✨Nhân Cách Và Học Vấn Của Cả Khiêm Trong Bối Cảnh Việt Nam Đầu Thế Kỷ XX

Bài viết này tác giả cố gắng tìm kiếm, kết hợp các nguồn tư liệu chính thức, truyền miệng và sử liệu, nhằm làm rõ vị trí và giá trị của ông trong dòng chảy lịch sử dân tộc trong bối cảnh Việt Nam đầu thế kỷ XX.

NCS-ThS Hồ Minh Châu

Nguyễn Sinh Khiêm (còn gọi là “Cả Khiêm”, tên tự Nguyễn Tất Đạt), anh trai Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh năm 1888, mất năm 1950, hưởng thọ 62 tuổi”, an táng tại Nghĩa trang gia tộc họ Nguyễn Sinh, làng Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An. Ông sinh tại Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An, trong một gia đình nho học, yêu nước. Uyên thâm chữ Hán, am hiểu kinh dịch, y thuật và phong thủy, ông từng dạy học, bốc thuốc và giúp dân xem đất, được người dân gọi kính trọng là “Thầy Nghệ”. Cả Khiêm không theo con đường khoa cử hay làm quan, mà chọn cuộc sống thanh đạm, dùng học vấn để giúp đời, khuyến học và khuyên người làm điều thiện. Ông là hình ảnh tiêu biểu của người nho sĩ đầu thế kỷ XX, giữ đạo lý, hành thiện, gắn bó với dân. Nhân cách thanh cao và tri thức sâu rộng của ông đã góp phần gìn giữ truyền thống đạo đức, học vấn và tinh thần nhân

Bài viết này tác giả cố gắng tìm kiếm, kết hợp các nguồn tư liệu chính thức, truyền miệng và sử liệu, nhằm làm rõ vị trí và giá trị của ông trong dòng chảy lịch sử dân tộc trong bối cảnh Việt Nam đầu thế kỷ XX.

Nguyễn Sinh Khiêm (1888 -1950)Cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX, Việt Nam nằm dưới ách thống trị của chế độ thực dân Pháp và chế độ phong kiến nhà Nguyễn tiếp tay. Nền nho học truyền thống đã suy thoái, nhưng vẫn là nơi nuôi dưỡng nhiều nhân tài và nỗ lực đổi mới. Tại miền Trung, đặc biệt vùng Nghệ - Tĩnh, đã manh nha các phong trào yêu nước, dân chủ, cải cách tư tưởng.

Trong bối cảnh này, những người mang gốc nhà nho, học Hán học, thông hiểu văn hóa truyền thống lẫn chuyển đổi tiếp nhận văn minh mới, đóng vai trò cầu nối giữa quá khứ và hiện tại.Cha của ông là cụ Nguyễn Sinh Sắc, nhà nho học uyên thâm, đỗ Phó bảng 1901, được triều đình Huế bổ nhiệm giữ chức Thừa biện Bộ Lễ, sau đó được bổ nhiệm chức Tri huyện Bình Sơn. Trong thời gian làm việc, cụ nổi tiếng thanh liêm, thương dân, xử án công bằng. Tuy nhiên, do xử lý vụ án nghiêm khắc với một cường hào, làm mất lòng giới quyền thế, nên bị cách bãi năm 1910. Sau khi bị bãi chức, cụ rời quan trường, đi khắp Nam Bộ “bốc thuốc cứu dân, dạy chữ và khuyên người làm điều thiện”, cũng là giai đoạn ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng của các con, trong đó có Nguyễn Tất Đạt và Nguyễn Tất Thành. 

