✨Thiên văn học Ai Cập

Thiên văn học Ai Cập

right|thumb|Biểu đồ từ [[trần thiên văn của lăng mộ Senemut|lăng mộ của Senemut, triều đại thứ 18]]

Thiên văn học Ai Cập bắt đầu từ thời tiền sử, trong Ai Cập cổ đại. Vào thiên niên kỷ thứ 5 trước Công nguyên, các vòng tròn đá tại Nabta Playa có thể đã sử dụng các sắp xếp thiên văn. Vào thời kỳ triều đại lịch sử bắt đầu vào thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên, thời gian 365 ngày trong lịch Ai Cập đã được sử dụng và việc quan sát các ngôi sao rất quan trọng trong việc xác định lũ lụt hàng năm của sông Nile. thumb|Nut, nữ thần bầu trờ Ai Cập, với bảng sao ở lăng mộ Ramses VI Các kim tự tháp Ai Cập được sắp xếp cẩn thận về phía ngôi sao Bắc cực, và đền thờ Amun-Re tại Karnak được xếp thẳng hàng với Mặt Trời giữa Đông chí. Thiên văn học đã đóng một vai trò quan trọng trong việc ấn định ngày của các lễ hội tôn giáo và xác định giờ đêm, và các nhà chiêm tinh đền thờ đặc biệt giỏi trong việc quan sát các ngôi sao và quan sát các liên kết và sự trỗi dậy của Mặt Trời, Mặt Trăng và các hành tinh, cũng như các pha Mặt Trăng.

Ở Ai Cập Ptolemaic, truyền thống Ai Cập hợp nhất với thiên văn học Hy Lạp và thiên văn học Babylon, với thành phố Alexandria ở Hạ Ai Cập trở thành trung tâm hoạt động khoa học trên khắp thế giới Hy Lạp. Ai Cập La Mã đã sản sinh ra nhà thiên văn học vĩ đại nhất thời đại, Ptolemy (90-168 CE). Các tác phẩm của ông về thiên văn học, bao gồm cả Almagest, trở thành những cuốn sách có ảnh hưởng nhất trong lịch sử thiên văn học phương Tây. Sau cuộc chinh phục của người Hồi giáo ở Ai Cập, khu vực này đã bị chi phối bởi văn hóa Ả Rập và thiên văn Hồi giáo.

Nhà thiên văn học Ibn Yunus (khoảng 950-1009) đã quan sát vị trí của Mặt trời trong nhiều năm bằng một thước trắc tinh, và những quan sát của ông về nhật thực vẫn được sử dụng trong nhiều thế kỷ sau đó. Năm 1006, Ali ibn Ridwan đã quan sát SN 1006, một siêu tân tinh được coi là sự kiện nổi bật nhất trong lịch sử được ghi lại và để lại mô tả chi tiết nhất về nó. Vào thế kỷ 14, Najm al-Din al-Misri đã viết một chuyên luận mô tả hơn 100 loại công cụ khoa học và thiên văn khác nhau, trong đó có nhiều loại do ông tự phát minh ra. Vào thế kỷ 20, Farouk El-Baz từ Ai Cập làm việc cho NASA và đã tham gia vào cuộc đổ bộ Mặt Trăng đầu tiên với chương trình Apollo, nơi ông hỗ trợ lập kế hoạch thám hiểm khoa học về Mặt Trăng.

Ai Cập cổ đại

right|thumb|Bố trí của một vòng tròn đá tại Nabta, Ai Cập Thiên văn học Ai Cập bắt đầu từ thời tiền sử. Sự hiện diện của các vòng tròn đá tại Nabta Playa ở Thượng Ai Cập có niên đại từ thiên niên kỷ thứ 5 trước Công nguyên cho thấy tầm quan trọng của thiên văn học đối với đời sống tôn giáo của Ai Cập cổ đại ngay cả trong thời kỳ tiền sử. Lũ sông Nile hàng năm có nghĩa là sự trỗi dậy của sự điên cuồng, hay sự xuất hiện lần đầu tiên của các ngôi sao vào lúc bình minh, được đặc biệt quan tâm để xác định khi nào điều này có thể xảy ra, và không có gì ngạc nhiên khi thời gian 365 ngày của lịch Ai Cập đã diễn ra sử dụng vào đầu lịch sử Ai Cập. Hệ thống chòm sao được sử dụng giữa người Ai Cập dường như cũng có nguồn gốc bản địa.

