Phạm Hữu Tâm (范有心, ? – 1842), là một danh tướng nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam.
Thân thế
Ông sinh trưởng trong một gia đình quan lại tại huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên. Ông anh của ông là Cai bạ Đằng Long hầu Phạm Hữu Huệ, ông nội là Ký lục doanh Bình Thuận Phạm Hữu Ứng, và cha là Huấn đạo Phạm Hữu Hòa.
Quan lộ
Khi còn nhỏ, Phạm Hữu Tâm được học văn và võ. Năm Đinh Tỵ (1797), ông đến đầu quân chúa Nguyễn Phúc Ánh, và lập được công.
Năm 1802, sau khi tiêu diệt nhà Tây Sơn, chúa Nguyễn Phúc Ánh lên ngôi vua lấy hiệu là Gia Long, Phạm Hữu Tâm được làm Khâm sai cai cơ ở Tả thắng. Nhưng sau vì phạm lỗi ông bị cách chức .
Năm 1820, Minh Mạng nối ngôi, thì năm sau (1821), ông được phục chức.
Năm 1822, Phạm Hữu Tâm hộ tống lương thực đến quân trường ở Văn Bàn và Thủy Vỹ (nay thuộc tỉnh Lào Cai). Dọc đường gặp "giặc Man" (gọi theo sử nhà Nguyễn), ông đẩy lui được. Vua nghe, thưởng cho ông làm Cai đội, rồi lần lượt trải các chức: Phó quản cơ cơ Hiệu Thuận, Vệ úy, Trấn thủ Biên Hòa, Vệ úy ban Tả trực doanh Thần sách lĩnh việc đi đánh dẹp cuộc nổi dậy Lê Văn Khôi.
Đến Gia Định, ông theo Lê Tiến Bảo, Lê Đại Cương hiệp sức đánh. Lập được công, ông lần lượt được thăng: Chưởng cơ, Thống chế, rồi sung chức Tham tán đại thần ở quân thứ Gia Định.
Từ cuối năm 1833 đến đầu năm 1834, nhân lời cầu viện của Lê Văn Khôi, đông đảo quân Xiêm La tràn xuống đánh phá nước Việt. Phạm Hữu Tâm nhận lịnh họp binh cùng Trương Minh Giảng, Trần Văn Năng, Nguyễn Xuân, Nguyễn Đình Tân..., đánh thắng quân Xiêm tại Thuận Cảng (sông Vàm Nao) và Cù Hu . Sau khi đẩy lui được quân Xiêm và cứu nguy luôn cho Cao Miên, tháng 10 (âm lịch) năm 1834, Phạm Hữu Tâm được phong tước Tân Phúc tử.
Năm 1835, nhà vua thăng ông làm thự Thảo nghịch tướng quân để hiệp cùng Tả tướng quân Nguyễn Xuân đốc quân các đạo tấn công quyết liệt thành Phiên An, đến tháng 7 cùng năm thì thành bị hạ. Theo Đại Nam nhất thống chí, thì nhờ có ông "bày mưu đào đường ngầm (xà đạo) mà đánh hạ được thành Phan An. Khi khải hoàn (được) làm lễ bão tất (ôm gối vua)".
Cuối năm đó, ông được tấn phong tước bá, hàm Thái tử Thiếu bảo. Năm sau, ông lại thăng thự Tiền quân Đô thống kiêm giữ Tào chính, rồi Tiền quân Đô thống phủ Đô thống, tấn phong tước Tân Phước hầu, được khắc tên trên bia Võ công dựng trước Võ miếu Huế.
Năm 1839, ông lĩnh chức Tổng đốc An Tĩnh (Nghệ An-Hà Tĩnh), rồi Hà Ninh (Hà Nội-Ninh Bình).
Năm 1841, Thiệu Trị nối ngôi, gia phong cho ông hàm Thái tử Thái bảo. Năm sau (1842), Phạm Hữu Tâm khi ấy đang ở Hà Nội, thì lâm bệnh. Tới lúc bệnh nặng, ông mới xin phép về làng, nhưng đi đến Nghệ An thì mất.