Khi vào Huế, gia đình sống tại nhà số 112, đường Mai Thúc Loan (nay là đường 158 Mai Thúc Loan, Huế), khi đó là khu dành cho các quan lại, viên chức triều đình thuê ở. Hai anh em Đạt và Thành theo học quốc học Huế. Mẹ là bà Hoàng Thị Loan, sinh năm 1868, vào khoảng năm 1900, bà mang bầu nhưng lâm bệnh nặng (có thể là bệnh lao phổi), sau khi sinh con, chồng đang đi coi thi ở Thanh Hóa, bên cạnh bà chỉ có Thành, bà bị hậu sản, được ít ngày bà qua đời ngày 10 tháng 2 năm 1901, hưởng dương 33 tuổi. Hàng ngày Thành đi xin sữa nuôi em nhưng một mình không thể nuôi nổi, em cũng mất. 

Trong truyền thống gia đình nhà nho yêu nước, cả cha và mẹ đều chú trọng học vấn, tu dưỡng đạo đức, truyền thống “hiếu học, cần cù, yêu nước” cho các con. Cả Khiêm là con thứ hai (chị cả là Nguyễn Thị Thanh, em thứ là Nguyễn Sinh Cung – chính là Hồ Chí Minh). Năm 1901, khi gia đình chuyển về Làng Sen sinh sống, lúc vào sổ làng cho con, với mong muốn các con mình sau này thành đạt, hai anh em, cậu Khiêm và cậu Cung, được bố đặt tên mới là “Nguyễn Tất Đạt” và “Nguyễn Tất Thành”.

Gia đình ông chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ nền nho học vùng Nghệ An, nhưng cũng trong thời đại có nhiều biến động, manh nha phong trào Đông Du, phong trào Duy Tân, các cụ Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh thường lui tới nhà cụ Nguyễn Sinh Sắc đàm đạo.Ngay từ nhỏ, Khiêm đã được giáo dục theo truyền thống nho học: học chữ Hán, học Nho - Lão -Phật, theo môi trường gia đình. Theo một bài viết: “Từ nhỏ, ông đã tiếp thu truyền thống hiếu học, nhân ái từ cha mẹ, đặc biệt uyên thâm Hán học, am hiểu văn học dân gian, y học cổ truyền và phong thủy …” https://www.facebook.com/

Cũng có ghi nhận: “Ông là người có tư chất thông minh, giỏi chữ Hán, biết chữ Quốc ngữ, tính tình cương trực, thẳng thắn, giàu lòng thương người.”

Ông và Thành học ở Trường Quốc học Huế vào khoảng những năm 1905-1908. Các ông được dạy song ngữ: chữ Quốc ngữ, chữ Pháp, và một phần chữ Hán/Nho học. Tiếng Pháp là môn bắt buộc, là công cụ học tập chính trong nhiều môn (toán, sử, địa, khoa học…).

Từ các nguồn này có thể rút ra hai điểm:

  • Học vấn Hán học (chữ Hán, Nho học), tiếng Pháp là nền tảng để ông nghiên cứu đông tây kim cổ.
  • Ông cũng tiếp nhận chữ Quốc ngữ, và có khả năng tương tác với văn hóa mới, ví dụ dạy chữ Quốc ngữ, mở lớp, mở rộng dân trí. Đây là xu hướng cải cách học vấn ở thời kỳ đầu thế kỷ XX trong giới trí thức yêu nước.Một trong những biểu hiện của học vấn và trí thức của ông là việc mở lớp dạy chữ Hán, dạy võ, chữa bệnh giúp dân, tức là dùng học vấn của mình phục vụ cộng đồng. Vài ví dụ:

“… ông làm nghề bốc thuốc cứu dân và mở lớp dạy chữ Hán cho con em nhân dân lao động.”  “Chương trình dạy học, dạy võ để nâng cao dân trí và khích lệ tinh thần yêu nước của lớp trẻ.” 

Điều này cho thấy ông không chỉ là người học mà là người hành, sử dụng học vấn để thực hiện triết lý “học để làm người, học để giúp đời”.

