Thạch tướng quân còn gọi là Thạch Linh thần tướng, Thạch tướng Đại Vương, Chuyển Hùng Thạch Tướng Đại Vương… là vị tướng thần được sinh ra từ đá mẹ (có sách nói là từ rồng đá). Truyền thuyết về Thạch Linh thần tướng được hình thành từ tín ngưỡng thờ đá của nhân dân. Thạch Tướng Quân từ khi sinh ra, lớn lên, lập chiến công cho đến lúc hóa thân đều gắn liền với tục hiệu, tước phong, tên gọi liên quan đến yếu tố đá. Ao miếu nơi Thạch tướng quân được sinh ra và Đền Thượng trên núi Bổ Đà nơi Thạch tướng quân hóa về trời thuộc di tích quốc gia đặc biệt chùa Bổ Đà.
Truyền thuyết
Truyền thuyết về Thạch Linh thần tướng đã được văn bản hóa sớm nhất trong sách Bắc Ninh địa dư chí của Đỗ Trọng Vĩ (thế kỷ XIX), sau đó là Bắc Ninh toàn tỉnh dư địa chí; Truyện dân gian vùng Quan họ - Bà Chúa Kho, thần tích xã Thượng Lát…Truyền thuyết kể rằng: Có một người trưởng giả là Nguyễn Hòa cùng vợ là Cao Thị Huyền ở trên một khu đất rộng rãi, trong khu đất có một cái ao, giữa ao có một tảng đá to như bàn cờ; xung quanh khu đất có nhiều núi đá cao, trên có thông reo, có rồng đá, voi đá, ngựa đá, rùa đá, cờ đá hướng chầu. Nguyễn Hòa tuổi đã ngoài 60, vợ cũng quá 50 tuổi mà vẫn chưa có một mụn con nối dõi.
Một hôm vừa ra tới bàn đá, chợt thấy một con rắn hoa dài hơn 10 trượng, vây đủ màu sắc, đang bò quanh co trên bàn đá, trông thấy người thì trườn xuống nước biến mất. Đêm hôm ấy, mưa to gió lớn, sấm sét ầm ầm, trong ao hình như có tiếng người nói, cười, đàn hát. Nguyễn Hòa nấp xem, thấy phiến đá trong ao có mây che ngũ sắc, khí nổi lạ lùng, trên trời tiên nữ ca ngâm, nhã nhạc réo rắt…Sáng hôm sau là vào ngày mùng 10 tháng Giêng, Nguyễn Hòa thấy phiến đá trong ao tự nhiên tan ra thành ba mảnh, xuất hiện một trang nam tử, tướng mạo đường đường, phong tư lẫm liệt. Nguyễn Hòa thấy kì lạ bèn ôm lấy đem về nhà nuôi và đặt tên là Thạch Tướng… Đến năm 7 tuổi, Thạch Tướng cao hơn 10 trượng, thế đủ lay non lấp biển (có sách chép 7 tuổi vẫn không đứng dậy).
Thời bấy giờ, vua sao nhãng việc trị dân, bảo vệ nước, ngày tháng đam mê tửu sắc, biếng việc biên phòng, nhân thế mà giặc Man nổi lên, vua lấy làm lo lắng, hạ chiếu vời bách quan đại hội, thiết lập đàn chay, khấn cầu trời đất giúp việc trừ giặc. Được 21 ngày, vào ngày mồng 10 tháng 8, tự nhiên mây đen kéo phủ, đàn tràng tối tăm mờ mịt, rồi gió mưa, sấm, sét nổi lên. Một lúc sau trời quang, mây tạnh, trong đàn tỏ sáng, thấy một lá cờ trắng ở trên đàn, cờ có hàng chữ:
Trên trời thượng đế báo nhà vua
Đánh giặc tan tành tựa gió mưa
Tìm đến Bắc Hà, Yên Việt xứ
Chuyển Hùng Thạch Tướng đánh không thua!