Thương tiếc, vua Thiệu Trị cho truy tặng ông tước Tân Phúc quận công, ban tên thụy Trung Túc, thưởng thêm gấm nhiễu, chuẩn cho ngựa trạm đưa linh cữu về quê. Ngày an táng, nhà vua cấp thêm 3.000 quan tiền và sai quan đến tế hai lần.
Năm Tự Đức năm thứ 11 [1858], Phạm Hữu Tâm bị loại khỏi danh sách được thờ ở đền Hiền Lương do có can án hiếp dâm.
Trận thủy chiến trên sông Tiền, 1834
Tuy tham dự trận tại Thuận Cảng (tức sông Vàm Nao) từ cuối năm 1833, nhưng tên tuổi Phạm Hữu Tâm lại gắn liền với trận thủy chiến đầu năm 1834 trên sông Tiền, đoạn Cù Hu.
Theo sử liệu thì vào cuối năm Quý Tỵ (1833), nhận lời cầu viện của Lê Văn Khôi, vua Xiêm sai tướng Chiêu Phi Nhã Chất Tri (còn gọi là tướng Bodin) và Chiêu Phi Nhã Phật Lăng (PhraKlang), đem 20 vạn quân cùng với 350 chiến thuyền, chia làm 5 đạo, bằng nhiều hướng đánh vào một số tỉnh ở miền Trung, Châu Đốc và Hà Tiên.
Cuối năm ấy, thủy quân Xiêm tiến đến Thuận Cảng, thì bị quân Việt do tướng Trương Minh Giảng chỉ huy chận đánh, phải rút lui. Nhưng tháng sau, tháng Giêng năm Giáp Ngọ (1834) lại tràn xuống, theo Sông Tiền. Quân Việt lui đến rạch Cù Hu thì đánh tan được quân Xiêm, buộc họ phải lui về giữ phủ Ba Cầu Nam thuộc Chân Lạp. Sau đó, quân Xiêm lại tổ chức tấn công. Tướng Trương Minh Giảng lại cho quân lui về Cù Hu, đóng đồn hai bên bờ, cố phòng thủ.
Sách Minh Mạng chính yếu chép:
: Giặc Xiêm dẫn binh thuyền hơn trăm chiếc, từ Thuận Cảng (tức sông Vàm Nao) xuôi xuống, bày ngang giữa dòng sông để chống lại thuyền của quân ta, lại đánh đồn của ta đóng bên tả ngạn. Quản vệ giữ đồn là Phạm Hữu Tâm chống đánh, chém kẻ cầm đầu của giặc là Phi Nhã Khổ Lặc. Giặc dựng trại ngang đồn, ngày đêm dùng đại bác bắn phá. Ta chờ quân chi viện, nhưng giặc ở phía thượng nguồn bèn nhân đêm tối, thừa lúc nước ròng, noi theo hai bên tả hữu bờ sông, phóng lửa đốt thuyền quân ta, rồi giặc đem quân đến đồn phía tả ngạn mà đánh...
Sách Quốc triều chính biên toát yếu chép:
:''Khi ấy giặc nhơn lúc nước xuống, theo bờ sông phóng hỏa đốt bè, ngăn trở quân thủy ta, rồi chúng nó lại sấn tới đánh. Quản vệ Phạm Hữu Tâm đốc binh đánh từ giờ Dần đến giờ Tỵ, quân giặc chết nhiều, thây chồng lên nhau. Giặc liền lui. Ngài (vua Minh Mạng) xuống dụ ban khen... Tháng 10 năm Giáp Ngọ (1834), phong Thống chế Phạm Hữu Tâm tước Tân Phúc nam để tỏ rõ công đánh giặc Xiêm ở Thuận Cảng và ở Chiến Sai .
Bị thua nặng, quân Xiêm rút về Châu Đốc. Quân Việt truy đuổi, quân Xiêm bỏ Châu Đốc, bỏ Hà Tiên, tháo chạy hết về nước. Đánh giá trận thủy chiến, nhà văn Sơn Nam viết:
:Đây là trận ác chiến, mang tầm chiến lược quan trọng. Quân Xiêm dùng hỏa công, thả bè lửa, theo nước ròng (nước kém) chảy xiết để đốt chiến thuyền quân Việt. Trận chiến kéo dài từ khoảng 3 giờ khuya đến 10 giờ trưa mới dứt. Nếu quân Việt không ngăn được, quân Xiêm sẽ xuống Sa Đéc rồi Rạch Gầm, Mỹ Tho....