Bác cả Khiêm, từng bị thực dân Pháp theo dõi sát sao, bị bắt giam nhiều lần. Ngày 16/8/1941, Nguyễn Sinh Khiêm mới được ra khỏi nhà tù của Pháp ở Vinh.

Ra khỏi nhà tù đế quốc Pháp ít lâu, Nguyễn Sinh Khiêm cùng thầy học là cụ cử Hồ Phi Huyền, nhà huyền học đi khắp Nam Đàn, tìm kiếm nơi phong thủy tốt, có phong cảnh đẹp, cuối cùng ông tìm được một vị trí rất đắc địa ở Động Tranh, núi Đại Huệ thuộc địa phận xã Nam Giang, huyện Nam Đàn để đưa hài cốt người mẹ kính yêu, Hoàng Thị Loan cát táng ở đó.Ngoài việc dạy học, cả Khiêm còn tham gia hoạt động sưu tầm văn hóa dân gian: có ghi nhận rằng năm 1910, ông theo yêu cầu của Công sứ Ô-giê sưu tầm ca dao, tục ngữ, dân ca Nghệ Tĩnh, và đã đưa vào đó nhiều bài có nội dung đả kích chế độ phong kiến, thực dân. 

Sự hoạt động này cho thấy: ông có khả năng khảo cứu, ghi chép, chọn lọc tư liệu dân gian và đặt chúng trong mối tương quan với tình hình xã hội, nghĩa là tư duy phản biện đã hiện diện.

Một khía cạnh nổi bật nữa: ông hiểu biết về phong thủy, địa lý và y học cổ truyền. Nguồn cho biết ông có biệt danh “Thầy Nghệ” ở quê (Nghệ An) vì chữa bệnh, bốc thuốc và am hiểu địa lý. 

Từ đó có thể nói rằng học vấn của ông là đa chiều: Hán học, dân gian học, địa lý, y học, thực hành xã hội.Trong thời kỳ đó, con đường khoa cử truyền thống dần bị đóng cửa hoặc nội tại bị khủng hoảng, nhiều nhà nho như cha ông từ bỏ quan trường để hướng tới hoạt động thực tiễn, dân vận. Theo lời cha: “quan trường thì nô lệ trong những người nô lệ” (ông khẳng khái từ bỏ). Chính trong bối cảnh đó, cả Khiêm chọn một thái độ vừa kế thừa vừa đổi mới: học truyền thống nhưng không để bị trói buộc, đi vào thực hành giúp đời. Đây là một đặc điểm rất đáng trân trọng của cả Khiêm.Một số đặc điểm nhân cách nổi bật của Nguyễn Sinh Khiêm:

  • Tính cương trực, thẳng thắn: “tính tình cương trực, thẳng thắn” được nhắc đến nhiều lần. 
  • Lòng thương người, sẵn sàng giúp dân nghèo: “giàu lòng thương người nghèo khổ”.
  • Hướng nội vào thực hành đạo đức: dùng học vấn, dùng thuốc Nam, dạy học, bỏ qua danh lợi.

Nhân cách của ông biểu hiện một mẫu người nho sĩ thời chuyển mình: không chạy danh lợi, không trọng quyền chức, mà hướng tới “giản dị, minh triết, phục vụ”.Là anh cả trong gia đình, ông đóng vai trò người bạn, người anh, người bạn học cùng với Nguyễn Tất Thành. Mặc dù không hoạt động cách mạng nặng bề như em trai, ông vẫn có ảnh hưởng về mặt đạo đức, tinh thần học tập và yêu nước.

Theo tư liệu: sau hơn 30 năm xa cách, năm 1946 Khiêm đã ra Hà Nội thăm Hồ Chí Minh và có cuộc gặp xúc động: “Vừa thấy anh trai, Bác Hồ chạy đến ôm lấy anh khẽ kêu lên: "Anh Cả!". Tiếng gọi tên anh Cả đầu tiên sau 37 năm trời xa cách biền biệt. Bác Nguyễn Sinh Khiêm cũng ôm lấy Bác Hồ rồi nghẹn ngào thốt lên: "Chú râu đã dài thế này à?". Rồi hai anh em ôm nhau khóc”. 

