thumb|Nghĩa trang Hồi giáo ở [[Marrakech, Maroc]]
thumb|Nghĩa trang ở thành phố [[Hoa Liên (thành phố)|Hoa Liên, Đài Loan]]
Nghĩa trang (hay nghĩa địa, bãi tha ma) là nơi mà xác người chết hoặc di hài sau hỏa táng được chôn cất. Ở phương Tây, nghĩa trang là nơi mà các hoạt động tưởng nhớ người đã khuất được tiến hành. Các nghi lễ này được thực hiện tùy theo phong tục tập quán hay tôn giáo.
Ở các nước phương Tây nói chung, tới thế kỷ 19, nghĩa trang dần thay thế cho bãi tha ma, vì nhiều lý do, như để đảm bảo vệ sinh, tiện cho việc quản lý, quy hoạch và vì đất đai trở nên chật chội, khan hiếm, thậm chí đắt đỏ.
Từ nguyên
nhỏ|Nghĩa trang Đông Hoa tại Hồng Kông
Trong tiếng Việt, nghĩa trang là từ mượn gốc Hán 義莊, vốn dĩ để gọi các tổ chức từ thiện do người dân duy trì để giúp đỡ người nghèo. Nghĩa trang đầu tiên là do Phạm Trọng Yêm thành lập vào thời Bắc Tống với tên gọi Phạm thị Nghĩa Trang (范氏義庄 - "nhà làm việc nghĩa của họ Phạm"). Nghĩa trang đóng vai trò chăm sóc trẻ em và người già, tổ chức hiếu, hỉ, cứu trợ lương thực và thiên tai, giúp đỡ nho sinh có hoàn cảnh khó khăn,...
Các tổ chức nghĩa trang trở nên phổ biến ở vùng Giang Nam vào thời nhà Minh và Thanh, đặc biệt là ở Đài Loan và Hồng Kông. Trong thời loạn lạc, nhiều người dân đi tản cư mong muốn được đưa về chôn cất ở quê nhà nhưng không kịp sẽ được các nghĩa trang hỗ trợ nơi đặt tạm quan tài, và những người chết vô thừa nhận cũng được các nghĩa trang an táng tạm thời. Về sau từ nghĩa trang được hiểu là địa điểm chôn cất người đã mất, có người hoặc tổ chức đứng ra quản lý.
Từ nghĩa địa cũng có nguồn gốc tương tự, bắt nguồn từ tiếng Hán 義地, vốn để chỉ khoảnh đất được dùng làm nơi chôn cất những người nghèo khổ, gia đình không có nơi riêng để an táng.
Công viên nghĩa trang
Công viên nghĩa trang là nơi an nghỉ của những người đã mất, được quy hoạch và xây dựng một cách chỉn chu, đẹp đẽ. Những nghĩa trang này thường được thiết kế như những công viên xanh, thậm chí như nơi tham quan, ngắm cảnh, vừa đáp ứng nhu cầu về ý nghĩa tâm linh vừa đáp ứng được nhu cầu về thẩm mĩ, mang lại cảnh sắc hài hòa giữa tự nhiên và kiến trúc độc đáo, tạo được không khí trang nghiêm và an lạc.
Ở những quốc gia phương Tây việc xây dựng nghĩa trang đẹp đẽ, có đầu tư về kiến trúc độc đáo đã được thực hiện từ những năm đầu thế kỷ 18 và càng ngày càng phát triển. Việc này giúp cho người đã khuất có nơi yên nghỉ bình an, tươm tất và người còn sống cảm thấy gần gũi, dễ dàng và không bị rào cản bởi nỗi sợ hãi khi đi thăm viếng người thân.
Một số công viên nghĩa trang xuất sắc còn được Unesco công nhận là di sản thế giới như công viên nghĩa trang Skogskyrkogården - thiết kế của 2 kiến trúc sư Gunnar Asplund và Sigurd Lewerentz, xây dựng năm 1917 và hoàn thành năm 1920 ở thủ đô Stockholm, Thụy Điển.
nhỏ|Nghĩa trang [[Skogskyrkogården vào đêm.]]