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Phạm Hữu Tâm** (范有心, ? – 1842), là một danh tướng nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam. ## Thân thế Ông sinh trưởng trong một gia đình quan lại tại huyện Hương Trà, tỉnh
**Phạm Hữu Nghi** (; 1797 – 1862) tự **Trọng Vũ** (), hiệu **Đạm Trai** (), là một quan viên dưới triều nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam. Ông từng làm quan qua 3 triều
**Phạm** là một họ thuộc vùng Văn hóa Đông Á, phổ biến ở Việt Nam. Chữ Phạm ở đây theo tiếng Phạn cổ thì đó là chữ "Pha" hoặc chữ "Pho" có nghĩa là "Thủ
Giáo sư **Phạm Biểu Tâm** (1913-1999) là một bác sĩ y khoa, được xem là chuyên gia về phẫu thuật nổi tiếng tại Việt Nam. Ông cũng là một trong những tráng sinh đầu tiên
**Phạm Hữu Nhơn** (sinh ngày 1 tháng 1 năm 1928), nguyên là một tướng lĩnh Bộ binh của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Chuẩn tướng. Ông xuất thân từ khóa duy nhất
## Cuộc đời Ông Phạm Hữu Lầu bí danh là Tư Lộ, sinh năm 1906 tại làng Hòa An, tổng An Tịnh, quận Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc (nay là phường 4, thành phố Cao
**Phạm Minh Tâm** (1930 – 28 tháng 12 năm 2020) là một sĩ quan cao cấp của Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Trung tướng, nguyên Phó tổng Thanh tra Quân đội. Ông là
**Phạm Hữu Chung** (chữ nôm: 范有鐘) hay **Phạm Phúc Cẩn** (范福菫) là một nhà toán học thời Lê trung hưng ở Việt Nam, là người biên soạn sách Cửu chương lập thành Toán pháp. ##
Tộc phả là một kho tàng chứa đựng mối quan hệ tình cảm sâu đậm của những người con, người cháu có cùng chung một huyết thống. Là tình cảm thiêng liêng rất tự nhiên,
**Tam Sa** (, âm Hán Việt: Tam Sa thị) là một thành phố được Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập vào ngày 24 tháng 7 năm 2012 để quản lý một khu vực
**Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh** (tiếng Anh: _Ho Chi Minh City University of Education_ – **HCMUE**) được thành lập ngày 27 tháng 10 năm 1976 theo Quyết định số 426/TTg
**Phạm Liệu** (范燎, 1873-1937), tự là **Sư Giám**, hiệu là **Tang Phố** (桑圃), là một danh sĩ Việt Nam. Ông được xem là người đứng đầu nhóm Ngũ Phụng Tề Phi, từng làm quan trải
Một loạt các cuộc tổng đình công và biểu tình đã bắt đầu ở Pháp từ ngày 19 tháng 1 năm 2023, được tổ chức bởi những người phản đối chính sách dự luật cải
**Tâm lý học** () là ngành khoa học nghiên cứu về tâm trí và hành vi, tìm hiểu về các hiện tượng ý thức và vô thức, cũng như cảm xúc và tư duy. Đây
**Phạm Quỳnh Anh** (sinh ngày 24 tháng 8 năm 1984) là một nữ ca sĩ kiêm diễn viên người Việt Nam. Cô từng là thành viên của nhóm nhạc Sắc Màu và H.A.T. ## Tiểu
nhỏ|phải|Toàn cảnh Tam giác Vàng **Tam giác Vàng** (tiếng Anh: Golden Triangle - tiếng Thái: **สามเหลี่ยมทองคำ**; tiếng Lào: ສາມຫຼ່ຽມຄຳ) là khu vực rừng núi hiểm trở nằm giữa biên giới 3 nước Lào, Thái Lan,
