Phạm Thế Lịch (chữ Hán: 范世歷; 1791 - 1874), hiệu là Chỉ Trai, Trác Phong, Quý Hòa, là một nhà khoa bảng và danh thần nhà Nguyễn. Ông Đệ tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất thân khoa thi Kỷ Sửu 1829, là Tiến sĩ nho học đầu tiên thời Nguyễn của tỉnh Nam Định, làm quan đến Tổng đốc Bắc Ninh.
Thân thế
Phạm Thế Lịch quê làng Quần Mông, huyện Giao Thủy, phủ Xuân Trường (nay là thôn Lạc Quần, xã Xuân Ninh, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định). Cha ông là Phạm Đình Kham, làm nghề thuốc chữa bệnh. Mẹ ông là Mai Thị Duyên, con hương trưởng Mai Công Kỳ cùng làng, làm ruộng.
Ông sớm có tư chất thông minh, 7 tuổi đi học, học đâu nhớ đấy, được người làng khen là thần đồng. Năm 14 tuổi, ông dự kỳ thi khảo thí ở xã Hà Nạn, huyện Giao Thủy, phủ Xuân Trường, tỉnh Nam Định, đề ra bài phú "Nhật trung vi thị" (Giữa ngày họp chợ), được các quan giám khảo vô cùng khen ngợi.
Khoa thi Cử nhân năm Mậu Tý 1828, ông đỗ Á nguyên. Đến khoa thi Hội năm Kỷ Sửu 1829, ông đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ.
Sau khi đỗ Tiến sĩ, ông được triệu vào kinh bổ làm Hành tẩu, rồi thăng Hàn lâm viện Biên tu, lĩnh Tri phủ Tư Nghĩa (thuộc tỉnh Quảng Ngãi), trải bổ Viên ngoại lang Bộ Lễ, chuyển Lang trung Bộ Lại, thăng Án sát, rồi Bố chính Bình Định, Chánh sứ Quảng Nam, Tả Thị lang Bộ Hình, Phủ doãn Thừa Thiên.
Năm Thiệu Trị thứ 5 (1845), Phạm Thế Lịch làm Chánh sứ, Bạch Đông Ôn làm Phó sứ đi sứ nhà Thanh. Sau khi đi sứ về, ông được thăng làm Hộ bộ Hữu thị lang, lại được cử làm Chánh chủ khảo trường thi Nghệ An.
Năm Tự Đức 3 (1850), ông được bổ chức Tổng đốc 2 tỉnh Bắc Ninh, Thái Nguyên. Ông là vị quan thanh liêm, có nhiều công trạng lớn được các sử gia phong kiến ghi nhận. Ông có nhiều sáng tác nhưng hiện nay chỉ còn tập Sứ hoa quyển và một số câu đối do ông viết ở các đình, nhà thờ họ Phạm, huyện Xuân Trường./.
Khoa cử
Năm Gia Long thứ 6 (1807) theo học Hương cống Nguyễn Hữu Bảo ở làng Hoài Bão, huyện Tiên Du (tỉnh Bắc Ninh). Khi cha mất, ông về chịu tang ba năm. Tiếp đến theo học Tiến sĩ Lê Huy Du (người làng Bột Thượng, huyện Hoằng Hoá, tỉnh Thanh Hoá) mở trường ở xã Trà Lũ, huyện Giao Thuỷ, tỉnh Nam Định.
Khoa Kỷ Mão Gia Long 18 (1819) ông trúng ưu hạng nhất nhưng lại bị đánh trượt vì "đài khoản viết không hợp cách".
Khoa Tân Tỵ Minh Mệnh 2 (1821) ông đi thi hỏng.
Khoa Mậu Tý Minh Mệnh 9 (1828) ông đỗ Cử nhân - Á nguyên.
*Khoa thi Hội năm Kỷ Sửu Minh Mệnh 10 (1829) ông đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân.
