Đài tưởng niệm Anh hùng Liệt sĩ ([[Núi Sam, Châu Đốc), nơi có những dòng sử bi tráng nói về việc mất thành Châu Đốc.]]
Phạm Viết Chánh, hay Phạm Hữu Chánh hoặc Phạm Chánh (1824 - 1886), là một danh sĩ và là quan nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam.
Cuộc đời
Ông sinh năm Giáp Thân (1824) tại làng Lương Mỹ (tục gọi Mỹ Lồng), huyện Bảo Hựu, phủ Hoằng Trị, tỉnh Vĩnh Long (nay là xã Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre).
Gia cảnh của ông không được rõ, chỉ biết vào năm Bính Ngọ 1846 ông đỗ Cử nhân, được bổ làm quan ở Gia Định, từng trải qua cuộc kháng chiến gian khổ chống thực dân Pháp trong suốt các năm 1859 - 1862.
Sau Hòa ước Nhâm Tuất ngày 5 tháng 6 năm 1862, triều đình Huế giao cho Pháp ba tỉnh miền Đông gồm: Biên Hoà, Gia Định, Định Tường và đảo Côn Lôn; ông bị điều động ra Huế làm việc, thăng dần đến chức Ngự sử đạo Hải Yên.
Năm Giáp Tý 1864, Phạm Viết Chánh xin trở vào Nam Kỳ lo việc mộ dân khẩn ruộng ở ba tỉnh miền Tây, cốt để xây dựng cơ sở chống Pháp; và ông được triều đình bổ nhiệm làm Doanh điền sứ tỉnh An Giang.
Năm Bính Dần (1866) ông chuyển sang làm Án sát tỉnh An Giang. Vì thế dân chúng vùng miền này quen gọi ông là "Cụ Án Doanh điền". Ngày 28 tháng 3 năm Đinh Mão (1867), không muốn hài cốt thầy Võ Trường Toản nằm lại trong vùng Pháp chiếm (Gia Định), Phạm Viết Chánh cùng với một số sĩ phu ở Gia Định, trong đó có Phan Thanh Giản, Nguyễn Thông, Trương Gia Hội... đã cải táng thầy về làng Bảo Thạnh, nay thuộc xã Bảo Thạnh, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre.
Nhưng cũng năm này, vào ngày 20 tháng 6, quân Pháp tiến chiếm Vĩnh Long. Hôm sau, ngày 21 rạng 22 tháng 6 (tức đêm 20 rạng 21 tháng 5 năm Đinh Mão) Pháp đưa tàu chiến đến Châu Đốc, bắt buộc ông, Tuần phủ Nguyễn Xuân Ý và Bố chính Nguyễn Hữu Cơ phải nạp thành trì...
Để mất tỉnh An Giang, vào ngày 25 tháng 3 năm Mậu Thìn (17 tháng 4 năm 1868) cả ba ông đều bị triều đình "ghép vào luật đánh một trăm roi, đày đi xa ba nghìn dặm". Nhưng bản án dành cho Phạm Viết Chánh không thi hành được, vì lúc bấy giờ ông đang lâm bệnh nặng, nên được ở lại quê nhà để điều trị và ông đã xin ở ẩn luôn.
Ngày 22 tháng Giêng năm Bính Tuất (tức 25 tháng 2 năm 1886), ông mất ở Mỹ Lồng (Bến Tre), thọ 62 tuổi.
Nhận xét
Trước 1975, GS Trịnh Vân Thanh viết:
:''Không những có tài văn chương, Phạm Viết Chánh còn là một nhà cai trị thanh liêm và đức độ. Thương tiếc đại thần Phan Thanh Giản đã hết lòng vì nước vì dân, mà đến giờ phút lâm chung vẫn không quên điều tiết nghĩa của kẻ sĩ phu... ông đã viết câu ai điếu và một bài thơ khóc cho người trung liệt:
Trích thơ:
:Điếu Lương Khê
:''Phan công tiết nghĩa sánh cao dày,
:''Thương bấy vì đâu khiến chẳng may.
:''Hết dạ giúp vua trời đất biết,
:''Tan mình vì nước quỷ thần hay.
:''Tuyệt lương một tháng, cây xanh mặt
:''Bị trách ba phen, lửa đỏ mày.
