phải|Một bức tượng thần lùn, tay cầm tẩu thuốc.
Thần lùn giữ vườn hay thần lùn gác vườn là những bức tượng thần lùn được sử dụng nhằm mục đích trang trí trong sân vườn và bãi cỏ ở các nước phương Tây. Ban đầu, tượng thần lùn được làm từ đất sét nung, gỗ hoặc gốm sứ, và được tô vẽ bằng thủ công. Ngày nay, bên cạnh các chất liệu truyền thống, những bức tượng này còn được làm bằng nhựa với đủ mọi kích cỡ, màu sắc và hình dáng.
Lịch sử
Trước thế kỷ 20
Những bức tượng thần lùn trong vườn.
nhỏ|Tượng thần lùn ở Đức, năm 1910
Thời La Mã cổ đại, những bức tượng nhỏ bằng đá mô tả vị thần sinh sản Priapus, cũng là vị thần của vườn tược, được đặt trong các khu vườn của người La Mã. Thần lùn được mô tả lần đầu tiên trong thời kỳ Phục hưng bởi Paracelsus, nhà giả kim người Thụy Sĩ, là "những sinh vật nhỏ bé có chiều cao khoảng hai gang tay và không thích giao tiếp với loài người".
Những bức tượng bằng gỗ hoặc sứ giống hình dáng của thần lùn dần trở thành những món đồ trang trí phổ biến trong gia đình ở một số nước Tây phương. Khoảng giữa thế kỷ 19, tượng thần lùn giữ vườn đầu tiên được biết đến có nguồn gốc đến từ Gräfenroda, một ngôi làng nhỏ ở bang Thuringia của nước Đức, và được làm bằng đất sét.
Theo truyền thống, những bức tượng thần lùn mang hình dáng của một người đàn ông lùn nhiều râu, đầu đội mũ phrygian màu đỏ. Những bức tượng này được lấy ý tưởng từ các công nhân thợ mỏ, tay cầm búa rìu, cuốc chim hoặc đèn lồng, hoặc đang đẩy chiếc xe cút kít, là những vật dụng gắn liền với thợ mỏ. Tuy nhiên, vẫn còn sót lại một bức tượng do nó bị kẹt trong góc khuất. Bức tượng thần lùn duy nhất còn sót lại của Charles Isham được gọi với biệt danh thân mật là Lampy, hiện được trưng bày tại Lamport Hall và được nhận bảo hiểm với giá 1 triệu bảng Anh.
Thế kỷ 20
trái|nhỏ|255x255px|Một khoảng sân đầy các tượng thần lùn.Tượng thần lùn giữ vườn ngày càng phổ biến ở nước Anh, khi mà Frank Crisp, vị Nam tước Đệ nhất của hoàng gia Anh, đã cho mở cửa khu biệt thự Friar Park của mình để mọi người có thể tới chiêm ngưỡng bộ sưu tập tượng thần lùn trong vườn nhà của ông ta. Friar Park được mở cửa ít nhất 1 ngày trong một tuần, và cho đến khi Crisp qua đời vào năm 1919. nhỏ|215x215px|Tượng thần lùn dành cho những ai ghét thần lùn.
Gây tranh cãi
Từng là một niềm hãnh diện trong các vườn hoa quý tộc vào những năm của thế kỷ 19, ngày nay vị trí của các thần lùn giữ vườn là một chủ đề gây tranh cãi và đã bị cấm trong hội Triển lãm hoa danh tiếng tại Chelsea. Và lệnh cấm này vẫn được giữ nguyên qua các năm, ngoại trừ năm 2013, lệnh cấm thần lùn được dỡ bỏ do đây là lần kỷ niệm 100 năm của lễ hội hoa này.
Trong văn hóa đại chúng
Hình ảnh của các thần lùn xuất hiện khá phổ biến trên phim ảnh và trong các trò chơi điện tử.
- Hammer Heads, một trò chơi tương tự trò đập chuột của hãng PopCap Games. Thay vì mục tiêu là đập những con chuột, người chơi phải dùng búa để đập vỡ những con tượng thần lùn chui lên từ các lỗ trống.