Mặc dù con đường của hai anh em khác nhau, nhưng mối quan hệ ruột thịt, tinh thần vẫn luôn hiện diện và được trân trọng. Vì thế, nhân cách của Khiêm cũng có ảnh hưởng gián tiếp lên Hồ Chí Minh, về tinh thần học hành, về thương người, về lòng yêu nước.

Chị gái và anh trai của Hồ Chí MinhKhiêm không chỉ sống trong gia đình mà còn có mối quan hệ rộng lớn với người dân, học trò, nhân dân lao động. Việc mở lớp dạy học, dạy võ, chữa bệnh, khuyến khích thanh niên tham gia rèn luyện, tất cả cho thấy ông là người kết nối giữa truyền thống và hiện đại, giữa địa phương và tinh thần quốc gia. Ông từng được bầu vào Hội đồng Hương chức làng, mạnh dạn tiến hành cải cách tục lệ, bài trừ mê tín, chia ruộng cho dân nghèo.  Qua đó, nhân cách của ông mang tính cộng đồng, có ý thức xã hội rõ ràng.Nguyễn Sinh Khiêm là một mẫu hình tinh hoa học vấn truyền thống nhưng không bị giữ chặt trong khuôn khổ cũ. Việc ông thông thạo Hán học, học biết dân gian, mở lớp dạy học, chữa bệnh, làm khảo cứu là biểu hiện của người trí thức bản địa chuyển hóa. Trong bối cảnh Việt Nam đầu thế kỷ XX, khi chế độ khoa cử suy thoái và phong trào yêu nước lan rộng, ông là một trong số những người nho học “biết thời, biết mình”, không chỉ giữ tri thức cho riêng mình mà đem ra phục vụ dân. Do đó, giá trị học vấn của ông không chỉ ở con chữ mà còn ở “tư tưởng hành động”.Trong xã hội mà quyền lực, đô hộ, sự bất công còn ngổn ngang, nhân cách như của cả Khiêm, thẳng thắn, thương dân, giản dị, ứng dụng học vấn giúp dân, là một tấm gương đáng quý. Đặc biệt, ông không rẽ ngang sang con đường chính quyền, mà chọn lối sống phù hợp với linh hồn nho sĩ: “ẩn dật mà hành đạo”, “phục vụ dân mà không cầu danh”. Đây là một giá trị nhân văn rất lớn, phù hợp với phong cách truyền thống Việt Nam và đồng thời hòa nhập với yêu cầu mới: dân trí, dân vận, nâng cao ý thức cộng đồng.Trong gia đình ông, cùng với chị gái Nguyễn Thị Thanh và em trai Hồ Chí Minh, chúng ta thấy một bộ ba mang ba cách hành động khác nhau nhưng bổ sung cho nhau:

  • Chị Thanh: tham gia phong trào yêu nước.
  • Anh Khiêm: trí thức, giáo dục, chữa bệnh, phục vụ dân.
  • Em Hồ Chí Minh: cách mạng, lãnh đạo đất nước.

Như vậy, Khiêm có vai trò rất đặc biệt: người giữ “gốc” truyền thống học vấn, nho học, đạo đức, đồng thời là cầu nối chuyển đổi, tạo nên môi trường gia đình có truyền thống học tập, yêu nước, và đổi mới. Điều này góp phần hình thành nên môi trường tinh thần để Hồ Chí Minh lớn lên, rèn luyện nên khi anh cả Khiêm mất, Hồ Chí Minh gửi điện cho Ủy ban Hành chính Liên khu IV: “Nghe tin anh Cả mất, lòng tôi rất buồn rầu. Vì việc nước nặng nhiều, đường sá xa cách, lúc anh đau yếu tôi không thể trông nom, lúc anh tạ thế tôi không thể lo liệu. Tôi xin chịu tội bất đễ trước linh hồn anh và xin bà con nguyên lượng cho một người đã hy sinh tình nhà vì phải lo việc nước”.

