✨Tây Phương, Hà Nội
Tây Phương là một xã ngoại thành phía tây Thủ đô Hà Nội, Việt Nam. Xã được thành lập vào ngày 16 tháng 6 năm 2025 theo Nghị quyết số 1656/NQ-UBTVQH15, trên cơ sở hợp nhất toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của các xã: Thạch Xá, Phùng Xá, Hương Ngải, Lam Sơn; phần lớn diện tích tự nhiên và dân số của xã Quang Trung (đều thuộc huyện cũ Thạch Thất); một phần diện tích tự nhiên và dân số của thị trấn Quốc Oai và các xã: Ngọc Liệp, Ngọc Mỹ, Phượng Sơn (đều thuộc huyện cũ Quốc Oai). Xã có diện tích tự nhiên là 31,10 km2 và quy mô dân số là 99.874 người. Trụ sở Đảng ủy, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị − xã hội được đặt tại xã cũ Quang Trung; còn trụ sở Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân nằm tại xã cũ Thạch Xá.
Xã Tây Phương được đặt tên theo chùa Tây Phương − Di tích quốc gia đặc biệt nằm trên địa bàn xã. Ngôi chùa nổi tiếng với những pho tượng La Hán tuyệt đẹp đã đi vào thi ca, được công nhận Bảo vật quốc gia và có lễ hội là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây cũng là địa phương có nhiều làng nghề truyền thống, tiêu biểu nhất là nghề mộc với 05 làng đã được công nhận gồm: Chàng Sơn, Hữu Bằng, Canh Nậu, Dị Nậu và Hương Ngải. Ngoài ra, xã còn có làng nghề cơ kim khí Phùng Xá, làng nghề bánh chè lam Thạch Xá và làng nghề mây tre đan Bình Phú. Vùng đất Tây Phương vốn được biết đến với nghệ thuật múa rối nước làng Ra và là nơi khai sinh vở chèo Lưu Bình Dương Lễ. Đây cũng là quê hương của Tây Kỳ Vương Nguyễn Kính, Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan và nhiều danh nhân khác.
Vị trí địa lý
Xã Tây Phương nằm cách trung tâm Thủ đô khoảng 30km về phía tây. Xã có địa hình khá bằng phẳng, ngoài trừ phía cực tây có đồi Câu Lậu cao hơn 100m, là nơi tọa lạc ngôi chùa nổi tiếng. Xã Tây Phương hiện tiếp giáp với 06 đơn vị hành chính:
- Phía bắc giáp xã Phúc Thọ
- Phía nam giáp xã Kiều Phú
- Phía đông giáp 02 xã Hát Môn và Quốc Oai
- Phía tây giáp 02 xã Thạch Thất và Hạ Bằng
Từ trung tâm Thủ đô có thể đến đây theo hướng Đại lộ Thăng Long, khoảng km18 có khu công nghiệp Thạch Thất vốn thuộc địa bàn xã. Các tuyến xe buýt qua Tây Phương gồm: 74, 88, 89, 107, 117, 157
Lịch sử
Kinh tế
Văn hóa
nhỏ|357x357px|Chân dung Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan Khoa bảng Nho học
- Đỗ Đạt: Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân triều Lê Thánh Tông (1487)
- Nguyễn Ngung: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Lê Thánh Tông (1487), tước Hầu
- Đỗ Hịch: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Lê Thánh Tông (1493)
- Phùng Đốc: Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân triều Lê Hiến Tông (1499)
- Phí Thạc: Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân triều Mạc Thái Tổ (1529)
- Đặng Lương Tá: Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân triều Mạc Thái Tổ (1529)
- Phùng Khắc Khoan: Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân triều Lê Anh Tông (1557), tước Mai Quận Công
- Phan Bảng: Đệ nhị giáp tiến sĩ xuất thân triều Lê Thần Tông (1623)
- Nguyễn Văn Đĩnh: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Lê Hy Tông (1679)
- Nguyễn Côn: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Lê Hy Tông (1680)
- Đỗ Thê: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Lê Hy Tông (1685)
- Nguyễn Nham: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Lê Dụ Tông (1715)