:''Chỉ sợ sử thần biên chẳng rõ,
:Tấm lòng ấm ức phải thày lay.
Tưởng nhớ
Nguyễn Liên Phong, tác giả Điếu cổ hạ kim có thơ viết về ông:
:''Cuộc đời dâu bể nghĩ thon von,
:''Chạnh nhớ người xưa tiếng hãy còn.
:''Ngòi viết chẳng rời bên dĩa mực,
:''Mão đai từng dựa chốn đài son.
:''Vẹn tròn ngay thảo niềm tôi chúa,
:''Đông đảo sang giàu phận rể con.
:''Hoằng Trị gương thơm ngời dấu để
:Lâu dài phước đức sánh tày non.
Trong Văn Thánh Miếu Vĩnh Long ở tại làng Long Hồ, tổng Long An, huyện Vĩnh Bình, nay thuộc Phường 4, thành phố Vĩnh Long; ở gian bên hữu thờ các đại thần, trong số đó có tên Phạm Viết Chánh.
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Đài tưởng niệm Anh hùng Liệt sĩ ([[Núi Sam, Châu Đốc), nơi có những dòng sử bi tráng nói về việc mất thành Châu Đốc.]] **Phạm Viết Chánh**, hay **Phạm Hữu Chánh** hoặc **Phạm Chánh**
**Phạm Văn Chánh** (sinh ngày 8 tháng 11 năm 1966) là sĩ quan Công an, chính trị gia nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Ông từng giữ các chức vụ là Ủy
**Phạm** là một họ thuộc vùng Văn hóa Đông Á, phổ biến ở Việt Nam. Chữ Phạm ở đây theo tiếng Phạn cổ thì đó là chữ "Pha" hoặc chữ "Pho" có nghĩa là "Thủ
STTHọ và tênĐiện thoại và địa chỉNhiệm vụ và Email1Phạm Thanh Hùng Sinh 27.04.46 Nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược TC2 Bộ Quốc phòng0988522738 Thanh Xuân Hà NộiTrưởng Ban. Làm kế hoạch, điều
Đối tượng sử dụng:Nam và nữ trên 25 tuổiCollagen Aova Lite chăm da-bổ nãoPhù hợp với những ai hay quên, không tập trung, trí nhớ giảm, mất ngủNgười hay lo lắng, bồn chồn, căng thẳng
Thành phần:Glutathione: Có chức năng kích hoạt sắc tố trắng Pheomelanin của da, ngăn chặn sự sản sinh sắc tố đen Eumelanin.L-cysteine: Chống oxy hóa da.Arbutin từ Phần Lan: Ngăn chặn sắc tố đen sản
Đối tượng sử dụng:Người từ 25 tuổi cả nam và nữDân tập thể thao vận động quá mạnh, dân lao động chân tay lao động quá sức.Dân văn phòng ngồi nhiều ko vận động dẫn
**Đại hội đại biểu Đảng bộ trực thuộc Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam nhiệm kỳ 2020 -2025**, là các đại hội Đảng bộ các tỉnh thành trực thuộc Trung ương Việt Nam và
**Phạm Công Danh** (sinh năm 1965) là một doanh nhân người Việt Nam. Ông là cựu chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng thương mại cổ phần Xây dựng Việt Nam (VNCB), Chủ tịch
**Việt Nam**, quốc hiệu đầy đủ là **Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam**, là một quốc gia nằm ở cực Đông của bán đảo Đông Dương thuộc khu vực Đông Nam Á, giáp
**Ngân hàng Việt Nam Thương tín** (hay **Việt Nam Thương Tín Ngân Hàng** (**VNTT**), tiếng Anh: **Credit Commercial Bank of Vietnam**) của Việt Nam Cộng hòa là một công ty thương mại phụ thuộc ngân
Mặt tiền tòa nhà hành chính của [[Viện Đại học Sài Gòn, cơ sở giáo dục đại học lớn nhất tại Việt Nam Cộng hòa, hình chụp năm 1961.]] **Nền giáo dục Việt Nam Cộng