(cùng với Phạm Thế Hiển và Ngô Thế Vinh). Vua tặng ông vế đối :
"Thế Lịch, Thế Hiển, Thế Vinh tam Thế đồng khoa Vinh Hiển Lịch."
Quan lộ
Các chức vụ đã bổ nhiệm:
Sau khi đỗ Tiến sĩ, ông được triệu vào kinh bổ làm Hành tẩu, rồi thăng Hàn lâm viện Biên tu, lĩnh Tri phủ Tư Nghĩa (thuộc tỉnh Quảng Ngãi), trải bổ Viên ngoại lang bộ Lễ, chuyển Lang trung bộ Lại, thăng án sát, rồi Bố chính tỉnh Bình Định.
Năm Minh Mệnh 17 (1836) ông làm Tả thị lang bộ Lễ, sung Chánh sứ đi sứ nhà Thanh lần 1. Ông đổi tên thành Phạm Thế Trung do kỵ húy vua Thanh lúc bấy giờ. Sau khi đi sứ về ông được đổi làm Tả thị lang bộ Hình, chuyển làm Phủ doãn Thừa Thiên.
Hoàng Thái hậu lập đàn kỳ phúc, mở khảo thi Hoà thượng, sai ông làm Chánh chủ khảo.
Năm Thiệu Trị 1 (1841) ông làm Biện lý bộ Hộ, đổi Bố chính sứ Hưng Hoá, rồi tiến Thự hữu Tham tri bộ Hộ, sau đổi sang bộ Lại.
Năm Thiệu Trị thứ 5 (1845) làm Chánh sứ đi sứ nhà Thanh lần 2. Sau khi đi sứ về, được thăng làm Hộ bộ Hữu thị lang. Ông lại được cử làm Chánh chủ khảo trường thi Nghệ An.
Năm Tự Đức 1 (1848) ông được thực thụ Hữu Tham tri bộ Lại, sung Kinh diên giảng quan, kiêm quản Hàn lâm viện.
Năm Tự Đức 2 (1849) ông được cử làm giảng quan hàng ngày giảng sách cho vua nghe ở toà Kinh Diên.
Năm Đức 3 (1850) ông được đổi bổ làm Tuần phủ Bắc Ninh, Hộ lý Tổng đốc Ninh – Thái (Bắc Ninh, Thái Nguyên).
Năm Tự Đức 5 (1852) Phạm Thế Lịch từ quan về quê.
*Năm Tự Đức 27(1874) Phạm Thế Lịch mất, thọ 84 tuổi.
Tác phẩm
-
Tác phẩm có: Sứ Hoa quyển, Sứ Thanh văn lục
-
Thơ tặng Hoàng giáp Tam Đăng Phạm Văn Nghị lúc kháng chiến chống Pháp:
"Bắc Nam vạn lí nhất thanh hòa.
Hà sự cuồng sưu ngạnh hải ba?
Thiên khải nho trung giao cảm chiến,
Đế liên lão bệnh hứa hưu qua.
Thư từ nghĩa dũng hoàn hương lạc,
Khảng khái anh hùng thoái lỗ ca.
Tuế văn, nhân nhàn duy nhất chước.
Đào nhiên, lãnh tiếu chỉ quan hà."
Dịch nghĩa:
Muôn dặm Bắc, Nam vẫn một dải thanh bình vô sự,
Tàu giặc điên cuồng cớ chi gây rối sóng biển?
Trời mở đạo "nho trung" khiến cho ông dám đánh,
Vua thương già yếu cho thôi việc binh đao.
Cái vui về quê của đoàn nghĩa dũng có vẻ thong dong.
Bài ca lui giặc của người anh hùng thật là khảng khái.
