Phần mềm ác ý, còn gọi là phần mềm ác tính, phần mềm độc hại, phần mềm gây hại hay mã độc (tiếng Anh: malware là sự ghép của hai chữ malicious và software) là bất kỳ phần mềm nào được thiết kế có chủ đích nhằm gây gián đoạn cho máy tính, máy chủ, máy khách hoặc mạng máy tính, làm rò rỉ thông tin riêng tư, truy cập trái phép vào thông tin hoặc hệ thống, tước quyền truy cập vào thông tin hoặc vô tình can thiệp vào bảo mật và quyền riêng tư của máy tính của người dùng. Các nhà nghiên cứu có xu hướng phân loại phần mềm độc hại thành một hoặc nhiều loại phụ (ví dụ virus máy tính, worms, Trojan horses, Bom logic, ransomware, spyware, adware, rogue software, wipers và keyloggers). Theo Báo cáo về mối đe dọa an ninh Internet năm 2018 của Symantec (ISTR), số lượng biến thể phần mềm độc hại đã tăng lên 669.947.865 vào năm 2017, gấp đôi số biến thể phần mềm độc hại năm 2016. Tội phạm mạng, bao gồm các cuộc tấn công phần mềm độc hại cũng như các tội phạm khác do máy tính gây ra, được dự đoán sẽ khiến nền kinh tế thế giới thiệt hại 6 nghìn tỷ đô la Mỹ vào năm 2021 và đang tăng với tốc độ 15% mỗi năm. Kể từ năm 2021, phần mềm độc hại đã được thiết kế để nhắm vào các hệ thống máy tính chạy cơ sở hạ tầng quan trọng như mạng lưới phân phối điện.
Các chiến lược phòng thủ chống lại phần mềm độc hại khác nhau tùy theo loại phần mềm độc hại nhưng hầu hết có thể bị ngăn chặn bằng cách cài đặt phần mềm diệt vi-rút, tường lửa, áp dụng các bản vá thường xuyên, bảo vệ mạng khỏi sự xâm nhập, sao lưu thường xuyên và cô lập các hệ thống bị nhiễm. Phần mềm độc hại có thể được thiết kế để tránh các thuật toán phát hiện phần mềm diệt vi-rút. John von Neumannđã chỉ ra rằng về mặt lý thuyết, một chương trình có thể tự sao chép chính nó. Điều này tạo nên một kết quả hợp lý trong lý thuyết tính toán. Fred Cohen đã thử nghiệm với virus máy tính và xác nhận tiên đề của Neumann và nghiên cứu các đặc tính khác của phần mềm độc hại như khả năng phát hiện và tự làm tối nghĩa bằng cách sử dụng mã hóa thô sơ. Luận án tiến sĩ năm 1987 của ông là về chủ đề virus máy tính. Sự kết hợp của công nghệ mật mã như một phần của tải trọng vi-rút, khai thác nó cho mục đích tấn công đã được khởi tạo và nghiên cứu từ giữa những năm 1990, và bao gồm các ý tưởng ban đầu về phần mềm tống tiền và trốn tránh.
Trước khi Internet trở nên phổ biến, virus lây lan trên máy tính cá nhân bằng cách lây nhiễm các chương trình thực thi hoặc các sector khởi động của đĩa mềm. Bằng cách chèn một bản sao của chính nó vào các lệnh mã máy trong các chương trình hoặc sector khởi động này, virus khiến chính nó được chạy bất cứ khi nào chương trình được chạy hoặc đĩa được khởi động. Các virus máy tính ban đầu được viết cho Apple II và Mac, nhưng chúng trở nên phổ biến hơn với sự thống trị của IBM PC và MS-DOS. Virus PC IBM đầu tiên trong tự nhiên là virus sector khởi động có tên là (c)Brain, được anh em nhà Farooq Alvi ở Pakistan tạo ra vào năm 1986. Những kẻ phân phối phần mềm độc hại sẽ lừa người dùng khởi động hoặc chạy từ một thiết bị hoặc phương tiện bị nhiễm. Ví dụ, vi-rút có thể khiến máy tính bị nhiễm thêm mã tự chạy vào bất kỳ ổ USB nào được cắm vào. Bất kỳ ai sau đó gắn ổ USB vào một máy tính khác được đặt chế độ tự chạy từ USB sẽ bị nhiễm và cũng lây nhiễm theo cách tương tự.
