✨Ngữ hệ Ural
Ngữ hệ Ural là một ngữ hệ gồm khoảng 38 ngôn ngữ được sử dụng bởi chừng 25 triệu người, phần lớn ở miền Bắc lục địa Á-Âu. Những ngôn ngữ Ural với số người nói bản ngữ lớn nhất là tiếng Hungary, tiếng Phần, và tiếng Estonia, lần lượt là ngôn ngữ chính thức của Hungary, Phần Lan, và Estonia, và của Liên minh châu Âu. Những ngôn ngữ Ural khác với số người nói đáng kể là tiếng Erzya, tiếng Moksha, tiếng Mari, tiếng Udmurt, và tiếng Komi, đều là những ngôn ngữ được công nhận chính thức tại nhiều vùng thuộc Nga.
Tên "Ural" xuất phát từ sự thật rằng những khu vực nơi các ngôn ngữ này được sử dụng mở rộng ra từ hai mặt của dãy núi Ural.
Nhóm ngôn ngữ Phần - Ugria đôi khi được dùng như một thuật ngữ đồng nghĩa với ngữ hệ Ural, dù Phần - Ugria thường được hiểu là đã loại đi nhóm ngôn ngữ Samoyed. Những học giả, như Tapani Salminen, không chấp nhận quan điểm truyền thống rằng nhánh Samoyed tách ra khỏi phần còn lại của hệ Ural thường xem Ural và Phần - Ugria là hai thuật ngữ đồng nghĩa.
Lịch sử nghiên cứu
Vấn đề Urheimat
Hiện tại vẫn chưa có sự thống nhất trong giới ngôn ngữ học về quê nhà (Urheimat) cũng như chiều sâu lịch đại của ngữ hệ Ural.
Phân loại
Chữ in nghiêng là những ngôn ngữ không dùng nữa hoặc tên bản địa.
- Finn
- Hungary (Magyar)
- Khanty
- Mansi
- Mari
- Mordvin
- Perm
- Sami
- Samoyed
Có một số bằng chứng về những ngôn ngữ đã tuyệt chủng với phân loại không chắc chắn:
- Merya
- Muromia
- Meshcheria (tới thế kỷ XVI?)
Theo cơ sở Phần - Ugria, phần phía bắc của Nga thuộc châu Âu có thể từng tồn tại nhiều ngôn ngữ tuyệt chủng hơn nữa.
800x800
Phân loại truyền thống
Một phân loại truyền thống của ngữ hệ Ural đã tồn tại từ cuối thế kỷ XIX, bởi Donner (1879).
- Yugra Hungary Ob-Yugra Khanty Mansi
- Phần - Perm Perm Phần - Volga * Volga Mari Mordvin * Phần - Lapp Sami Finn
Vào thời của Donner, nhóm ngôn ngữ Samoyed vẫn chưa được biết đến nhiều, và ông không thể xác định vị trí của chúng. Vào đầu thế kỷ XX, khi đã có được nhiều hiểu biết hơn, người ta thống nhất rằng nhóm Samoyed khá tách biệt. Thuật ngữ "Ural" được dùng cho cả họ, "Phần - Ugria" cho những ngôn ngữ nằm ngoài Samoyed. Phần - Ugria và Samoyed được ISO 639-5 liệt kê như những nhánh chính của Ural.
Hajdú mô tả nhóm Yugra và Volga như những đơn vị thuộc khu vực.
Austerlitz chấp nhận những nhóm Phần - Ugria và Phần - Perm nông hơn truyền thống, loại bỏ Sami.