Đền Chung Sơn - nơi thờ gia tiên Chủ tịch Hồ Chí Minh.Tuy nhiên, khi đánh giá cũng cần lưu ý một số hạn chế và thách thức:

  • Mặc dù học vấn và hoạt động của ông nổi bật ở địa phương, nhưng không có dấu ấn rõ rệt ở tầm quốc gia như các lãnh tụ cách mạng.
  • Nguồn tư liệu về ông còn khá ít, nhiều chi tiết là truyền miệng hoặc tiểu sử địa phương, cần có sự khảo cứu sâu hơn.
  • Cách mạng thay đổi mạnh mẽ trong nửa đầu thế kỷ XX, nên người trí thức như ông phải vừa giữ bản sắc vừa thích nghi, điều này không phải lúc nào cũng rõ đường đi nhưng ông đã phần nào thực hiện được.Như vậy, Nguyễn Sinh Khiêm là một nhân vật đáng chú ý, không chỉ vì là anh ruột của Hồ Chí Minh mà còn vì nhân cách, học vấn và đóng góp của ông. Ông là mẫu người học rộng, hành thiện, vừa kế thừa truyền thống nho học, vừa mở cửa tiếp thu văn minh mới, vừa đặt học vấn vào phục vụ cộng đồng.

Trong bối cảnh Việt Nam đầu thế kỷ XX, ông đã góp phần tạo nên một lớp trí thức bản địa có hướng “hướng tới dân, vì dân” và “giữ truyền thống, thích nghi đổi mới”. Nhân cách của ông, giản dị, cương trực, thương người, là một biểu hiện đẹp của con người Việt Nam ở thời kỳ chuyển giao.

Đối với dòng họ Nguyễn Sinh – Hồ, ông có vai trò đặc biệt: là người giữ nền tảng học vấn và đạo đức, là người dẫn dắt phần nào tinh thần gia đình để thế hệ sau, đặc biệt Hồ Chí Minh, có môi trường phát triển vững chắc.

Nếu nhìn rộng hơn, chúng ta có thể rút ra một bài học: trong bước chuyển đổi từ xã hội truyền thống sang xã hội hiện đại, người trí thức không chỉ là người hiểu biết mà còn là người hành động, mất quyền lợi cá nhân để đóng góp chung. Nguyễn Sinh Khiêm đã làm được phần nào điều đó.- “Cậu cả Khiêm – anh trai Chủ tịch Hồ Chí Minh”. (2024, 9 June). Báo Nghệ An.. https://baonghean.vn/cau-ca-khiem-anh-trai-chu-tich-ho-chi-minh-10273766.html

👁️ 5 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Link
https://hotocvietnam.vn/63B022515bAhA5B