Phần mềm email cũ hơn sẽ tự động mở email HTML có chứa mã JavaScript có khả năng gây hại. Người dùng cũng có thể thực thi các tệp đính kèm email độc hại được ngụy trang. Báo cáo điều tra vi phạm dữ liệu năm 2018 của Verizon, được CSO Online trích dẫn, nêu rằng email là phương pháp phân phối phần mềm độc hại chính, chiếm 96% lượng phần mềm độc hại được phân phối trên toàn thế giới.
Những worm đầu tiên, các chương trình lây nhiễm qua mạng, không bắt nguồn từ máy tính cá nhân mà từ các hệ thống Unix đa nhiệm. Worm đầu tiên được biết đến rộng rãi là worm Morris năm 1988, đã lây nhiễm các hệ thống SunOS và VAX BSD. Không giống như virus, worm này không tự chèn vào các chương trình khác. Thay vào đó, nó khai thác các lỗ hổng bảo mật (lỗ hổng) trong các chương trình máy chủ mạng và bắt đầu tự chạy như một quy trình riêng biệt. Hành vi tương tự này cũng được các con sâu ngày nay sử dụng.
Với sự ra đời của nền tảng Microsoft Windows vào những năm 1990 và các macro linh hoạt của các ứng dụng, việc viết mã độc bằng ngôn ngữ macro của Microsoft Word và các chương trình tương tự đã trở nên khả thi. Các loại virus macro này lây nhiễm vào các tài liệu và mẫu thay vì các ứng dụng (file thực thi), nhưng dựa trên thực tế là các macro trong tài liệu Word là một dạng mã thực thi.
Nhiều chương trình lây nhiễm ban đầu, bao gồm cả Morris Worm, loại worm internet đầu tiên, được viết dưới dạng thử nghiệm hoặc trò đùa. Ngày nay, phần mềm độc hại được cả tin tặc mũ đen và chính phủ sử dụng để đánh cắp thông tin cá nhân, tài chính hoặc kinh doanh. Ngày nay, bất kỳ thiết bị nào cắm vào cổng USB – ngay cả đèn, quạt, loa, đồ chơi hoặc thiết bị ngoại vi như kính hiển vi kỹ thuật số – đều có thể được sử dụng để phát tán phần mềm độc hại. Các thiết bị có thể bị nhiễm trong quá trình sản xuất hoặc cung cấp nếu kiểm soát chất lượng không đầy đủ. "Máy tính thây ma" bị nhiễm có thể được sử dụng để gửi thư rác qua email, lưu trữ dữ liệu lậu như khiêu dâm trẻ em, hoặc tham gia vào các cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán như một hình thức tống tiền. Phần mềm độc hại được sử dụng rộng rãi nhằm tấn công các trang web của chính phủ hoặc công ty để thu thập thông tin nhạy cảm, hoặc phá vỡ hoạt động chung của họ. Hơn nữa, phần mềm độc hại có thể được sử dụng để tấn công các cá nhân để lấy thông tin như số nhận dạng cá nhân hoặc thông tin chi tiết, số ngân hàng hoặc thẻ tín dụng và mật khẩu.
