Thái Thị Liên (4 tháng 8 năm 1918 – 31 tháng 1 năm 2023) là nghệ sĩ dương cầm người Việt Nam. Bà là một trong số nữ danh cầm đầu tiên của Việt Nam tiên phong đồng sáng lập Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, mẹ của nghệ sĩ nhân dân Đặng Thái Sơn và Trần Bạch Thu Hà, và là người thầy của nhiều nghệ sĩ dương cầm nổi tiếng.
Tuổi trẻ
Bà sinh 4 tháng 8 năm 1918 tại Chợ Lớn (nay thuộc Thành phố Hồ Chí Minh) trong một gia đình Công giáo giàu có; có 7 anh chị em. Chị gái là Thái Thị Lang, nhà soạn nhạc nữ đầu tiên của Việt Nam, nghệ sĩ piano Việt Nam đầu tiên tốt nghiệp Nhạc viện Paris và từng lưu diễn khắp thế giới. Anh trai là luật sư Thái Văn Lung hy sinh năm 1946 và tên ông được đặt cho một con đường giữa trung tâm TP Hồ Chí Minh. Các anh chị em trong gia đình đều được học đàn trước khi học chữ.
Bà ngoại là cụ Kha Vạng Lấm (cô ruột của cố bộ trưởng Kha Vạng Cân). Dòng họ Kha Vạn nổi tiếng tài danh và giàu có ở Nam Bộ.
Cha là kỹ sư Thái Văn Lân, một trong những kỹ sư điện đầu tiên của Việt Nam tốt nghiệp tại Pháp. Ông làm việc ở Công ty Điện lực Đông Pháp, mang quốc tịch Pháp, với cái tên Alexis TVLân. Trong việc giáo dục con, ông tiếp thu nền giáo dục văn minh phương Tây, cụ thể là nền văn minh Pháp. Thái Văn Lân rất thích tranh của Picasso, khuyến khích các con đọc sách, chơi đàn, vẽ và tạo mọi điều kiện để các con phát triển toàn diện.
Từ năm lên 4, bà Thái Thị Liên bắt đầu được các nữ tu trong trường dòng dạy đàn dương cầm. Sau 1946, bà sang Pháp để du học và thi đỗ vào Nhạc viện Paris.
Gia đình
Sau khi chiến tranh bùng nổ giữa Việt Nam và Pháp, bà qua Pháp học tập. Bà đã xin gia nhập vào Liên đoàn Phụ nữ Dân chủ thế giới. Từ đó gặp gỡ và kết hôn với ông Trần Ngọc Danh, lúc đó là Trưởng phái đoàn đại diện của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, em ruột Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Trần Phú. Năm 1948, bà và chồng chuyển đến sống tại Praha (Tiệp Khắc, nay thuộc Czech). Bà theo học và trở thành một trong những người Việt Nam đầu tiên có bằng đại học tại Nhạc viện Praha.
Sau khi người chồng đầu qua đời tại chiến khu Việt Bắc, bà tái hôn với nhà thơ Đặng Đình Hưng. Năm 1958, chồng bà bị liên quan đến Phong trào Nhân Văn - Giai Phẩm trong lúc bà mang thai con thứ ba, Đặng Thái Sơn, gia đình bà đã rơi vào hoàn cảnh rất cực khổ. Bà đã phải vất vả một mình nuôi dạy 3 người con và người con riêng của chồng – Đặng Hồng Quang. Sau này cả Trần Bạch Thu Hà, Đặng Thái Sơn và Đặng Hồng Quang đều trở thành nghệ sĩ piano. Trần Bạch Thu Hà là giáo sư, nhà giáo nhân dân, nghệ sĩ nhân dân, nguyên giám đốc Nhạc viện Hà Nội. Người con thứ hai, Trần Thanh Bình là kiến trúc sư đầu ngành và hiện là Viện trưởng Viện Nghiên cứu thiết kế trường học của Bộ Giáo dục Đào tạo Việt Nam. Đặng Hồng Quang (con riêng của chồng) nhiều năm là Chủ nhiệm khoa Piano tại Nhạc viện thành phố Hồ Chí Minh. Đặng Thái Sơn đã đạt giải nhất cuộc thi piano quốc tế Chopin và trở thành nghệ sĩ dương cầm nổi tiếng ở cả trong lẫn ngoài nước.