👁️
1 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
nhỏ|Lối vào nghĩa trang **Nghĩa trang Père-Lachaise** (tiếng Pháp: _Cimetière du Père-Lachaise_) là nghĩa trang lớn nhất của thành phố Paris, Pháp và là một trong những nghĩa trang nổi tiếng nhất thế giới. Nằm
**Nghĩa trang Kerepesi** (tiếng Hungary: _Kerepesi úti temető_ hoặc _Kerepesi temető)_, tên chính thức: _Fiumei úti nemzeti sírkert)_ là nghĩa trang nổi tiếng nhất ở Budapest. Đây là một trong những nghĩa trang lâu đời
nhỏ|Hàng nghìn bia mộ được đặt trong Nghĩa trang Do Thái cổ ở Prague. **Nghĩa trang Do Thái Cổ** (tiếng Séc: _Starý židovský hřbitov_) là nghĩa trang Do Thái ở Praha, Cộng hòa Séc. Đây
thumb|Nghĩa trang Hồi giáo ở [[Marrakech, Maroc]] thumb|Nghĩa trang ở thành phố [[Hoa Liên (thành phố)|Hoa Liên, Đài Loan]] **Nghĩa trang** (hay **nghĩa địa**, **bãi tha ma**) là nơi mà xác người chết hoặc di
nhỏ|300x300px| Nghĩa trang Do Thái trên Phố Kozma nhỏ|300x300px| Bên trong nghĩa trang Do Thái trên phố Kozma. Nghĩa trang nằm ngay cạnh nghĩa trang Thiên chúa giáo. nhỏ|300x300px| Hầm mộ gia đình Benjámin Griesz,
**Nghĩa trang quốc gia Arlington** (tiếng Anh: Arlington National Cemetery) là một nghĩa trang quốc gia nằm tại quận Arlington, Virginia, Hoa Kỳ. Được thành lập trên phần đất điền trang cũ của tướng Robert
**Nghĩa trang Nhân dân Bình An**, còn được gọi tắt là **Nghĩa trang Bình An**, **Nghĩa địa Bình An**, là một nghĩa trang công tọa lạc tại phường Bình An, thành phố Dĩ An, tỉnh
**Nghĩa trang Forest Lawn** (tiếng Anh: Forest Lawn Memorial Park, Công viên tưởng niệm Forest Lawn) là một nghĩa trang tư nhân ở Glendale, quận Los Angeles, Hoa Kỳ. Đây là một trong số các
**Nghĩa trang Powązki** (; ), còn được gọi là **Stare Powązki** () là một nghĩa trang lịch sử nằm ở quận Wola, phía tây Warsaw, Ba Lan. Đây là nghĩa trang nổi tiếng nhất trong
nhỏ|300x300px| Bức ảnh đen trắng phía dưới bên trái cho thấy các cơ thể bên dưới công trình mắt lưới bằng đá. Công rình mắt lưới bằng đá có thể nhìn thấy giữa hai viên
**Nghĩa trang Do Thái cổ** là một trong hai nghĩa trang của người Do Thái ở Cieszyn, Ba Lan; cùng với Nghĩa trang Do Thái mới. Nằm trên đường Hażlaska 39, đây là nghĩa trang
**Nghĩa trang Trung tâm Žale** () thường được gọi đơn giản là **Žale** là nghĩa trang lớn nhất của Slovenia. Nó nằm ở quận Bežigrad, trung tâm thủ đô Ljubljana. ## Lịch sử Nghĩa trang
nhỏ|Thắp nến cho người quá cố trong [[Lễ Các Đẳng, Nghĩa trang Farkasréti]] **Nghĩa trang Farkasréti** hay **Nghĩa trang Farkasrét** () là một trong những nghĩa trang nổi tiếng nhất ở Budapest. Nghĩa trang này
phải|375x375px| Lối vào Nghĩa trang Do Thái trên Phố Salgotarjani **Nghĩa trang Do Thái trên phố Salgotarjani** (tiếng Hungary: _Salgótarjáni úti zsidó temető_) là nghĩa trang của người Do Thái ở Budapest, Hungary. Nghĩa trang
phải|Tượng đài chính trong nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn **Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn** là nơi quy tập phần mộ các liệt sĩ của Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam và Quân