NCS-ThS Hồ Minh Châu Nguyễn Sinh Khiêm (còn gọi là “Cả Khiêm”, tên tự Nguyễn Tất Đạt), anh trai Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh năm 1888, mất năm 1950, hưởng thọ 62 tuổi”, an táng tại
Đầu thế kỷ XX, sau khi phong trào Cần Vương tàn lụi, giới trí thức trẻ người Việt sang Pháp du học và tiếp thu những kiến thức tinh hoa của thế giới châu Âu,
Chuyện Những Người An Nam Ở Paris Hay Sự Thật Về Đông Dương ------------   Đầu thế kỷ XX, sau khi phong trào Cần Vương tàn lụi, giới trí thức trẻ người Việt sang Pháp
Chuyện Những Người An Nam Ở Paris Hay Sự Thật Về Đông Dương ------------   Đầu thế kỷ XX, sau khi phong trào Cần Vương tàn lụi, giới trí thức trẻ người Việt sang Pháp
Chuyện Những Người An Nam Ở Paris Hay Sự Thật Về Đông Dương ------------   Đầu thế kỷ XX, sau khi phong trào Cần Vương tàn lụi, giới trí thức trẻ người Việt sang Pháp
  Thế kỷ XX, văn học Nhật Bản nở rộ nhiều tài năng và đạt được những tầm cao mới không chỉ ở trong nước mà cả trên thế giới. Đây là một nền văn
Tiền giấy mệnh giá 500 [[đồng Việt Nam Cộng hòa|đồng phát hành năm 1966]] **Kinh tế Việt Nam Cộng hòa** (1955-1975) là một nền kinh tế theo hướng thị trường, đang phát triển, và mở
Chuyện Những Người An Nam Ở Paris Hay Sự Thật Về Đông Dương ------------   Đầu thế kỷ XX, sau khi phong trào Cần Vương tàn lụi, giới trí thức trẻ người Việt sang Pháp
**Tin Lành** (chữ Anh: _Protestantism in Vietnam_), là một tôn giáo thuộc Cơ Đốc giáo được truyền vào Việt Nam từ đầu thế kỉ XX và hiện là một cộng đồng tôn giáo thiểu số,
Nghi Thức Tang Lễ Của Người An Nam Gustave Dumoutier là nhà Việt Nam học người Pháp thuộc thế hệ đầu tiên, là một học giả có tài, một con người gắn bó và yêu
nhỏ|phải|Tượng Phật ở [[chùa Long Sơn (Nha Trang)|chùa Long Sơn Nha Trang, dựng năm 1963. Pho tượng này có đặc điểm là khuôn mặt của Đức Phật được tạc theo nét mặt người Việt]] **Phật
Nghi Thức Tang Lễ Của Người An Nam Gustave Dumoutier là nhà Việt Nam học người Pháp thuộc thế hệ đầu tiên, là một học giả có tài, một con người gắn bó và yêu
Đầu thế kỷ XX, sau khi phong trào Cần Vương tàn lụi, giới trí thức trẻ người Việt sang Pháp du học và tiếp thu những kiến thức tinh hoa của thế giới châu Âu,
nhỏ|Trụ sở Giáo hội Phật giáo Việt Nam tại chùa Quán Sứ, Hà Nội **Giáo hội Phật giáo Việt Nam** là tổ chức Phật giáo toàn quốc của Việt Nam, là đại diện Tăng, Ni,
**Hải Phòng** là một trong sáu thành phố trực thuộc trung ương của Việt Nam. Đây là thành phố lớn thứ 3 Việt Nam về quy mô kinh tế, đồng thời là một thành phố
**Vai trò của Kitô giáo với nền văn minh nhân loại** rất lớn và phức tạp. Nó đan xen với lịch sử và sự hình thành của xã hội phương Tây, và nó đã đóng
**Nguyễn** (đôi khi viết tắt Ng̃, ) là họ của người Á Đông, đồng thời là họ phổ biến nhất của người Việt tại Việt Nam. Theo nhiều cuộc điều tra, số người mang họ
Tiến trình _Nam tiến_ của dân tộc Việt.|thế= **Nam tiến** (Chữ Nho: 南進) là quá trình mở rộng lãnh thổ của người Việt về phương nam trong lịch sử Việt Nam. _Nam tiến_ là một