Sự nghiệp
Năm 1951, sau khi sinh con gái đầu lòng Thu Hà (1949), bà ôm con bay từ Tiệp Khắc đến Bắc Kinh, rồi theo đường bí mật trở về Việt Nam đang trong giai đoạn kháng chiến ác liệt. Dù phải bỏ lại quần áo, đồ dùng, nhưng sách nhạc thì bà nhất định phải mang theo. Gia tài ấy chẳng may bị mất hết trong lúc chạy bom, may còn giữ lại được tấm bằng tốt nghiệp Nhạc viện. Ngày lánh tạm nhà dân, đêm địu con cuốc bộ xuyên rừng với hai bàn chân trần sưng tấy, sau hai tuần bà mới về tới ATK (an toàn khu) với người chồng đang bệnh nặng.
Bà dịch lời những bài hát kháng chiến sang tiếng Pháp để tuyên truyền địch vận, hát cho bọn trẻ nghe ở lớp học chữ do bà mở trong làng, dạy ký xướng âm cho các đoàn văn nghệ, đôi khi chỉ huy dàn hợp xướng. Ông Trần Ngọc Danh bị ho lao mà chết trong rừng trong lúc bà mang thai người con thứ hai là Trần Thanh Bình. Bà chính thức hoạt động âm nhạc từ khi tham gia Đoàn Ca Múa nhân dân Trung ương, là nơi bà gặp người chồng sau này, chính trị viên của Đoàn, nhà thơ, nhạc sĩ Đặng Đình Hưng.
Sau ngày hoà bình lập lại ở miền Bắc, bà cùng Đội Hợp xướng Hòa Bình do nhạc sĩ Lưu Hữu Phước dẫn đầu đã sang Thượng Hải – Trung Quốc thu thanh những đĩa nhạc đầu tiên của Việt Nam. Chương trình còn thiếu dân ca Nam Bộ, thế là bài hát Ru con Nam Bộ kết hợp từ Lý giao duyên còn đọng trong ký ức của bà và Lý bốn mùa mà nhạc sĩ Lưu Hữu Phước còn nhớ được ghi âm với tiếng hát của ca sĩ Thương Huyền trên phần đệm piano của nghệ sĩ Thái Thị Liên. Sau này bà đã soạn lại cho piano độc tấu, đưa vào giáo trình của Trường nhạc.
Năm 1955, bà cùng với Tạ Phước, Lê Yên, Tô Vũ, Vũ Tuấn Đức, Doãn Mẫn, Lều Thọ Hợp là 7 người có công lập nên Trường Âm nhạc Việt Nam (sau này là Nhạc viện Hà Nội). Bà tập hợp được một số cô giáo dạy đàn nghiệp dư tại Hà Nội lúc bấy giờ: bà Vượng, bà Nghĩa, bà Mai, bà Minh Thu, bà Lê Liên…, rồi bồi dưỡng thêm về chuyên môn cho các bà trong gần một năm trời. Đội ngũ giảng viên piano đầu tiên còn có bà Vũ Thị Hiển (thân mẫu của nghệ sĩ piano Tôn Nữ Nguyệt Minh) từng học luật tại Pháp nhưng cũng là một tay đàn amateur có tiếng ở Hà Nội thời đó.
Bà cũng dành thời gian biên soạn giáo trình sơ cấp piano và giáo trình này được tái bản khá nhiều lần. Bà trở thành chủ nhiệm khoa piano đầu tiên của Nhạc viện và giữ cương vị này cho đến năm 1976 thì chuyển vào trong nhạc viện Sài Gòn dạy tư. Bà cũng là một trong những nghệ sĩ đầu tiên về công tác tại Đoàn Ca múa Nhân dân Trung ương (tiền thân của Nhà hát ca múa nhạc Việt Nam).
Thái Thị Liên là người đã dạy dỗ nhiều nghệ sĩ, nhạc sĩ nổi tiếng, và được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú đợt đầu tiên và Nhà giáo nhân dân, bà còn nhận Huân chương Lao động hạng Nhất.
Từ đầu năm 1981, Thái Thị Liên đã xin nghỉ ở Nhạc viện Hà Nội để được đi cùng hỗ trợ con trai Đặng Thái Sơn tiếp tục sự nghiệp âm nhạc khắp thế giới. Bà làm đủ công việc hỗ trợ cho con như thư ký, đánh máy, tốc ký và cả công việc nội trợ. Thái Thị Liên chỉ bớt chăm sóc con đi khi bà bước qua tuổi 90.