👁️ 0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Ngữ hệ Ural** là một ngữ hệ gồm khoảng 38 ngôn ngữ được sử dụng bởi chừng 25 triệu người, phần lớn ở miền Bắc lục địa Á-Âu. Những ngôn ngữ Ural với số người
**Ngữ hệ Eskimo-Aleut** hoặc **Eskaleut** là ngữ hệ bản xứ tại Alaska, Bắc Canada, Nunavik, Nunatsiavut, Greenland và bán đảo Chukotka ở cực đông Siberia, Nga. Ngữ hệ này được chia làm hai nhánh, gồm
[[Tập tin:Uralic-Yukaghir.png|Phân loại **ngữ hệ Yukaghir**, Phần Lan-Ugra và Samoyed ở vùng Siberi ]] Đây là ngữ hệ bản địa của người Yukaghir, tuy nhiên hiện nay đã bị mai một chỉ với 200 người
**Nhóm ngôn ngữ Finn-Ugria** (thuật ngữ tiếng Anh: _Finno-Ugric languages_, _Finno-Ugrian languages_ hoặc _Fenno-Ugric languages_) là nhóm ngôn ngữ truyền thống bao gồm tất cả các ngôn ngữ thuộc hệ Ural, ngoại trừ nhóm ngôn
**Nhóm ngôn ngữ Ugria** là một nhóm ngôn ngữ con được đề xuất của nhóm ngôn ngữ Finn-Ugria= của ngữ hệ Ural, được nói ở Nga và Hungary. Số lượng người nói khoảng 15 triệu
**Nhóm ngôn ngữ Mordvin**, (, _mordovskiye yazyki_, thuật ngữ chính thức của tiếng Nga cho cặp ngôn ngữ này), là một nhóm nhỏ trong ngữ hệ Ural, bao gồm tiếng Erzya và tiếng Moksha (cả
**Ngữ hệ Turk** là một ngữ hệ gồm ít nhất 35 ngôn ngữ, được nói bởi các dân tộc Turk trên một khu vực rộng lớn từ Đông Âu và Địa Trung Hải tới Siberia
**Tiếng Estonia** ( ) là ngôn ngữ chính thức của Cộng hòa Estonia, được nói như bản ngữ bởi chừng 922.000 người tại Estonia và 160.000 kiều dân Estonia. Nó thuộc về nhóm Finn của
**Tiếng Mari** (Mari: , _marii jõlme_; , _marijskij jazyk_), được nói bởi khoảng 400.000 người, thuộc ngữ hệ Ural. Nó được nói chủ yếu ở Cộng hòa Mari El (tiếng Mari: , _Marii El_, tức
**Nhóm ngôn ngữ Perm** là một nhóm ngôn ngữ thuộc ngữ hệ Ural. Chúng được nói ở một số vùng ở phía tây của Dãy núi Ural thuộc Liên bang Nga. Tổng số người nói
**Tiếng Khanty** (hay **Hanti**), trước gọi là **Ostyak** là một ngôn ngữ Ural, bản ngữ của người Khanty. Nó hiện diện ở hai khu tự trị Khanty–Mansi và Yamalo-Nenets cũng như ở hai huyện Aleksandrovsky
**Ngữ pháp tiếng Hungary** là tập hợp các quy tắc sử dụng của tiếng Hungary, một ngôn ngữ thuộc ngữ hệ Ural được nói chủ yếu ở Hungary và các nước lân cận. Nhìn chung,
**Nhóm ngôn ngữ Inuit** là một nhóm các ngôn ngữ bản địa châu Mỹ khắng khít theo truyền thống được nói ở phần Bắc Mỹ thuộc vòng cực Bắc và ở một mức độ nào
**Ngữ chi Sami** (còn viết là **Sámi**, **Saami**) là một phân nhóm ngôn ngữ Ural, là tiếng nói của người Sámi miền Bắc Âu (bắc Phần Lan, Na Uy, Thuỵ Điển cùng vùng viễn tây
**Tiếng Selkup** là ngôn ngữ của người Selkup, thuộc về nhóm ngôn ngữ Samoyed của ngữ hệ Ural. Nó được nói bởi chừng 1000 người trong khu vực nằm giữa sông Obi và sông Enisei.