- Nguyễn Thì Lượng: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Lê Duy Phường (1731)
- Vũ Đình Dung: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Lê Thuần Tông (1733), tước Phùng Lĩnh Hầu
- Nguyễn Đăng Huân: Đình nguyên triều Nguyễn Minh Mạng (1829)
- Chu Duy Tân: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Nguyễn Tự Đức (1849)
- Vũ Huy Huyến: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Nguyễn Tự Đức (1862)
- Nguyễn Văn Bân: Đệ tam giáp đồng tiến sĩ triều Nguyễn Thành Thái (1901)
Binh nghiệp võ tướng
- Nguyễn Kính: công thần khai quốc triều Mạc, tước Tây Kỳ Vương
- Mạc Ngọc Liễn: Thái phó triều Mạc, tước Đà Quốc Công
- Vũ Chí Đạo: Thiếu tướng (1984), Chính ủy Binh chủng đặc công, tên thật là Nguyễn Hữu Chính
- Phí Văn Hải: Thiếu tướng (1990), Chủ nhiệm Kỹ thuật Quân khu 2
- Phùng Khắc Đăng: Trung tướng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Đại biểu Quốc hội khóa XIII
- Phí Quốc Tuấn: Trung tướng (2012), Tư lệnh Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội
- Đỗ Căn: Thượng tướng (2019), Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Đại biểu Quốc hội khóa XII
Văn nghệ, thể thao
- Tào Mạt: soạn giả chèo, Nghệ sĩ nhân dân (1993) được truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (1996)
- Bằng Việt: nhà thơ nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học (2001)
- Phan Lạc Hoa: nhạc sĩ nổi tiếng với ca khúc Tàu anh qua núi
- Phú Quang: nhạc sĩ nổi tiếng với ca khúc Em ơi Hà Nội phố
- Nguyễn Lộc: võ sư sáng lập Việt Võ Đạo (Vovinam)
- Cấn Tất Dự: đô vật 05 lần vô địch SEA games (2011, 2013, 2019, 2022, 2023)
Di tích đã xếp hạng
👁️ 4 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Tây Phương** là một xã ngoại thành phía tây Thủ đô Hà Nội, Việt Nam. Xã được thành lập vào ngày 16 tháng 6 năm 2025 theo Nghị quyết số 1656/NQ-UBTVQH15, trên cơ sở hợp
**Phố Tây Sơn** là một con phố thuộc các phường Quang Trung, Trung Liệt và Ngã Tư Sở, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội. Phố dài 1330m, bắt đầu từ phố Nguyễn Lương Bằng
**Hà Nội** là thủ đô, là thành phố trực thuộc trung ương và cũng là một đô thị loại đặc biệt của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hà Nội nằm về
**Biên niên sử Hà Nội** ghi lại các sự kiện của thành phố Hà Nội theo thứ tự thời gian. Xem thêm hai bài Lịch sử Hà Nội và Lịch sử Việt Nam để hiểu
Hà Nội là một trong những trung tâm văn hóa lớn nhất ở Việt Nam. Trên địa bàn thành phố tập trung rất nhiều thư viện, bảo tàng, nhà hát cũng như các di tích
**Đài Phát thanh – Truyền hình Hà Nội** là cơ quan truyền thông báo chí trực thuộc Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội. ## Lịch sử * Đài Phát thanh – Truyền hình
**Mai Xuân Thưởng** là một phố trực thuộc quận Tây Hồ, Hà Nội ## Đặc điểm-Vị trí Phố Mai Xuân Thưởng dài 80m. Nó đi từ phố Thụy Khuê đến phố Phan Đình Phùng, nhìn
**Tổng giáo phận Hà Nội** (tiếng Latinh: _Archidioecesis Hanoiensis_) là một tổng giáo phận Công giáo ở Việt Nam, quản lý giáo dân phần lớn trung tâm Hà Nội, một phần các tỉnh Ninh Bình,
**Câu lạc bộ bóng đá Hà Nội** () là một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp thuộc sở hữu của Tập đoàn T&T, có trụ sở tại Hà Nội và hiện đang thi đấu
**Thành ủy (Ban Chấp hành Đảng bộ thành phố_)_ Hà Nội** là cơ quan lãnh đạo cao nhất của Đảng bộ thành phố Hà Nội
**Phú Thượng** là một phường thuộc thành phố Hà Nội, Việt Nam. ## Địa lý Phường Phú Thượng có vị trí địa lý: * Phía Đông tiếp giáp các phường Hồng Hà, Tây Hồ (ranh
_[[Chiếu dời đô_ – bản dịch của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.|thế=]] nhỏ|330x330px|Một góc phố Hà Nội đêm 10 tháng 10 năm 2010 **Đại lễ 1000 năm Thăng Long – Hà