Bà nhập quốc tịch Canada từ năm 1995 nhưng đã trở về sống tại Hà Nội. Từ trước Tết Nguyên đán Quý Mão năm 2023, sức khoẻ của bà đã yếu đi nhiều, bà qua đời vào sáng ngày 31 tháng 1 năm 2023, hưởng thọ 104 tuổi.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thái Thị Liên** (4 tháng 8 năm 1918 – 31 tháng 1 năm 2023) là nghệ sĩ dương cầm người Việt Nam. Bà là một trong số nữ danh cầm đầu tiên của Việt Nam
**Thái Thị Hoa** (sinh ngày 02 tháng 06 năm 1994) là một doanh nhân và hoa hậu người Việt Nam. Cô đại diện Việt Nam tham gia Hoa hậu Trái Đất 2020. ## Tiểu sử
**Tỉnh tự trị Do Thái** (, _Yevreyskaya avtonomnaya oblast_; , _yidishe avtonome gegnt_) là một chủ thể liên bang của Nga (một tỉnh tự trị) nằm ở Viễn Đông Nga, giáp với vùng Khabarovsk và
**Đặng Thái Sơn** (sinh ngày 2 tháng 7 năm 1958) là một nam nghệ sĩ dương cầm người Việt Nam. Ông nổi danh sau khi đoạt giải nhất cuộc thi piano quốc tế Frédéric Chopin
**Thái Thị Huyên** (1866 - 1936) là vợ chính của nhà chí sĩ Phan Bội Châu. Qua lời kể chuyện của Phan Bội Châu, bà có thể được xem là biểu tượng của _thế hệ
**Nguyễn Thị Liên Hằng** (tên tiếng Anh: ****; sinh năm 1974) là một nhà sử học người Mỹ gốc Việt chuyên về đề tài Chiến tranh Lạnh, Chiến tranh Việt Nam và Quan hệ ngoại
**Phạm Thị Liên** (chữ Hán: 范氏蓮; 1758 - 1791), còn gọi **Phạm Chính hậu** (范正后), lại có tên **Ngọc Dẫy** (玉𧿆), là hoàng hậu nhà Tây Sơn, vợ cũ của Quang Trung hoàng đế Nguyễn
**Hiếu Khâm Hiển Hoàng hậu**; (chữ Hán: 孝欽顯皇后; ; ; trước đây La Mã hóa là **Từ Hi Thái hậu T'zu-hsi**; 29 tháng 11 năm 1835 – 15 tháng 11 năm 1908), thường được gọi
nhỏ|[[Ze'ev Jabotinsky]] **Chủ nghĩa phục quốc Do Thái xét lại** (tiếng Hebrew: ציונות רוויזיוניסטית) hay **Chủ nghĩa Zion xét lại** là một phong trào trong Chủ nghĩa phục quốc Do Thái do Ze'ev Jabotinsky khởi
**Thái Bình** là một tỉnh cũ ven biển thuộc vùng đồng bằng sông Hồng. Theo quy hoạch phát triển kinh tế, Thái Bình thuộc vùng duyên hải Bắc Bộ. Theo cuộc Tổng điều tra dân
**Thái Nguyên** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Thái Nguyên, nằm bên bờ sông Cầu, là một trong những thành phố lớn ở miền Bắc Việt Nam. Thành phố Thái Nguyên là trung
**Hiếu Trinh Hiển Hoàng hậu** (chữ Hán: 孝貞顯皇后; ; 12 tháng 8, năm 1837 – 8 tháng 4, năm 1881), được biết đến như **Từ An Hoàng thái hậu** (慈安皇太后) hoặc **Đông Thái hậu** (東太后),
**Điện ảnh Thái Lan** khởi nguồn từ nền điện ảnh những ngày đầu, khi chuyến viếng thăm đến Bern, Thụy Sĩ của vua Chulalongkorn vào năm 1897 được François-Henri Lavancy-Clarke ghi hình lại. Bộ phim
thumb|Người Do Thái đi [[lính Mỹ phục vụ cho tổ quốc Hoa Kỳ]] **Người Mỹ gốc Do Thái**, hoặc người **Do Thái Hoa Kỳ** (tiếng Anh: _American Jews_ hay _Jewish Americans_), (Tiếng Do Thái: יהודי
[[Tập tin:Abortion Laws.svg|thumb| **Ghi chú**: Trong một số quốc gia hoặc vùng lãnh thổ, các luật phá thai chịu ảnh hưởng của một số luật, quy định, pháp lý hoặc quyết định tư pháp khác.