Hôm ấy vua truyền một quan đình thần cùng 12 người sá nhân tay cầm cờ Thiên hoàng tìm đến đất Yên Việt… Nguyễn Hòa ra xem thì thấy một lá cờ lệnh có tên Thạch Tướng, vào nhà bảo với con. Thạch Tướng truyền mời sứ giả vào và nói rằng: "Về tâu vua làm cho ta một con voi đá cao 10 trượng, kiếm đá, và trao cả cờ Thiên đế cho ta thì giặc Man sẽ bình".
Giữa ngày 13 tháng 8, nhà vua đến vùng Tiên Lát mời Thạch Tướng Quân ra trận giết giặc, phái một nàng công chúa có húy danh là Thanh Bình đi cùng và giao cho việc trông coi lương thực tại trại Cung, nhân dân lập đình để vua ngự (nay vẫn gọi là đình Ngự)… Thạch Tướng tâu rằng: "Quyền hành chốn nhạc phủ, tước mệnh nơi thiên đình, trời sai xuống giúp bệ hạ trừ Man khấu, đã có chức của thiên đình, đâu giám phiền bệ hạ hậu bào…" Nói xong, Thạch Tướng nhảy lên voi, tay cầm cờ lệnh, quân quyền theo sau ầm ầm như nước chảy, thác reo, thẳng đường tiến lên Hưng Hóa, Tuyên Quang, Cao Bằng… một trận quét sạch loài thảo khấu, thiên hạ lại được thái bình.
Bình giặc xong, vào ngày 12 tháng 9 Thạch Tướng về lại trang Tiên Lát chào cha mẹ nuôi rồi lên đỉnh núi Phượng Hoàng (núi Bổ Đà, xã Tiên Sơn) hóa về trời. Vua bèn truyền trăm quân đến nơi Thạch Tướng hóa ở Tiên Lát để hành lễ, rồi sai lập đền ngay nơi Ngài hoá (gồm đền Trung nằm ở lưng chừng núi, Đền Thượng nằm trên đỉnh ngọn núi) để hương khói thờ phụng, lại cho cấp tự điền làm hương hỏa cúng tế và ban y mạo cùng bao phong mỹ tự: Chuyển Hùng Thạch Tướng Đại Vương. Vua cho triệu vợ chồng Nguyễn Hòa về Phong Châu thành, quốc triều phụng dưỡng được 3 năm tròn, hai vợ chồng đều hóa vào ngày mùng 10 tháng 11 được nhân dân xây nhà mẫu trên khu đất mà hai vợ chồng từng ở để thờ cúng.
Theo truyền thuyết thì Thạch Tướng Quân được rắn thần thụ thai vào đá mà sinh ra. Tảng đá tách ra làm ba trong ao được nhân dân gọi là đá mẹ, lập miếu thờ gọi là đền Hạ. Trên đỉnh phiến đá lớn nhất xây một ngôi miếu nhỏ để thờ Thạch Tướng Đại Vương. Ao có đá mẹ được gọi là Ao Miếu hay Ao Thánh (Thánh Trì), ao Thạch Long. Sau khi công chúa Thanh Bình mất, dân làng lập đền thờ trên núi, gọi là đền Bà Chúa Kho.
Nhận xét
Cao Huy Đỉnh trong quyển Người anh hùng làng Gióng đã nên ra một số dị bản truyện Thánh Gióng trong đó có dị bản Thạch tướng quân. Còn Nguyễn Huy Bỉnh trong bài Truyền thuyết Thạch Tướng Quân trong mối quan hệ với tín ngưỡng thờ đá cho rằng,mặc dù truyền thuyết Thánh Gióng và truyền thuyết Thạch Tướng Quân có sự ảnh hưởng và tác động đến nhau, nhưng về cơ bản đây là hai truyền thuyết riêng biệt chứ không phải là dị bản của nhau, tác giả nhận xét:
Thạch Tướng Quân trong truyền thuyết là một nhiên thần mang hình dáng của vị thần đá …Trong đời sống tâm linh của người dân Tiên Lát, truyền thuyết Thạch Tướng Quân đã tồn tại các bản kể khác nhau qua nhiều thế hệ người dân. Đây là cơ sở cho phép khẳng định rằng, truyền thuyết này đã được lưu truyền phổ biến trong chiều dài lịch sử; và gắn với truyền thuyết là sự ngưỡng vọng, niềm tin của biết bao thế hệ người dân nơi đây về một vị thần quyền phép nhiệm mầu. Trong ký ức dân gian, nhân vật Thạch Tướng Quân được tôn thờ ở các khía cạnh khác nhau: Thứ nhất là vị tướng có tài năng và sức mạnh đặc biệt; thứ hai là vị tướng lập chiến công kỳ vỹ giúp nhà vua đánh thắng giặc Man; thứ ba là vị thần bảo hộ cho dân làng Tiên Lát. Chính những khía cạnh được tôn vinh này đã làm cho hình tượng nhân vật Thạch Tướng Quân in khắc vào trí tưởng tượng của nhân dân và có một sức sống lâu bền trong đời sống văn hóa tâm linh của cộng đồng cư dân.
