Phương diện quân Tây (tiếng Nga: Западный фронт) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Đây là một trong những phương diện quân chủ lực của Hồng quân Liên Xô trong giai đoạn đầu chiến tranh, tác chiến trên tuyến từ biên giới đến Moskva.
Thành lập
Phương diện quân Tây được thành lập ngày 22 tháng 6 năm 1941 trên cơ sở Quân khu đặc biệt miền Tây. Tư lệnh đầu tiên là Đại tướng binh chủng xe tăng Dmitri Pavlov. Phương diện quân này có nhiệm vụ bảo vệ lãnh thổ Liên Xô với phạm vi hoạt động là biên giới Liên Xô từ nam Litva đến sông Prypiat và thành phố Vlodava với một đường biên giới dài 750 km. Phương diện quân Tây nằm giữa phương diện quân Tây Bắc (từ biên giới với Litva đến biển Baltic) và phương diện quân Tây Nam (ở Ukraina).
Phương diện quân Tây là mục tiêu tấn công của cụm tập đoàn quân Trung tâm của quân Đức Quốc xã trong chiến dịch Barbarossa. Vào thời điểm này, biên chế của phương diện quân Tây gồm các Quân đoàn 3, 4 và 10 trải dọc biên giới. Quân đoàn 13 đóng ở tổng hành dinh. Lực lượng chính của phương diện quân Tây đóng ở Bialystok. Sở dĩ lực lượng phòng thủ biên giới mỏng là vì biên giới phía Tây mới được thành lập sau Hiệp ước Molotov-Ribbentrop và có rất ít đơn vị quân Liên Xô cắm chốt tại đây.
Lãnh đạo phương diện quân
Tư lệnh
Ủy viên Hội đồng quân sự
Tham mưu trưởng
Biên chế chủ yếu
1 tháng 7 năm 1941
Tập đoàn quân 3
Tập đoàn quân 4
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 13
1 tháng 10 năm 1941
Tập đoàn quân 16
Tập đoàn quân 19
Tập đoàn quân 20
Tập đoàn quân 22
Tập đoàn quân 29
Tập đoàn quân 30
1 tháng 1 năm 1942
Tập đoàn quân xung kích 1
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 16
Tập đoàn quân 20
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 43
Tập đoàn quân 49
** Tập đoàn quân 50
1 tháng 4 năm 1942
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 16
Tập đoàn quân 20
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 43
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân 50
Tập đoàn quân 61
Tập đoàn quân xung kích 1
1 tháng 7 năm 1942
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 16
Tập đoàn quân 20
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 43
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân 50
Tập đoàn quân 61
Tập đoàn quân không quân 1
** Tập đoàn quân xung kích 1
1 tháng 10 năm 1942
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 16
Tập đoàn quân 20
Tập đoàn quân 29
Tập đoàn quân 30
Tập đoàn quân 31
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân 50
Tập đoàn quân 61
Tập đoàn quân không quân 1
1 tháng 1 năm 1943
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 16
Tập đoàn quân 20
Tập đoàn quân 29
Tập đoàn quân 30
Tập đoàn quân 31
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân 50
Tập đoàn quân 61
Tập đoàn quân không quân 1
1 tháng 4 năm 1943
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 16
Tập đoàn quân 20
Tập đoàn quân 30
Tập đoàn quân 31
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân 50
Tập đoàn quân không quân 1
1 tháng 7 năm 1943
Tập đoàn quân cận vệ 10
Tập đoàn quân cận vệ 11
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 20
Tập đoàn quân 31
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân 50
Tập đoàn quân không quân 1
1 tháng 10 năm 1943
Tập đoàn quân cận vệ 10
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 21
Tập đoàn quân 31
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân 68
** Tập đoàn quân không quân 1
1 tháng 1 năm 1944
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 10
Tập đoàn quân 31
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân không quân 1
1 tháng 4 năm 1944
Tập đoàn quân 5
Tập đoàn quân 31
Tập đoàn quân 33
Tập đoàn quân 39
Tập đoàn quân 49
Tập đoàn quân không quân 1
Các chiến dịch đã tham gia
Hội chiến biên giới phía Tây Liên Xô 1941
Các đơn vị xe tăng và phòng không của phương diện quân Tây đã bị quân Đức không kích dữ dội. Tập đoàn quân số 4 và số 9 của Cụm tập đoàn quân Trung tâm Đức đã đánh vào phía Bắc và phía Nam của Bialystok tạo thành gọng kìm vây lực lượng chính của phương diện quân Tây. Đồng thời, quân đoàn Panzer số 47 của Đức cắt đứt Slonim và Volkovysk. Thế trận này buộc phương diện quân Tây phải rút lui để khỏi bị tiêu diệt và như vậy mở toang phía Nam Minsk cho quân Đức.