Ngoài việc kiếm tiền bất hợp pháp, phần mềm độc hại có thể được sử dụng để phá hoại, thường là vì động cơ chính trị. Ví dụ, Stuxnet được thiết kế để phá hoại các thiết bị công nghiệp rất cụ thể. Đã có những cuộc tấn công có động cơ chính trị lan rộng và đóng cửa các mạng máy tính lớn, bao gồm xóa hàng loạt file và làm hỏng bản ghi khởi động chính, được mô tả là "giết máy tính". Các cuộc tấn công như vậy đã được thực hiện vào Sony Pictures Entertainment (ngày 25 tháng 11 năm 2014, sử dụng phần mềm độc hại được gọi là Shamoon hoặc W32.Disttrack) và Saudi Aramco (tháng 8 năm 2012).
Phân loại
Phần mềm độc hại có thể được phân loại theo nhiều cách và một số chương trình độc hại có thể được chia thành hai hoặc nhiều loại cùng một lúc. Nhìn chung, phần mềm có thể được phân loại thành ba loại: (i) phần mềm tốt; (ii) phần mềm xám và (iii) phần mềm độc hại.
Phần mềm độc hại
Virus
Virus (trong trường hợp là phần mềm độc hại) là loại mã hoặc chương trình độc hại được viết để thay đổi cách máy tính hoạt động, được thiết kế để lây lan từ máy tính này sang máy tính khác nhằm phá hoại máy tính, mã hóa, sửa đổi hoặc xóa tập tin, lấy cắp dữ liệu cá nhân nhạy cảm, mở cửa sau cho tin tặc đột nhập chiếm quyền điều khiển hoặc các hành động khác nhằm có lợi cho người phát tán virus.
Sâu máy tính
Sâu máy tính là một chương trình máy tính chứa phần mềm độc hại độc lập tự sao chép để lây lan sang các máy tính khác. Nó thường sử dụng mạng máy tính để tự lây lan, dựa vào các lỗi bảo mật trên máy tính mục tiêu để truy cập. Nó sẽ sử dụng máy này làm máy chủ để quét và lây nhiễm cho các máy tính khác. Sâu máy tính sử dụng phương pháp đệ quy để tự sao chép mà không cần chương trình chủ và tự phân phối dựa trên quy luật tăng trưởng theo cấp số nhân, sau đó điều khiển và lây nhiễm ngày càng nhiều máy tính trong thời gian ngắn. Sâu hầu như luôn gây ra ít nhất một số tác hại cho mạng, ngay cả khi chỉ bằng cách tiêu tốn băng thông.
Các dạng mã độc nhiễm hoạt động độc lập:
- Sâu máy tính (worm)
Lây nhiễm qua Internet, USB, mạng LAN...
- Trojan
Spyware: tự động ghi lại các thông tin của máy tính bị xâm nhập.
Adware: tự động hiện các bảng quảng cáo.
Keylogger: ghi nhận lại toàn bộ thao tác của bàn phím.
Backdoor: mở cửa hậu cho kẻ khác xâm nhập.
- Rootkit: Dạng mã độc "tàng hình" trước các chương trình kiểm soát file, tiến trình (process)... tạo đường truy nhập cho kẻ xâm nhập trở lại.
Một số mã độc nguy hiểm:
- Wanna Cry
Worm Sasser
Baza
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phần mềm ác ý**, còn gọi là **phần mềm ác tính**, **phần mềm độc hại**, **phần mềm gây hại** hay **mã độc** (tiếng Anh: **malware** là sự ghép của hai chữ _malicious_ và _software_) là
**Phần mềm ác ý điện thoại di động** là phần mềm ác ý _(malware)_ được tạo ra để tấn công các điện thoại di động. Nó có thể là Virus (máy tính), Sâu máy tính
thumb|alt=Màn hình máy tính của hệ điều hành, màn hình hiển thị các ứng dụng phần mềm tự do khác nhau.|Ví dụ về một hệ điều hành phần mềm tự do hiện đại chạy một
**Phần mềm gián điệp**, còn được dùng nguyên dạng Anh ngữ là **spyware**, là loại phần mềm chuyên thu thập các thông tin từ các máy chủ (thông thường vì mục đích thương mại) qua
**Origin** là một nền tảng phân phối kỹ thuật số được phát triển bởi Electronic Arts để mua và chơi các trò chơi điện tử. Phần mềm này có sẵn cho máy tính và
**Android** là một hệ điều hành dựa trên nền tảng Linux được thiết kế dành cho các thiết bị di động có màn hình cảm ứng như điện thoại thông minh và máy tính bảng.
