✨THÀNH PHỐ SÂU HƠN - Trí Tuệ Tập Thể Và Con Đường Đi Từ Thông Minh Đến Thông Thái

So với khu vực nông thôn, đô thị là một không gian sống có nhiều sức hấp dẫn không chỉ bởi khả năng cung cấp các dịch vụ tối ưu hơn cho cuộc sống mà còn là nơi con người có thể tìm thấy rất nhiều cơ hội giao lưu, tương tác, phát triển và tăng trưởng về nhiều mặt. Đô thị đã được dự báo sẽ trở thành không gian định cư và phát triển chính của hai phần ba dân số thế giới đến năm 2050. Tầm quan trọng của phát triển đô thị cũng được khẳng định thông qua trách nhiệm tiên phong và sứ mệnh lớn lao trong các hành động bảo vệ thế giới, giữ gìn hệ sinh thái và sẽ cùng với con người đi lên các nấc thang tiến hóa mới. Thế giới đã bước qua những giai đoạn phát triển khác nhau của đô thị, từ những đô thị mang cấu trúc và chức năng hành chính, phòng vệ đến các đô thị phát triển mạnh mẽ đa chức năng, trở thành các trung tâm kinh tế - tài chính, văn hóa, giáo dục, vui chơi, giải trí, sáng tạo, đổi mớ để phù hợp cho mọi nhu cầu phát triển và của các đối tượng cộng đồng sống trong đó. Đến nay, trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ cả về sự mở rộng không gian lẫn quy mô dân số đô thị, các nhu cầu cũng gia tăng theo, bài toán phát triển đô thị càng trở nên phức tạp hơn bao giờ hết khi các vấn đề của đô thị đã vượt lên trên những không gian vật chất thông thường như giao thông, không gian ở, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để giải quyết cả những vấn đề phi vật chất vốn ẩn chìm nhưng đôi khi lại chi phối rất mạnh mẽ lên những vấn đề bề nổi của đô thị như xung đột lợi ích giữa các nhóm đối tượng sống trong đô thị, sự bất bình đẳng xã hội, sự vận hành của các hành động tác động đến quá trình phát triển đô thị được điều khiển bởi tư duy có tính thay đổi của con người. “Thành phố Sâu hơn” (Deeper City) là một tác phẩm giúp chúng ta xây dựng tư duy sâu nhờ vào quá trình từng bước đào sâu vào các vấn đề của thành phố để có một cái nhìn tổng thể, toàn diện cho các vấn đề không chỉ là bề nổi dễ nhận thấy mà còn là cả những vấn đề sâu sắc hơn, phi vật chất, ẩn chìm nhưng lại có tác động lớn lên quá trình vận hành phát triển thành phố. Chúng ta không chỉ sẽ biết về các vấn đề vật chất của đô thị như sự phân chia các không gian chức năng, các không gian của các tòa nhà, công trình, sự kết nối của hệ thống hạ tầng và các chiều cạnh vật thể như ngôi nhà, đường xá, xe cộ, cây xanh, khoảng trố những hiện tượng như ngập lụt, ô nhiễm, tắc đường, đảo nhiệt đô thị. mà chúng ta sẽ còn được tìm hiểu đến các mối quan hệ chằng chịt đan xen của các vấn đề phi vật chất trong các hoạt động kinh tế với các chuỗi giá trị, chuỗi cung ứng, với các vấn đề trong các hệ sinh thái khác nhau của đô thị, và cả trong cách hợp tác giữa các đối tác trong thị trường, giữa cộng đồng - những người có ảnh hưởng lớn đến quá trình hoạch định kế hoạch, xây dựng, quản lý phát triển đô thị. Cuốn sách giúp cho độc giả làm rõ về các tầng giá trị, các lớp của thành phố, từ lớp vật chất xây dựng đường phố, đến lớp giao dịch kinh tế và những lớp khác dành cho cộng đồng, dịch vụ hoặc văn hóa. Để đạt được sự tiến bộ chung của thành phố, những lớp này cần được thấu hiểu, kết nối theo cách thức thông