Ngày 27 tháng 6 năm 1941, Cụm quân xe tăng 2 và Cụm quân xe tăng 3 của Quân đội Đức Quốc xã tấn công từ hai mặt Bắc Nam và gặp nhau gần Minsk, bao vây và cuối cùng tiêu diệt các quân đoàn 3, 10 và 13, một phần quân đoàn 4. Tổng cộng có 20 sư đoàn quân Liên Xô bị tiêu diệt. Số quân còn lại của Phương diện quân đoàn Tây rút lui về phía Đông đến sông Berezina.
Ngày 28 tháng 6 năm 1941, các quân đoàn số 4 và số 9 của Đức gặp nhau ở phía Đông Bialystok và chia cắt lực lượng Liên Xô đang bị bao vây thành 2 cụm. Cụm lớn ở Bialystock bao gồm quân đoàn 10 và cụm nhỏ ở Novogrudok. Trong vòng 17 ngày, phương diện quân Tây đã tổn thất 42 vạn quân trong tổng số 62,5 vạn quân của mình.
Tư lệnh Dmitri G. Pavlov cùng tham mưu trưởng phương diện quân Tây bị triệu về Moskva và sau đó bị xử tử.
Các chiến dịch phòng thủ Moskva
Sau khi Paplov bị cách chức, vị trí tư lệnh lần lượt được trao cho, Andrei Yeremenko, Semyon Timoshenko, và sau đó là Ivan Konev. Phương diện quân Tây tiếp tục tham chiến trong trận Smolensk (1941) và đã cầm chân được một số đơn vị của Đức trong suốt 2 tháng.
Đến tháng 10/1941, Georgy Zhukov trở thành tư lệnh của Phương diện quân Tây. Phương diện quân Dự bị được giải thể và nhập vào Phương diện quân Tây, nhưng sau lần sáp nhập này cả phương diện quân vẫn chỉ có 90 nghìn sĩ quan và binh sĩ. Cuối năm 1941, Phương diện quân Tây đã tổ chức tranh công trận phòng ngự phản công lớn tại khu vực Moskva; đẩy lùi Cụm tập đoàn quân Trung tâm (Đức) ra xa Moskva từ 150 đến 300 km. Sau đó, Phương diện quân Tây đã cùng với các phương diện quân Leningrad, Tây Bắc, Kalinin, Briansk, Tây Nam và Nam tiến hành cuộc tổng phản công mùa Đông 1941-1942 trên ba hướng Moskva, Tikhvin và Rostov, tạm thời lập lại thế cân bằng chiến lược trên Mặt trận Xô-Đức trong Chiến tranh thế giới thứ hai. Trong năm 1942, Phương diện quân Tây bố trí lại đội hình và tham gia chặn quân Đức ở trận Rzhev đầu năm 1942. Trong trận này, mặc dù Hồng quân Liên Xô đã thực hiện được mục tiêu chiến lược là chặn và đánh bật quân Đức, song lực lượng của Phương diện quân Tây tiếp tục bị tổn thất nặng.
Các chiến dịch tấn công tại mặt trận phía Tây
Mùa hè năm 1942, Nguyên soái G. K. Zhukov được điều về làm Phó Tổng tư lệnh tối cao quân dội Liên Xô, đại diện đại bản doanh tại các phương diện quân. Vị trí tư lệnh Phương diện quân Tây được chuyển cho thượng tướng Vasily Sokolovsky. Từ tháng 8 đến tháng 10 năm 1943, Phương diện quân Tây tham gia trận Smolensk (1943) và cùng Hồng Quân giành thắng lợi. Đến giữa năm 1944, Phương diện quân Tây đã tiến đến biên giới Nga - Belarussia, chiếm lĩnh các đầu cầu có lợi ở các khu vực Vitebsk và Mogilev, tạo điều kiện cho Chiến dịch Bagration thắng lợi, giải phóng Belorussia khỏi ách nô dịch của chủ nghĩa phát xít Đức.