- Ngày 10 tháng 6 năm 2018, để vinh danh những bức tượng thần lùn giữ vườn, Google đã thay đổi hình đại diện trên công cụ tìm kiếm bằng một Google Doodle về những vị thần lùn dưới dạng trò chơi.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
phải|Một bức tượng thần lùn, tay cầm tẩu thuốc. **Thần lùn giữ vườn** hay **thần lùn gác vườn** là những bức tượng thần lùn được sử dụng nhằm mục đích trang trí trong sân vườn
[[Tập tin:Rökstenen - KMB - 16000300014216.jpg|nhỏ|392.997x392.997px| Hòn đá Rök, trên khắc những ký tự của cổ ngữ Rune. Đặt ở Rök, Thụy Điển. ]] **Thần thoại Bắc Âu** bao gồm tôn giáo và tín ngưỡng
**Vườn quốc gia Skuleskogen** là một vườn quốc gia nằm ở phía đông của rừng Skule thuộc đô thị Ornskoldsvik và Kramfors, Västernorrland, trên bờ biển Baltic, Thụy Điển. Vườn quốc gia đặc trưng bởi
**Vườn hoa Diên Hồng** (còn gọi là **Vườn hoa Con Cóc**), là một vườn hoa nằm tại quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Vào thời kì đầu xây dựng, vườn hoa Diên Hồng được
**Vườn quốc gia Núi Chúa** là một vườn quốc gia tại huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận, Việt Nam được thành lập vào năm 2003 theo Quyết định số 134/2003/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ
**Ronald James Padavona** (10 tháng 7 năm 1942 – 16 tháng 5 năm 2010), còn có nghệ danh là **Ronnie James Dio**, là một ca sĩ kiêm sáng tác nhạc và nhà soạn nhạc người
Tiến sĩ **Heinz Doofenshmirtz** là một nhân vật phản diện trong series phim hoạt hình Phineas and Ferb. Hắn là một tiến sĩ điên khùng chuyên có những phát minh độc ác để độc chiếm
**Tắc kè lùn quần đảo Virgin** (_Sphaerodactylus parthenopion_) là một trong hai loài tắc kè mang danh hiệu "loài bò sát nhỏ nhất trên thế giới" (loài kia là tắc kè lùn Jaragua _S. ariase_).
**_Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring_** (**_Chúa tể của những chiếc nhẫn: Đoàn Hộ Nhẫn_** ) là bộ phim giả tưởng của đạo diễn Peter Jackson ra mắt năm 2001. Tác phẩm
**_Chuyện thần tiên ở New York_** (tựa gốc tiếng Anh: **_Enchanted_**) là một bộ phim nhạc kịch người thật xen kẽ hoạt họa có yếu tố hư cấu hài hước lãng mạn của Hoa Kỳ
**Dừa** (_Cocos nucifera_) là một loài thực vật thân gỗ, thành viên thuộc họ Cau (Arecaceae) và là loài duy nhất còn sống thuộc chi _Cocos._ Dừa có mặt khắp nơi tại các vùng nhiệt
nhỏ|phải|Vượn Bonobo được ghi nhận là có lòng vị tha **Tập tính vị tha ở động vật** là tập tính hy sinh quyền lợi bản thân cá thể thậm chí cả tính mạng vì lợi
**Sir Isaac Newton** (25 tháng 12 năm 1642 – 20 tháng 3 năm 1726 (lịch cũ)) là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà thiên văn học, nhà thần học, và tác giả (ở thời
Tranh vẽ (thế kỷ 19) thế giới quan của Edda Trong thần thoại Bắc Âu, **Yggdrasil** (còn được gọi là Mímameiðr hay Læraðr) là "Cây thế giới", một cây thần khổng lồ nối liền chín
