✨Người Beti

Người Beti là một nhóm dân tộc Trung Phi sống chủ yếu ở miền trung Cameroon. Họ cũng sống ở Guinea Xích đạo và phía bắc Gabon. Dân tộc này có liên quan chặt chẽ với người Bulu, người Fang và người Yaunde, những người đôi khi được nhóm lại thành những người Beti-Pahuin.

Người Beti sống tập trung ở phía bắc của các khu vực phân bố nhân khẩu học của họ, người Fang thường sống chếch về phía nam còn những nơi khác có xu hướng phân bố ở giữa hai khu vực này. Có nhiều ước tính khác nhau về tổng dân số của người Beti. Nhiều nguồn cho rằng dân số của họ hơn ba triệu người và dàn trải từ các vùng ven biển Đại Tây Dương gần Guinea Xích đạo đến vùng đồi núi, từ vùng rừng xích đạo cao nguyên trung tâm châu Phi đến Congo.

Ngôn ngữ

Giống như các bộ tộc Beti-Pahuin khác, người Beti giao tiếp dựa trên phương ngữ của ngôn ngữ Fang,

Ngôn ngữ Beti là một ngôn ngữ thuộc ngôn ngữ Bulu, ngôn ngữ Eton, ngôn ngữ Ewondo và ngôn ngữ Fang vì mặc dù khác nhau nhưng các dân tộc trên vẫn có thể giao tiếp, truyền đạt lẫn nhau.

Lịch sử

Người Beti là người Bantu từng sống ở phía bắc Trung Phi, với một lịch sử lâu đời, phức tạp và đầy tranh cãi. Họ có khả năng là đã chuyển đến vùng xích đạo châu Phi vào thế kỷ thứ bảy hoặc thứ tám, sau đó di chuyển về phía tây nam ở miền trung Cameroon giữa thế kỷ 17 và 19, có khả năng sau những làn sóng chiến tranh và các cuộc tấn công nô lệ từ người Fula. Họ cũng là mục tiêu cho việc bắt bớ nô lệ và ngà voi từ người Hausa.

Cuộc di dân ban đầu của họ vào thế kỷ 17 là từ vùng cao nguyên và rừng rậm phía đông sông Sanaga về phía nam và phía tây. Sau đó, họ tiếp tục đối mặt với các cuộc thánh chiến và bạo lực từ phía bắc bởi người Fulani (còn gọi là người Fulbe hoặc người Fula) và buộc phải từ bỏ các khu định cư lâu đời rồi di cư xa hơn vào các vùng phía nam của miền trung Cameroon. Đến thế kỷ 19, khi các thương nhân châu Âu và các lực lượng thuộc địa can thiệp, họ đang tìm cách buôn bán và xây dựng thị trường. Nhiều bản đánh giá về người Beti bắt đầu xuất hiện sau Thế chiến I, nhưng thường rập khuôn và nhấn mạnh nhất về việc họ bị cáo buộc có chứa di vật xương trong các hộp thánh tích. Những hành vi bị cáo buộc này đã được sử dụng để biện minh cho bạo lực chống lại họ và sự nô lệ hóa các dân tộc Beti và Fang. Khi ngôi làng của họ bị tấn công, hàng ngàn tượng và nhà bằng gỗ của họ đã bị những kẻ cướp nô lệ đốt cháy. Các quan chức chính quyền thực dân Pháp và Anh cũng đàn áp một số nghi lễ tôn giáo của họ.

Câu chuyện Tarzan

Các báo cáo ban đầu về cáo buộc ăn thịt người đã thu hút sự chú ý rộng rãi, ủng hộ chủ nghĩa man rợ châu Phi đồng thời trở thành một phần của nhiều thể loại tiểu thuyết và văn học nổi tiếng vào đầu thế kỷ 20. Nổi tiếng nhất là tiểu thuyết Tarzan of the Apes của Edgar Rice Burroughs, tác phẩm đã tạo ra nhân vật Tarzan nổi tiếng. Burroughs lấy bối cảnh gần làng Mbonga, nơi sinh sống của những người Beti và nhóm dân tộc có liên quan chặt chẽ với họ, người Fang.

Theo mô típ ban đầu, cậu bé sơ sinh John được một con vượn cái phát hiện và nuôi dưỡng. Câu chuyện sau đó dần khắc họa hình ảnh khuôn mẫu về thời kỳ thuộc địa của những người châu Phi ăn thịt người trong các khu rừng xích đạo. Câu chuyện còn đưa người đọc khám phá nhân vật Shoup, một sự tương phản của Tarzan cao quý "thuần khiết không bị trừng phạt" giữa một xã hội ăn thịt người man rợ. Tarzan trở thành một hiện tượng toàn cầu, được theo dõi rộng rãi. Có ít nhất 89 bộ phim về đề tài này được tạo ra trong 100 năm sau đó, cùng nhiều bộ truyện tranh và phim truyền hình khác, rất nhiều trong số đó cung cấp một cái nhìn méo mó về những cư dân bản địa từ các khu rừng xích đạo châu Phi.

Dân tộc học

Nghề nghiệp truyền thống của người Beti là trồng trọt, đặc biệt là khoai mỡ, sắn, ngô và chuối là cây chủ lực. Từ thời thuộc địa, nhiều người đã áp dụng các loại cây trồng như lạc và ca cao.

Người Beti thực hành chế độ ngoại hôn kép, thường được hai bên dòng dõi cha mẹ gả đi. Một khía cạnh đáng chú ý khác trong xã hội của họ là khái niệm về Mebala, một loại potlatch (tiệc tặng quà), nơi các gia đình giàu có nghi thức tập hợp và trao tặng tài sản của họ cho các gia đình nghèo.