Cảnh già rỗi rãi, chỉ việc ngồi uống rượu,
Ngà say, cười lạt mà chỉ ra nơi xa xôi.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phạm Thế Lịch** (chữ Hán: 范世歷; 1791 - 1874), hiệu là **Chỉ Trai**, **Trác Phong**, **Quý Hòa**, là một nhà khoa bảng và danh thần nhà Nguyễn. Ông Đệ tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất
**Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Thành phố Hồ Chí Minh** là trường đại học nằm tại Thành phố Hồ Chí Minh, được thành lập từ những năm 1976. Hiện nay trường
**Phạm Thế Tùng** (sinh năm 1972) là một Tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam, hàm Thượng tướng. Ông hiện là Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Công an Trung ương, Thứ trưởng
**Phạm Thế Ngũ** (1921 - 2000) là nhà giáo, nhà nghiên cứu văn học Việt Nam. ## Tiểu sử **Phạm Thế Ngũ**, sinh ngày 12 tháng 6 năm 1921 tại làng Ngọc Chi, xã Kiến
**Phạm Thế Căng** (chữ Hán: 范世矜; ?-1408) là tướng nhà Trần và nhà Hồ trong lịch sử Việt Nam. Ông đã cộng tác với quân Minh khi nhà Hồ mất và sau bị nhà Hậu
**Phạm** là một họ thuộc vùng Văn hóa Đông Á, phổ biến ở Việt Nam. Chữ Phạm ở đây theo tiếng Phạn cổ thì đó là chữ "Pha" hoặc chữ "Pho" có nghĩa là "Thủ
**Jack the Ripper** là một kẻ giết người hàng loạt không rõ danh tính, hoạt động ở những khu vực có đa phần người nghèo sinh sống, xung quanh khu Whitechapel, Luân Đôn, Anh vào
thumb|right|348x348px|Bìa của bài thơ có chủ đề tiến hóa của [[Erasmus Darwin, _Temple of Nature_ cho thấy một nữ thần vén bức màn bí ẩn của thiên nhiên (bên trong là Artemis). Tượng trưng và
**Thể loại phim** hay **dòng phim** (tiếng Anh: _film genre_) hay còn gọi là **thể loại điện ảnh**, là một phương pháp cơ bản để phân loại phim trong điện ảnh. Việc xác định thể
thumb|upright=1.1|[[Herodotus (khoảng 484 TCN – khoảng 425 TCN), thường được coi là "cha đẻ của lịch sử" ở châu Âu]] thumb|_Lịch sử_ - tranh của [[Nikolaos Gysis (1892)]] **Lịch sử**, **sử học** hay gọi tắt
Dưới đây là danh sách các Di sản thế giới do UNESCO công nhận tại châu Á và châu Đại Dương. ## Afghanistan (2) nhỏ|[[Minaret ở Jam|trái]] * Tháp giáo đường ở Jam và các
**Thế Lữ** (10 tháng 6 năm 19073 tháng 6 năm 1989), tên khai sinh là **Nguyễn Đình Lễ** (sau đó đổi thành **Nguyễn Thứ Lễ**), là một nhà thơ, nhà văn kiêm nhà soạn kịch
**Lịch** (chữ Anh: _Calendar_), hoặc gọi **lịch pháp**, là phương pháp tính toán thời gian được xây dựng dựa trên hiện tượng thiên văn, nhằm đáp ứng nhu cầu sinh hoạt hàng ngày của con
Cuốn sách ghi lại lịch sử sáng tạo và cải tiến chữ số của nhân loại. Đó là một hành trình gian nan và vô cùng dài lâu. Sau nhiều nghìn năm, trải qua sự