**Avast Antivirus** là tên một phần mềm diệt virus miễn phí, được phát triển bởi hãng phần mềm Avast Software ở Praha, Cộng hoà Séc. Đây là một trong những phần mềm diệt virus tốt
**AutoHotkey** là một ngôn ngữ kịch bản tùy biến miễn phí, nguồn mở cho Microsoft Windows, bàn đầu nhằm cung cấp các phím tắt hay phím nóng dễ dàng, tạo macro nhanh và tự động
**Ad-Aware** là một phần mềm chống phần mềm gián điệp, do Lavasoft phát triển và phát hành từ năm 1999. Nó có khả năng tìm và diệt các loại spyware (bao gồm cả keylogger). Ngoài
Lỗ hổng **zero-day** (còn gọi là **0-day**) là một lỗ hổng hoặc điểm yếu bảo mật trong hệ thống máy tính mà các nhà phát triển hoặc bất kỳ ai có khả năng khắc phục
**Opera** là một trình duyệt web và cũng là một bộ phần mềm Internet được phát triển bởi Opera Software, hiện được hơn 270 triệu người sử dụng trên thế giới. Trình duyệt này bao
**CCleaner** (IPA: /'siklinər/) (ban đầu Crap Cleaner), được phát triển bởi Piriform, công ty được mua lại bởi Avast vào năm 2017, là một chương trình tiện ích máy tính được sử dụng để làm
**Kỹ thuật đảo ngược** (hay **công nghệ đảo ngược**, **kỹ thuật đảo ngược**) (tiếng Anh: _reverse engineering_) là quá trình tìm ra các nguyên lý kỹ thuật của một phần mềm ứng dụng hay thiết
**Log4Shell (CVE-2021-44228)** là một lỗ hổng zero-day có liên quan đến phương thức tấn công thực thi mã từ xa tồn tại trong thư viện Log4j, một thư viện ghi nhật trình phổ biến cho
**Mã độc tống tiền** hay **ransomware** bao gồm nhiều lớp phần mềm ác ý với chức năng hạn chế truy cập đến hệ thống máy tính mà nó đã lây nhiễm, và đòi hỏi một
**CryptoLocker** là một loại virus máy tính (phần mềm ác ý) được gọi tên Ransomware có nghĩa là "virus đòi tiền chuộc", khi đã khống chế được máy tính của nạn nhân thì chúng sẽ
Set 4 Món Dưỡng Da Ngừa Mụn SOME BY MI AC SOS Kit AHA-BHA-PHABộ dưỡng gồm 4 sản phẩm giúp cân bằng da, làm sạch, loại bỏ bã nhờn, điều ngừa mụn, phục hồi da
Tinh Chất AC Sensitive Fluid Skinaz - 30ml - Dành Cho Da Dầu - Nhờn Mụn - Da Nhạy Cảm - Ngừa Mụn - Mờ Thâm Mụn Hiệu QuảLưu ý: SẢN PHẨM CHÍNH HÃNG CÓ
Tinh Chất AC Sensitive Fluid Skinaz - 30ml - Dành Cho Da Dầu - Nhờn Mụn - Da Nhạy Cảm - Ngừa Mụn - Mờ Thâm Mụn Hiệu QuảLưu ý: SẢN PHẨM CHÍNH HÃNG CÓ
nhỏ|phải|243x243px|Ảnh chụp giao diện [[phần mềm diệt virus có tên FireLion- FastHelper]] Trong khoa học máy tính viễn thông, **virus máy tính** hay **virus tin học** (thường được người sử dụng gọi tắt là **virus**)
Kem dưỡng phục hồi da hư tổn Đông Y Hàn QuốcHanbang AC Trouble Care CreamDung tích: 45 mlKem dưỡng phục hồi da hư tổn Đông Y Hàn Quốc The Nature Book giúp tái tạo, phục
