Ninh Hữu Hưng (甯有興) là người được nhiều làng nghề ở Việt Nam tôn xưng là vị tổ xưa nhất của nghề mộc Việt Nam, do đó được coi như vị tổ nghề xây dựng Việt Nam. Theo các tài liệu ngọc phả sưu tầm, thì ông là một đại thần triều Đinh Tiên Hoàng, được vua Đinh giao phụ trách quân dân 6 phủ trong việc xây dựng kinh đô Hoa Lư. được tôn xưng là Lão La đại thần. Ông được tôn xưng là tổ nghề mộc, nghề chạm khắc gỗ, khảm trai ở các làng nghề La Xuyên, Ninh Xá Hạ, Ninh Xá Thượng, Lũ Phong, Trịnh Xá, Đồng Xa (nay thuộc Ý Yên, Nam Định).
Quê quán
Theo ngọc phả các đình làng La Xuyên, Ninh Xá Hạ (đều thuộc xã Yên Ninh, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) thì quê quán Ninh Hữu Hưng là ở thôn Chi Phong, Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình. Ngày nay ở Trường Yên có ngôi đền Bim phối thờ thần Quý Minh và Ninh Hữu Hưng với vai trò ông tổ nghề xây dựng.
Ngọc phả miếu thờ Đức Vân Lôi Đại Thần ở núi Phượng Sơn, bên suối khoáng Kênh Gà thuộc địa phận thôn Liên Huy, xã Gia Thịnh, huyện Gia Viễn, Ninh Bình cho biết ông là người Trường Yên, có vũ dũng và rất tinh thông nghề xây dựng thời trẻ thường đến núi này. Hiện nay, con cháu họ Ninh đã phục dựng lại ngôi miếu nhỏ trên nền cũ để thờ Đức Vân Lôi Đại Thần và ông tổ Ninh Hữu Hưng.
Năm sinh, Năm mất
Hiện nay, nhiều tài liệu ghi ông sinh năm 936. Tuy nhiên theo ngọc phả đình làng La Xuyên (xã Yên Ninh, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định) ghi "Chí Lý Thái Tổ Thuận Thiên Kỷ Mùi niên tứ nguyệt lục nhật, công miên thọ dĩ cao, chí bát thập nhất tuế lão nhược quy thần". Ngọc phả đình Ninh Xá Hạ cũng ghi "Thời đương Lý Thái Tổ, Thuận Thiên Kỷ Mùi niên tứ nguyệt sơ lục nhật, hưởng thọ bát thập nhất tuế". Căn cứ vào các ghi chép này thì Ninh Hữu Hưng sinh năm 939, mất năm 1019 (ngày 6 tháng 4 Kỷ Mùi niên hiệu Thuận Thiên, triều vua Lý Thái Tổ).
Xây dựng kinh đô Hoa Lư
Năm 20 tuổi, ông gia nhập quân đội nhà Đinh tham gia dẹp 12 sứ quân. Khi vua Đinh Tiên Hoàng thống nhất đất nước, ông được nhà vua giao phụ trách quân dân 6 phủ trong việc xây dựng kinh đô Hoa Lư. Vì vậy, ông được vua Đinh Tiên Hoàng phong cho chức Công tượng Lục phủ Giám sát Đại tướng quân.
Ninh Hữu Hưng là người tổng chỉ huy việc xây dựng kinh đô Hoa Lư. Ngoài ra còn có những người giúp việc là Phùng công người An Biện (Mai Xá, ngoại thành Nam Định ngày nay), Nguyễn công người Đồi Tam (xã Yên Đồng, Ý Yên tỉnh Nam Định ngày nay), họ Điền, họ Nông, họ Cao, họ Trịnh. Bài thơ Nôm giáng bút trong sách Cảnh thế chân kinh, Ninh Xá từ thiện đàn tàng bản, tháng 2 năm Thành Thái Tân Sửu có câu: Nhớ từ cụ tổ thời Đinh/Dựng xây đô ấp họ Ninh là đầu...Họ Phùng, họ Điền, họ Nông/Họ Cao, họ Trịnh các ông xương hòa...
