Nguyễn Trọng Trì (1854-1922), hiệu Tả Am; là nhà thơ và là một nghĩa quân trong phong trào Cần Vương ở Bình Định, Việt Nam.
Thân thế
Gần cuối thế kỷ 19 ở Bình Định, có tú tài Nguyễn Khuê là một ông thầy đồ có đức độ và tiết tháo. Ông có bốn người con trai là Nguyễn Bá Huân, Nguyễn Trọng Trì, Nguyễn Thúc Mân , Nguyễn Quý Luân , trong đó có ông Huân và ông Trì là người nổi bật hơn cả.
Nguyễn Trọng Trì, quê ở làng Vân Sơn, xã Nhơn Hậu, huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định.
Tại trường thi Bình Định khoa Bính Tý, Tự Đức thứ 29 (1876), ông trúng cử nhân thứ 8. Nhưng trước cảnh nước nhà loạn lạc, nền nho học suy vi, ông không đi thi nữa.
Năm Mậu Dần (1878), triều đình Huế chọn những cử nhân đỗ cao bổ làm quan, trong đó có Nguyễn Trọng Trì. Thấy ông không muốn đi, bạn bè xúm lại khuyên, bất đắc dĩ ông phải đi nhậm chức Tư vụ tại triều.
Năm Quý Mùi (1883), vua Tự Đức mất, Nguyễn Văn Tường, Tôn Thất Thuyết chuyên quyền phế lập (bốn tháng ba vua). Triều đình Huế ký Hoà Quý Mùi nhận quyền bảo hộ của Pháp trên toàn lãnh thổ...Làm quan giữa lúc vận nước ngửa nghiêng, giận mình tài hèn sức mọn không gíúp được gì cho cuộc cải biến, ông trốn về làng.
Cuối tháng 5 năm 1885, sau khi trận tập kích không thành, kinh thành Huế thất thủ, vua Hàm Nghi theo Tôn Thất Thuyết chạy ra phía Quảng Trị xuống dụ Cần Vương. Tổng đốc Đào Doãn Địch vốn người Bình Định đang làm quan tại Huế, mang chiếu về quê tụ nghĩa. Sau trận Cần Úc, Đào Doãn Địch lâm bệnh mất, binh quyền được trao cho Mai Xuân Thưởng.
Đến lúc ấy, cả ba anh em Nguyễn Bá Huân, Nguyễn Trọng Trì, Nguyễn Quý Luân cùng đến Bình Khê ứng nghĩa. Ba anh em ông và Nguyễn Duy Cung được Mai chủ tướng đặc biệt kính trọng, thường giữ ở bên, để cùng nhau bàn định kế sách và dự các trận đánh lớn ở Cẩm Văn, Thủ Thiện, Phú Phong...
Tháng 5 năm 1887, lực lượng Cần vương ở Bình Định bị liên quân Pháp-Trần Bá Lộc đánh tan rã hết. Mai Xuân Thưởng bị bắt rồi bị chém vào tháng sau. Nguyễn Trọng Trì và Nguyễn Phong Mậu chạy đến ẩn náu ở núi Thuận Ninh. Sau, Nguyễn Phong Mậu không chịu nổi gian khổ đã ra hàng. Sợ bị lộ, Nguyễn Trọng Trì phải đi trốn ở nơi khác.
Năm 1895, lãnh tụ Phan Đình Phùng qua đời, vua Thành Thái cho bãi lệnh truy tầm dư đảng Cần Vương. Lúc bấy giờ, Nguyễn Trọng Trì mới dám trở về làng.
Nguyễn Trọng Trì sum họp với gia đình chưa bao lâu thì em mất (Nguyễn Thúc Mân), cha mất. Nhà cửa sa sút, ông để cho anh cả là Nguyễn Bá Huân trông coi từ đường, còn mình thì dẫn vợ con về quê mẹ ở Bình Đức mở trường dạy học.
Năm Đinh Dậu (1897), khí thế của cuộc tụ nghĩa ở Phú Yên do Trần Cao Vân và Võ Trứ lãnh đạo lan tới Bình Định. Nguyễn Trọng Trì phấn chấn vui mừng. Nhiều học trò nghe lời khuyên của ông đã trốn vào Phú Yên ứng nghĩa. Biết được, nhà cầm quyền liền cho bắt ông nhốt vào nhà lao ở Bình Định để phòng ngừa.
Bị nhốt gần một năm, thì ông được tha. Sau khi ra tù, ông uống rượu nhiều, và thường đến xem hát bội.