**Trojan horse**, tiếng Anh của **Ngựa Troia**, là một loại phần mềm ác tính. Không giống như virus, nó không có chức năng tự sao chép nhưng lại có chức năng hủy hoại tương tự
Các thành phần chính của [[máy tính cá nhân để bàn.1: Màn hình, 2: Bo mạch chủ, 3: CPU, 4: Chân cắm ATA, 5: RAM, 6: Các thẻ cắm mở rộng chức năng cho máy,
Dung tích: 45 mlKem dưỡng phục hồi da hư tổn Đông Y Hàn Quốc The Nature Book giúp tái tạo, phục hồi làn da hư tổn, hạn chế thâm sẹo do mụn; đồng thời các
Các bảng băm phân tán **Bảng băm phân tán** (tiếng Anh: _distributed hash table_, viết tắt **DHT**) là một lớp các hệ thống phân tán không tập trung, cung cấp một dịch vụ tra cứu
- còn được gọi là series **Câu chuyện của Ác ma** là một series Video âm nhạc sử dụng phần mềm tổng hợp giọng nói Vocaloid của Yamaha. Tới thời điểm hiện tại, series đã
Trong Chiến tranh Việt Nam, quân đội Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh đã gây ra hàng loạt tội ác như giết người, hãm hiếp, đánh đập tù nhân, ném bom vào thường
Tên : Hanbang AC Trouble Care Cream - 45ml Hanbang AC Oil Control Toner - 120ml Hanbang AC Skin Treatment Serum - 35ml Tổng quan: - Tinh chất dưỡng da sạch mụn Đông y Hàn
**_Kẻ hủy diệt 2: Ngày phán xét_** () là một bộ phim điện ảnh Mỹ thuộc thể loại hành độngkhoa học viễn tưởng ra mắt vào năm 1991 do James Cameron làm đạo diễn, sản
Serum Balancenổi tiếng với khả năng đẩy lùi thô ráp, thâm mụn trên da. Dòng này còn được nhiều chị em yêu thích vì an toàn và tác dụng nhanh.Nhữngreview serum BalanceĐúng với câu “nhất
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG BỒN MASSAGE CHÂN LAICA PC1301 Video giới thiệu sản phẩm thực tế Đôi chân được coi là trái tim thứ hai của cơ thể với hơn 60 vùng kích ứng và các
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG BỒN MASSAGE CHÂN LAICA PC1301 Video giới thiệu sản phẩm thực tế Đôi chân được coi là trái tim thứ hai của cơ thể với hơn 60 vùng kích ứng và các
HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG BỒN MASSAGE CHÂN LAICA PC1301 Video giới thiệu sản phẩm thực tế Đôi chân được coi là trái tim thứ hai của cơ thể với hơn 60 vùng kích ứng và
Tên: Kem dưỡng phục hồi da hư tổn Đông Y Hàn QuốcHanbang AC Trouble Care CreamDung tích: 45 mlKem dưỡng phục hồi da hư tổn Đông Y Hàn Quốc The Nature Book giúp tái tạo,
Da khô luôn là nỗi ám ảnh của chị em phụ nữ. Đặc biệt là vào thời điểm mùa đông, làn da thường xuyên đối mặt với hiện tượng khô căng, bong tróc, nứt nẻ,
