✨Sồi
Sồi là tên gọi chung của khoảng 400 loài cây gỗ hay cây bụi thuộc chi Quercus của họ Sồi. "Sồi" cũng có thể xuất hiện trong tên gọi của các loài thuộc các chi có quan hệ họ hàng, đáng chú ý là Lithocarpus (sồi đá) hay chi Fagus (còn được gọi là dẻ gai). Chi này là bản địa của Bắc bán cầu, và bao gồm các loài thường xanh hay sớm rụng lá, sinh sống trong khu vực từ các vĩ độ hàn đới tới khu vực nhiệt đới châu Á và châu Mỹ.
Các loài sồi có lá mọc vòng, với mép lá xẻ thùy ở nhiều loài; một số loài có mép lá xẻ khía răng cưa hay mép lá nguyên. Hoa là kiểu đuôi sóc, ra hoa vào mùa xuân. Quả là dạng quả kiên được gọi là quả đấu, mọc ra trong một cấu trúc hình chén; mỗi quả đấu chứa 1 hạt (hiếm khi 2 hay 3) và mất 6–18 tháng để chín, phụ thuộc vào loài. Nhóm sồi thường xanh được phân biệt do nó chứa các loài có lá thường xanh, nhưng trên thực tế không phải là một nhóm khác biệt về mặt phát sinh loài mà thay vì thế nó chứa các loài nằm rải rác và phân tán trong cây phát sinh loài của chi Quercus.
Phân loại
Chi Quercus được phân chia thành 2 phân chi và một loạt các tiết đoạn.
Phân chi Quercus
Phân chi Quercus được chia thành các đoạn:
- Đoạn Quercus (đồng nghĩa: Lepidobalanus và Leucobalanus), chứa các loài sồi trắng tại châu Âu, châu Á và Bắc Mỹ. Vòi nhụy ngắn; quả đấu chín sau 6 tháng và có vị ngọt hay hơi đắng; bên trong vỏ quả đấu không lông. Lá gần như thiếu gai cứng trên các chóp thùy của chúng, thường là thuôn tròn.
- Đoạn Mesobalanus, sồi Hungary và các họ hàng tại châu Âu và châu Á. Vòi nhụy dài; quả đấu chín trong khoảng 6 tháng và có vị đắng; bên trong vỏ quả đấu không lông. Đoạn Mesobalanus có quan hệ gần với đoạn Quercus và đôi khi được gộp trong đó.
- Đoạn Cerris, sồi Thổ Nhĩ Kỳ và các họ hàng tại châu Âu và châu Á. Vòi nhụy dài; quả đấu chín trong 18 tháng và có vị rất đắng; bên trong vỏ quả đấu không lông. Lá của chúng thường có các chóp thùy nhọn, với các gai cứng tại chóp thùy.
- Đoạn Protobalanus, sồi thường xanh Canyon và các họ hàng, tại tây nam Hoa Kỳ và tây bắc México. Vòi nhụy ngắn, quả đấu chín trong 18 tháng và có vị rất đắng. Bên trong vỏ quả đấu có lông tơ. Lá thường có các chóp thùy nhọn, với các gai cứng tại chóp thùy.
- Đoạn Lobatae (đồng nghĩa: Erythrobalanus), sồi đỏ tại Bắc Mỹ, Trung Mỹ và miền bắc Nam Mỹ. Vòi nhụy dài, quả đấu chín trong 18 tháng và có vị rất đắng. Bên trong vỏ quả đấu có lông tơ. Quả kiên thật sự được bọc trong lớp da mỏng, bám sát, dạng giấy. Lá thường có các chóp thùy nhọn, với các gai cứng tại thùy.
Phân chi Cyclobalanopsis
- Sồi với quả dạng chén-vòng tại Đông Á và Đông Nam Á. Cây gỗ thường xanh cao tới 10–40 m. Chúng khác biệt với phân chi Quercus ở chỗ chúng có quả đấu với các chén khác biệt mang các vòng vẩy liên trưởng; chúng cũng có các quả đấu mọc thành cụm dày dặc, mặc dù điều này không đúng với tất cả các loài. [http://flora.huh.harvard.edu:8080/flora/browse.do?flora_id=2&taxon_id=108828 Quần thực vật Trung Hoa] coi Cyclobalanopsis là một chi khác biệt, nhưng phần lớn các nhà phân loại học khác chỉ coi nó là phân chi của chi Quercus. Nó chứa khoảng 150 loài.
nhỏ|Sồi trắng lai ghép, có lẽ là [[Quercus stellata × Quercus muhlenbergii.]]