Ông mất ngày 16 tháng 1 năm Nhâm Tuất (tức 12 tháng 2 năm 1922) thọ 68 tuổi. An táng ông tại thôn Tân Đức, nay thuộc xã Nhơn Mỹ, huyện An Nhơn. Bị triều Đồng Khánh tước mất học vị cử nhân vì tham gia kháng Pháp, nên trên mộ chí của ông chỉ thấy ghi hai chữ tú tài.
Tác phẩm
Hiện chỉ mới tìm được 4 tác phẩm bằng chữ Hán của ông, đó là:
Tả Am thi tập
Tây Sơn danh tướng chinh Nam
Tây Sơn lương tướng ngoại truyện
Vân Sơn tập bút
Ngoài ra, còn có tuồng hát "Phụng Hoàng Anh" và hai tập giai thoại của phường hát bội do ông và Nguyễn Bá Huân cùng soạn.
Như anh ông là Nguyễn Bá Huân, ngay trong thời buổi triều đình nhà Nguyễn còn thâm thù nhà Tây Sơn đến cùng cực, vậy mà hai ông dám viết và truyền bá đề tài này nhằm cổ vũ, nuôi dưỡng ý chí quật cường của nhân dân, thì rõ ràng là hành động quá dũng cảm. Cũng nhờ vậy mà người đời sau biết được ít nhiều về cuộc đời và sự nghiệp của 15 danh tướng nhà Tây Sơn.
Trích sáng tác
Trích "Phu nhân ca" đoạn viết về nữ tướng Bùi Thị Xuân lúc đánh thành Đâu Mâu (Trấn Ninh).
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Nguyễn Trọng Trì** (1854-1922), hiệu **Tả Am**; là nhà thơ và là một nghĩa quân trong phong trào Cần Vương ở Bình Định, Việt Nam. ## Thân thế Gần cuối thế kỷ 19 ở Bình
**Nguyễn Anh Trí** (sinh ngày 14 tháng 9 năm 1957 tại Lệ Thủy, Quảng Bình) là giáo sư, tiến sĩ y khoa của Việt Nam. Ông nguyên là Viện trưởng của Viện Huyết học –
**Nguyễn Văn Trí** (1912 - 28 tháng 09 năm 1965) (bí danh: **Hai Trí**) là Đảng viên Đảng Cộng sản Đông Dương, Chính ủy Quân khu 7, Phó Tư lệnh Quân khu 8, Xứ Ủy
**Nguyễn Hữu Trí** (1903 – 1954) là nhà chính trị Việt Nam, nguyên Thủ hiến Bắc phần của chính thể Quốc gia Việt Nam thập niên 1950. Nguyễn Hữu Trí đồng thời là Tổng bí
**Nguyễn Văn Tuyên** (chữ Hán: 阮文瑄, 1834 - 1902), tự **Trọng Hiệp** (仲合), hiệu **Kim Giang** (金江), biệt hiệu **Quế Bình Tử** (桂坪子) là một quan đại thần triều Nguyễn, trải bảy đời vua từ
**Nguyễn Trọng Nghĩa** (sinh ngày 6 tháng 3 năm 1962) là một chính trị gia và nguyên sĩ quan cấp cao trong Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Thượng tướng. Ông hiện là Ủy
**Nguyễn Bảo Trị** (26/1/1929-8/1/2024) nguyên là tướng lĩnh bộ binh của Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Trung tướng. Ông xuất thân từ khóa đầu tiên và cũng là khóa duy nhất ở
**Nguyễn Thế Trị** (sinh 1940; cuối năm Kỷ Mão, giáp tết Canh Thìn; tại làng Cổ Phục, xã Kim Lương, huyện Kim Thành, tỉnh Hải Dương ) là một thượng tướng Quân đội nhân dân
**Nguyễn Trọng Hoàng** (sinh ngày 14 tháng 4 năm 1989) là một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Việt Nam hiện đang thi đấu ở vị trí tiền vệ cánh phải hoặc hậu vệ
**Nguyễn Trọng Vĩnh** (1916 – 26 tháng 12 năm 2019) là Thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam và là Đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc từ năm 1974 đến 1987. ## Tiểu
**Đa nguyên** trong khoa học chính trị là một thế giới quan, mô tả sự đa diện của các thế lực xã hội, mà đóng một vai trò trong cộng đồng chính trị. Trong thế
**Nguyễn Văn Trị** (sinh 1968) là một sĩ quan cấp cao trong Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Thiếu tướng, hiện là Bí thư Đảng ủy, Chính uỷ Binh chủng Thông tin Liên lạc.
