo tên tiếng Anh là _United Arab Emirates_) là quốc gia Tây Á nằm về
**Quốc vương Thụy Điển** () là người đứng đầu Vương quốc Thụy Điển. Vua truyền ngôi theo chế độ cha truyền con nối; có hệ thống nghị viện phụ việc cho ông. Thời xa xưa,
**Vương quốc Gruzia** (tiếng Gruzia: _ საქართველოს სამეფო_), hay còn được biết đến với cái tên **Đế quốc Gruzia**, là một chế độ quân chủ thời kỳ Trung cổ nổi lên vào khoảng 1008. Thời
**_Quân Vương_** (tiếng Ý: _Il Principe_, tiếng Anh:_The Prince_) là một cuốn sách bàn về khoa học chính trị của nhà ngoại giao, nhà sử học, nhà triết học chính trị người Ý tên Niccolò
**Vương quốc Liên hiệp Anh và Ireland** hoặc **Vương quốc Liên hiệp Đại Anh và Ireland** () là quốc gia được thành lập ngày 1 tháng 1 năm 1801 khi Vương quốc Đại Anh và
phải|Hình tượng Tăng Trưởng Thiên Vương trong chùa [[Thiên Vương Cổ Sát - Đà Lạt - Lâm Đồng ]] **Tăng Trưởng Thiên Vương** (chữ Hán: _增長天王_) là một trong bốn vị thần quan trọng mang
phải|Quảng Mục Thiên Vương trong chùa [[Thiên Vương Cổ Sát - Đà Lạt - Lâm Đồng]] **Quảng Mục Thiên Vương** (chữ Hán: _廣目天王_) là một trong bốn vị thần quan trọng mang danh hiệu Tứ
thumb|Tượng Trì Quốc Thiên Vương gảy tỳ bà **Trì Quốc Thiên Vương** (chữ Phạn: dhṛtarāṣṭra; chữ Hán: _持國天王_) là một trong bốn vị thần quan trọng mang danh hiệu Tứ Đại Thiên Vương trong tôn
, được biết nhiều hơn với cái tên , là một trong những nữ nhân vật chính của bộ truyện tranh Pretty Guardian SAILOR MOON (_Nữ Chiến Binh Xinh Đẹp Thủy Thủ Mặt Trăng_) được
phải|nhỏ|[[Nghiêu|Đế Nghiêu, một trong Ngũ Đế]] **Các vị quân chủ Trung Hoa** đã cai trị trên mảnh đất Trung Nguyên từ hơn bốn nghìn năm. Tam Hoàng (三皇) là ba vị vua đầu tiên của
nhỏ|Quan của [[Cổn Miện]] nhỏ|phải|Vương miện [[nhà Nguyễn]] giữa|nhỏ|[[Vương miện Thánh Edward của Vương quốc Anh]] **Vương miện** hay **mũ miện** là một chiếc mũ đội đầu tượng trưng cho một hình thức hay biểu
là vị Thiên hoàng thứ 82 của Nhật Bản, theo Danh sách Thiên hoàng truyền thống. Ông ở ngôi từ năm 1183 đến năm 1198. Thụy hiệu của vị Thiên hoàng ở thế kỷ XII
**Thân vương quốc** (; ; ; ), hay **Lãnh địa vương hầu**, là một danh xưng để chỉ một vùng lãnh thổ tương đương công quốc, có chủ quyền hoặc một lãnh địa thân vương,
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Newton_Bull_farts_G3.jpg|nhỏ|John Bull đánh rắm vào hình của [[George III của Anh|George III, tranh biếm họa năm 1798 của Richard Newton.]] liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Lese-majeste.svg|nhỏ|400x400px|Những nước có luật quy định tội khi quân vào tháng 9 năm 2022 **Tội
**Macedonia** (; ), còn được gọi là **Macedon** (), là một vương quốc cổ đại nằm ở ngoài rìa phía bắc của nền văn minh Hy Lạp Cổ xưa và Hy Lạp Cổ điển, và
Tranh họa vải Đa Văn thiên vương tại Nhật Bản - thế kỷ 13. **Đa Văn thiên vương** (chữ Hán: 多聞天王) là vị thần đứng đầu trong bốn vị thần quan trọng mang danh hiệu
**Vương quốc Sicilia** (tiếng La Tinh: _Regnum Siciliae_; tiếng Ý: _Regno di Sicilia_; tiếng Sicilia: _Regnu di Sicilia_) là một nhà nước tồn tại ở phía Nam Bán đảo Ý và trong một thời gian
là thiên hoàng thứ 42 của Nhật Bản theo truyền thống thứ tự kế thừa ngôi vua. Triều Monmu kéo dài từ ngày 22 tháng 8 năm 697 và kết thúc vào ngày 18 tháng
**Vương quốc Hồi giáo Funj**, còn gọi là **Funjistan**, **Vương quốc Hồi giáo Sennar** (theo tên thủ đô là Sennar) hay **Vương quốc Hồi giáo Xanh** do phong tục truyền thống gọi người da đen
phải|Thiên Vương Cổ Sát **Thiên Vương cổ sát** (_chữ Hán_: ) hay còn gọi là **chùa Phật Trầm** hay **chùa Tàu** là một ngôi chùa tọa lạc trên đồi Rồng, tại số 385 đường Khe
**Quản Thúc Tiên** (chữ Hán: 管叔鮮; ? - 1113 TCN hoặc 1040 TCN), tên thật là **Cơ Tiên** (姬鮮), là vị vua đầu tiên và duy nhất nước Quản thời Tây Chu trong lịch sử
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Insulae_Sardiniae_novae_accurata_descriptio_-_Janssonius_Johannes,_1642-44.jpg|nhỏ|Huy hiệu của Vương quốc Sardegna từ thế kỷ 14 Sardegna ban đầu được cai trị bởi nền văn minh Nuragic, theo sau đó là cuộc xâm lược của Hy Lạp, bị người Carthage chinh
**Vương quốc Phần Lan** (; ) là một "vương quốc" ngắn ngủi tồn tại sau Tuyên bố Độc lập của Phần Lan khỏi Nga vào tháng 12 năm 1917 và Nội chiến Phần Lan từ
**Thiên Vương** (_chữ Hán_ 天王) là thụy hiệu của một số vị quân chủ. ## Danh sách * Thác Tháp Thiên Vương Lý Tịnh, 1 nhân vật thần tiên trong đạo giáo * Phù Đổng
**_Mỹ Vị Thiên Vương_** (Trung quốc: 美味天王, tiếng Anh: _A Recipe for the Heart_) là bộ phim truyền hình hài hước lấy đề tài về ẩm thực của TVB. Phim được sản xuất bởi giám
**Vương quốc** là một vùng lãnh thổ hay quốc gia được cai trị bởi chế độ quân chủ mà đứng đầu là một vị Quốc vương hoặc Nữ vương (còn có nhiều cách gọi khác
là Thiên hoàng thứ 33 của Nhật Bản, theo Danh sách Thiên hoàng truyền thống, đồng thời là Nữ hoàng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản có thể khảo chứng được. Triều đại của
Dưới đây là danh sách quân chủ của nhà Sasan, những người đã lật đổ sự cai trị của đế quốc tiền nhiệm Parthia tại trận Hormozdgan năm 224. Đế quốc thời kỳ đỉnh cao