Sử dụng
Gỗ Sồi
thumb|upright|Gỗ sồi (beams) trong khung cấu trúc của Nhà thờ Saint-Girons tại Monein, Pháp
Gỗ sồi là một loại gỗ mạnh mẽ và cứng, có rất nhiều ứng dụng khác nhau, bao gồm đồ nội thất, sàn nhà, khung xây dựng và veneer. Gỗ từ cây sồi loài Quercus cerris (sồi Thổ Nhĩ Kỳ) có tính cơ học vượt trội so với cây sồi trắng loài Q. petraea và Q. robur; gỗ cứng và gỗ non có cùng các tính cơ học. Trong số các loài sồi đỏ ở Bắc Mỹ, loài sồi đỏ Bắc Quercus rubra được đánh giá cao khi sử dụng trong công trình xây dựng. Gỗ sồi này khá kháng khuẩn và không bị tấn công bởi côn trùng và nấm mốc.
Tại châu Âu, gỗ từ loài sồi Q. robur và Q. petraea đã được sử dụng trong việc đóng tàu, đặc biệt là cho các tàu chiến men of war, cho đến thế kỷ 19. Ở các vùng đồi núi của Ấn Độ, như Uttarakhand, ngoài việc sử dụng gỗ sồi làm nguồn củi và vật liệu xây dựng, nó còn được dùng để làm các công cụ nông nghiệp, và lá cây sồi phục vụ cho việc cung cấp thức ăn cho gia súc trong những thời kỳ khan hiếm.
Các sản phẩm truyền thống khác
Vỏ cây sồi, với hàm lượng tannin cao, từ lâu đã được sử dụng trong lĩnh vực nhuộm da trong các xã hội cổ đại. Các nốt sồi từ cây sồi đã có vai trò quan trọng trong việc sản xuất mực sắt để viết sách tay, và chúng thường được thu hoạch vào một thời điểm cụ thể trong năm. Tại Hàn Quốc, vỏ cây sawtooth oak được sử dụng để làm tấm lợp cho các công trình xây dựng truyền thống, đặc biệt là trong việc xây mái nhà.
👁️ 1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Sói xám** hay **chó sói xám**, hay đơn giản là **chó sói** (_Canis lupus_) là một loài động vật có vú thuộc Bộ Ăn thịt có nguồn gốc từ lục địa Á-Âu và Bắc Mỹ.
**Hình tượng con sói** là một motif phổ biến trong thần thoại của các dân tộc trên toàn lục địa Á-Âu và Bắc Mỹ tương ứng với mức độ lịch sử phân bố của môi
**Sói lửa** hay **chó sói lửa**, **sói đỏ** hay còn biết đến với các tên khác như Chó hoang châu Á, Chó hoang Ấn Độ (danh pháp khoa học: **_Cuon alpinus_**) là một loài thú
nhỏ|phải|Họa phẩm về một cảnh những con [[chó săn vây bắt con sói.]] **Săn sói** là việc thực hành săn bắn nhưng con chó sói mà đặc biệt là những con sói xám (Canis lupus)
Một con sói đồng cỏ đang gầm gè dọa một trẻ em, thống kê cho thấy, 90% nạn nhân của các cuộc tấn công và ăn thịt là trẻ em dưới 18 tuổi, đặc biệt
**Sói Tây Tạng** (Danh pháp khoa học: _Canis lupus filchneri_), hay còn được gọi là **sói mamút**, **sói len** (woolly wolf) là một phân loài của loài sói xám có xuất xứ ở Châu Á
**Sói đồng cỏ** hay **sói đồng hoang** hay **chó sói đồng cỏ Bắc Mỹ** (danh pháp hai phần: _Canis latrans_) là một loài chó có họ gần gũi với chó sói và chó nhà. Chúng
nhỏ|Bức tranh mô tả cảnh một người sói **Người sói** hay **Ma sói**, **Hồn sói** còn được biết đến với tên là **lycanthrope** (tiếng Hy Lạp: λυκάνθρωπος; với λύκος hay lukos nghĩa là _sói_ và
**_Cừu vui vẻ và Sói xám_** () là một bộ phim hoạt hình dài tập của Trung Quốc do Hoàng Vĩ Minh (黄伟明) làm đạo diễn, được sản xuất bởi công ty TNHH Truyền thông
thumb|Đuôi máy bay trực thăng điều khiển bằng radio, làm bằng CFRP **Polyme gia cố sợi** **carbon**, **polyme cốt sợi carbon**, hoặc **nhựa nhiệt dẻo gia cố sợi carbon** (**CFRP**, **CRP**, **CFRTP**, hoặc thường đơn
nhỏ|phải|Một con sói có bộ lông màu đen **cá sối den** hay **hắc lang** là những con sói đột biến màu lông có sắc tố đen và mang trên mình bộ lông màu đen. Thực
**Nội soi phế quản** là kỹ thuật nội soi giúp quan sát được bên trong đường dẫn khí nhằm mục đích chẩn đoán và điều trị. Một dụng cụ (**ống soi phế quản**) được đưa
Một bóng đèn sợi đốt. **Đèn sợi đốt**, còn gọi là **đèn dây tóc** là một loại bóng đèn dùng để chiếu sáng khi bị đốt nóng, dây tóc là bộ phận chính để phát