Giải thể và tái tổ chức mới
Năm 1944, Phương diện quân Tây bị giải thể và tổ chức lại thành 2 phương diện quân mới, đó là Phương diện quân Byelorussia 2 và Phương diện quân Byelorussia 3.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phương diện quân Tây** (tiếng Nga: _Западный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Đây là một trong những phương diện quân chủ
**Phương diện quân Tây Nam** (tiếng Nga: _Ю́го-За́падный фро́нт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Địa bàn tác chiến của phương diện quân
**Phương diện quân Tây Bắc** (tiếng Nga: _Северо-Западный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong giai đoạn đầu của Thế chiến thứ hai. Hướng tác chiến chủ
**Phương diện quân Tây Bắc** () là một tổ chức tác chiến chiến lược của Đế quốc Nga trong giai đoạn Chiến tranh thế giới thứ nhất. Đơn vị được thành lập vào tháng 8
**Phương diện quân Bryansk** (tiếng Nga: _Брянский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử ### Thành lập lần thứ nhất
**Phương diện quân Trung tâm** (tiếng Nga: _Центральный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử ### Thành lập Phương diện
**Phương diện quân Nam** (tiếng Nga: _Южный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử ### Thành lập Phương diện quân
**Phương diện quân Sông Don** (tiếng Nga: _Донской фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử Phương diện quân Sông Don
**Phương diện quân Volkhov** (tiếng Nga: _Волховский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử ### Thành lập Phương diện quân
**Phương diện quân Kalinin** (tiếng Nga: _Калининский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử Phương diện quân Kalinin được thành
**Phương diện quân Ukraina 3** (tiếng Nga: _3-й Украинский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử Phương diện quân Ukraina
**Phương diện quân Belorussia 2** (tiếng Nga: _2-й Белорусский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Hướng tác chiến chủ yếu của phương
**Phương diện quân Pribaltic** (tiếng Nga: _Прибалтийский фронт_), còn gọi là **Phương diện quân Baltic**, là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Hướng tác
**Phương diện quân Thảo Nguyên** (tiếng Nga: _Степной фронт_), còn gọi là **Phương diện quân Step**, là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Địa
**Phương diện quân Stalingrad** (tiếng Nga: _Сталинградский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử ### Tổ chức lần thứ nhất
**Phương diện quân Dự bị** (tiếng Nga: _Резервный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai, tác chiến phòng thủ trên hướng Tây Moskva
**Phương diện quân Pribaltic 1** (tiếng Nga: _1-й Прибалтийский фронт_), còn gọi là **Phương diện quân Baltic 1**, là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ
**Phương diện quân Dự bị Moskva** (tiếng Nga: _Московский резервный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược tạm thời của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Tổ chức phương diện
**Phương diện quân Orlov** (tiếng Nga: _Орловский фронт_), còn gọi là **Phương diện quân Oryol**, là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Được hình
**Phương diện quân Belorussia 3** (tiếng Nga: _3-й Белорусский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử Phương diện quân Belorussia
**Phương diện quân Ukraina 1** (tiếng Nga: _1-й Украинский фронт_) là tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Phương diện quân đã tham gia các chiến
**Phương diện quân Belorussia 1** (tiếng Nga: _1-й Белорусский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Đây được xem là phương diện quân
**Phương diện quân Belorussia** (tiếng Nga: _Белорусский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai, với địa bàn tác chiến chủ yếu trên hướng
**Phương diện quân Voronezh** (tiếng Nga: _Воронежский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ## Lịch sử Phương diện quân Voronezh được thành
**Phương diện quân Ukraina 4** (tiếng Nga: _4-й Украинский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai, chịu trách nhiệm phối hợp và chỉ
**Phương diện quân Viễn Đông** (tiếng Nga: _Дальневосточный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô hoạt động ở khu vực Viễn Đông Liên Xô trong thời kỳ Thế
**Phương diện quân Ukraina 2** (tiếng Nga: _2-й Украинский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai, hoạt động trên hướng Tây Nam Ukraina,
**Phương diện quân Pribaltic 2** (tiếng Nga: _2-й Прибалтийский фронт_), hay **Phương diện quân Baltic 2**, là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. ##
**Phương diện quân Kursk** (tiếng Nga: _Курский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai. Thời gian tồn tại của đơn vị này rất
**Phương diện quân Bắc** (tiếng Nga: _Северный фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Chiến tranh thế giới II. ## Lịch sử Phương diện quân Bắc được
**Phương diện quân Ukraina** (tiếng Nga: _Украинский фронт_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô vào đầu Thế chiến thứ hai, với địa bàn tác chiến chủ yếu trên
**Phương diện quân** (tiếng Nga: _Военный фронт_, chữ Hán: _方面軍_) là tổ chức quân sự binh chủng hợp thành cấp chiến dịch chiến lược cao nhất trong quân đội Đế quốc Nga thời đại Sa
**Mặt trận Các tập đoàn quân dự bị** (tiếng Nga: _Фронт резервных армий_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô vào đầu Thế chiến thứ hai. ## Hình thành
**Cụm tập đoàn quân Trung tâm** (tiếng Đức: _Heeresgruppe Mitte_) là tên của tổ chức tác chiến chiến lược cấp cụm tập đoàn quân của Đức Quốc xã tại Mặt trận phía Đông trong Thế
**Tập đoàn quân 30** là một đơn vị quân sự chiến lược cấp tập đoàn quân của Hồng quân Liên Xô hoạt động trong những năm 1941-1943. Nó được tái tổ chức thành Tập đoàn
**Nguyễn Phương Điền** (sinh năm 1969) là một nam đạo diễn, diễn viên, biên kịch người Việt Nam. Ông được Nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú từ năm 2019.