minh nhất. Cuốn sách cũng sẽ cung cấp những mô hình, xu hướng phát triển đô thị cũng như các hoạt động kinh tế, xã hội đang chi phối ứng với từng mô hình đó. Và chỉ ra cách thức để chuyển đổi từ mô hình phát triển đô thị còn nhiều hạn chế (thông minh - tuyến tính: giải quyết các vấn đề đô thị theo một chiều, thông minh - lanh lợi: dành cho một nhóm đối tượng chiếm ưu thế) sang mô hình phát triển đô thị tối ưu hơn (thông thái và đồng cộng hưởng: dành cho tất cả mọi người). “Deeper City” là tên nguyên gốc của tác phẩm này, và như tác giả nói, đó là tác phẩm dành cho tất cả mọi người, những người đã, đang và sẽ sống, làm việc, lựa chọn định cư ở một nơi sẽ được coi là hệ sinh thái của con người trong tương lai. Mặc dù, “hệ sinh thái” này hiện nay đang có rất nhiều vấn đề chưa được giải quyết để có thể trở nên tối ưu, nhưng nó chắc chắn sẽ được giải quyết nếu chúng ta cùng nhau, ngồi lại, thảo luận, chia sẻ, trao đổi, đào sâu để cùng phát triển nhận thức về thành phố, dần tháo gỡ những mối quan hệ ràng buộc chằng chịt, chồng chéo ở cả bề nổi và bề chìm của thành phố để khiến nó trở nên đơn giản, dễ hiểu, dễ quản lý và từ đó phát triển những con đường phù hợp nhất để hiện thực hóa mục tiêu đặt ra. Khi hiểu về thành phố - đối tượng sống động (thay vì đối tượng vật thể đơn thuần), luôn vận động, phát triển cùng với sự tiến hóa của con người, cũng như hiểu về 3 giai đoạn phát triển của thành phố (thành phố - với vai trò chức năng thiên về vật chất, thành phố - với vai trò và chức năng thị trường, thành phố - không gian sống dành cho con người và lấy con người làm trọng tâm), cùng 40 con đường chuyển đổi được tác giả đề xuất để thực hiện, tác giả kỳ vọng chúng ta sẽ có thể có hành động thiết thực để hoạch định, thực hiện và hiện thực hóa không gian sống này, tiến tới mục tiêu “chiến thắng dành cho tất cả” thay vì hiện nay phần lớn vẫn là “người thắng sẽ dành tất cả” tại nhiều đô thị, thành phố trên thế giới. Tác phẩm được viết theo lối viết độc đáo để có thể sâu chuỗi và liên kết các vấn đề rất phức tạp của đô thị. Ngoài ra, tác phẩm có cung cấp những hình vẽ hoạt hình rất cô đọng tổng kết cho mỗi vấn đề được trình bày trong tác phẩm, để chúng ta có thể hiểu bối cảnh và các tình huống của đô thị dễ dàng hơn trong một cách thức thư giãn nhưng cũng rất nghiêm túc. Sau khi đọc xong tác phẩm, Nhà xuất bản tin rằng quý độc giả sẽ cảm thấy vô cùng thích thú với thành phố, cảm nhận thành phố sâu sắc hơn và sẵn sàng hợp tác đối tác để cùng tham gia đóng góp xây dựng “trí tuệ tập thể ” về thành phố, từ đó cùng kiến tạo thành phố - hệ sinh thái thật sự bền vững cho chính mình. Dù muốn hay không, thành phố/đô thị của chúng ta vẫn đang vận động, thay đổi hàng ngày và các hoạt động phát triển kinh tế, xã hội vẫn đang diễn ra. Dù muốn hay không, chúng ta vẫn sẽ phải thay đổi theo cách nào đó để có thể thích ứng và tiến đến đồng sáng tạo và tận hưởng thành quả từ hoạt động “cộng hưởng” trong thành phố. Nhà xuất bản Xây dựng xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc tác phẩm này và hy vọng độc giả sẽ gặt hái được nhiều thông tin sâu sắc từ tác phẩm. LỜI GIỚI THIỆU “Thành phố Sâu hơn”  iii   Các hình ảnh minh họa xiv Lời cảm ơn xxi Thông tin sâu hơn và