**Người Do Thái** ( ISO 259-3 , phát âm ) là sắc tộc tôn giáo và là dân tộc có nguồn gốc từ người Israel cổ đại, còn gọi là người Hebrew, trong lịch sử
nhỏ|Tòa nhà hành chính của Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan hiện nay **Sở giao dịch chứng khoán Thái Lan** (tiếng Thái: ตลาดหลักทรัพย์ แห่ง ประเทศไทย), hoặc **SET**, là sàn giao dịch chứng khoán lớn
**Thai nghén** (La tinh: _graviditas_) là việc mang một hay nhiều con, được gọi là một bào thai hay phôi thai, bên trong tử cung của một phụ nữ. Trong một lần thai nghén, có
thumb|Những thùng chất thải phóng xạ [[Chất thải cấp thấp|cấp thấp của TINT]] **Chất thải phóng xạ** là chất thải chứa vật liệu phóng xạ. Chất thải phóng xạ thường là sản phẩm phụ của
**Xử lý nước thải** (hoặc **xử lý nước thải sinh hoạt**, **xử lý nước thải đô thị**) là một loại **xử lý nước thải** nhằm loại bỏ chất ô nhiễm từ nước thải để tạo
**Hiếu Trang Văn Hoàng hậu** (chữ Hán: 孝莊文皇后; ; 28 tháng 3, 1613 - 27 tháng 1, 1688), thường được gọi là **Hiếu Trang Thái hậu** (孝莊太后), **Chiêu Thánh Thái hậu** (昭聖太后) hoặc **Hiếu Trang
nhỏ|phải|Họa phẩm về Tổ phụ Abraham chuẩn bị hiến tế Isaac, theo Kinh thánh Do Thái thì Abraham là tổ phụ của người Do Thái cổ **Lịch sử Do Thái** (_Jewish history_) là lịch sử
**Liên Xô** hay **Liên bang Xô viết**, tên chính thức là **Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết**, là một cựu quốc gia nằm ở phía bắc lục địa Á-Âu, tồn tại
Đặc trưng giai đoạn này của Liên xô là sự lãnh đạo của **Joseph Stalin**, người đang tìm cách tái định hình xã hội Xô viết với nền kinh tế kế hoạch nhiều tham vọng,
phải|nhỏ|Thùng rác xanh tại [[Berkshire, Anh]] **Quản lý chất thải** (tiếng Anh: _Waste management_) là việc thu gom, vận chuyển, xử lý, tái chế, loại bỏ hay thẩm tra các vật liệu chất thải. Quản
Serum Nhau Thai Fracora Placenta Nhật Bản (Mẫu Mới Nhất)THÔNG TIN CƠ BẢN SERUM NHAU THAI FRACORA PLACENTAThương hiệu: Fracora, Nhật BảnDung tích: 15ml, 30mlCÔNG DỤNG CỦA SERUM NHAU THAI FRACORA PLACENTAThông báo với cả
**Liên hoan phim quốc tế Hà Nội** (Tiếng Anh: **Hanoi International Film Festival**, viết tắt là **HANIFF**), tên cũ là **Liên hoan phim quốc tế Việt Nam** (Tiếng Anh: **Vietnam International Film Festival**, viết tắt
**Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Thị Minh Khai** (Tên cũ: **Trường nữ Gia Long**, **Trường nữ sinh Áo Tím**; tên khác: **Miki**) là một trường trung học phổ thông công lập ở Thành phố
**Bùi Thị Nhạn** (chữ Hán: 裴氏雁, ?- 1802), cũng gọi **Bùi Kế hậu** (裴繼后), được tấn phong làm Chính cung Hoàng hậu của Quang Trung Hoàng đế Nguyễn Huệ sau khi người vợ cả là
**Khởi nghĩa Thái Nguyên** hay **Binh biến Thái Nguyên** là tên gọi cuộc nổi dậy ở tỉnh lỵ Thái Nguyên vào năm 1917 do Trịnh Văn Cấn chỉ huy, chống lại chính quyền Bảo hộ
nhỏ|phải|Trẻ em Do Thái được khuyến khích đọc sách, trân quý sách nhỏ|phải|Người Do Thái có văn hóa đọc sách, coi trọng tiền bạc, làm giàu, vốn là bí quyết [[thành công]] **Văn hóa Do
nhỏ|phải|Một con cua được thiết kế từ các loại chất thải và rác thải trên bãi biển Một thùng rác tại [[Seattle, Mỹ]] **Chất thải** là những vật và chất mà người dùng không còn