**Sói Bắc Cực** (_Canis lupus arctos_) hay **Sói trắng** là một phân loài của sói xám (_Canis lupus_). Sói Bắc cực sinh sống ở vùng Bắc Canada, Alaska và vùng duyên hải phía Bắc của
**_Huyền thoại người hóa sói_** (tên gốc tiếng Anh: **_Wolfwalkers_**) là phim điện ảnh hoạt hình phiêu lưu kỳ ảo năm 2020 do Tomm Moore và Ross Stewart đạo diễn. Đây là tác phẩm thứ
nhỏ|phải|Một tô mì sợi **Mì sợi** () là một thực phẩm thường dùng trong nhiều nền văn hóa làm từ bột không men. Tất cả được kéo căng, ép đùn, rồi cán phẳng và cắt
**Chó sói Nhật Bản** hay **chó sói Honshū** là một trong hai phân loài của sói xám sống ở Nhật Bản (phân loài còn lại là chó sói Ezo) và cả hai phân loài này
**Chó sói Ezo** hay **Chó sói Hokkaidō** là một phân loài đã tuyệt chủng của sói xám _Canis lupus_. Chó sói Ezo và chó sói Nhật Bản là hai phân loài của sói xám sinh
nhỏ|Prusa I3, một máy in sợi nóng chảy đơn giản
**Chế tạo bằng sợi nóng chảy (FFF)** là một quá trình in 3D sử dụng một sợi bằng vật liệu nhựa nhiệt dẻo liên
**Chế tạo bằng sợi nóng chảy (FFF)** là một quá trình in 3D sử dụng một sợi bằng vật liệu nhựa nhiệt dẻo liên
**Sói Greenland** (**_Canis lupus orion_**) là một phân loài của sói xám sống ở Greenland. Hơn 90% phạm vi sống của sói Greenland nằm trong Vườn quốc gia Đông Bắc Greenland, ước tính số lượng
**Sợi tổng hợp** là sợi do con người tạo ra thông qua tổng hợp hóa học, trái ngược với sợi tự nhiên có nguồn gốc trực tiếp từ các sinh vật sống. Chúng là kết
thumb|Một bác sĩ sử dụng ống nội soi trong phòng phổ Hình ảnh nội tạng cơ thể thông qua phương pháp nội soi **Nội soi** (_Endoscopy_) là một kỹ thuật y học hiện đại được
**Sợi basalt** là một vật liệu được làm từ sợi basalt cực kỳ mịn, bao gồm các khoáng chất plagioclase, pyroxene và olivine. Nó tương tự như sợi thủy tinh, có đặc tính cơ lý
**Nội soi khớp** (hay **phẫu thuật soi khớp**) là một kĩ thuật ngoại khoa can thiệp tối thiểu vào một khớp để chẩn đoán hoặc điều trị các tổn thương bằng cách sử dụng một
**Chó sói Sicilia** (_Canis lupus cristaldii_) (Tiếng Sicilia: _lupu sicilianu_) là một phân loài tuyệt chủng của sói xám từng là loài đặc hữu của Sicily. Giống chó sói này có màu nhạt hơn sói
**Trả sói về môi trường tự nhiên** là việc đưa các cá thể sói xám đến những khu vực mà loài sói bản địa đã bị tuyệt chủng. Việc trả sói về môi trường tự
**Sói Mexico** (**_Canis lupus baileyi_**) là một phân loài của sói xám từng phân bố ở phía đông nam bang Arizona, miền nam bang New Mexico, miền tây bang Texas thuộc Hoa Kỳ và miền
**"Cậu bé người sói"** hay còn được biết đến với tên **"Sói"** (Hàn văn:늑대소년, phiên âm: _Neuk-dae So-nyeon_) có tiêu đề tiếng Anh là **"A Werewolf Boy"** là bộ phim Hàn Quốc được sản xuất
**Các khu rừng sồi nguyên sinh trên dãy Carpath và các khu vực khác của châu Âu** là khu vực thiên nhiên phức tạp trải dài qua 17 quốc gia của châu Âu. Trong đó,
**Sói thung lũng Mackenzie** (**_Canis lupus occidentalis_**), còn gọi là **sói Tây Bắc**, **sói gỗ Alaska**, **sói gỗ Canada**, có lẽ là phân loài lớn nhất của sói xám ở Bắc Mỹ. Phạm vi của
**Sói đen Florida** (_Canis lupus floridanus_), hay còn gọi là **sói đen** hoặc **sói Florida** là một phân loài tuyệt chủng của sói xám đã từng sống ở Florida. Phân loài này đã bị tuyệt
**Sói đảo Vancouver** (Danh pháp khoa học: _Canis lupus crassodon_) là một phân loài của sói xám. Chúng là loài bản địa của đảo Vancouver, thuộc vùng Tây Bắc Thái Bình Dương ở Bắc Mỹ.