nhỏ|phải|Mộ của [[Anton Pavlovich Chekhov|Anton Chekhov]] **Nghĩa trang Novodevichy** (tiếng Nga: _Новодевичье кладбище_) là nghĩa trang nổi tiếng nhất ở Moskva, thủ đô nước Nga. Nghĩa trang này nằm ngay bên cạnh Tu viện Novodevichy,
nhỏ|Nghĩa trang Montmartre **Nghĩa trang phía Bắc** (tiếng Pháp: _Cimetière du Nord_), thường được biết đến với tên **Nghĩa trang Montmartre** (tiếng Pháp: _Cimetière de Montmartre_) là một trong các nghĩa trang chính của Paris,
nhỏ|phải|Nghĩa trang Passy **Nghĩa trang Passy** (tiếng Pháp: _Cimetière de Passy_) là một nghĩa địa của thành phố Paris nơi chôn cất rất nhiều người nổi tiếng, nghĩa trang hiện nằm tại trung tâm thành
**Nghĩa trang Chiến tranh Kranji** (tiếng Anh: Kranji War Cemetery; ) tọa lạc tại Kranji, Singapore, là nơi chôn cất quân lính Đồng Minh những người đã ngã xuống trong Trận Singapore và sau đó
**Nghĩa trang quân đội Powązki** (; ) là một nghĩa trang quân sự cũ nằm ở quận Żoliborz, phía tây Warsaw, Ba Lan. Nghĩa trang thường bị nhầm lẫn với Nghĩa trang Powązki cũ, thường
thumb|Nửa phía tây của nghĩa trang. **Nghĩa trang Lịch sử Weimar** là một trong số những nghĩa trang được ghé thăm nhiều nhất tại Đức. Đây là nơi an nghỉ của rất nhiều những nhân
**Nghĩa trang Bình Hưng Hòa** là nghĩa trang chính, lớn nhất của Thành phố Hồ Chí Minh. Nghĩa trang nằm trên địa bàn các phường Bình Hưng Hòa và Bình Hưng Hòa A thuộc quận
nhỏ|Nghĩa trang Montparnasse nhìn từ sảnh trên [[tháp Montparnasse]] **Nghĩa trang Montparnasse** (tiếng Pháp: _Cimetière du Montparnasse_) là một trong các nghĩa trang lớn và nổi tiếng của Paris. ## Lịch sử Ban đầu, tại
**Nghĩa trang cách mạng Bát Bảo Sơn** (chữ Trung Quốc: 八宝山革命公墓) là một nghĩa trang ở Thạch Cảnh Sơn, một quận phía tây của thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc. Được chính thức thành lập
**Nghĩa trang Đa Phước** là nghĩa trang nằm ở xã Đa Phước và xã Phong Phú, huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam, đi vào hoạt động từ tháng 4 năm 2006
**Nghĩa trang Gò Dưa** là nghĩa trang nằm ở phường Bình Chiểu, thành phố Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam, được thành lập vào năm 1966. ## Lịch sử Nghĩa trang do
**Nghĩa trang Wilanów** còn được gọi là **Cmentarz Wilanowie** là một nghĩa trang Công giáo La Mã ở quận Wilanów của Warsaw. Nó nằm ở ngã tư đường Wiertnicza và Wilanowska. ## Lịch sử Nghĩa
**Nghĩa trang Do Thái Łódź**, còn được gọi là **Nghĩa trang Do Thái mới**, từng là nghĩa trang Do Thái lớn nhất ở Ba Lan và là một trong những nghĩa trang lớn nhất trên
nhỏ|Bia mộ tại Nghĩa trang Remah nhỏ|250x250px| Nghĩa trang Remah nhỏ|250x250px| Remah **Nghĩa trang Remah**, hoặc **Nghĩa trang Remuh**, còn được gọi là Nghĩa trang Do Thái cổ của Krakow, tại Kraków, Ba Lan, là