Một điều đáng chú ý là khi so sánh giữa kết cấu truyền thuyết Thạch Tướng Quân và kết cấu truyền thuyết Thánh Gióng có một số motif trùng hợp nhau như về sự ra đời, cả hai nhân vật đều sinh ra do thụ thai thần kỳ và sinh nở thần kỳ; về sự trưởng thành, cả hai đều nhiều tuổi rồi mà vẫn chưa biết nói năng, chỉ suốt ngày nằm một chỗ, đến khi có sứ giả của nhà vua đi tìm người tài giết giặc thì mới vùng dậy, cất tiếng nói và trở thành một vị thiên tướng thời Hùng Vương, rồi xin nhà vua ban cho vũ khí để đi đánh giặc; về việc lập chiến công phi thường thì truyền thuyết kể rằng cả hai vị thiên tướng đều quét sạch giặc, giúp đất nước được bình yên; về sự hóa thân nhân vật, cả hai truyền thuyết đều có chi tiết kể, sau khi chiến thắng quân giặc nhân vật Thánh Gióng và Thạch Tướng Quân cùng lên đỉnh núi mà bay về trời. Nếu căn cứ vào việc đối chiếu thời điểm ra đời của văn bản thì truyền thuyết Thạch Tướng Quân xuất hiện muộn hơn khoảng 500 năm so với truyền thuyết Thánh Gióng. Như vậy, dựa trên cả phương diện đồng đại và lịch đại thì giả thiết bước đầu của chúng tôi là các motif trong truyền thuyết Thánh Gióng đã tác động, ảnh hưởng đến truyền thuyết Thạch Tướng Quân. Đó chính là quy luật lan tỏa và tiếp thu văn hóa đã từng diễn ra phổ biến đối với các hiện tượng văn hóa tồn tại trên các địa bàn gần gũi nhau…Mặc dù truyền thuyết Thánh Gióng và truyền thuyết Thạch Tướng Quân có sự ảnh hưởng và tác động đến nhau, nhưng về cơ bản đây là hai truyền thuyết riêng biệt chứ không phải là dị bản của nhau.