**Sói Iberia** (_Canis lupus signatus_, Cabrera 1907) là một phân loài được đề xuất của sói xám sinh sống ở phía tây bắc của bán đảo Iberia, bao gồm miền bắc Bồ Đào Nha và
**Sói Beringia** là một loại sói đã tuyệt chủng (_Canis lupus_) sống trong Kỷ băng hà. Chúng có mặt ở vùng hiện nay là các bang Alaska, Yukon, và phía bắc bang Wyoming. Một số
**Sói Đại Bình nguyên Bắc Mỹ** (_Canis lupus nubilus_) là một phân loài sói xám đã tuyệt chủng. Loại sói này từng sinh sống trong khu vực trải dài khắp vùng Đại Bình nguyên Bắc
**Sói núi Bắc Rocky** (_Canis lupus irremotus_) là một phân loài của sói xám sinh sống ở phía bắc dãy núi Rocky. Loài sói này có bộ lông sáng màu, kích thước từ trung bình
**Sợi bông** là một loại sợi xơ mềm, mịn, mọc trong quả bông, hoặc vỏ bọc, xung quanh hạt của cây bông thuộc giống _Gossypium_ trong họ cẩm quỳ Malvaceae. Sợi bông gần như là
**Sói Ấn Độ** (_Canis lupus pallipes_) là một phân loài của loài sói xám phân bố từ vùng Tây Nam Á đến vùng Tiểu lục địa Ấn Độ. Chúng có kích thước cỡ trung bình
**Sói đài nguyên** hay **sói Turukhan** (_Canis lupus albus_) là một phân loài của sói xám. Loài sói này sinh sống ở đài nguyên Á-Âu và vùng lãnh nguyên rừng từ Phần Lan đến Bán
**Sói Á Âu** (_Canis lupus lupus_), cũng gọi là **sói thông thường** hoặc **sói rừng Trung Nga**, là một phân loài của sói xám đặc hữu ở châu Âu và rừng và thảo nguyên của
**Chó sói Bán đảo Kenai** (_Canis lupus alces_), còn được gọi là **sói xám bán đảo Kenai**, là một phân loài đã tuyệt chủng của sói xám, từng sống trên bán đảo Kenai, miền nam
**Sói đảo Baffin** (_Canis lupus manningi_) hay **sói đài nguyên đảo Baffin**, là một phân loài của sói xám chỉ sống ở đảo Baffin và một số hòn đảo trong khu vực xung quanh. Loài
**Chó sói Labrador** (_Canis lupus labradorius_) là một phân loài của sói xám sinh sống ở Labrador và miền bắc Quebec, Canada. Loài chó sói này có nhiều màu lông, từ màu xám hoa râm
**Chó sói Himalaya** (_Canis lupus_) là một phân loài đang gây tranh cãi trong việc phân loại. Loài này được phân biệt bởi các dấu hiệu di truyền của nó, với DNA ty thể cho
nhỏ|Hai con sói đang chạm vào nhau **Giao tiếp ở loài sói** là một hành vi giao tiếp ở động vật, cụ thể hơn trong bài viết này, việc giao tiếp này được thực hiện
nhỏ|Ma sói **Chứng hoang tưởng hóa sói** hay **hiện tượng ám ảnh ma sói** còn gọi là **Hội chứng lâm sàng lycanthropy** được định nghĩa là một hội chứng tâm thần lâm sàng tương đối
**Sói Ý** (tên khoa học **_Canis lupus italicus_**), cũng gọi là **sói Apennine**, là một phân loài của sói xám sống ở bán đảo Ý. Sói Ý sống ở dãy núi Apennine và miền tây
**Chó sói Megafauna** (_Canis cf lupus_) là một loài động vật sống trong khoảng thời gian từ thời kỳ thế Pleistocene muộn cho đến thời kỳ thế Holocen. Loài động vật này có kích thước
**Sói đài nguyên Alaska** (_Canis lupus tundrarum_) là phân loài của sói xám sinh sống ở vùng đài nguyên ven biển Bắc Cực ở Alaska. Phân loài sói này ghi nhận danh pháp ba phần
**Chó sói hang** (_Canis lupus spelaeus_) là một phân loài chó sói đã bị tuyệt chủng, sống trong kỷ băng hà thế Pleistocene muộn. Nó từng sinh sống ở khu vực ngày nay là Tây