**Nguyễn Minh Trí** là cầu thủ bóng đá trong nhà (Futsal) chơi ở vị trí pivot (tiền đạo) cho Câu lạc bộ bóng đá trong nhà Thái Sơn Nam. Anh sinh ngày 8 tháng 4
**Nguyễn Trọng Tạo** (1947– 2019) là nhà thơ, nhạc sĩ, nhà báo, họa sĩ Việt Nam. Ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012 với tư cách là một
**Nguyễn Trọng Luật** (sinh tháng 5 năm 1929) là cựu sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng hòa, cấp bậc Đại tá. Ông khởi đầu binh nghiệp từ chức chỉ huy chi đội thiết kỵ
**Nguyễn Trọng Oánh** (bút danh **Nguyễn Thành Vân**; 1929 - 1993) là nhà văn, nhà thơ Việt Nam, được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2001. Ông là Đại tá
**Nguyễn Gia Trí** (1908 - 1993) là một họa sĩ, nhà đồ hoạ, biếm hoạ Việt Nam. Ông cùng với Tô Ngọc Vân, Nguyễn Tường Lân, Trần Văn Cẩn tạo thành bộ tứ họa sĩ
**Nguyễn Hữu Trí** (1926-1993) là một Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thứ hai của lực lượng Tình báo Quốc phòng, nguyên quyền trưởng phòng
**Nguyễn Hữu Trí** (?-1916) là một cộng sự đắc lực của thủ lĩnh Phan Xích Long. Năm 1916, ông bị quân Pháp bắn chết tại trận khi đang cầm quân tấn công vào Sài Gòn
**Nguyễn Bá Huân** (1853-1915) tự **Ôn Thanh**, hiệu **Mộ Chân sơn nhân**, sau lấy tên hiệu nữa là **Ái Cúc ẩn sĩ**; là một danh sĩ thời nhà Nguyễn trong lịch sử Việt Nam. ##
**Nguyễn Quốc Trị** (1921 – 1967) là một sĩ quan của Quân đội Nhân dân Việt Nam, hàm Thượng tá, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn Thủ Đô, Hiệu trưởng trường Quân chính Quân khu
**Nguyễn Hữu Trí** (1917-1979) là một nhạc sĩ Việt Nam. Ông là tác giả của bài hát nổi tiếng "Tiểu đoàn ba lẻ bảy" viết về Tiểu đoàn 307 thời chống Pháp. ## Cuộc đời
**Nguyễn Trọng Thuật** (Chữ Hán: 阮仲述; 1883–1940), bút danh **Đồ Nam Tử** (圖南子), **Quảng Tràng Thiệt cư sĩ**; là nhà văn Việt Nam ở nửa đầu thế kỷ 20. ## Tiểu sử **Nguyễn Trọng Thuật**
**Nguyễn Đình Trí** (10 tháng 1 năm 1931 – 12 tháng 3 năm 2023) là Giáo sư, Tiến sĩ toán học, là nhà giáo, nhà khoa học và là người viết giáo trình toán học
**Nguyễn Trọng Trúc** (12 tháng 04 năm 1943 tại Hà Nội - 29 tháng 11 năm 2017 tại Thành phố Hồ Chí Minh ) là một nhà quản lý thể thao Việt Nam, người đã
**Nguyễn Trọng Bình** (sinh ngày 15 tháng 5 năm 1965) là một sĩ quan cấp cao trong Quân đội nhân dân Việt Nam, hàm Trung tướng và chính trị gia người Việt Nam. Ông hiện
Nấm linh chi (hay còn gọi là Reishi) là một loại nấm quý hiếm được biết đến với nhiều lợi ích sức khoẻ. Để đảm bảo chất lượng và giữ nguyên giá trị dinh dưỡng
Nấm linh chi (hay còn gọi là Reishi) là một loại nấm quý hiếm được biết đến với nhiều lợi ích sức khoẻ. Để đảm bảo chất lượng và giữ nguyên giá trị dinh dưỡng
phải|Sáu sáng lập viên của [[trường Dục Thanh và công ty Liên Thành: Hồ Tá Bang, **Nguyễn Trọng Lội (hàng trên, giữa)**, Nguyễn Quý Anh (hàng trên), Nguyễn Hiệt Chi, Trần Lệ Chất, Ngô Văn
**Nguyễn Trọng Thưởng** (chữ Hán: 阮仲奖), tước **Trịnh Quận công** (chữ Hán:郑郡公), là danh tướng của triều Lê trong trong lịch sử Việt Nam. ## Tiểu sử Ông sinh vào khoảng giữa thế kỷ XVI
**Nguyên Trọng Hoa** (chữ Hán: 元仲华; ? - ?) là một Hoàng hậu của Bắc Tề, nguyên là Công chúa Đông Ngụy, em gái Đông Ngụy Hiếu Tĩnh Đế Nguyên Thiện Kiến. Sau trở thành
**Nguyễn Trọng Tâm** (1927–2014), tên thường gọi **Bảy Tâm**, bí danh **Bảy B.K**, là Trung tá Quân đội nhân dân Việt Nam, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. ## Thân thế Nguyễn Trọng
Văn chương kinh điển Phiên bản bìa mới 2020 SƠ LƯỢC VỀ TÁC PHẨM Thomas More đã viết Utopia trong những năm từ 1515 đến 1516, thời điểm trí tưởng tượng của con người bị