**Tiếng Mator** hoặc **Motor** là một ngôn ngữ
**Tiếng Enets** là một ngôn ngữ Samoyed sắp biến mất của miền bắc Xibia, tại vùng hạ lưu sông Enisei dọc biên giới huyện Taimyr, một địa giới hành chính của Krasnoyarsk Krai, Liên bang
Đây là danh sách các nước và vùng lãnh thổ theo **ngôn ngữ sử dụng**, hay ngôn ngữ nói. Do tính phổ biến của các ngôn ngữ khác nhau, nên việc xếp mục lục không
**Nhóm ngôn ngữ Balt** là một nhóm ngôn ngữ trong nhánh Balt-Slav của ngữ hệ Ấn-Âu. Nhón ngôn ngữ Balt là tiếng nói của các dân tộc Balt, ngày nay sống ở khu vực phía
**Nhóm ngôn ngữ Finn** là một nhánh của ngữ hệ Ural nói quanh biển Balt, là ngôn ngữ của các dân tộc Finn. Ngữ chi này có khoảng 7 triệu người nói, sống chủ yếu ở
**Tiếng Hungary** (_magyar nyelv_ ) là một ngôn ngữ chính thức của Hungary và một trong 24 ngôn ngữ chính thức của Liên minh châu Âu. Ngoài Hungary, nó còn được nói bởi những cộng
**Nhóm ngôn ngữ Samoyed** hay **ngữ chi Samoyed** là nhóm ngôn ngữ được nói ở cả hai bên dãy núi Ural, tại vùng cực bắc của lục địa Á Âu. Có 25.000 người sử dụng
**Tiếng Erzya** (, ) là một ngôn ngữ Ural với chừng 37.000 người nói ở mạn bắc, đông, và tây bắc Cộng hòa Mordovia cũng như những vùng lân cận thuộc Nizhny Novgorod, Chuvashia, Penza,
thumb|phải|Phân bố người Udmurt ở Volga-Ural theo Census Nga 2010 **Người Udmurt** (tiếng Udmurt: Удмуртъёс, _Udmurt'jos_) là một dân tộc thuộc nhóm dân tộc Phần Lan-Ugria, cư trú ở Liên bang Nga và một số
**Kamassian** hoặc **Kamas** là tên của một ngôn ngữ đã tuyệt chủng trong nhóm ngôn ngữ Samoyed, bao gồm một loạt ngôn ngữ trong nhóm miền Nam cùng với ngôn ngữ Mator, ngôn ngữ Koibal
phải|Bản đồ ngôn ngữ của châu Âu (đơn giản hóa). **Ngôn ngữ học châu Âu** là ngành ngôn ngữ học khá mới mẻ, nghiên cứu về các ngôn ngữ tại châu Âu. Tuy nhiên, ở
**Người Hungary** hay **người Magyar** là một dân tộc thuộc phân nhóm Ugria trong nhóm Các dân tộc Phần Lan-Ugria, cư trú chủ yếu ở Hungary và lân cận, đồng thời cũng di cư khắp
**Tiếng Karelia** (_karjala_, _karjal_ hoặc _kariela_) là một ngôn ngữ Finn nói chủ yếu ở Cộng hòa Kareliya, Nga. Về mặt ngôn ngữ học, tiếng Karelia có mối quan hệ chặt chẽ với các phương
Trong ngữ pháp truyền thống, **từ loại** (còn được gọi là **lớp từ**, **lớp từ vựng** hoặc **bộ phận dùng trong lời nói** trong Ngữ pháp truyền thống) (**tiếng Anh**: _part of speech_ hoặc _part-of-speech_;
**Người Komi** (tiếng Komi: комияс, _komiyas_), **người Komi-Zyrian** (hay **người Zyrian**), là một dân tộc thuộc nhánh Permi, có vùng cư trú truyền thống ở phía đông bắc của phần nước Nga thuộc châu Âu,
**Tiếng Livonia** ( hay ) là một ngôn ngữ Finn. Đây là một ngôn ngữ tuyệt chủng, người cuối cùng nói tiếng Livonia như tiếng mẹ đẻ đã mất năm 2013. Nó có quan hệ
nhỏ|Tiếng Estonia Nam ngày nay. Tiếng Võro được đánh dấu với màu đỏ sẫm. nhỏ|Tỷ lệ người nói tiếng Võro ở các đô thị của Estonia theo điều tra dân số năm 2011 của Estonia