Sự định hướng chính xác của các kim tự tháp Ai Cập đóng vai trò là minh chứng lâu dài cho trình độ kỹ năng kỹ thuật cao trong việc quan sát bầu trời đạt được trong thiên niên kỷ thứ 3 trước Công nguyên. Người ta đã chứng minh rằng các kim tự tháp được xếp thẳng hàng với ngôi sao cực, do sự xuất hiện của các phân vị, vào thời điểm đó, Thuban, một ngôi sao mờ nhạt trong Draco. Đánh giá địa điểm của ngôi đền Amun-Re tại Karnak, có tính đến sự thay đổi theo thời gian của sự xiên của hoàng đạo, đã cho thấy rằng Đền thờ lớn được xếp thẳng hàng trên mặt trời mọc giữa. Chiều dài của hành lang mà ánh sáng mặt trời chiếu xuống sẽ hạn chế chiếu sáng vào những thời điểm khác trong năm.

Thiên văn học đã đóng một phần đáng kể trong các vấn đề tôn giáo để ấn định ngày của các lễ hội và xác định giờ trong đêm. Tiêu đề của một số sách đền được bảo tồn ghi lại các chuyển động và giai đoạn của mặt trời, mặt trăng và các ngôi sao. Sự trỗi dậy của Sirius (tiếng Ai Cập: Sopdet, tiếng Hy Lạp: Sothis) khi bắt đầu ngập lụt là một điểm đặc biệt quan trọng để khắc phục trong lịch hàng năm. Một trong những văn bản thiên văn quan trọng nhất của Ai Cập là Sách Nut, quay trở lại Trung Quốc hoặc trước đó.

Cái chết của một vị vua có mối liên hệ mật thiết với các ngôi sao đối với người Ai Cập cổ đại. Họ tin rằng một khi một vị vua đã chết, linh hồn của họ sẽ vươn lên thiên đàng và trở thành một ngôi sao. Các văn bản kim tự tháp được dịch mô tả nhà vua tăng dần và trở thành Sao mai trong số các ngôi sao bất diệt của các vị vua trong quá khứ.

Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Nhất

Bắt đầu từ triều đại thứ 9, người Ai Cập cổ đại đã sản xuất 'Bàn sao chéo', thường được vẽ trên bề mặt bên trong của nắp quan tài bằng gỗ. Phong tục này tiếp tục cho đến triều đại thứ 12. Những 'bảng sao chéo' hoặc biểu đồ sao còn được gọi là 'đồng hồ sao chéo'; trong quá khứ, chúng còn được gọi là 'lịch sao' hay 'đồng hồ decanal'. Những biểu đồ ngôi sao có các bức tranh của các vị thần Ai Cập, decans, chòm sao và quan sát ngôi sao cũng được tìm thấy trên trần của các ngôi mộ và đền thờ. right|thumb|Phương pháp '[[Đồng hồ sao' từ ngôi mộ của Rameses VI]] Từ các bảng sao trên trần của các ngôi mộ của Rameses VI và Rameses IX, dường như để sửa giờ trong đêm, một người đàn ông ngồi trên mặt đất đối mặt với Nhà chiêm tinh ở vị trí mà đường quan sát của ngôi sao cực đã đi qua qua giữa đầu anh. Vào những ngày khác nhau trong năm, mỗi giờ được xác định bởi một ngôi sao cố định lên đến đỉnh điểm hoặc gần như lên đến đỉnh điểm, và vị trí của những ngôi sao này vào thời điểm đó được đưa ra trong các bảng như ở trung tâm, trên mắt trái, trên vai phải, v.v. Theo các văn bản, trong việc thành lập hoặc xây dựng lại các ngôi đền, trục phía bắc được xác định bởi cùng một bộ máy, và chúng ta có thể kết luận rằng đó là thông thường cho các quan sát thiên văn. Trong tay cẩn thận, nó có thể cho kết quả ở mức độ chính xác cao.

Macrobius Ambrosius Theodosius (floruit 395–423 CE) được cho là đã đưa ra lý thuyết hành tinh nơi Trái Đất quay trên trục của nó và các hành tinh bên trong Mercury và Venus xoay quanh Mặt trời, xoay quanh Trái đất, cho người Ai Cập cổ đại. Ông đặt tên cho nó là "Hệ thống Ai Cập" và tuyên bố rằng "nó không thoát khỏi kỹ năng của người Ai Cập", mặc dù không có bằng chứng nào khác được biết đến ở Ai Cập cổ đại.

👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
right|thumb|Biểu đồ từ [[trần thiên văn của lăng mộ Senemut|lăng mộ của Senemut, triều đại thứ 18]] **Thiên văn học Ai Cập** bắt đầu từ thời tiền sử, trong Ai Cập cổ đại. Vào thiên
thumb|[[Cỗ máy Antikythera|Máy Antikythera là một chiếc máy tính analog trong khoảng thời gian từ 150TCN đến 100TCN được thiết kế để tính toán vị trí của các vật thể thiên văn]] **Thiên văn học
_[[Nhà thiên văn học (Vermeer)|Nhà thiên văn_, họa phẩm của Johannes Vermeer, hiện vật bảo tàng Louvre, Paris]] **Thiên văn học** là một trong những môn khoa học ra đời sớm nhất trong lịch sử
**Văn học** (chữ Hán: 文學) theo cách nói chung nhất, là bất kỳ tác phẩm nào bằng văn bản. Hiểu theo nghĩa hẹp hơn, thì văn học là dạng văn bản được coi là một
**Ai Cập** ( , , ), tên chính thức là nước **Cộng hòa Ả Rập Ai Cập**, là một quốc gia liên lục địa có phần lớn lãnh thổ nằm tại Bắc Phi, cùng với
thumb|[[Tượng Nhân sư lớn và Quần thể kim tự tháp Giza là những biểu tượng nổi bật nhất của nền văn minh Ai Cập cổ đại]] **Ai Cập cổ đại** là một nền văn minh
**Tỉnh Ai Cập của La Mã** (Tiếng La Tinh: _Aegyptus_, [ɛːɡyptos]) được thành lập vào năm 30 TCN sau khi Octavian (sau này là hoàng đế tương lai Augustus) đánh bại Mark Antony cùng người
nhỏ|[[Muhammad Ali của Ai Cập|Muhammad Ali Pasha]] **Lịch sử Ai Cập dưới triều đại Muhammad Ali Pasha** (1805 - 1953) là một thời kỳ cải cách và hiện đại hóa nhanh chóng, khiến Ai Cập
nhỏ|phải|Họa phẩm của John Collier năm 1883 về các tỳ nữ của Pharaoh nhỏ|phải|Biểu tượng hoa văn của Ai Cập **Ai Cập cổ đại** dưới góc nhìn của thế giới phương Tây (_Ancient Egypt in
**Lam Ai Cập** hay **xanh Ai Cập** là tên gọi để chỉ màu có từ **bột màu lam Ai Cập** hay **calci đồng silicat** (CaCuSi4O10 hoặc CaOCuO(SiO2)4 (calci đồng tetrasilicat)), một bột màu được sử
nhỏ|[[Hathor, nữ thần của dải Ngân Hà]] **Lịch sử Ai Cập** là lịch sử của một lãnh thổ thống nhất lâu đời nhất trên thế giới. Vùng Thung lũng sông Nin tạo một khối địa
thumb|Đền thờ [[Isis ở Philae.]] **Đền thờ Ai Cập** được xây dựng để thờ phụng các vị thần và các vị pharaon Ai Cập cổ đại và trong khu vực dưới sự kiểm soát Ai
thumb|right|Bức tranh tường thuộc giai đoạn đầu [[Vương triều thứ Mười Chín của Ai Cập|thời đại Ramesses từ ngôi mộ ở Deir el-Medina miêu tả một cặp vợ chồng người Ai Cập đang thu hoạch
**Heliopolis** là một thành phố lớn của Ai Cập cổ đại. Đây là thủ phủ của Heliopolite, nome thứ 13 của Hạ Ai Cập và là một trung tâm tôn giáo lớn, hiện bây giờ
Niềm tin về tương ứng giữa quan sát thiên văn và các sự kiện trên Trái đất trong học Tử vi đã ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong lịch sử nhân loại, bao gồm