Khảo sát các sự kiện trong truyền thuyết và các nghi thức trong đời sống tín ngưỡng dân gian tại Tiên Lát cho thấy, truyền thuyết và tín ngưỡng thờ Thạch Tướng Quân còn có sự dung hợp yếu tố tôn giáo ngoại lai mà đậm đặc nhất là yếu tố Phật giáo, nó thể hiện qua việc xuất hiện các ngôi chùa tháp gắn liền với sự tích và sự thờ cúng vị thần, đặc biệt là việc dân làng đã mang tượng thờ Thạch Tướng Quân gửi ở chùa Bổ Đà để nghe giảng kinh Phật vì cho rằng, vị thần này vô cùng dũng mãnh và hung dữ nên cần phải được cảm hóa. Hành động ấy chính là sự phối thờ giữa thần và Phật. Các lớp văn hóa Phật giáo tuy xuất hiện muộn hơn nhưng đã lưu lại dấu ấn rất đậm trong tín ngưỡng thờ Thạch Tướng Quân, bởi nó có nhiều điểm phù hợp với điều kiện sống của cư dân bản địa, phù hợp với tâm lý của cộng đồng.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thạch tướng quân** còn gọi là **Thạch Linh thần tướng**, **Thạch tướng Đại Vương**, **Chuyển Hùng Thạch Tướng Đại Vương**… là vị tướng thần được sinh ra từ đá mẹ (có sách nói là từ
Đây là danh sách các trường hợp được cho là nhìn thấy vật thể bay không xác định hoặc UFO ở Iran. ## 1976 * Sự kiện UFO ở Tehran năm 1976 là vụ chứng
**Bảo quốc An dân Đại tướng quân** là bộ 3 khẩu thần công thời nhà Nguyễn được đúc năm Minh Mạng thứ hai (1821). Tháng 8 năm 2003, bộ súng này được phát hiện bởi
Đây là danh sách những trường hợp được cho là đã nhìn thấy vật thể bay không xác định hoặc UFO ở Nga: *Sự kiện Tunguska năm 1908, được coi là vụ nổ của một
**Triệu Khắc Thạch** (; sinh tháng 11 năm 1947) là Thượng tướng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (_PLA_). Ông từng giữ chức vụ Ủy viên Quân ủy Trung ương Trung Quốc, Chủ nhiệm
**Thạch Chính Lộ** (tiếng Trung giản thể: 方永祥, bính âm Hán ngữ: _Fāng Yǒngxiáng_, sinh tháng 8 năm 1966, người Hán) là tướng lĩnh Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc. Ông là Trung tướng
thumb|220x124px | right | Tượng Quan âm chùa Bút Tháp Chùa Bút Tháp (Bắc Ninh) có nhiều tượng cổ với giá trị thẩm mỹ cao, trong đó nổi bật nhất là **bức tượng Phật bà
**Lưu Tương** (劉湘, 1888–1938) là một lãnh chúa quân phiệt Tứ Xuyên trong thời kỳ quân phiệt Trung Quốc. ## Tiểu sử Lưu Tương sinh ngày 1 tháng 7 năm 1888, tại Đại Ấp, Tứ
Miếu Thạch thần tướng quân (石神將軍廟) còn gọi là **đình Trung Hậu** là miếu thờ hai vị tướng nhà Nguyễn là Nguyễn Văn Thành và Lê Văn Duyệt, được xây dựng vào thời Tự Đức
Chạm trổ [[Quan Âm tại Trung Quốc. Nhiều cánh tay của Bồ tát tượng trưng cho khả năng cứu giúp chúng sinh vô tận]] Tượng Quan Âm Cam lồ ở chùa Bổ Đà, Bắc Giang
**Thống tướng** là một danh xưng quân hàm sĩ quan cao cấp nhất trong quân đội của một số quốc gia, trên cả Đại tướng. Quân hàm này thường được xem là tương đương với
**đảo Tướng Quân Áo** (), thời Thanh còn gọi là đảo Thương (倉島) là một đảo thuộc hương Vọng An, huyện Bành Hồ, Đài Loan. Đảo này nằm ở phía đông đảo Vọng An, là
**Chu Văn Tường** (tiếng Trung giản thể: 朱文祥, bính âm Hán ngữ: _Zhū Wénxiáng_, sinh tháng 12 năm 1963, người Hán) là tướng lĩnh Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc. Ông là Trung tướng
**Vương Kiến Dân** (王建民; sinh tháng 11 năm 1951) là Trung tướng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (_PLA_). Ông