**Tuyến 2** hay còn gọi là **Tuyến Nội Bài – Hoàng Quốc Việt** hoặc **Tuyến Hoàn Kiếm** (Giai đoạn 1: **Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo**) là tuyến metro đang được giải phóng mặt
**Đường sắt đô thị Hà Nội** () là hệ thống đường sắt đô thị của thành phố Hà Nội. Hệ thống được vận hành bởi Công ty Đường sắt Hà Nội (Hanoi Metro Company –
**Trận Hà Nội đông xuân 1946-47** là sự kiện khởi động Chiến tranh Đông Dương giữa các lực lượng Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (Việt Minh) và tập đoàn quân viễn chinh Pháp từ
**Ngọc Hà** là một phường thuộc thành phố Hà Nội, Việt Nam. ## Địa lý Phường Ngọc Hà có vị trí địa lý: * Phía Đông tiếp giáp phường Ba Đình (ranh giới đi theo
nhỏ|Phố Tạ Hiện **Khu phố cổ Hà Nội** là tên gọi thông thường của một khu vực đô thị có từ lâu đời của Hà Nội nằm ở ngoài hoàng thành Thăng Long. Khu đô
**Trận thành Hà Nội 1873** hay còn gọi là **trận thành Hà Nội lần thứ nhất** là một phần của cuộc chiến tranh Pháp Việt (1858-1884), diễn ra vào ngày 20 tháng 11 năm 1873.
Cổng vào nhà hát Chèo Hà Nội **Nhà hát Chèo Hà Nội** là đơn vị hoạt động nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp của thủ đô, thành lập trên cơ sở nâng cấp từ _Đoàn
**Phố Nguyễn Thái Học** (tên cũ: **phố Hàng Đẫy**, **đường số 59**, **đại lộ Borgnis Desbordes kéo dài**, **phố Duvillier**, **phố Phan Chu Trinh**) là một phố nằm trên địa bàn phường Cát Linh và
**Hồng Hà** là một phường thuộc thành phố Hà Nội, Việt Nam. Phường được hình thành trên cơ sở sáp nhập nguyên trạng các phường Chương Dương, Phúc Tân cũ của quận Hoàn Kiếm và
**Hội đồng nhân dân thành phố Hà Nội** là cơ quan quyền lực Nhà nước tại Hà Nội, được tổ chức và có chức năng theo quy định của _Luật tổ chức Hội đồng nhân
phải|nhỏ|Bản đồ tỉnh Hà Nội năm 1891 **Tỉnh Hà Nội** là một tỉnh cũ của Việt Nam vào nửa cuối thế kỷ 19. Năm 1831, vua Minh Mạng lập ra tỉnh Hà Nội. Đây là
**Đường vành đai 4 Hà Nội** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.38**) là một đoạn đường vành đai thuộc hệ thống đường cao tốc Việt Nam để phục vụ giao thông của Vùng thủ đô
Đại học, trường đại học, học viện và viện hàn lâm đều là các cơ sở giáo dục bậc cao, mang tính mở, đào tạo bậc đại học và sau đại học. Danh tiếng của
**Trường Đại học Hà Nội** (tiếng Anh: **Hanoi University**, tên viết tắt: **HANU**) là một trong hai cơ sở đào tạo và nghiên cứu ngoại ngữ ở trình độ đại học và sau đại học;
**Trường Đại học Nội vụ Hà Nội** (tiếng Anh: _Hanoi University of Home Affairs - HUHA_) là đơn vị sự nghiệp công lập được thành lập vào năm 1971 trực thuộc Bộ Nội vụ. Được
**Cửa Nam** là một phường thuộc thành phố Hà Nội, thủ đô của Việt Nam. Phường được hình thành trên cơ sở sáp nhập các phường Hàng Bài, Phan Chu Trinh, Trần Hưng Đạo, một
**Chùa Tây Phương** (tên chữ là **Sùng Phúc tự** 崇福寺) là một ngôi chùa được xây trên đỉnh đồi Câu Lâu , xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội. ## Lịch sử
Trung tâm Hà Nội năm 2021 nhìn từ vệ tinh nhân tạo Các **hồ tại Hà Nội** rất phong phú, được hình thành qua những biến động địa chất qua hàng vạn năm của sông