**Cách mạng Ai Cập năm 1952** (), còn được gọi là **Cách mạng 23 tháng 7**, đánh dấu một giai đoạn biến đổi quan trọng ở Ai Cập, cả về chính trị và kinh tế
**Thuật ngữ văn học Nhật Bản** được trình bày theo thứ tự abc dưới đây là một số thuật ngữ, khái niệm, danh từ riêng thường gặp trong văn học Nhật Bản, bao gồm trong
**Sopdet** (tiếng Ai Cập: _Spdt_, nghĩa là "Tam giác"), còn gọi là **Sothis** trong tiếng Hy Lạp cổ đại (Σῶθις; _Sôthĭs_), là nữ thần hiện thân của sao Thiên Lang, ngôi sao sáng nhất trên
**Nghệ thuật Ai Cập cổ đại** đề cập tới nền nghệ thuật được sản sinh trong thời kỳ Ai Cập cổ đại từ thế kỷ thứ 6 TCN cho tới thế kỷ thứ 4 SCN,
Thời kỳ **Ai Cập thuộc Ả Rập** bắt đầu vào năm 640, 641 hoặc 642, tùy cách chọn sự kiện đánh dấu của mỗi người. Trong thời kỳ này Ai Cập biến thành một xứ
**Văn học Mỹ** trong bài viết này có ý nói đến những tác phẩm văn học được sáng tác trong lãnh thổ Hoa Kỳ và nước Mỹ thời thuộc địa. Để bàn luận chi tiết
Quang cảnh các kim tự tháp Giza nhìn từ cao nguyên phía nam khu tổ hợp. Từ trái sang phải: [[Kim tự tháp Menkaure, Kim tự tháp Khafre và Kim tự tháp Khufu. 3 kim
|- id="26" | colspan="3" id="27" style="text-align:center; font-size:95%; padding:0.6em 0em 0.6em 0em;" |thế=|giữa|510x510px|Vị trí của Cổ vương quốc
Cổ Vương quốc Ai Cập (khoảng năm 2686 TCN - khoảng năm 2181 TCN), lãnh
**Văn học đời Trần** là giai đoạn văn học Việt Nam trong thời kỳ lịch sử của nhà Trần (1225-1400). ## Tổng quan văn học thời Trần Nước Việt dưới đời Trần xuất hiện nhiều
**Văn học Việt Nam thời Tiền Lê** được nhiều nhà nghiên cứu xem là giai đoạn sơ khởi của nền văn học viết Việt Nam (để phân biệt với văn học dân gian, văn học
nhỏ|phải|Tượng thờ _[[Ngọc hoàng Thượng đế_ (Xích Đế) tại chùa Long Thạnh, biểu hiện cho tín ngưỡng thờ Thiên (thờ Trời) của chúng sinh]] **Thờ thiên thể** hay **thờ cúng các thiên thể** (_Worship of
thumb|Một bản đồ sao từ thế kỷ 17, bởi họa sĩ Hà Lan Frederik de Wit thumb|_Farnese Atlas_ tại Bảo tàng địa chất Quốc gia Naples **Bản đồ sao** là một bản đồ mô phỏng
Trước khi phổ cập chữ viết, văn học truyền miệng không phải lúc nào cũng được duy trì tốt, mặc dù một số văn bản và một phần các tác phẩm đã tồn tại. thấy
Chiêm tinh học bao gồm một số hệ thống niềm tin được cho rằng có một mối quan hệ giữa các hiện tượng thiên văn và các sự kiện hay đặc điểm nhân cách trong
**Vương triều thứ Mười Chín của Ai Cập cổ đại** (**Vương triều thứ 19**) là một trong những triều đại của Tân Vương quốc Ai Cập. Được thành lập bởi tể tướng Ramesses I và
**Văn học Việt Nam giai đoạn 1945 – 1954** gắn liền với hai sự kiện có ảnh hưởng căn bản và sâu rộng đến mọi mặt của đời sống chính trị, xã hội Việt Nam:
[[Abdullah al-Hamid.]] [[Thuraya AlArrayed.]] [[Văn sĩ kiêm dịch giả Rasha Khayat.]] **Văn học Ả Rập Xê Út** (tiếng Ả Rập: أدب سعودي) là thuật ngữ bao hàm các vận động ngôn ngữ, văn chương, báo