Mã hàng 8935270702717 Tên Nhà Cung Cấp Alpha Books Tác giả Phan Văn Trường Người Dịch Sity Maria Cotika, Huỳnh Mai NXB NXB Đà Nẵng Năm XB 2020 Trọng lượng (gr) 400 gr Kích thước
Đại tá – ThS Hồ Thanh Hải  Phó Chủ tịch – Trưởng ban Tổ chức Hội đồng họ Hồ Việt Nam Kính thưa các đồng chí lãnh đạo, các nhà khoa học, quý vị đại
**Nhà Quốc hội** hay **Tòa nhà Quốc hội Việt Nam**, còn có tên gọi khác là **Hội trường Ba Đình mới**, là trụ sở làm việc và nơi diễn ra các phiên họp toàn thể
**Nguyễn Bỉnh Khiêm** (chữ Hán: 阮秉謙; 13 tháng 5 năm 1491 – 28 tháng 11 năm 1585), tên huý là **Văn Đạt** (文達), tự là **Hanh Phủ** (亨甫), hiệu là **Bạch Vân am cư sĩ**
**Chính tả tiếng Việt** là sự chuẩn hóa hình thức chữ viết của ngôn ngữ tiếng Việt. Đây là một hệ thống quy tắc về cách viết các âm vị, âm tiết, từ, cách dùng
Bản đồ Hà Nội năm 1873 vẽ đàn Nam Giao ở vị trí đánh số 17 **Đàn Nam Giao Thăng Long** là đàn tế trời được xây dựng ở kinh thành Thăng Long để hoàng
**Văn Cao** (tên khai sinh là **Nguyễn Văn Cao**, 15 tháng 11 năm 1923 – 10 tháng 7 năm 1995) là một nhạc sĩ, họa sĩ, nhà thơ, chiến sĩ biệt động ái quốc người
NCS-ThS Hồ Minh Châu Tóm tắt: Bài viết khảo sát các nguồn tư liệu liên quan đến mối quan hệ giữa Hồ Sĩ Tạo, một nho sĩ có uy tín xứ Nghệ thế kỷ XIX,
**Nguyễn Cao Kỳ** (8 tháng 9 năm 1930 – 22 tháng 7 năm 2011) là một tướng lĩnh Không quân của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Thiếu tướng trước khi tham gia
**Đồ Sơn** là một quận nội thành cũ thuộc thành phố Hải Phòng, Việt Nam. ## Địa lý Quận Đồ Sơn nằm ở phía đông nam thành phố Hải Phòng, cách trung tâm thành phố
**Nguyễn Văn Linh** (tên khai sinh: **Nguyễn Văn Cúc;** 1 tháng 7 năm 1915 – 27 tháng 4 năm 1998) là Tổng bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam giai
Không một nghệ sĩ thế kỷ XX nào không dành lòng kính trọng và tôn vinh tới Claude Monet, nhà tiên phong, người dẫn dắt phong trào nghệ thuật lớn nhất thời đại của mình
Chân dung Nguyễn An Khương **Nguyễn An Khương** hay **Nguyễn An Khang** (1860-1931); là dịch giả và là chí sĩ ở đầu thế kỷ 20 trong lịch sử Việt Nam. Ông là cha của nhà
**Phạm Duy** (5 tháng 10 năm 1921 – 27 tháng 1 năm 2013), tên khai sinh **Phạm Duy Cẩn** là nhạc sĩ, nhạc công, ca sĩ, nhà nghiên cứu âm nhạc lớn của Việt Nam.
**Hình tượng con hổ** hay **Chúa sơn lâm** đã xuất hiện từ lâu đời và gắn bó với lịch sử của loài người. Trong nhiều nền văn hóa khác nhau thế giới, hình ảnh con
Vincent Van Gogh Bị chứng thần kinh giày vò, Vincent Van Gogh đã tự kết liễu đời mình ở tuổi 37, điều góp phần tạo nên huyền thoại về ông: con người mà khi còn