Họ Phùng là Phùng Gia, Phùng Viên, họ Cao là Cao Mộc, Cao Thụ. Theo sách Hoa Lư thành ký chí của Phan Đình Hòe, Tuần phủ tỉnh Ninh Bình những năm đầu thế kỷ XX, thì Phùng Gia là người đi khảo sát địa bàn và tham gia xây dựng kinh đô Hoa Lư, lần đầu vào năm 968, lần thứ hai vào năm 969, lần cuối vào năm 971. Lại còn có Nguyễn Phúc Hợp người chợ Đồi (xã Yên Đồng, Ý Yên, Nam Định ngày nay), Điền Thị và Đàm Thị cũng tham gia xây dựng kinh đô dưới sự chỉ huy của Ninh Hữu Hưng. Bài thơ của Lê Hữu Danh, người Văn Xá, huyện Đường Hào, Hải Dương, đỗ Hoàng giáp năm Cảnh Trị 8 (1670), quan Hiến sát sứ Kinh Bắc, viết: Đinh hoàng hữu Ninh tướng/Tá hựu dụng Phùng công/Điền thị dữ Đàm thị/Ư Tây hựu ư Đông/Kiến đô thành bất dị/Sự tại khởi vô công/Sơn giác nhân do niệm/Hà ưu khí tổ tông (Vua Đinh có Ninh tướng/Giúp đỡ có Phùng công/Điền thị với Đàm thị/Bên Tây cùng bên Đông/Dựng đô thành chẳng dễ/Việc ấy há không công/Xó núi người còn nhớ/Lo gì bỏ tổ tông). Đàm thị tức Đàm Thụy Hoa, em gái bà Thái hậu Đàm Thị, mẹ vua Đinh, Điền thị tức Điền Thanh Nữ, vợ của Ninh Hữu Hưng.
Phát triển nghề chạm khắc gỗ
phải|Phong cảnh đình La Xuyên
Nhà Tiền Lê thay nhà Đinh, sau khi đánh thắng quân Tống, vua Lê Đại Hành cho xây dựng lại cung thất, Ninh Hữu Hưng càng được trọng dụng. Khi vua đi thuyền qua vùng đất Thiết Lâm (tương ứng với các làng La Xuyên, Ninh Xá Hạ ngày nay), thấy đất đẹp nhưng dân cư thưa thớt, chỉ có dăm nhà lác đác ven sông, đã cho Ninh Hữu Hưng ở lại đất này. Từ đó, ông định cư tại đây rồi đem cả con cháu, họ hàng đến vùng đất mới lập thành ấp lớn. Ông bỏ tiền chiêu dân, khuyến khích việc canh tác, phát triển nghề thủ công, đặc biệt là nghề mộc chạm.
Sau khi ông mất, vua Lý Thái Tổ ban cho ông tên thụy là Lão La Đại Thần. Vùng đất Thiết Lâm được đổi thành Ninh Xá (làng của người họ Ninh) và La Ngạn. Làng La Ngạn về sau được đổi tên thành La Xuyên. Để tỏ lòng biết ơn và tôn kính, dân các làng thuộc xã Yên Ninh đều lập đền thờ Ninh Hữu Hưng. Công lao của ông được ghi lại trong câu đối lưu giữ trong Đình các làng thuộc xã Yên Ninh:
:Mộc tượng giáo dân nguyên hữu ý
:Kiến đô lập quốc sử ghi công
Ngoài ra, Ninh Hữu Hưng còn được thờ ở đình Phúc Lộc, thuộc làng nghề mộc Phúc Lộc, phường Ninh Phong, thành phố Ninh Bình. Ông cũng được thờ ở miếu thờ Đức Vân Lôi Đại Thần ở núi Phượng Sơn, bên suối khoáng Kênh Gà thuộc địa phận thôn Liên Huy, xã Gia Thịnh, huyện Gia Viễn, Ninh Bình.