Da Trắng Mịn Hoàn Hảo VớiKem trang điểm CC Nhung Lụa Gluta White CC – Silk Make Up-Gluta White là đột phá về công nghệ dưỡng trắng, trang điểm khi kết hợp ba bước: dưỡng,
Mặt Nạ FOODAHOLIC Dưỡng Da Chuyên Sâu HÀN QUỐCMặt nạgiấy là bước bổ sung dưỡng chất hoàn hảo nhất cho làn da. Việc dùng mặt nạ 2,3 lần 1 tuần là cách tốt nhất để
Mặt Nạ FOODAHOLIC Dưỡng Da Chuyên Sâu HÀN QUỐCMặt nạgiấy là bước bổ sung dưỡng chất hoàn hảo nhất cho làn da. Việc dùng mặt nạ 2,3 lần 1 tuần là cách tốt nhất để
Máy đo huyết áp bắp tay Microlife BP A200Đo huyết áp và nhịp tim.Tầm soát bệnh rung nhĩ với công nghệ Afib.Trang bị công nghệ MAM cho kết quả chính xác vượt trội.Chứng nhận kiểm
Mặt Nạ FOODAHOLIC Dưỡng Da Chuyên Sâu HÀN QUỐCMặt nạgiấy là bước bổ sung dưỡng chất hoàn hảo nhất cho làn da. Việc dùng mặt nạ 2,3 lần 1 tuần là cách tốt nhất để
Máy đo huyết áp tự động MICROLIFE BP A200 – Phòng tránh Đột quỵ Bảo hành 5 năm❤ ❤️Tính năng nổi bật ☑️Đo huyết áp và nhịp tim. ☑️Tầm soát bệnh rung nhĩ với công
(FDA Hoa Kỳ + xuất USA) Máy đo huyết áp bắp tay Jumper JPD-HA120, Kết nối Bluetooth + APP, Bảo hành chính hãng 5 năm Jumper là một thương hiệu quốc tế thuộc quyền sở
Jumper là một thương hiệu quốc tế thuộc quyền sở hữu của Jumper Medical. Là một doanh nghiệp công nghệ cao chuyên nghiên cứu, phát triển và sản xuất phần cứng y tế thông minh
(FDA Hoa Kỳ + xuất USA) Máy đo huyết áp bắp tay Jumper JPD-HA120, Kết nối Bluetooth + APP, Bảo hành chính hãng 5 năm Jumper là một thương hiệu quốc tế thuộc quyền sở
**Elon Reeve Musk** (sinh 28 tháng 6 năm 1971) là một doanh nhân, nổi tiếng với vai trò mấu chốt trong hai công ty Tesla, Inc. và SpaceX, cũng như chủ sở hữu của Twitter.
thumb|Con ngựa thành Troia xuất hiện trong phim [[Troy (phim)|năm 2004, hiện đang được triển lãm tại Çanakkale, Thổ Nhĩ Kỳ.]] phải|Tranh _Đám rước con ngựa thành Troia ở [[Troia_, họa sĩ Giovanni Domenico Tiepolo]]
**Sega Corporation** (tiếng Nhật: 株式会社セガ, Kabushiki-kaisha Sega) là một công ty đa quốc gia có trụ sở tại Nhật Bản, chuyên ngành trong lĩnh vực phát triển phần mềm và phần cứng trò chơi điện
nhỏ|[[VirtualBox]] Trong khoa học máy tính, một **máy ảo** (**VM**) là một trình giả lập một hệ thống máy tính. Máy ảo dựa trên kiến trúc máy tính và cung cấp chức năng của máy
**Petya** là một nhóm phần mềm ác ý ransomware được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2016. Phần mềm độc hại này nhắm vào hệ điều hành Microsoft Windows, lây nhiễm vào master boot
Bàn chải đánh răng Bamboo Salt Muối hồng Himalaya Mouth Soft - Lông tơ mềm mạiBạn có biết Muối Hồng HIMALAYA tuyệt phẩm thiên nhiên quý giá như thế nào?- Là loại muối Hồng Himalaya