Văn chương kinh điển Phiên bản bìa mới 2020 SƠ LƯỢC VỀ TÁC PHẨM Thomas More đã viết Utopia trong những năm từ 1515 đến 1516, thời điểm trí tưởng tượng của con người bị
**Nguyễn Trọng Hiền** (sinh 1963 tại Đà Nẵng) là một nhà vật lý người Mỹ gốc Việt, hiện là giám sát viên nhóm Thiết bị Thiên văn, chuyên gia nghiên cứu chuyên sâu của Phân
**Nguyễn Trọng Bảo** (1925-1972), nguyên là một sĩ quan cao cấp thuộc Binh chủng Nhảy dù của Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Ông xuất thân từ những khóa đầu tiên ở trường Sĩ quan
**Nguyễn Trọng Phú** (sinh ngày 30 tháng 6 năm 1999) là một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Việt Nam hiện đang thi đấu ở vị trí tiền vệ cho câu lạc bộ Trường
**Nguyễn Trọng Long** (sinh 6 tháng 1 năm 2000) là một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Việt Nam hiện đang thi đấu ở vị trí tiền vệ cho câu lạc bộ Phù Đổng
**Nguyễn Trọng Đại** (sinh ngày 7 tháng 4 năm 1997) là một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp người Việt Nam thi đấu ở vị trí tiền vệ. Hiện anh là cầu thủ tự do.
**Nguyễn Trọng Hùng** (sinh ngày 03 tháng 10 năm 1997 tại Thành phố Thanh Hóa) là một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp thi đấu cho Câu lạc bộ bóng đá Đông Á Thanh Hóa
**Nguyễn Trọng Huy** (sinh ngày 25 tháng 6 năm 1997) là một cầu thủ bóng đá người Việt Nam hiện đang thi đấu ở vị trí tiền vệ trung tâm cho câu lạc bộ V.League
**Chúa Nguyễn** (chữ Nôm: ; chữ Hán: / **Nguyễn vương**) (1558-1777, 1780-1802) là tên gọi dùng để chỉ người đứng đầu, cai trị xứ Đàng Trong, tức dải đất từ Thuận Hóa (phía nam đèo
**Quảng Trị** là tỉnh ven biển gần cực nam của vùng Bắc Trung Bộ, miền Trung của Việt Nam. Theo dữ liệu Sáp nhập tỉnh, thành Việt Nam 2025, tỉnh Quảng Trị mới là sáp
**Nguyễn Bỉnh Khiêm** (chữ Hán: 阮秉謙; 13 tháng 5 năm 1491 – 28 tháng 11 năm 1585), tên huý là **Văn Đạt** (文達), tự là **Hanh Phủ** (亨甫), hiệu là **Bạch Vân am cư sĩ**
thế=Groups of two to twelve dots, showing that the composite numbers of dots (4, 6, 8, 9, 10, and 12) can be arranged into rectangles but the prime numbers cannot|nhỏ| Hợp số có thể được
**Chiến dịch Tây Nguyên** (từ 4 tháng 3 đến 3 tháng 4 năm 1975), mật danh **Chiến dịch 275**, là chiến dịch mở đầu cuộc Tổng tấn công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975
**Thái Nguyên** là một tỉnh thuộc vùng Đông Bắc Bộ, Việt Nam. Trung tâm hành chính của tỉnh là phường Phan Đình Phùng, cách trung tâm Hà Nội khoảng 70 km. Năm 2025, hai tỉnh Thái
**Chủ nghĩa vô trị** hay **chủ nghĩa vô chính phủ** là một trường phái triết học và phong trào chính trị chủ trương hoài nghi bất cứ sự hợp thức hóa nào về chính quyền,
**Nguyễn Quyết ** (tên khai sinh: **Nguyễn Tiến Văn**) (20 tháng 8 năm 1922 - 23 tháng 12 năm 2024) là một chính trị gia người Việt Nam, nhà hoạt động cách mạng, tướng lĩnh
**Nguyễn Tấn Dũng** (sinh ngày 17 tháng 11 năm 1949 tại Cà Mau) là một chính trị gia người Việt Nam. Ông nguyên là Thủ tướng thứ sáu của nước Cộng hòa xã hội chủ