Cuốn sách ghi lại lịch sử sáng tạo và cải tiến chữ số của nhân loại. Đó là một hành trình gian nan và vô cùng dài lâu. Sau nhiều nghìn năm, trải qua sự
Cuốn sách ghi lại lịch sử sáng tạo và cải tiến chữ số của nhân loại. Đó là một hành trình gian nan và vô cùng dài lâu. Sau nhiều nghìn năm, trải qua sự
Cuốn sách ghi lại lịch sử sáng tạo và cải tiến chữ số của nhân loại. Đó là một hành trình gian nan và vô cùng dài lâu. Sau nhiều nghìn năm, trải qua sự
**Lịch Dị Cơ** (chữ Hán: 酈食其, 268 TCN - 204 TCN), thường phiên âm là **Lịch Tự Cơ**, thường gọi là **Lịch Sinh** là biện sĩ du thuyết cuối thời nhà Tần và thời Hán
nhỏ|phải|Họa phẩm về Tổ phụ Abraham chuẩn bị hiến tế Isaac, theo Kinh thánh Do Thái thì Abraham là tổ phụ của người Do Thái cổ **Lịch sử Do Thái** (_Jewish history_) là lịch sử
**_Lịch triều hiến chương loại chí_** (, nghĩa là "Phép tắc các triều đại chép theo thể phân loại_"_) là bộ bách khoa toàn thư đầu tiên của Việt Nam, do Phan Huy Chú soạn
**Thế kỷ 19 kéo dài** là một thuật ngữ được đặt ra cho khoảng thời gian 125 năm bao gồm các năm từ 1789 đến 1914 bởi nhà phê bình và tác giả văn học
**Vojislav Stanimirović** (sinh ngày 19 tháng 3 năm 1937, mất ngày 13 tháng 6 năm 2022) Ông di cư sang Hoa Kỳ vào năm 1952. Stanimirović sau đó cũng dính líu tới YACS và Pink
**Thể loại văn học** là một thể loại của sáng tác văn học. Các thể loại chung nhất trong văn học là (theo thứ tự thời gian gần đúng) sử thi, bi kịch, hài kịch,
nhỏ|Vua Ai cập Ramses II tại Kadesh.jpg **Lịch sử quân sự** là một phân nhánh nhân văn trong phạm vi lịch sử nói chung ghi chép lại nội dung của các cuộc xung đột vũ
Nhóm khởi nghĩa của Đề Thám (hình chụp của trung úy Romain-Desfossés) Yên Thế, Bắc Kỳ - Nhóm nghĩa quân người Mán dưới quyền thủ lĩnh Phạm Quế Thắng ở Vũ NhaiYên Thế, Bắc Kỳ
**Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh** (tiếng Anh: _Ho Chi Minh City University of Education_ – **HCMUE**) được thành lập ngày 27 tháng 10 năm 1976 theo Quyết định số 426/TTg
**Lý lịch tư pháp** là lý lịch về án tích của người bị kết án bằng thông qua các chế tài hình sự trong bản án, quyết định của Tòa án (những quyết định, bản
**Lịch sử của Giáo hội Công giáo Việt Nam từ năm 1975 đến năm 1990** có nhiều điểm đặc thù riêng. Đây là giai đoạn 15 năm thứ hai kể từ khi thiết lập hàng
**Phạm Duy** (5 tháng 10 năm 1921 – 27 tháng 1 năm 2013), tên khai sinh **Phạm Duy Cẩn** là nhạc sĩ, nhạc công, ca sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc lớn của Việt Nam.