**_Ngôi nhà nhỏ trên thảo nguyên_** () là một phim truyền hình do Michael Landon tổng đạo diễn, được xuất phẩm trong giai đoạn 1974—1983 trên sóng NBC. ## Lịch sử Thập niên 1970, hoàn
**Người Chăm**, **người Chăm Pa** hay **người Degar-Champa** (tiếng Chăm: ꨂꨣꩃ ꨌꩌꨛꨩ, اوراڠ چامفا, _Urang Campa_; tiếng Khmer: ជនជាតិចាម, _Chónchèat Cham_; ; ), còn gọi là **người Chàm**, **người Chiêm**, **người** **Chiêm Thành**, **người Hời**,
**Đảng Dân chủ** (tiếng Anh: _Democratic Party_), cùng với Đảng Cộng hòa, là một trong hai chính đảng lớn nhất tại Hoa Kỳ. Đảng Dân chủ, truy nguyên nguồn gốc của mình đến thời Thomas
nhỏ|265x265px|Bức tượng _[[Người suy tư_, Auguste Rodin|thế=]] Thuật ngữ "**Triết học phương Tây**" muốn đề cập đến các tư tưởng và những tác phẩm triết học của thế giới phương Tây. Về mặt lịch sử,
**Bùi** () là một họ người thuộc vùng Văn hóa Đông Á gồm: Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tiên. Tại Việt Nam họ Bùi phổ biến đứng hàng thứ 9 trong hơn 200 dòng họ,
**_Trung nghĩa Thủy hử truyện_** (忠義水滸傳), thường được biết đến tới tên gọi **_Thủy hử truyện_** (水滸傳), là một bộ tiểu thuyết chương hồi được sáng tác thời cuối Nguyên đầu Minh. Tác giả của
**Kon Tum** là thành phố tỉnh lỵ cũ của tỉnh Kon Tum cũ. Nơi đây từ xưa đã là địa bàn cư trú của người Ba Na bản địa, dẫn đến tên gọi Kon Tum,
Không một nghệ sĩ thế kỷ XX nào không dành lòng kính trọng và tôn vinh tới Claude Monet, nhà tiên phong, người dẫn dắt phong trào nghệ thuật lớn nhất thời đại của mình
Không một nghệ sĩ thế kỷ XX nào không dành lòng kính trọng và tôn vinh tới Claude Monet, nhà tiên phong, người dẫn dắt phong trào nghệ thuật lớn nhất thời đại của mình
**Cô Tô** là một đặc khu thuộc tỉnh Quảng Ninh, Việt Nam. ## Lịch sử Cô Tô có tên cổ là **Chàng Sơn** (Núi Chàng), từ lâu đời đã là nơi cư trú ngụ của
**Petar I** (;  – 16 tháng 8 năm 1921) là Vua của Vương quốc Serbia từ ngày 15 tháng 6 năm 1903 đến ngày 1 tháng 12 năm 1918. Ngày 1 tháng 12 năm 1918,
Tự Truyện Benjamin Franklin - Một trong những nhà lập quốc vĩ đại của nước Mỹ Benjamin Franklin (1706-1790) là một chính khách, nhà ngoại giao, nhà văn, nhà khoa học và sáng chế, một
phải|không_khung|400x400px| Biểu đồ chỉ số sản xuất ISM **Viện Quản lý cung ứng** (**ISM**) là hiệp hội quản lý cung ứng lâu đời nhất và lớn nhất trên thế giới. Được thành lập vào năm
Bộ tiểu thuyết “Nước non vạn dặm” gồm 5 tập khắc họa hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở ba giai đoạn quan trọng của Người: Tuổi ấu thơ và tuổi thanh niên (1890
Tự sự học hậu kinh điển (Postclassical Narratology) - NXB Khoa học Xã hội, 2023. Nhóm chuyển ngữ: Cao Kim Lan, Lê Quốc Hiếu, Vũ Thị Thu Hà, Ngô Viết Hoàn, Lê Thị Dương  
**Bài ca sư phạm** (tiếng Nga: _Педагогическая поэма_) là một cuốn tiểu thuyết nổi tiếng, quan trọng nhất trong sự nghiệp của nhà giáo dục, nhà văn Anton Semyonovich Makarenko. Tác phẩm chất chứa nhiều