từng giữ chức Phó Chính ủy Quân khu Lan Châu và Chính ủy Quân
**Nguyễn Hồng Sơn** (sinh năm 1962) là thầy thuốc nhân dân, tiến sĩ y khoa, nhạc sĩ Việt Nam. Ông là Thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam, giữ chức vụ Giám đốc Bệnh
**Tưởng Trung Chính** (; 31 tháng 10 năm 1887 – 5 tháng 4 năm 1975), tên chữ: **Giới Thạch** (介石) nên còn gọi là **Tưởng Giới Thạch**, tên khai sinh: **Thụy Nguyên** (瑞元) là một
là một tướng lĩnh thời Dân Quốc và là một trong số những nhà lãnh đạo của Quốc Dân Đảng. Ông được biết dưới biệt danh là "Tướng quân Kitô giáo" vì ông đã cải
**Tưởng Kinh Quốc** (; POJ: ChiúⁿKeng-kok; phương ngữ Thượng Hải/phương ngữ Ninh Bá: tɕiã.tɕiŋ.ko?) (27 tháng 4 năm 1910 - 13 tháng 1 năm 1988) là một nhà chính trị người Đài Loan. Ông đã
**Chu Siêu Thạch** (chữ Hán: 朱超石, 382 – 418) là tướng lãnh cuối đời Đông Tấn trong lịch sử Trung Quốc. ## Thân thế Siêu Thạch là người huyện Bái, quận Bái , được sanh
**Quân đội nhà Lý** là tổ chức quân đội của nhà Lý trong lịch sử Việt Nam, từ đầu thế kỷ 11 đến đầu thế kỷ 13. Hoạt động quân sự nhà Lý diễn ra
**Thời đại quân phiệt** là một giai đoạn trong lịch sử Trung Hoa Dân quốc khi quyền kiểm soát đất nước bị phân chia giữa các bè cánh quân sự cũ thuộc Quân đội Bắc
nhỏ|[[Tháp Tokyo (2021)]] **Quan hệ Đài Loan – Nhật Bản** có thể phân thành các giai đoạn: Trước năm 1895 khi Đài Loan thuộc quyền thống trị của chính quyền Minh Trịnh và Đại Thanh;
**Thạch Sùng** (chữ Hán: 石崇; 249-300) là quan nhà Tây Tấn trong lịch sử Trung Quốc, nổi tiếng là nhân vật xa hoa giàu có đương thời. ## Biết con không ai bằng cha Thạch
thumb|[[Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) gặp nhau tại Hamburg, Đức tháng 7 năm 2017.]] thumb|Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Trung Quốcthumb|Đại sứ quán
**Chu Linh Thạch** (chữ Hán: 朱龄石, 379 – 418) là tướng lãnh cuối đời Đông Tấn trong lịch sử Trung Quốc. ## Thiếu thời Linh Thạch là người huyện Bái, quận Bái , được sanh
thumb|Âm thanh của con Thạch Sùng. **Thạch sùng** (danh pháp khoa học: **_Hemidactylus frenatus_**) là loài bò sát bản địa Đông Nam Á. Chúng thường bò trên tường nhà để tìm thức ăn như nhện,
thumb|Thạch Hữu Tam**Thạch Hữu Tam** (chữ Hán: _石友三_, 1891－1940） là một tướng lãnh của Phùng Ngọc Tường. Về sau ông cùng Hàn Phúc Củ phản lại Phùng Ngọc Tường mà hàng Tưởng Giới Thạch, rồi
**Ô Thạch Nhị** (chữ Hán: 烏石二, nguyên danh là **Mạch Hữu Kim** 麥有金; 1765-1810) là một trong những hải tặc hùng mạnh nhất tại vùng biển giữa Đại Việt và Trung Hoa. Ông chống lại
**Trường Quân sự Hoàng Phố** (tiếng Hán phồn thể: 黃埔軍校; tiếng Hán giản thể: 黄埔军校; bính âm: _Huángpŭ Jūnxiào_; Hán Việt: _Hoàng Phố Quân hiệu_) là danh xưng thông dụng để chỉ học viện quân
**An quốc quân** () là một liên minh quân phiệt do Trương Tác Lâm đứng đầu, và là nhánh quân đội của Chính phủ Bắc Dương, Trung Hoa Dân Quốc. Lực lượng này được thành
**Quốc dân Cách mệnh Quân** (chữ Hán: _國民革命軍_), đôi khi gọi tắt là **Cách mệnh Quân** (_革命軍_) hay **Quốc Quân **(_國軍_), là lực lượng quân sự của Trung Quốc Quốc dân Đảng từ năm 1925
**Lịch sử quan hệ hai bờ eo biển Đài Loan** giới thiệu thay đổi về lịch sử quan hệ giữa hai bờ eo biển từ xưa đến nay. Các ghi chép sớm nhất trong lịch
**Quan Vũ** (, 158?–220), hay **Quan Công**, tự **Vân Trường** (雲長), là một vị tướng nổi tiếng thời kỳ cuối nhà Đông Hán và thời Tam Quốc ở Trung Quốc. Ông là người đã góp
**Phương diện quân** (tiếng Nga: _Военный фронт_, chữ Hán: _方面軍_) là tổ chức quân sự binh chủng hợp thành cấp chiến dịch chiến lược cao nhất trong quân đội Đế quốc Nga thời đại Sa
Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch là bệnh viện hạng I trực thuộc Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh. Theo Quyết định phân công công tác chỉ đạo tuyến trong lĩnh vực khám, chữa
**Trịnh Đình Thạch** (sinh năm 1965) là một tướng lĩnh trong Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Trung tướng, hiện là Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 5. ## Thân thế và
**Cờ tướng** còn gọi là **Cờ tướng Trung Quốc** (, Hán-Việt: Tượng kỳ, ) để phân biệt với cờ tướng Triều Tiên (janggi) và cờ tướng Nhật Bản (shogi), là một trò chơi board game
Phong cảnh cố đô nhìn từ núi Mã Yên Cửa Đông vào [[đền Vua Đinh Tiên Hoàng]] **Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư** là hệ thống các di tích về kinh đô Hoa
**Sĩ quan cấp tướng** hay **Tướng lĩnh**, là danh từ chung trong tiếng Việt để chỉ các sĩ quan mang nhóm cấp bậc quân hàm cao cấp nhất trong lực lượng vũ trang của nhiều
**Vương Chiêu Quân** (chữ Hán: 王昭君), cũng gọi **Minh phi** (明妃) hoặc **Minh Quân** (明君), là một nhân vật chính trị thời nhà Hán, nguyên là cung nhân của Hán Nguyên Đế, rồi trở thành
Dưới đây tường bày tuồng cải lương đã được chứng nhận trong trường kì lịch sử theo soạn giả và nhan đề. ## Bạch Mai *Anh hùng náo, hay Sở Vân cứu giá *Bao Công
**Khuất Duy Tiến** (27 tháng 2 năm 1931 – 23 tháng 11 năm 2024), bí danh Duy Tân, là một tướng lĩnh trong Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Trung tướng, nguyên Hiệu trưởng
**Thạch Thành** là một huyện miền núi nằm ở phía bắc tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. Huyện trải dài bên sườn tây nam của dãy núi Tam Điệp. ## Địa lý nhỏ|Một phần rừng đặc
**Đỗ Căn** (sinh năm 1962) là một sĩ quan cấp cao của Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Thượng tướng. Ông từng là Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân
**Tào Tiết** (chữ Hán: 曹節; ?-181) là hoạn quan nhà Đông Hán trong lịch sử Trung Quốc. Ông dự triều chính từ thời Hán Thuận Đế đến thời Hán Linh Đế. ## Sự nghiệp Tào
**Hóa thạch chỉ thị**, còn được gọi là **hóa thạch hướng dẫn** hay **hóa thạch chỉ mục**, là hóa thạch được sử dụng để xác định và đồng nhất các phân vị địa tầng trong
**Thượng tướng** (tiếng anh: _colonel general_) là quân hàm tướng lĩnh cao cấp trong các lực lượng vũ trang của Nga, Thụy Điển, Hungary, Ai Cập, Trung Quốc, Đài Loan, Triều Tiên và Việt Nam.
**Tể tướng** (chữ Hán: 宰相) là một chức quan cao nhất trong hệ thống quan chế của phong kiến Á Đông, sau vị vua đang trị vì. Chức nhiệm chính của Tể tướng là thay
**Lận Tương Như** (chữ Hán: 藺相如, ?-?), thường phiên âm là **Lạn Tương Như**, là chính khách nước Triệu thời Chiến Quốc trong lịch sử Trung Quốc, nổi tiếng là người giỏi ứng xử để
**Xung đột giành quyền kiểm soát tại Quần đảo Trường Sa 1988**, hay còn gọi là **Hải chiến Trường Sa** hoặc **Xung đột Trường Sa** là sự kiện xung đột tại khu vực quần đảo