Phong cảnh cố đô nhìn từ núi Mã Yên Cửa Đông vào [[đền Vua Đinh Tiên Hoàng]] **Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư** là hệ thống các di tích về kinh đô Hoa
**Phạm Văn Nhân** (1745 – 1815) là một võ quan đại thần vào cuối thời chúa Nguyễn cai trị Đàng Trong và đầu triều Nguyễn. Ông đã theo chúa Nguyễn Ánh (vua Gia Long sau
**Phạm Quỳnh** (chữ Hán: 范瓊; 17 tháng 12 năm 1892 - 6 tháng 9 năm 1945) là một nhà văn hóa, nhà báo, nhà văn và quan đại thần triều Nguyễn (Việt Nam). Ông là
thumb|Một cảnh khiêu dâm từ một bức [[bích họa của Pompeii, -50 sau Công nguyên, Bảo tàng bí mật, Napoli]] Hoạt động Mại dâm đã tồn tại trong các nền văn hóa từ thời kỳ
**Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn** (sinh ngày 5 tháng 3 năm 1934) là một hồng y người Việt Nam thuộc Giáo hội Công giáo Rôma và hiện đảm nhận vai trò Hồng y đẳng Linh
nhỏ|Úc nhìn qua vệ tinh **Lịch sử Úc** đề cập đến lịch sử khu vực và nhân dân ở Thịnh vượng chung Úc và những cộng đồng bản địa và thuộc địa tiền thân của
**Phạm Thị Hương** (sinh ngày 4 tháng 9 năm 1991), thường được biết đến với nghệ danh **Phạm Hương**, là một nữ người mẫu, doanh nhân kiêm nhân vật truyền hình người Việt Nam. Cô
**Đại học Sư phạm Quốc gia Moskva** (tiếng Nga: _Московский Педагогический Государственный Университет_ (МПГУ), tiếng Anh: _Moscow State Pedagogical University_ (MSPU)), thành lập năm 1872, là một cơ sở giáo dục và khoa học lớn
Nguyên Trưởng Ban Ban liên lạc họ Phạm toàn quốc Việt Nam TS. Phạm Khắc Di đã có 2 câu thơ khái quát tôn chỉ mục đích hoạt động của Họ Phạm chúng ta,
**Trường Đại học Sư phạm** (tiếng Anh: _Thai Nguyen University of Education_) là một trường đại học thành viên của Đại học Thái Nguyên. Trường có vai trò là trung tâm đào tạo đại học,
**Giải vô địch bóng đá thế giới 2022** (hay **Cúp bóng đá thế giới 2022**, , ) là lần thứ 22 của Giải vô địch bóng đá thế giới, diễn ra tại Qatar từ ngày
**Phạm Thị Huệ** (sinh năm 1996) là một nữ vận động viên điền kinh người Việt Nam. ## Tiểu sử Phạm Thị Huệ sinh ngày 26 tháng 9 năm 1996 tại thôn Tân Lương xã
**Trường Trung học phổ thông chuyên, Đại học Sư phạm Hà Nội** (), tiền thân là Khối Trung học phổ thông chuyên Toán–Tin của Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, thường gọi là **Chuyên
**Lịch sử của thuyết tương đối hẹp** bao gồm rất nhiều kết quả lý thuyết và thực nghiệm do nhiều nhà bác học khám phá như Albert Abraham Michelson, Hendrik Lorentz, Henri Poincaré và nhiều
**Bắc Kinh** có lịch sử lâu dài và phong phú, nguyên truy từ cách nay 3.000 năm. Trước khi Tần Thủy Hoàng thống nhất Trung Hoa vào năm 221 TCN, Bắc Kinh là thủ đô
Đã có nhiều lo ngại và tranh cãi liên quan đến Thế vận hội Mùa hè 2024, bao gồm những lo ngại về an ninh, vấn đề nhân quyền, và tranh cãi về việc cho
**Hoa hậu Thế giới Việt Nam 2022** là cuộc thi tìm kiếm Hoa hậu Thế giới Việt Nam lần thứ hai được diễn ra vào ngày 12 tháng 8 năm 2022 tại Merry Land Quy
**Thành phố Hồ Chí Minh** hiện nay hình thành trên cơ sở sáp nhập nhiều đơn vị hành chính do chính quyền qua các thời kỳ trước đây thành lập. Do đó, tổ chức hành
**Công hàm năm 1958 của Thủ tướng Phạm Văn Đồng** là công hàm do Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Phạm Văn Đồng gửi cho Thủ tướng Quốc vụ viện Cộng
**Phạm Hải Yến** (sinh ngày 9 tháng 11 năm 1994) là một cầu thủ bóng đá nữ Việt Nam đang thi đấu ở vị trí tiền đạo cho câu lạc bộ Hà Nội I và
là một đại học nằm ở thành phố Vũ Hán, thủ phủ tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, là một đại học tổng hợp trọng điểm trực thuộc Bộ giáo dục Trung Quốc. ## Vị trí