các nguồn tài liệu xxii CHƯƠNG 1: PHẦN MỞ ĐẦU 1 1.1. Ý tưởng lớn là gì? Câu hỏi sâu hơn 4 1.2. Bức tranh lớn là gì? Tầm nhìn rộng hơn 8 1.3. Thành phố sâu hơn là gì? Các khái niệm và câu hỏi thường gặp 11 1.4. Chúng ta sử dụng sách bắt đầu từ đâu? Nội dung chính của cuốn sách 14 CHƯƠNG 2: VIỄN CẢNH 21 2.1 Đây là những con rồng: Tổng quan tư duy-III 24 2.2. Tương lai bắt đầu từ nay: Mối liên hệ - Sự kết nối 30 2.3. Các trường hợp và địa điểm điển hình về thành phố ở quy mô khác nhau: Thành phố - Thành phố quốc gia - Thành phố hành tinh 39 CHƯƠNG 3: CÁC BỘ CÔNG CỤ 49 3.1. Bắt đầu từ đâu: Toàn cảnh Cộng hưởng 49 3.2. Vấn đề là gì: Lập bản đồ hệ thống 54 3.3. Điều gì ở phía trước: Lập bản đồ kịch bản 58 3.4. Tầm nhìn xa là gì: Lập bản đồ cộng hưởng 63 3.5. Công việc gì cần phải hoàn thành: Lập bản đồ chiến lược 67 3.6. Nội dung tiếp theo: Bộ công cụ-III 71 CHƯƠNG 4: CÁC THÀNH PHỐ 79 4.1. Vấn đề là gì: Toàn cảnh thành phố 83 4.2. Nơi sinh sống: Khu dân cư-III 90 4.3. Cách xây dựng: Nhà ở-III 96 4.4. Cách làm mới: Trang bị thêm-III 102 4.5. Địa điểm xây dựng: Vùng - thành phố-III 108 4.6. Nơi không xây dựng: Thành phố chống đối thành phố-III 116 4.7. Cách lập kế hoạch và thiết kế: Thiết kế công dân-III 124 4.8. Các con đường: Thành phố-III 130 CHƯƠNG 5: NỀN KINH TẾ 142 5.1. Vấn đề là gì: Toàn cảnh - Nền kinh tế 146 5.2. Nơi làm việc: Kinh tế địa phương-III 154 5.3. Các nguồn lực nào: Kinh tế tuần hoàn-III 163 5.4. Cách tạo ra giá trị: Doanh nghiệp-III 171 5.5. Cách đầu tư: Tài chính-III 179 5.6. Làm thế nào để phát triển và tại sao: Sự thịnh vượng-III 191 5.7. Các con đường: Nền kinh tế-III 201 CHƯƠNG 6: SINH THÁI 210 6.1. Vấn đề là gì: Toàn cảnh Sinh thái 214 6.2. Làm thế nào để trở nên xanh: Đô thị sinh thái-III 223 6.3. Làm thế nào để trở nên mát mẻ: Khí hậu-III 233 6.4. Làm thế nào để phát triển mạnh mẽ: Thích ứng-III 244 6.5. Cách phát triển và thức ăn: Lương thực-III 252 6.6. Các con đường: Sinh thái-III 260 CHƯƠNG 7: CÔNG NGHỆ 268 7.1. Vấn đề là gì: Toàn cảnh công nghệ 273 7.2. Trên mặt trận: Tin học-III 277 7.3. Trên chuỗi giá trị: Dịch vụ thông minh-III 285 7.4. Dựa trên nền tảng: Cộng đồng thông minh-III 291 7.5. Cách học hỏi: Giáo dục-III 299 7.6. Cách để hiểu biết: Khoa học-III 307 7.7. Lộ trình: Kiến thức công nghệ-III 316 CHƯƠNG 8: CHÍNH TRỊ 324 8.1. Vấn đề là gì: Toàn cảnh chính trị 328 8.2. Kiểm soát ở đâu: Đa tầng lớp-III 336 8.3. Làm thế nào để quản lý: Tổ chức-III 345 8.4. Làm thế nào để trở nên công bằng: Dịch vụ công-III 355 8.5. Ai được gì: Công bằng-III 365 8.6. Nhà nước tương lai: Chủ nghĩa hợp tác-III 373 8.7. Các con đường cho một Chính trị-III 382 CHƯƠNG 9: HIỂU BIẾT SÂU HƠN 393 9.1. Cách suy nghĩ: Tư duy sâu hơn-III 396 9.2. Cách ra quyết định: Định giá / Đánh giá-III 411 9.3. Cách để phát triển: Khả năng chống chịu-III 420 9.4. Làm thế nào để nhìn về phía trước: Tầm nhìn xa-III 431 CHƯƠNG 10: ĐỊA PHƯƠNG - TOÀN CẦU 444 10.1. Từ cá nhân đến chính trị: Xã hội-III 448 10.2. Ở đâu và khi nào: Phát triển-III 456 10.3. Tất cả trong tư duy: Toàn cầu-III 469 10.4. Điều gì tiếp theo: Cộng đồng học tập-III 479 CHƯƠNG 11: TRÒ CHƠI TƯ DUY 493 Tái bút: Từ khủng hoảng đến chuyển đổi 510 CHƯƠNG 12: PHỤ LỤC 517 TÀI LIỆU THAM KHẢO 534