**_Hà Nội mùa đông năm 46_** (, ) là một phim chiến tranh cách mạng do Đặng Nhật Minh biên kịch và đạo diễn, xuất phẩm ngày 12 tháng 12 năm 1997 tại Liên hoan
**Đường cao tốc Hà Nội – Hòa Bình – Sơn La – Điện Biên** (ký hiệu toàn tuyến là **CT.03**) là một đoạn đường cao tốc thuộc hệ thống đường cao tốc Việt Nam dài
**Xe buýt** là phương tiện giao thông công cộng chủ yếu tại Hà Nội, với tổng cộng hơn 140 tuyến được vận hành bởi Tổng công ty Vận tải Hà Nội (Transerco) cùng một số
nhỏ|Văn Miếu - Quốc Tử Giám, một biểu tượng của thành phố Hà Nội, biểu tượng của lịch sử ngàn năm văn hiến và du lịch của Thủ đô|382x382pxĐài tưởng niệm liệt sĩ Bắc Sơn
**Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội** (tiếng Anh: _Hanoi University of Industry_, viết tắt: **HaUI**) là một trường đại học công lập, đa cấp, đa nghề, định hướng thực hành trực thuộc Bộ Công
**Vùng thủ đô Hà Nội** là một trong hai vùng đô thị Việt Nam theo quy hoạch của Bộ Xây dựng nhằm định hướng phát triển đô thị (tránh nhầm lẫn với 6 "vùng kinh
**Vườn bách thảo Hà Nội** hay **Công viên Bách Thảo** là một công viên cây xanh nằm ở phía tây bắc thủ đô Hà Nội, được thành lập từ những năm đầu người Pháp đặt
**Trường Đại học Sư phạm Hà Nội** (tiếng Anh: _Hanoi National University of Education_ - viết tắt: **ĐHSPHN** hay **HNUE**) là một trường đại học công lập tại Việt Nam. Được thành lập vào năm
**Tuyến 3: Trôi – Nhổn – Ga Hà Nội – Hoàng Mai** là tuyến đường sắt đô thị đang được xây dựng và là một phần của hệ thống mạng lưới Đường sắt đô thị
**Trường Đại học Y Hà Nội** ( – **HMU**) là một trường đại học đầu ngành chuyên ngành y khoa tại Việt Nam. Trường có sứ mạng đào tạo bác sĩ, cử nhân có trình
**Phố Nguyễn Khuyến** (tên thời Pháp thuộc: **Route de Sinh Từ**) là một tuyến phố cổ thuộc phường Văn Miếu, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội, Việt Nam. Theo Nguyễn Vinh Phúc và Trần
**Trường Đại học Ngoại ngữ** ( – **VNU-ULIS**), là một trường đại học thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội, được xếp vào nhóm trường đại học trọng điểm quốc gia Việt Nam.
**Tuyến 5: Văn Cao – Hòa Lạc** (tên đầy đủ: **Văn Cao – Ngọc Khánh – Láng – Hòa Lạc**) là tuyến metro thuộc hệ thống Đường sắt đô thị Hà Nội đang được chuẩn
nhỏ|Hình ảnh Đường Văn Cao, Hà Nội **Đường Văn Cao** là một tuyến đường dài khoảng 1 km từ đường bờ phía nam hồ Tây (chỗ giáp ranh ngã ba Nguyễn Đình Thi - Trích Sài),
Các quân khu hiện tại của Việt Nam **Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội** được thành lập theo sắc lệnh số 16 của Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
**Đường Giải Phóng** là tuyến đường trọng điểm phía đông nam của thủ đô Hà Nội, chạy qua các quận Hai Bà Trưng, Hoàng Mai, Đống Đa và Thanh Xuân. ## Đặc điểm Đường Giải
**Thanh Niên** là một tuyến đường nằm giữa Hồ Tây và Hồ Trúc Bạch hay hai quận Tây Hồ và Ba Đình của Hà Nội. ## Địa lý Đường Thanh Niên dài 1,0 km, là đường
**Sơn Tây** là một phường thuộc thành phố Hà Nội, thủ đô của Việt Nam. Phường được hình thành trên cơ sở sáp nhập các phường Ngô Quyền, Phú Thịnh, Viên Sơn, xã Đường Lâm,
**Hai Bà Trưng** là một phường thuộc thành phố Hà Nội, thủ đô của Việt Nam. Phường được hình thành trên cơ sở sáp nhập các phường Đồng Nhân, phường Phố Huế, một phần diện
**Trường Trung học phổ thông Chuyên Chu Văn An** (còn được gọi là **Trường Chu Văn An**, **Trường Bưởi**, **Trường Chu** hay trước đây là **Trường Trung học phổ thông Quốc gia Chu Văn An,**