**Thảo Cầm Viên Sài Gòn**, hay còn được gọi ở địa phương là **Sở Thú**, là công viên bảo tồn động vật - thực vật rộng 16,8 ha ở Thành phố Hồ Chí Minh, Việt
**Mary của I Scotland** (tiếng Anh: _Mary, Queen of the Scots_; tiếng Pháp: _Marie Ire d’Écosse_; 8 tháng 12, 1542 – 8 tháng 2, 1587), thường được gọi là **Nữ vương Mary**, **Nữ hoàng Mary**,
**Chi Cam chanh** (danh pháp khoa học: **_Citrus_**) là một chi thực vật có hoa trong họ Cửu lý hương (_Rutaceae_), có nguồn gốc từ khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới ở đông
**Aveyond 2 Ean's Quest** (Nhiệm vụ của Ean) là phần thứ 2 độc lập nằm trong loạt game Aveyond nổi tiếng do hãng Amaranth Games phát hành. Dựa trên khuôn mẫu của trò chơi nhập
**Maria Anna Elisa Bonaparte Baciocchi Levoy** (tiếng Pháp: _Marie Anne Elisa Bonaparte_; 3 tháng 1 năm 1777 – 7 tháng 8 năm 1820), được biết đến nhiều hơn với tên **Elisa Bonaparte**, là một công
**_Dawn of the Planet of the Apes_** (tựa Việt: _Sự khởi đầu của hành tinh khỉ_) là một bộ phim khoa học viễn tưởng Mỹ công chiếu năm 2014. Phim được đạo diễn bởi Matt
**Felipe IV của Tây Ban Nha** (, ; 8 tháng 4 năm 1605 – 17 tháng 9 năm 1665) là Vua Tây Ban Nha từ năm 1621 đến năm 1665, vương chủ của người Hà
(cách điệu bằng cách viết hoa tất cả các chữ cái), từng được xuất bản tại Việt Nam với tên gọi **Đảo Hải Tặc**, là một bộ truyện tranh Nhật Bản do Eiichiro Oda sáng
**Giao Tiên** (sinh ngày 16 tháng 11 năm 1941) là một trong những nhạc sĩ nhạc vàng nổi tiếng tại miền Nam Việt Nam trước ngày 30 tháng 4 năm 1975, với khoảng 750 ca
**_Robo Trái Cây_** (; tiếng Anh: _Fruity Robo_, Hán Việt: _Quả Bảo Đặc Công_) là một bộ phim hoạt hình của Trung Quốc do Công ty hoạt hình Lam Hồ (Quảng Châu) và Công ty
nhỏ|phải|Bò bison châu Mỹ là loài thú trên cạn lớn nhất Tây Bán Cầu nhỏ|phải|Voi là loài thú lớn nhất trên cạn nhỏ|phải|Tê giác trắng là loài thú guốc lẻ lớn nhất **Các loài thú
**Sarawak** (Phiên âm tiếng Việt: Sa-ra-vác) là một trong hai bang của Malaysia nằm trên đảo Borneo (cùng với Sabah). Lãnh thổ này có quyền tự trị nhất định trên lĩnh vực hành chính, nhập
Hồi ấy, tụi tui đóng quân gần Cơi Năm, nơi bác Ba Phi ở. Thỉnh thoảng, bác vô thăm tụi tui và cung cấp nhu yếu phẩm. Có lúc thì mấy cây thuốc gò, mấy
nhỏ|phải|Một con ngựa sa mạc **Ngựa sa mạc Namib** là một loại ngựa đi hoang hiếm được tìm thấy tại sa mạc Namib của Namibia ở châu Phi. Nó có lẽ là đàn hoang dã
**Thái Nguyên** là một tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Bộ, Việt Nam. Trung tâm hành chính của tỉnh là phường Phan Đình Phùng, cách trung tâm Hà Nội khoảng 70 km. Năm 2025, hai tỉnh Thái
nhỏ|Trận Poitiers qua bức họa "Bataille de Poitiers en Octobre 732" của [[Charles de Steuben]] **Sơ kỳ Trung cổ** là một thời kỳ lịch sử của châu Âu kéo dài từ năm 600 tới khoảng
**Sân khấu kịch Idecaf** hay **Nhà hát kịch Idecaf** (tên giao dịch: **Công ty trách nhiệm hữu hạn Sân khấu và Nghệ thuật Thái Dương**) là một đơn vị chuyên tổ chức các chương trình
**_Lạc vào xứ Oz vĩ đại và quyền năng_** (tựa tiếng Anh: **_Oz the Great and Powerful_**) là một bộ phim phiêu lưu hài hước của Hoa Kỳ sản xuất năm 2013, đạo diễn bởi
**Táo tây**, còn gọi là **bôm** (phiên âm từ tiếng Pháp: _pomme_), là một loại quả ăn được từ **cây táo tây** (_Malus domestica_). Táo tây được trồng trên khắp thế giới và là loài
Những ghi chép đầu tiên về **lịch sử nước Pháp đã** xuất hiện từ thời đại đồ sắt. Ngày nay, nước Pháp chiếm phần lớn khu vực được người La Mã cổ đại gọi là
**_Anh chàng Hobbit - Đến rồi quay trở lại_** () là một tiểu thuyết hư cấu dành cho thiếu nhi của nhà văn J. R. R. Tolkien, xuất bản ngày 21 tháng 9 năm 1937.