nhỏ|Cổng_trường_đại_học_sư_phạm_kỹ_thuật_vinh **Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Vinh** là một trong sáu Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo - định hướng khoa học ứng dụng
nhỏ|Chữ graffiti chống Kitô giáo tại [[Viên, Áo với nội dung ()]] **Tâm lý chống Kitô giáo** là nguyên nhân gây ra sự căm ghét, phân biệt đối xử, thành kiến và nỗi sợ đối
**Tam tạng** (chữ Hán: 三藏; ，；) là thuật ngữ truyền thống để chỉ tổng tập kinh điển Phật giáo. Tùy theo mỗi truyền thống Phật giáo sẽ tồn tại những bộ Tam tạng tương ứng
**Phạm Hầu** (2 tháng 3 năm 1920 – 3 tháng 1 năm 1944) hay **Phạm Hữu Hầu** (tên ghi trong gia phả) là nhà thơ tiền chiến Việt Nam. ## Tiểu sử **Phạm Hầu** sinh
Tắm gội Dial for Men Bodywash for Hair & Body Ultimate Clean - HÀNG TIÊU DÙNG MỸ✔ Sự tiện lợi của một loại sữa tắm và dầu gội đầu trong một chai tiện dụng. Công
☘MỸ PHẨM 100% THUẦN CHAY COCOON☘️❌TOP SẢN PHẨM KHÔNG HỀ CÓ NHƯỢC ĐIỂM ❌❤ Cocoon đã và đang được rất nhiều các bạn nữ ưa chuộng sử dụng bởi thành phần thiên nhiên hiệu quả,
**Phạm Duy** (5 tháng 10 năm 1921 – 27 tháng 1 năm 2013), tên khai sinh **Phạm Duy Cẩn** là nhạc sĩ, nhạc công, ca sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc lớn của Việt Nam.
**Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn** (sinh ngày 5 tháng 3 năm 1934) là một hồng y người Việt Nam thuộc Giáo hội Công giáo Rôma và hiện đảm nhận vai trò Hồng y đẳng Linh
**Phêrô Maria Phạm Ngọc Chi** (14 tháng 5 năm 190921 tháng 1 năm 1988) là một giám mục Công giáo Rôma người Việt Nam. Ông là Giám mục tiên khởi của Giáo phận Qui Nhơn
**_Tội phạm nhân bản 2049_** (tên gốc tiếng Anh: **_Blade Runner 2049_**) là một bộ phim điện ảnh đề tài khoa học viễn tưởng của Mỹ năm 2017 do Denis Villeneuve đạo diễn và Hampton
Tiểu thuyết Tam Quốc diễn nghĩa **Thời Tam Quốc** là một thời kỳ trong lịch sử Trung Quốc với nhiều nhân vật trong lịch sử, nó cũng là thời đại tạo nguồn cảm hứng cho
**Chủ nghĩa duy tâm**, còn gọi là **thuyết duy tâm** hay **duy tâm luận** (), là trường phái triết học khẳng định rằng mọi thứ đều tồn tại bên trong tinh thần và thuộc về
**Vụ án Năm Cam và đồng phạm** hay **Chuyên án Z5.01** là vụ án về tội phạm có tổ chức đặc biệt, có tính đặc thù, đây là một vụ án lớn và phức tạp,
**Huỳnh Ngọc Tâm Đoan** (sinh ngày 5 tháng 5 năm 1977) thường được biết đến với nghệ danh **Tâm Đoan**, là một nữ ca sĩ người Canada gốc Việt, thành công với dòng nhạc trữ
**Phạm Thị Huệ** (sinh năm 1996) là một nữ vận động viên điền kinh người Việt Nam. ## Tiểu sử Phạm Thị Huệ sinh ngày 26 tháng 9 năm 1996 tại thôn Tân Lương xã
nhỏ|phải|Chân dung Vũ Phạm Khải **Vũ Phạm Khải** (chữ Hán: 武范啟, 1807 – 1872), là một vị quan tiến bộ của triều đình nhà Nguyễn, một trong những vị quan tích cực nhất trong phái