**Đầu thai** (**tái hóa thân**, **tái hiện thân**, **chuyển kiếp** hay **tái sinh**) là một niềm tin được tìm thấy trong các triết lý tôn giáo lớn của Ấn Độ, bao gồm Ấn Độ giáo,
thumb|Barney Frank - Nghị sĩ đảng Dân Chủ của Hạ viện Hoa Kỳ **Danh sách người Do Thái đồng tính luyến ái**. Những người trong danh sách này đều là người Do Thái (là người
**Lưu Thái công** (chữ Hán: 劉太公; 277/271 TCN - 197 TCN), được biết đến là cha của Hán Cao Tổ Lưu Bang - người thành lập nên triều đại nhà Hán. Đồng thời, ông là
**Hiến Từ Tuyên Thánh Hoàng hậu** (chữ Hán: 憲慈宣聖皇后, 1299 - 14 tháng 12, 1369), còn hay gọi là **Hiến Từ Hoàng thái hậu** (憲慈皇太后), sách Khâm định chép **Huệ Từ Thái hậu** (惠慈太后), là
**Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển** (tiếng Anh: _United Nations Convention on Law of the Sea_ - UNCLOS), cũng gọi là **Công ước Luật biển** hay cũng được những người chống đối nó
**Hội đồng Cơ mật Thái Lan** là cơ quan cố vấn cho Quốc vương của Thái Lan. Theo Hiến pháp quy định Hội đồng không quá 18 thành viên. Chủ tịch Hội đồng hiện nay
Kem body Erina ngọc trai thailand hàng chuẩn thái ( ko phải hàng gia công nha bà con ) - Kem dạng đặc, chất kem cao cấp cam kết ko nhờn rít, ko bết, ko
nhỏ|phải|Tượng gấu đấu bò trước [[Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh, nếu các bức tượng khác thường khắc họa cảnh hai con vật đang chuẩn bị chiến đấu thì bức tượng
**Phân biệt chủng tộc ở Thái Lan** là một vấn đề phổ biến nhưng ít được thảo luận với các vấn đề đang diễn ra bao gồm chính sách của chính phủ đối với các
thumb|Một người Do Thái truyền thống sùng đạo thumb|Một ca sĩ người Do Thái **Người Do Thái, dân được Chúa chọn** hoặc **Người Do Thái, dân tuyển chọn của Chúa** (Tiếng Anh: Jews as the
**Chiến tranh biên giới Lào – Thái Lan** là một cuộc chạm trán biên giới ngắn với quân đội Lào và quân đội Thái Lan từ tháng 12 năm 1987 đến tháng 2 năm 1988.
**Lịch sử Thái Lan** bắt đầu từ những người Thái di cư vào khu vực Thái Lan hiện nay trong thiên niên kỷ thứ nhất. Người Thái thành lập những quốc gia riêng của họ.
**Người Việt tại Thái Lan** là những nhóm dân người Việt cư ngụ tại Thái Lan. Người Việt có mặt tại Thái Lan ít ra từ thế kỷ 18 qua nhiều đợt di cư từ
phải|Vòng phía bắc trên Quốc lộ 1285 từ [[Mae Hong Son được dựa trên mạng lưới đường ban đầu được xây dựng vào năm 1943 để kết nối _Saharat Thai Doem_ với phần còn lại
**Bóng bầu dục liên hiệp** (), **bóng bầu dục 15 người** (), hay chỉ đơn giản là **bóng bầu dục** (_rugby_), là một môn thể thao đồng đội cho phép va chạm có nguồn gốc
**Hệ thống sông Thái Bình** là hệ thống các sông có hoạt động gắn với sông Thái Bình, gồm các phụ lưu và chi lưu của nó. Các phụ lưu chính gồm sông Cầu, sông
**Liên đại Nguyên Sinh** (**Proterozoic**, ) là một liên đại địa chất bao gồm một thời kỳ trước khi có sự phổ biến đầu tiên của sự sống phức tạp trên Trái Đất. Liên đại
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:George_F._Kennan_1947.jpg|nhỏ|[[George F. Kennan vào năm 1947, cùng năm tạp chí _Foreign Affairs_ đăng bài viết "Lí giải hành vi Liên Xô" của ông dưới bút danh "X".]] "**Lí giải hành vi Liên Xô**" (tiếng Anh: