Teotihuacan hay Teotihuacán (, ) là một thành bang cổ đại nằm trong Thung lũng Mexico, hiện thuộc bang Mexico, tọa lạc 40 km về phía đông bắc thành phố Mexico hiện đại. Teotihuacan được biết đến với những kim tự tháp hoành tráng, đại diện cho kiến trúc cổ đại Trung bộ Châu Mỹ. Nó là đô thị quan trọng và vĩ đại bậc nhất của Mexico thời kỳ tiền Colombus. Vào thời cực thịnh, tức trong khoảng nửa đầu thiên niên kỷ thứ nhất CN, Teotihuacan là thành bang rộng lớn nhất châu Mỹ đại lục, với dân số vào cỡ tầm 125.000 người hoặc hơn. Sau sự sụp đổ của Teotihuacan, văn minh Toltec của thành bang Tula thế chỗ nó và lan tầm ảnh hưởng khắp Mexico cho tới năm 1150.
Thành phố có diện tích 8 dặm Anh vuông; ước tính 80-90% dân số tại thung lũng Mexico an cư tại Teotihuacan. Ngoài các kim tự tháp, Teotihuacan còn có nhiều khu phức hợp hộ dân, Đại lộ của người chết và các bức phù điêu được bảo tồn tốt, rất quý giá đối với giới nhân chủng học. Thời xưa, thành Teotihuacan là nơi xuất khẩu công cụ bằng đá vỏ chai tốt nhất vùng Trung bộ Châu Mỹ. Nó được thành lập vào khoảng năm 100 TCN và được xây dựng liên tiếp cho đến khoảng năm 250 CN. Teotihuacan tồn tại tiếp cho đến khoảng giữa thế kỷ VII và VIII CN. Bởi một lý do chưa rõ ràng, các khu di tích chính của thành bang bị cướp phá và thiêu rụi có hệ thống vào khoảng năm 550 CN, rất có thể một cuộc chiến tranh đã xảy ra.
Giới chuyên gia suy đoán rằng Teotihuacan có lẽ từng là một đế quốc tập quyền. Tầm ảnh hưởng của nó có thể thấy khắp Trung bộ châu Mỹ; bằng chứng về sự hiện diện của người Teotihuacan đã được phát hiện tại nhiều di chỉ ở tận Veracruz và vùng văn minh Maya. Người Aztec khi nhìn thấy những tàn tích tráng lệ này, đã tự nhận mình có chung dòng máu và tiếp thu nhiều khía cạnh văn hóa của người Teotihuacan. Sắc tộc của thành bang này là một chủ đề chưa có lời giải. Họ có lẽ là một dân tộc Nahua hoặc Otomi hoặc Totonac. Nhiều học giả cho rằng Teotihuacan là một thành bang đa sắc tộc vì văn hóa của họ gần giống, hoặc có sự liên kết với văn hóa của người Maya/các dân tộc nói tiếng Oto-Pamean.
Di chỉ khảo cổ này nằm ở thành phố trực thuộc trung ương San Juan Teotihuacán trực thuộc bang México, cách thành phố Mexico tầm 40 km về phía đông bắc. Khu vực này có tổng diện tích bề mặt là 83 km vuông và được UNESCO công nhận là Di sản thế giới năm 1987. Đây là di chỉ khảo cổ thu hút lượng khách đông nhất của Mexico, 4.185.017 khách chỉ trong năm 2017.
Tên gọi
Cái tên Teōtīhuacān được đặt bởi người Aztec nói tiếng Nahuatl nhiều thế kỷ sau khi thành bang này đã sụp đổ vào năm 550 CN. Cái tên này có nghĩa là "nơi sinh ra của các vị thần" phản ánh huyền sử sáng tạo Nahua được cho là diễn ra ở Teotihuacan. Học giả Nahuatl tên là Thelma D. Sullivan giải nghĩa địa danh là "nơi của những người sở hữu con đường của các vị thần." Sở dĩ có tên gọi đó là bởi người Aztec tin rằng các vị thần đã tạo ra vũ trụ tại nơi đây. Cả lối phát âm tiếng Nahuatl và lối phát âm [te.otiwaˈkan] tiếng Tây Ban Nha đều được sử dụng, và cả hai lối chính tả đều xuất hiện trong bài viết này. Trên các bia khắc chữ tượng hình ở vùng Maya xa xôi, họ gọi thành Teotihuacan với cái tên là puh tức là "nơi có nhiều lau sậy". Cái tên thực sự của thành bang này tới nay vẫn là một ẩn số.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Teotihuacan** hay **Teotihuacán** (, ) là một thành bang cổ đại nằm trong Thung lũng Mexico, hiện thuộc bang Mexico, tọa lạc 40 km về phía đông bắc thành phố Mexico hiện đại. Teotihuacan được biết
**Teotihuacán** là một đô thị thuộc bang México, México. Năm 2005, dân số của đô thị này là 46779 người.
phải|thumb|Kim tự tháp Mặt Trời nhìn từ xa **Kim tự tháp Mặt trời** đã được dựng lên cách đây gần 2.000 năm như một đài tưởng niệm, một nơi để tôn thờ những vị thần
BỘ SÁCH TRÍ TUỆ CỦA NGƯỜI TOLTEC Hàng ngàn năm trước, người Toltec nổi tiếng khắp miền Nam Mexico là những nhà thông thái. Các nhà nhân chủng học nhắc đến người Toltec như một
[[Tập tin:America 1000 BCE.png|thumb|right|Lược đồ thể hiện các cộng đồng người ở châu Mỹ vào năm 1000 trước Công nguyên. ]] **Thời kỳ tiền Colombo** () bao hàm tất cả các giai đoạn lịch sử
**Văn minh Maya** là một nền văn minh Trung Bộ châu Mỹ của người Maya, nổi bật với hệ chữ tượng hình ký âm—hệ chữ viết tinh vi bậc nhất ở Châu Mỹ thời tiền
**Tiếng Nahuatl** (), **tiếng Aztec**, hoặc **tiếng Mexicano**, là một ngôn ngữ hoặc một nhóm ngôn ngữ thuộc ngữ hệ Uto-Aztec. Hiện trên thế giới có tầm 1,7 triệu người dân tộc Nahua nói thứ
**México** ( , phiên âm: "Mê-hi-cô", tiếng Nahuatl: _Mēxihco_), cũng thường viết không dấu là **Mexico**, tên chính thức là **Hợp chúng quốc México** (, ), là một nước cộng hòa liên bang thuộc khu
**Lịch sử thế giới** (còn gọi là **lịch sử loài người** và **lịch sử nhân loại**) là ghi chép về hành trình phát triển của nhân loại từ thời tiền sử cho đến hiện tại.
Tập tin:1st millennium montage.png|Từ trên cùng bên trái, theo chiều kim đồng hồ: Bức hoạ miêu tả chúa **Giê-su**, nhân vật trung tâm trong Kitô giáo; **Đấu trường La Mã**, một địa danh nổi tiếng
**Xochicalco** () là một địa điểm khảo cổ học thời kỳ tiền Colombo nằm ở Miacatlan, phía tây của tiểu bang Morelos, México. Tên của nó trong tiếng Nahuatl có nghĩa là "Trong nhà Hoa".
thumb|Một bức họa trên tường bởi Diego Rivera tại National Palace. **Nghệ thuật México** gồm nhiều dạng nghệ thuật thị giác khác nhau phát triển ở khu vực địa lý ngày nay là México. Quá
**Tikal** () (_Tik'al_ trong chính tả Maya hiện đại) là tàn tích của một thành phố cổ tìm được trong một khu rừng mưa ở Guatemala. Ambrosio Tut, một công binh cao su, tường thuật
phải|nhỏ|Các [[kim tự tháp Ai Cập ở quần thể kim tự tháp Giza, nhìn từ trên không. Quần thể này được xây dựng vào khoảng năm 2600 TCN.]] phải|nhỏ|Đền Prasat Thom ở [[Koh Ker, Campuchia]]
thumb|288x288px|Cương vực [[đế quốc Aztec khoảng năm 1519]] **Aztec** (phiên âm tiếng Việt: **A-xơ-tếch**) là một nền văn hóa Trung Bộ châu Mỹ phát triển mạnh ở miền trung Mexico vào hậu kỳ cổ điển
nhỏ|Mica trong đá nhỏ|Tấm mica **Mica** là tên gọi chung cho các khoáng vật dạng tấm thuộc nhóm silicat lớp bao gồm các loại vật liệu có mối liên kết chặt chẽ, có tính cát
**Bang México** (tiếng Tây Ban Nha: Estado de México) là một bang nằm ở trung tâm của đất nước México. Thủ phủ của bang là Toluca. Lãnh thổ của bang xưa kia từng hình thành
right|thumb|Trung Bộ châu Mỹ và các khu vực văn hóa của vùng này.thumb|[[Tikal là một trong những di chỉ khảo cổ và trung tâm đô thị lớn nhất của nền văn minh Maya thời kỳ
[[Tập tin:Flag of Mexico.svg|thumb|
Tập tin:Welterbe.svg Tập tin:UNESCO logo.svg ]] Ủy ban Di sản thế giới là nơi có tầm quan trọng về bảo tồn các di sản văn hoá và tự nhiên được miêu**Đế chế Toltec** hay là **Vương quốc Toltec** hoặc **thành bang Tolteca** là một thực thể chính trị tại Mexico. Quốc gia này tồn tại qua thời kỳ cổ điển và hậu cổ điển của
Garbiñe Muguruza là nhà vô địch, đánh bại Anett Kontaveit trong trận chung kết, 6–3, 7–5. Ashleigh Barty là đương kim vô địch, nhưng rút lui trước khi giải đấu bắt đầu. Đây là lần
**Người Mexico** () là những người sinh sống trên đất nước México. Ngôn ngữ được người México nói nhiều nhất là tiếng Tây Ban Nha, nhưng một số người cũng có thể nói các ngôn
**Texas** () là tiểu bang đông dân thứ hai và có diện tích lớn thứ hai của Hoa Kỳ và là tiểu bang lớn nhất trong số 48 tiểu bang tại Hoa Kỳ lục địa.
Một nông dân [[Ai Cập cổ đại|Ai Cập cổ đang cày ruộng bằng cày có bò kéo]] nhỏ|300x300px|[[Ai Cập cổ đại là một ví dụ điển hình của một nền văn hóa sơ khai được
**Thủy ngân** (**水銀**, dịch nghĩa Hán-Việt là "nước bạc") là nguyên tố hóa học có ký hiệu **Hg** (từ tên tiếng Latinh là **_H**ydrar**g**yrum_ ( hy-Drar-jər-əm)) và số hiệu nguyên tử 80. Nó có nhiều
**Nicaragua** (phiên âm Tiếng Việt: Ni-ca-ra-goa), tên chính thức là **Cộng hòa Nicaragua** (tiếng Tây Ban Nha: _República de Nicaragua_, IPA ) là một quốc gia tại Trung Mỹ. Đây là nước lớn nhất ở
Dưới đây là danh sách các Di sản thế giới do UNESCO công nhận tại châu Mỹ. ## Antigua và Barbuda (1) trái|nhỏ|[[Xưởng đóng tàu Nelson|Xưởng tàu Hải quân Antigua.]] * Xưởng tàu Hải quân
nhỏ|Tòa chung cư thấp tầng ở bên trái của Đại lộ Americas ở [[Manhattan, kề sát tòa chung cư tòa chọc trời]] nhỏ|Một tòa nhà chung cư ở [[Thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương]]
**Các dân tộc bản địa châu Mỹ** (**thổ dân châu Mỹ** hay **người Anh-điêng**, ở Việt Nam còn gọi là **người da đỏ** để chỉ dân bản địa ở Hoa Kỳ mà bắt nguồn từ
**Thành phố México** (tiếng Tây Ban Nha: _Ciudad de México_) hay **Đặc khu Liên bang** (Distrito Federal), là thủ đô của México. Thành phố này có mật độ đô thị lớn nhất tại México cũng
**Con rắn** là một trong những biểu tượng thần thoại lâu đời nhất và phổ biến nhất của thế giới loài người. Loài rắn này đã được kết hợp với một số các nghi lễ
**Ngữ hệ Mixe–Zoque** là một ngữ hệ gồm những thứ tiếng được nói ở trong và quanh eo đất Tehuantepec, México. Chính phủ México công nhận ba ngôn ngữ Mixe–Zoque: Mixe (_ayook_) với 188.000 người
thumb|right|300 px|Ảnh vệ tinh màu thật [[châu Mỹ của NASA]] **Lịch sử châu Mỹ** (bao gồm Bắc Mỹ, Trung Mỹ, Caribbean và Nam Mỹ) bắt đầu từ thời tiền sử của châu Mỹ hay chuyến
thumb|right|Một cầu thang dài hướng đến Cấu trúc số 33 ở Yaxchilan **Yaxchilan** () là một thành phố cổ của nền văn minh Maya nằm bên bờ sông Usumacinta thuộc bang Chiapas, Mexico. Trong thời
**Sixto Paz Wells** (Lima, Peru, sinh ngày 12 tháng 12 năm 1955) là một tác giả và diễn thuyết gia tập trung vào các hiện tượng UFO, đặc biệt là việc tiếp xúc người ngoài
nhỏ|Cờ của [[Tổ chức Thể thao liên châu Mỹ (PASO)]] **Đại hội Thể thao Liên châu Mỹ** là một sự kiện thể thao lớn tại châu Mỹ, với các môn thể thao mùa hè và
**Bóng đá** là tên gọi chung của một nhóm bao gồm nhiều môn thể thao đồng đội khác nhau nhưng đều có liên quan tới việc đá một trái banh vào khung thành để ghi
phải|nhỏ|269x269px| Quetzalcoatl được mô tả trong luật Telleriano-Remensis. **Quetzalcoatl** (; ; Classical Nahuatl: Quetzalcohuātl [ket͡saɬ'kowaːt͡ɬ], ở dạng có kính ngữ: _Quetzalcohuātzin_, liên_kết=| Về âm thanh này ) là một vị thần trong văn hóa và