**Vụ án Năm Cam và đồng phạm** hay **Chuyên án Z5.01** là vụ án về tội phạm có tổ chức đặc biệt, có tính đặc thù, đây là một vụ án lớn và phức tạp,
**Chính tả tiếng Việt** là sự chuẩn hóa hình thức chữ viết của ngôn ngữ tiếng Việt. Đây là một hệ thống quy tắc về cách viết các âm vị, âm tiết, từ, cách dùng
**Phạm Văn Bạch** (1910 – 1986), tên thường gọi là **Hai Bạch**, là Giáo sư, Luật sư, ông nguyên là Chủ tịch Ủy ban kháng chiến Hành chánh Nam Bộ, Chánh án Tòa án nhân
**Các vụ án liên quan đến Tập đoàn Dầu khí Việt Nam** là việc các doanh nhân nhà nước tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) bị cáo buộc có các hành vi cố
**Phạm Quốc Hưng** (sinh năm 1973) là thẩm phán cao cấp người Việt Nam. Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Hòa Bình, Phó Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao. ## Tiểu sử
**Phạm Thị Trinh** (8 tháng 3 năm 1914 - 10 tháng 4 năm 2019), đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương năm 1930. Bà thuộc thế hệ những đảng viên đầu tiên của Đảng. Phạm
**Vụ sai phạm tại Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á**, hay còn gọi ngắn gọn là **vụ Việt Á** hoặc **đại án Việt Á,** là một vụ án hình sự điển hình về
**Phạm Hưng** (1927–2018), tên thật: **Bùi Văn Tường**, là một luật sư và thẩm phán người Việt Nam. Ông từng là Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Việt Nam từ tháng 7 năm
**Phạm Minh Tuyên** (sinh năm 1963) là thẩm phán cao cấp người Việt Nam. Ông hiện giữ chức vụ Giám đốc Học viện Tòa án, thành viên Hội đồng Khoa học Tòa án nhân dân
**Bầu cử Quốc hội Việt Nam khóa XIV** diễn ra vào ngày 22 tháng 5 năm 2016 thông qua biểu quyết trước đó của Quốc hội vào ngày 24 tháng 11 năm 2015. Qua đó,
**Phạm Duy** (5 tháng 10 năm 1921 – 27 tháng 1 năm 2013), tên khai sinh **Phạm Duy Cẩn** là nhạc sĩ, nhạc công, ca sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc lớn của Việt Nam.
**Tòa án nhân dân tối cao** là cơ quan xét xử cao nhất của Việt Nam. ## Nhiệm vụ và quyền hạn Tòa án nhân dân tối cao có những nhiệm vụ và quyền hạn
**Phạm Hồng Phong** (sinh năm 1962) là thẩm phán và chính trị gia người Việt Nam. Ông hiện là Phó Chánh án Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh và
**Albert Phạm Ngọc Thảo** (1922–1965) là một cán bộ tình báo của Quân đội nhân dân Việt Nam. Ông hoạt động dưới vỏ bọc là một sĩ quan cao cấp trong Quân lực Việt Nam
**Đế quốc Việt Nam** (chữ Hán: ; , cựu tự thể: , chuyển tự _Etsunan Teikoku,_ tiếng Pháp: Empire du Viêt Nam) là tên gọi chính thức của một Nhà nước Việt Nam thân Nhật
**Phạm Trung Tuấn** (sinh năm 1965) là Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao Việt Nam. Ông hiện giữ chức vụ Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Đồng Tháp. Ông nguyên là Chánh
**Vụ Trịnh Xuân Thanh trở về Việt Nam** là một câu chuyện có 2 phiên bản khác nhau. Chính vì 2 phiên bản trái ngược đưa đến một cuộc khủng hoảng quan hệ ngoại giao
**Án lệ Việt Nam** là những lập luận hoặc phán quyết trong bản án hay quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án Việt Nam về một vụ việc cụ thể được
**Quốc hội Việt Nam khóa I** (nhiệm kì 1946-1960) là khóa Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Nhiệm kỳ hoạt động của Quốc hội khóa I kéo dài 14
**Phạm Công Tắc** (1890-1959), tự là **Ái Dân**, biệt hiệu **Tây Sơn Đạo**, là một trong những lãnh đạo trong việc hình thành, xây dựng, phát triển và kiện toàn hệ thống