**Văn học tiếng Latinh** hay **văn học Latin/Latinh** bao gồm các bài tiểu luận, lịch sử, thơ ca, kịch và các tác phẩm khác được viết bằng ngôn ngữ Latinh. Sự khởi đầu của văn
**Văn học Ả Rập** là các văn bản gồm cả văn xuôi và thơ được sáng tác bằng tiếng Ả Rập. Trong tiếng Ả Rập, "văn học" là "_adab"_, nghĩa gốc là "cách cư xử
nhỏ|jan hendrik oort **Jan Hendrik Oort**, (sinh ngày 28 tháng 4 năm 1900, Franeker, Neth.-chết ngày 05 tháng 11 năm 1992, Leiden) nhà thiên văn học người Hà Lan là một trong những nhân vật
**Sao Thiên Vương** (tiếng Anh: **Uranus**) hay **Thiên Vương Tinh** (chữ Hán: 天王星) là hành tinh thứ bảy tính từ Mặt Trời, là hành tinh có bán kính lớn thứ ba và có khối lượng
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
_Cuốn [[The Compendious Book on Calculation by Completion and Balancing_]] Từ _toán học_ có nghĩa là "khoa học, tri thức hoặc học tập". Ngày nay, thuật ngữ "toán học" chỉ một bộ phận cụ thể
**Văn minh cổ Babylon** hay **Babylonia** () là một quốc gia cổ đại nói tiếng Akkad và là một vùng văn hóa có trung tâm tại trung-nam Lưỡng Hà (nay là Iraq và Syria). Ban
**Vương quốc Ptolemy** ra đời với cuộc chinh phục của Alexandros Đại Đế năm 332 TCN. Alexandros Đại Đế mang đến Ai Cập văn hóa Hy Lạp với các quan lại đa số là người
**Sao Thiên Lang** hay **Thiên Lang tinh** là ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm với cấp sao biểu kiến là -1,46. Tên gọi theo định danh Bayer của sao Thiên Lang là **α
**Chiêm tinh học** là một hệ thống huyền học, hay ngụy khoa học dự đoán về vấn đề nhân loại và sự kiện trần thế bằng cách nghiên cứu chuyển động và vị trí tương
nhỏ|phải|Con [[tê giác là thần thú huyền thoại trong truyền thuyết, chúng được ví như linh vật kỳ lân]] nhỏ|phải|Các loài [[côn trùng có vai trò thầm lặng nhưng thiếu yếu]] nhỏ|phải|Tôm hùm [[BBQ, trong
[[Lạp Hộ (Orion) là một chòm sao đáng chú ý, nó được nhìn thấy từ mọi nơi trên Trái Đất (nhưng không phải quanh năm).]] **Chòm sao** là một nhóm các ngôi sao được người
nhỏ|265x265px|Bức tượng _[[Người suy tư_, Auguste Rodin|thế=]] Thuật ngữ "**Triết học phương Tây**" muốn đề cập đến các tư tưởng và những tác phẩm triết học của thế giới phương Tây. Về mặt lịch sử,
**Thuyết tương đối văn hóa** là nguyên tắc mà những người khác cần hiểu về tín ngưỡng và hoạt động của mỗi cá nhân theo văn hóa của riêng cá nhân đó. Nó được thiết
**Hypatia** (sinh 350-370; mất 415) là một triết gia Triết Học Hy Lạp, nhà thiên văn học, và nhà toán học người Hy Lạp, ở Alexandria, Ai Cập, khi đó là một phần của Đế
nhỏ|Sách _Mitologia Comparata (Thần thoại đối chiếu)_ năm 1887 bằng [[tiếng Ý]] **Thần thoại học** (tiếng Hy Lạp: _μυθολογία_ ghép từ _μῦθος_ - "thần thoại" hay "truyền thuyết" và _λόγος_ - "lời nói", "câu chuyện",
thumb|right|348x348px|Bìa của bài thơ có chủ đề tiến hóa của [[Erasmus Darwin, _Temple of Nature_ cho thấy một nữ thần vén bức màn bí ẩn của thiên nhiên (bên trong là Artemis). Tượng trưng và
**Mặt Trời** hay **Thái Dương** (chữ Hán: 太陽), hay **Nhật** (chữ Hán: 日), là ngôi sao ở trung tâm Hệ Mặt Trời, chiếm khoảng 99,8% khối lượng của Hệ Mặt Trời. Trái Đất và các