**Louis (hay Aloisio hoặc Luy) Phạm Văn Nẫm** (1919–2001) là một giám mục của Giáo hội Công giáo tại Việt Nam. Ông nguyên là Giám mục phụ tá của Tổng giáo phận Thành phố Hồ
**Phạm Văn Trình** (chữ Hán: 范文程, 1597 – 1666), tự là **Hiến Đấu** (憲斗), sinh quán là Thẩm Dương vệ (nay là Thẩm Dương, Liêu Ninh), nguyên quán là Lạc Bình, Giang Tây, quan viên,
**Giuse Phạm Văn Thiên** (1907–1997) là một giám mục của Giáo hội Công giáo người Việt Nam. Ông là Giám mục tiên khởi của Giáo phận Phú Cường, đồng thời giữ chức vụ này từ
**Giả Quỳ** (chữ Hán: 贾逵, 174 – 228) vốn có tên là **Giả Cù**, tên tự là **Lương Đạo**, người huyện Tương Lăng, quận Hà Đông, tướng lãnh cuối thời Đông Hán, quan viên, khai
**Phạm Duy Tốn **(chữ Hán: 范維遜; 1883 –25 tháng 2 năm 1924) là nhà văn xã hội tiên phong của nền văn học mới Việt Nam hồi đầu thế kỷ 20. Trước khi trở thành
**Cách mạng tháng Tám** còn gọi là **Tổng khởi nghĩa tháng Tám** là tên gọi ngành sử học chính thống tại Việt Nam hiện nay dùng để chỉ việc phong trào Việt Minh tiến hành
**One World Trade Center** (**Trung tâm Thương mại Thế giới số Một**), cũng được biết đến với cái tên **Freedom Tower** (Tháp Tự Do) và là tòa nhà chính của 7 Trung tâm Thương mại
**Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng** (tiếng Anh: _University of Science and Education, the University of Da Nang_ – **UDN-UEd**) là trường thành viên Đại học Đà Nẵng, chuyên đào tạo
**Công viên Trung tâm** (**Central Park**) là một công viên công cộng ở trung tâm Manhattan thuộc Thành phố New York, Hoa Kỳ. Công viên ban đầu mở cửa năm 1857, trên 843 mẫu Anh
phải|nhỏ| Một quảng cáo cho các dịch vụ chuẩn bị bản quyền và bằng sáng chế từ năm 1906, khi các thủ tục đăng ký bản quyền vẫn được yêu cầu ở Mỹ **Vi phạm
**Trường Đại học Sư phạm** (tiếng Anh: _Thai Nguyen University of Education_) là một trường đại học thành viên của Đại học Thái Nguyên. Trường có vai trò là trung tâm đào tạo đại học,
**Phạm Ngọc Lan** (1934–2019) là một tướng lĩnh Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Thiếu tướng. Tuy nhiên, ông thường được nhiều người biết đến với tư cách là phi công Việt Nam đầu
**Vũ Phạm Hàm** (武范諴, 1864 - 1906) là Nhất giáp Tam nguyên trong ba kỳ thi triều nhà Nguyễn (lúc ông 29 tuổi). Trong lịch sử Việt Nam chỉ có vài Tam nguyên là Đệ
Đây là danh sách các sáng tác của nhạc sĩ **Phạm Duy** được lấy từ trang web chính thức của nhạc sĩ. Các bài hát được xếp theo thứ tự thời gian do chính Phạm
**Cục Sở hữu trí tuệ** (tiếng Anh: Intellectual Property Office of Viet Nam, viết tắt là **IP Viet Nam**) là cơ quan trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, thực hiện chức năng giúp
**Phạm Kỳ Nam** (27 tháng 6 năm 1928 – 3 tháng 3 năm 1984) là đạo diễn phim truyện và phim tài liệu được xem là một trong những cánh chim đầu đàn của nền
**Phạm Vân Anh** (sinh năm 1980 tại Hải Phòng) là nhà văn, nhà biên kịch, dịch giả hiện sinh sống và làm việc tại Việt Nam. Bà hiện là Hội viên Hội Nhà văn Việt
Đài tưởng niệm Anh hùng Liệt sĩ ([[Núi Sam, Châu Đốc), nơi có những dòng sử bi tráng nói về việc mất thành Châu Đốc.]] **Phạm Viết Chánh**, hay **Phạm Hữu Chánh** hoặc **Phạm Chánh**