tôn giáo của
**Tên người Việt Nam** được các nhà nghiên cứu cho rằng bắt đầu có từ thế kỷ 2 TCN và càng ngày càng đa dạng hơn, trong khi có ý kiến khác cho rằng: "sớm
**Phạm Đăng Hưng** (1764–1825), tự _Hiệt Củ (có sách ghi là Khiết Củ)_, là đại thần nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam. ## Đại thần triều Nguyễn Phạm Đăng Hưng làm quan cho triều
**Thanh tra Bộ Quốc phòng** là cơ quan của Bộ Quốc phòng, giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quản lý nhà nước về công tác thanh tra, thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn thanh tra
**Cuộc đảo chính tại Nam Việt Nam năm 1963** là cuộc đảo chính nhằm lật đổ chính thể Đệ nhất Cộng hòa Việt Nam của Tổng thống Ngô Đình Diệm và Đảng Cần lao Nhân
Sau khi Đảng Cộng sản Đông Dương được thành lập năm 1930, xung đột đảng phái bắt đầu xuất hiện. Điển hình là tranh cãi và bút chiến giữa Đảng Cộng sản, Việt Nam Quốc
**Quốc hội Việt Nam khóa XIV** (nhiệm kỳ 2016-2021) là nhiệm kỳ thứ 14 của Quốc hội Việt Nam, được bầu vào ngày 22 tháng 5 năm 2016 với 496 đại biểu. ## Kết quả
**Vũ Phạm Từ** (30 tháng 5 năm 1926 – 2006) là một đạo diễn điện ảnh Việt Nam. Ông được nhà nước Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú và là 1
**Phạm Duy Lam** (sinh năm 1967) là thẩm phán cao cấp người Việt Nam. Ông hiện giữ chức vụ Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Gia Lai. ## Tiểu sử Ngày 1 tháng 6
**Việt Nam Quốc Dân Đảng** (**VNQDĐ**; chữ Hán: ), gọi tắt là **Việt Quốc**, là một đảng chính trị dân tộc và xã hội chủ nghĩa dân chủ chủ trương tìm kiếm độc lập khỏi
**Phạm Duy Tốn **(chữ Hán: 范維遜; 1883 –25 tháng 2 năm 1924) là nhà văn xã hội tiên phong của nền văn học mới Việt Nam hồi đầu thế kỷ 20. Trước khi trở thành
**Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam** (tiếng Anh: _Vietnam Women's Union_, viết tắt: **_VWU_**) là một tổ chức chính trị, xã hội của phụ nữ Việt Nam, mục đích hoạt động vì sự bình
**Phạm Duy Hải** là kiểm sát viên cao cấp người Việt Nam. Ông hiện là Quyền Chánh Thanh tra Viện kiểm sát nhân dân tối cao Việt Nam. ## Tiểu sử Chiều ngày 21 tháng
**Phạm Thị Bích Thủy** (sinh năm 1979) là nữ thẩm phán người Việt Nam. Bà hiện giữ chức vụ Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Bình Phước. Khi được bổ nhiệm chức vụ này
**Phạm Thận Duật (_范慎遹_, 1825–1885)** là một nhà chính trị, nhà ngoại giao, một học giả và một trí thức lớn có tầm vóc của Việt Nam trong giai đoạn cuối thế kỷ thứ XIX.
**Trần Văn Thanh** (sinh ngày 25 tháng 10 năm 1953) là một tướng lĩnh của lực lượng Công an nhân dân Việt Nam với quân hàm Thiếu tướng. Ông từng là Giám đốc Công an
**Trung tướng Công an nhân dân Việt Nam** là cấp bậc tướng lĩnh thứ hai trong Công an nhân dân Việt Nam với cấp hiệu 2 ngôi sao vàng. Theo quy định pháp luật Việt
**Phạm Đức Tuyên** (sinh năm 1965) là thẩm phán người Việt Nam. Ông hiện giữ chức vụ Chánh án Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng. ## Tiểu sử Phạm Đức Tuyên sinh năm
**Giám sát viện** là cơ quan hiến định của Việt Nam Cộng hòa có chức năng thanh tra, kiểm soát, điều tra các nhân viên công quyền và tư nhân đồng phạm hay tòng phạm.