**Báo hoa mai** (_Panthera pardus_), thường gọi tắt là **báo hoa**, (tiếng Anh: **Leopard**) là một trong năm loài mèo lớn thuộc chi _Panthera_ sinh sống ở châu Phi và châu Á. Chúng dài từ
nhỏ|phải|Một con [[ngựa hồng đang ăn cỏ khô, ngựa thuộc nhóm đại gia súc, chúng có nhu cầu thức ăn lớn, những con ngựa có khối lượng lớn thì cần lượng thức ăn nhiều hơn]]
Bác Ba Phi là một nhân vật trong văn học nhân gian. Ông là nhân vật chính trong những câu chuyện kể về cuộc sống sinh hoạt thường ngày nhưng được cường điệu quá đáng
**Ada Ciganlija** _(tiếng Serbia: Ада Циганлија)_ là một hòn đảo trên sông Sava ở Beograd, được biến thành một bán đảo nhân tạo. Tên này cũng được đặt cho toàn khu vực công viên và
**Đảo Phục Sinh** ( ; ) là một đảo và lãnh thổ đặc biệt của Chile nằm ở phần đông nam Thái Bình Dương, tại điểm cực đông nam của Tam giác Polynesia thuộc châu
**Maria Antonia của Áo** (tiếng Đức: _Maria Antonia von Österreich_; 2 tháng 11 năm 1755 – 16 tháng 10 năm 1793), nguyên là Nữ Đại công tước Áo, thường được biết đến với tên Pháp
thế=Thỏ|nhỏ|Thỏ trắng **Thỏ** là một loài động vật có vú nhỏ được xếp vào họ Leporidae thuộc bộ Lagomorpha, sinh sống ở nhiều nơi trên thế giới. Thỏ được phân loại thành bảy loại, điển
**Pháp** (; ), tên chính thức là **Cộng hòa Pháp** ( ) (), là một quốc gia có lãnh thổ chính nằm tại Tây Âu cùng một số vùng và lãnh thổ hải ngoại. Phần
**Hổ** hay còn gọi là **cọp**, **hùm** (và các tên gọi khác như **Ông ba mươi**, **kễnh**, **khái**, danh pháp khoa học: _Panthera tigris_) là một loài động vật có vú thuộc họ Mèo được
thumb|upright=1.5|_Thánh Giá Mathilde_, cây thánh giá nạm ngọc của Mathilde, Tu viện trưởng Essen (973-1011), bộc lộ nhiều đặc trưng trong nghệ thuật tạo hình Trung Cổ. **Thời kỳ Trung Cổ** (; hay còn gọi
**Trâu rừng châu Phi** (tên tiếng Anh: **African buffalo** hoặc **Cape buffalo** (trâu Cape), danh pháp hai phần: _Syncerus caffer_) là một loài lớn thuộc họ Trâu bò ở châu Phi. Loài trâu này không
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
**Báo đốm** (danh pháp khoa học: _Panthera onca_) là một trong năm loài lớn nhất của Họ Mèo bên cạnh sư tử, hổ, báo hoa mai và báo tuyết, và loài duy nhất trong số
**Sao** (tiếng Anh: _star_), **Ngôi sao**, **Vì sao** hay **Hằng tinh** (chữ Hán: 恒星) là một thiên thể plasma sáng, có khối lượng lớn được giữ bởi lực hấp dẫn. Sao gần Trái Đất nhất
**Tự nhiên** hay **thiên nhiên**, theo nghĩa rộng nhất, là thế giới hay vũ trụ mang tính vật chất. "Tự nhiên" nói đến các hiện tượng xảy ra trong thế giới vật chất, và cũng