👁️
3 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ninh Hữu Hưng** (甯有興) là người được nhiều làng nghề ở Việt Nam tôn xưng là vị tổ xưa nhất của nghề mộc Việt Nam, do đó được coi như vị tổ nghề xây dựng
nhỏ||315x315px nhỏ|255x255px|Đền thờ Ninh Tốn **Ninh Tốn** (chữ Hán: 寧遜, 1744-1795), tự **Khiêm Như** sau đổi là **Hi Chí**, hiệu **Mẫn Hiên**, **Chuyết Sơn cư sĩ**, **Song An cư sĩ**; là nhà thơ, nhà sử
**Ninh** là một họ của người Đông Á. Họ này có mặt ở Việt Nam (chữ Hán: 寧, Hán-Việt: _Ninh_) và Trung Quốc (chữ Hán: 甯 hoặc 寧, bính âm: _Ning_). Trong _Bách gia tính_
**Hưng Yên** là một tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng, nằm ở miền Bắc Việt Nam, với trung tâm hành chính cách thủ đô Hà Nội khoảng hơn 55 km về phía Đông Nam.
**Trận Bắc Ninh** hay **Trận Pháp đánh thành Bắc Ninh** là một phần của cuộc chiến tranh Pháp-Việt 1858-1884 diễn ra từ ngày 7 tháng 3 năm 1884 và kết thúc vào ngày 12 tháng
**Bắc Ninh** là một tỉnh của Việt Nam, với vị trí nằm trong Vùng thủ đô Hà Nội, thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng. Tỉnh cũng nằm trong Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ
_Đối với các định nghĩa khác, xem_ _Ninh Bình (định hướng)._ **Ninh Bình** là tỉnh nằm ở cửa ngõ phía Nam của thủ đô Hà Nội và thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng, miền Bắc,
**Tây Ninh** là một tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ, miền Nam Việt Nam. Tây Ninh nằm ở biên giới miền Tây Nam của Việt Nam, có chung đường biên giới quốc tế trên bộ
Trước đền [[Đinh Bộ Lĩnh trên quê hương Gia Viễn]] Các di tích thờ Vua Đinh ở Ninh Bình (màu đỏ) [[Đền Vua Đinh Tiên Hoàng ở cố đô Hoa Lư]] Ninh Bình là quê
Phong cảnh cố đô nhìn từ núi Mã Yên Cửa Đông vào [[đền Vua Đinh Tiên Hoàng]] **Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư** là hệ thống các di tích về kinh đô Hoa
Tranh vẽ cảnh vua Lê thiết triều của Samuel Baron - thời Lê Trung Hưng thế kỷ XVII. **Hành chính Đàng Ngoài thời Lê trung hưng**, hay còn gọi là **hành chính Đại Việt thời
**Câu lạc bộ bóng chuyền nam Ninh Bình** (tên gắn với nhà tài trợ hiện tại là _LP Bank Ninh Bình_) hiện là câu lạc bộ bóng chuyền nam có thành tích tốt nhất Việt
**Bắc Ninh** là một tỉnh ở Việt Nam, với vị trí nằm trong Vùng thủ đô Hà Nội, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ và thuộc vùng Đồng bằng sông Hồng. Bắc Ninh là
**Quảng Ninh** là một tỉnh ven biển thuộc vùng Đông Bắc Bộ Việt Nam. Theo quy hoạch phát triển kinh tế, Quảng Ninh vừa thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía bắc, và vừa thuộc
**Liêu Ninh** (, ) là một tỉnh nằm ở Đông Bắc Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Năm 2018, Liêu Ninh là tỉnh đông thứ mười bốn về số dân, đứng thứ mười bốn về
**Danh nhân thời Đinh** là những nhân vật lịch sử đã theo giúp vua Đinh Tiên Hoàng dẹp loạn 12 sứ quân, làm quan dưới triều đại nhà Đinh hoặc những người có liên quan
**Ninh Thuận** là một tỉnh cũ ven biển gần cực