**Udmurt** (, __) là một ngữ hệ Ural, một phần con của Nhóm ngôn ngữ Permi, được sử dụng bởi người Udmurt của cộng hòa tự trị Udmurtia, Nga, được sử dụng chính thức cùng
thumb|300x300px|Các tiểu vùng của Châu Âu - CIA World Factbook **Châu Âu** hay **Âu Châu** (, ) về mặt địa chất và địa lý là một bán đảo hay tiểu lục địa, hình thành nên
**Người Sarmatia**, **người Sarmatae** hay **người Sauromatae** (tiếng Iran cổ _Sarumatah_ 'người bắn cung') là dân tộc có nguồn gốc từ Thổ Nhĩ Kỳ. Như được các tác giả cổ đại đề cập tới, họ
phải|Phân phối các nhóm ngôn ngữ chính của Châu Âu **Nhóm dân tộc châu Âu** chủ yếu là các nhóm dân tộc nói ngữ hệ Ấn-Âu. Ngoài ra còn có các nhóm dân tộc sử
**Người Bashkir** (; , _Başqorttar_, ; tiếng Nga: Башкиры, _Baškiry_; ) là một dân tộc Turk bản địa ở Bashkortostan và khu vực lịch sử Badzhgard, mở rộng đến cả hai mặt của dãy núi
**Liên minh châu Âu** hay **Liên hiệp châu Âu** (tiếng Anh: _European Union_; viết tắt **EU**), còn được gọi là **Liên Âu** (tiền thân là Cộng đồng Kinh tế châu Âu), là một thực thể
**Người Mansi** (tiếng Mansi: Мāньси / Мāньси мāхум, _Mansi / Mansi māhum_, IPA: [Mansi, Mansi maːxʊm]) là dân tộc bản địa thuộc phân nhóm Ugria trong nhóm Các dân tộc Phần Lan-Ugria, sinh sống tại
**Estonia**, quốc hiệu là **Cộng hòa Estonia**, là một quốc gia nằm ở khu vực Bắc Âu. Estonia tiếp giáp với Nga về phía đông, giáp với Latvia về phía nam, giáp với vịnh Phần
**Tiếng Chuvash** ( ; ) là một ngôn ngữ Turk được nói tại miền trung nước Nga, chủ yếu là tại Cộng hòa Chuvash và các vùng lân cận. Đây là ngôn ngữ duy nhất
**Các nước Bắc Âu** bao gồm Đan Mạch, Phần Lan, Iceland, Na Uy và Thụy Điển cùng các lãnh thổ phụ thuộc là Quần đảo Faroe, Greenland, Svalbard và Quần đảo Åland. Trong tiếng Anh,
**Người Mordva**, cũng gọi là **người Mordvin**, **Mordovian** (tiếng Erzya: эрзят, _erzät_; tiếng Moksha: мокшет, _mokšet_; tiếng Nga: мордва, _mordva_), là những người nói các ngôn ngữ Mordvin thuộc ngữ hệ Ural, sống chủ yếu
**Các dân tộc Phần Lan-Ugria**, **các dân tộc Finn-Ugria** hay **nhóm dân tộc Phần Lan-Ugria**, là các dân tộc cư trú ở vùng Đông Bắc Âu, Bắc Á và Bồn địa Pannonia (hay bồn địa
**Người Mari** (tiếng Mari: мари, tiếng Nga: марийцы) là dân tộc thuộc nhóm dân tộc Phần Lan-Ugria, có vùng cư trú truyền thống dọc theo sông Volga và Kama ở Liên bang Nga. Có khoảng
**Liên Xô** hay **Liên bang Xô viết**, tên chính thức là **Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết**, là một cựu quốc gia nằm ở phía bắc lục địa Á-Âu, tồn tại
**Chiến dịch Barbarossa** (), còn được gọi là **Cuộc xâm lược của Đức vào Liên Xô** là mật danh của chiến dịch xâm lược Liên Xô do Quân đội Đức Quốc xã tiến hành trong
**Châu Á** phần lớn nằm ở Bắc bán cầu, là châu lục có diện tích lớn nhất trên thế giới. Thiên nhiên của châu Á rất đa dạng. Diện tích châu lục này bao phủ
**Tiếng Yukaghir lãnh nguyên** (còn được gọi là tiếng **Bắc Yukaghir**; tên tự gọi: **Вадул аруу** ()) là một trong hai ngôn ngữ Yukaghir duy nhất còn tồn tại. Ngôn ngữ này được sử dụng
**Tiếng Veps** (nguyên bản như vepsän kel', vepsän keli, hoặc vepsä) là một ngôn ngữ thuộc hệ ngôn ngữ Ural được người Veps ở Cộng hòa Karelia ở Nga sử dụng. Tiếng Veps thuộc ngữ