Trận sông Dniepr là một chuỗi các chiến dịch tấn công chiến lược của Quân đội Liên Xô trong các giai đoạn mở đầu cho thời kỳ thứ ba của cuộc chiến tranh Xô-Đức, đồng
**Trần Thị Nhã Phương** (sinh ngày 20 tháng 5 năm 1990), thường được biết đến với nghệ danh **Nhã Phương**, là một nữ diễn viên người Việt Nam. Khởi đầu sự nghiệp diễn xuất với
**Tập đoàn quân 27** là một đơn vị quân sự chiến lược cấp tập đoàn quân của Hồng quân Liên Xô, hoạt động trong thời gian Chiến tranh thế giới thứ hai. ## Thành lập
**Tập đoàn quân 29** là một đơn vị quân sự chiến lược cấp tập đoàn quân của Hồng quân Liên Xô và sau này là Lực lượng Mặt đất của Nga. ## Lịch sử Tập
**Khu phòng thủ Moskva** (tiếng Nga: _Московская зона обороны_) là một tổ chức tác chiến chiến lược của Hồng quân Liên Xô trong Thế chiến thứ hai, đảm nhận phòng thủ ngay nội đô Moskva
nhỏ|259x259px|
Huy hiệu ve áo trao cho các cựu binh Tập đoàn Xe tăng cận vệ 1
**Tập đoàn quân xe tăng Cận vệ 1 Huân chương Cờ Đỏ** là một đơn vị quân
**Tập đoàn quân 4** là một đơn vị quân sự chiến lược cấp tập đoàn quân của Hồng quân Liên Xô, hoạt động trong thời gian Chiến tranh thế giới thứ hai tại Mặt trận
**Tập đoàn quân 26** (Nga: армия 26-я _26-ya armiya_) là một đơn vị quân sự chiến lược cấp tập đoàn quân của Hồng quân Liên Xô, được hình thành vào năm 1941 và hoạt động
**Tập đoàn quân 3** () là một đơn vị quân sự chiến lược cấp Tập đoàn quân của Hồng quân Liên Xô hoạt động trong thời gian Chiến tranh Thế giới thứ hai. ## Chiến
**Tập đoàn quân 32** là một đơn vị quân sự chiến lược cấp tập đoàn quân của Hồng quân Liên Xô, được thành lập hai lần trong thời gian Chiến tranh thế giới thứ hai.
**Tập đoàn quân 57** () là một đơn vị quân sự chiến lược cấp Tập đoàn quân của Hồng quân Liên Xô, được thành lập hai lần vào những năm 1941 và 1943. Tập đoàn
thumb|right|[[quân khu Đế quốc Nga|Các quân khu của Đế quốc Nga năm 1913]] **Quân khu Kiev** (; , viết tắt ) là một quân khu của Lục quân Đế quốc Nga và sau đó là
**Sĩ quan cấp tướng** hay **Tướng lĩnh**, là danh từ chung trong tiếng Việt để chỉ các sĩ quan mang nhóm cấp bậc quân hàm cao cấp nhất trong lực lượng vũ trang của nhiều
**Tập đoàn quân binh chủng hợp thành số 6 Huân chương Cờ Đỏ** (tiếng Nga: _6-я общевойсковая Краснознамённая армия_) là một đơn vị quân sự chiến lược cấp tập đoàn quân của Lực lượng Mặt