nam vùng duyên hải Nam Trung Bộ, miền Trung của Việt Nam. Thủ phủ của tỉnh là thành phố Phan Rang – Tháp Chàm nằm
**Hội đồng Quốc phòng và An ninh Việt Nam**, được lập ra theo Điều 89 Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2013, có nhiệm vụ tham mưu cho Chủ tịch
**Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại** là cơ quan chuyên trách của Quốc hội Việt Nam, cơ quan giám sát pháp lệnh liên quan tới An ninh và Quốc phòng. Thành viên
**Tây Ninh** là một tỉnh thuộc vùng Đông Nam Bộ, Việt Nam. Tây Ninh nằm ở vị trí cầu nối giữa Thành phố Hồ Chí Minh và thủ đô Phnôm Pênh, vương quốc Campuchia và
phải|Các đền thờ trong không gian [[Hoa Lư tứ trấn]] **Hoa Lư tứ trấn** là bốn vị thần trấn giữ các hướng đông, tây, nam, bắc của cố đô Hoa Lư trong tín ngưỡng dân
**Giáo phận Bắc Ninh** (tiếng Latin: _Dioecesis Bacninhensis_) là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam. Năm 2008, giáo phận có diện tích 24.600 km², tương ứng với địa giới các tỉnh Bắc Ninh,
[[Chùa Nhất Trụ ở Cố đô Hoa Lư]] Điện Tam Thế ở [[Chùa Bái Đính]] [[Đền Trần (Nam Định)|Đền Trần ở Nam Định]] [[Chùa Địch Lộng ở Gia Viễn]] [[Đền Trần Thương ở Hà Nam]]
Các đoàn [[chèo, nhà hát chèo Việt Nam 2016]] **Nhà hát Chèo Hưng Yên** là đơn vị sự nghiệp công lập có thu trực thuộc Sở Văn hoá - Thể thao và Du lịch Hưng
**Nguyễn Hữu Liêu** (阮有僚, 1532-1597) là tướng nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. Ông là người làng Tây Đam, nay là xã Tây Tựu, huyện Từ Liêm, Hà Nội, Việt Nam. Ông
**Nghĩa Hưng** là một huyện ven biển nằm ở phía nam tỉnh Nam Định, Việt Nam. ## Địa lý ### Vị trí địa lý Huyện Nghĩa Hưng nằm ở phía nam của tỉnh Nam Định,
**Nhà Lê trung hưng** (chữ Nôm: 茹黎中興, chữ Hán: 黎中興朝, Hán Việt: _Lê trung hưng triều_, 1533–1789) là giai đoạn sau của triều đại quân chủ nhà Hậu Lê (giai đoạn đầu là nhà Lê
Cổng vào nhà hát Chèo Ninh Bình Một cảnh trong vở Tiếng hát đại ngàn **Nhà hát Chèo Ninh Bình** là đơn vị hoạt động nghệ thuật chèo chuyên nghiệp, gồm 2 đoàn chèo. Nhà
Lễ hội [[Đồng Kỵ|làng Đồng Kỵ 2009]] Danh sách này liệt kê các lễ hội trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Hàng năm, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh diễn ra hơn 547 lễ hội
**Nam Ninh** (tiếng tráng: Namzningz; chữ Hán giản thể: 南宁; phồn thể: 南寧; pinyin: Nánníng) là một địa cấp thị, thủ phủ của Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây ở miền nam Trung
**Lê Hữu Thúy** (1926- 2000) là một tình báo viên chiến lược trong cuộc chiến tranh Việt Nam. Ông nổi tiếng với vụ án cụm tình báo A.22 làm rung động chính trường Sài Gòn
**Ninh Vân** là một xã thuộc thành phố Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, Việt Nam. ## Địa lý Xã Ninh Vân nằm ở phía tây nam thành phố Hoa Lư, cách thành phố 7,5 km, có
right|thumb|Tượng Lễ Thành Hầu Nguyễn Hữu Cảnh trong đình Bình Kính, [[Hiệp Hòa, Biên Hòa|xã Hiệp Hòa, Biên Hòa]] **Nguyễn Hữu Cảnh** (chữ Hán: 阮有鏡, 1650 – 1700), nguyên danh là **Nguyễn Hữu Kính**, với
**Anh hùng xạ điêu** là phần mở đầu trong bộ tiểu thuyết võ hiệp Xạ điêu tam bộ khúc của nhà văn Kim Dung. Trong truyện có nhiều nhân vật có tiểu sử riêng. Dưới
**Đường Minh Hưng** là Trung tướng Công an nhân dân Việt Nam. Ông hiện là Phó Chủ tịch Hội Cựu Công an nhân dân Việt Nam. Ông nguyên là Cục trưởng Cục An ninh kinh
**Hưng Yên** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Hưng Yên, Việt Nam. ## Địa lý trái|nhỏ|Một góc thành phố Hưng Yên Thành phố Hưng Yên nằm ở phía nam của tỉnh Hưng Yên,
**Lê Xuân Hựu** (10/10/1903-14/04/1969) là Đại biểu Quốc hội nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa khóa I , Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Hưng Yên, Hội thẩm
**Trần Danh Ninh** (1703-1767) là đại thần nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam. ## Thân thế Trần Danh Ninh người làng Bảo Triện huyện Gia Định, nay là huyện Gia Bình, tỉnh
**Gia Hưng** (tiếng Trung: 嘉兴市 bính âm: Jiāxīng Shì, Hán-Việt: _Gia Hưng thị_ Wade-Giles:Chia-hsing; bính âm bưu chính: Kashing) là một thành phố trực thuộc tỉnh của tỉnh Chiết Giang, Trung Quốc. Nằm bên bờ
**Câu lạc bộ bóng chuyền nữ Ninh Bình** (tên gắn với nhà tài trợ hiện tại là _LP Bank Ninh Bình_) là một câu lạc bộ bóng chuyền nữ chuyên nghiệp ở tỉnh Ninh Bình,
**Bắc Ninh** hình thành lâu đời gắn liền với nền Văn minh sông Hồng. Luy Lâu không chỉ là trung tâm chính trị, mà còn là trung tâm kinh tế - thương mại, trung tâm
**Tòa Thánh Tây Ninh** còn được gọi là **Đền Thánh** là một công trình tôn giáo của đạo Cao Đài, tọa lạc tại đường Phạm Hộ Pháp trong khuôn viên Nội ô Tòa Thánh Tây
**Tây Ninh** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Tây Ninh, Việt Nam. ## Địa lý Thành phố Tây Ninh nằm ở trung tâm tỉnh Tây Ninh, có vị trí địa lý: *Phía đông
**Haji Omar Lim Yew Hock** (15 tháng 10 năm 1914 – 30 tháng 11 năm 1984), tên khai sinh là **Lâm Hữu Phúc** (, Lim Yew Hock), là một chính trị gia người Singapore và
**Văn miếu Bắc Ninh** là một trong 6 văn miếu của Việt Nam. Tại đây thờ Khổng tử, và 12 bia "Kim bảng lưu phương" lưu danh 677 vị đại khoa quê hương Kinh Bắc
Tế lễ tại đền Vua Đinh trong [[Lễ hội Hoa Lư ở Cố đô Hoa Lư]] thế=|nhỏ|250x200px|Phủ Tiên Hương ngày lễ hội phải|Lễ rước trên sông tại [[lễ hội Tràng An năm 2011]] Thực hành
Nha Khoa Gia Đình Bắc Ninh - thẩm mỹ không đau giá tốt, làm răng sứ Titan giúp bạn sở hữu một hàm răng khỏe đẹp cho nụ cười thêm tự tin tỏa sáng. Ứng
**Hữu Ước** (sinh năm 1953) là một Anh hùng Lao động, tướng lĩnh Công an nhân dân Việt Nam, cấp bậc Trung tướng. Ông nguyên là Tổng Biên tập Báo Công an nhân dân (2003-2013),
Thượng tướng, Phó Giáo sư **Nguyễn Hữu An** (1926-1995) là một tướng lĩnh quân sự của Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Thượng tướng. Ông tham gia Kháng chiến chống Pháp, Kháng chiến chống
**Câu lạc bộ bóng đá Bắc Ninh** hay còn được gọi tắt là **Bắc Ninh FC**, là một câu lạc bộ bóng đá có trụ sở tại tỉnh Bắc Ninh, Việt Nam. Câu lạc bộ