**Nghĩa trang trung tâm ở Szczecin** là một nghĩa trang thành phố ở Szczecin, Ba Lan. Với diện tích hơn 167,8 ha và vẫn đang mở rộng, đây chính thức là nghĩa trang lớn nhất
**Nghĩa địa làng An Bằng** là một nghĩa trang nổi tiếng, được xem là xa hoa, tráng lệ bậc nhất ở Việt Nam, tọa lạc tại làng chài ven biển An Bằng thuộc xã Vinh
**Nghĩa trang Ferncliff** (tiếng Anh: Ferncliff Cemetery) là một nghĩa trang nằm ở Hartsdale thuộc Quận Westchester, New York. ## Lịch sử Ferncliff được thành lập năm 1902 cùng với một loạt nghĩa trang nằm
nhỏ|Một ngôi mộ trong [[nghĩa trang Père-Lachaise]] Phần lớn các nghĩa trang ở thành phố Paris hiện nay do chính quyền thành phố quản lý. Tính riêng trong nội ô, thành phố quản lý 14
**Nghĩa trang Kensico** (tiếng Anh: Kensico Cemetery) là một nghĩa trang nằm ở Valhalla thuộc Quận Westchester, New York. ## Lịch sử Kensico được thành lập năm 1889 cùng với một loạt nghĩa trang nằm
**Nghĩa trang Hollywood Forever** (tiếng Anh: Hollywood Forever Cemetery) là một nghĩa trang nằm ở số 6000 đại lộ Santa Monica, Hollywood, California. Nghĩa trang này được xây dựng trên mảnh đất nằm ngay sát
**Nghĩa trang Liệt sĩ Thành phố Hồ Chí Minh** là một nghĩa trang ở Thành phố Hồ Chí Minh. Nơi này quy tập hơn 14 ngàn anh hùng liệt sỹ đã hy sinh trong các
**Nghĩa trang Do Thái Bródno** (còn được gọi là **Nghĩa trang Do Thái ở Praga**) là một trong những nghĩa trang Do Thái của Warsaw ở Ba Lan. Nghĩa trang nằm ở quận Targówek (gần
**Nghĩa trang quân nổi dậy Warszawa** () là một nghĩa trang tưởng niệm tọa lạc tại khu vực số 174/176 phố Wolska thuộc quận Wola của Warszawa. Nghĩa trang được thành lập vào cuối năm
phải|nhỏ|300x300px| Lối đi của Nghĩa trang. Những ngôi mộ tập thể của những người lính nằm ở hai bên của đài tưởng niệm . **Nghĩa trang tưởng niệm những người lính Xô viết** (), hay
nhỏ|Nghĩa trang Do Thái của Chrzanów nhỏ|Bia mộ trong nghĩa trang **Nghĩa trang Thái Chrzanów** nằm ở bên ngoài trung tâm Lesser Poland Voivodeship, Ba Lan. ## Lịch sử Nghĩa trang này được thành lập
nhỏ|Cổng vào Nghĩa trang Do Thái ở Kielce **Nghĩa trang Do Thái Kielce** (còn gọi là Nghĩa trang Pakosz) nằm ở quận Pakosz của Kielce, Ba Lan, tại các giao lộ của đường Pakosz Dolny
phải|nhỏ| Giáo đường Do Thái của [[Ostrów Wielkopolski được xây dựng vào năm 1857-1860 (sau khi cải tạo) ]] Có hai **nghĩa trang Do Thái ở Ostrów Wielkopolski**, Ba Lan. Theo một thỏa thuận giữa
**Nghĩa trang Highgate** (tiếng Anh: Highgate Cemetery) là một nghĩa trang nằm ở Highgate thuộc thành phố Luân Đôn, Anh. Được thành lập năm 1839 nhằm đáp ứng nhu cầu chôn cất tăng nhanh của
**Nghĩa trang Mai Dịch** là một nghĩa trang liệt sĩ nằm ở Hà Nội, Việt Nam. Được xây dựng vào năm 1956, đây là nơi an nghỉ của 1.228 liệt sĩ và 395 nhân vật
**Nghĩa trang Assistens** (tiếng Đan Mạch: Assistens Kirkegård) là một nghĩa trang nằm ở thủ đô Copenhagen của Đan Mạch. Được thành lập năm 1760, đây là nơi an nghỉ của rất nhiều người Đan
nhỏ|Cổng nghĩa trang nhỏ|Tay họa tiết **Nghĩa trang Do Thái cổ ở Wrocław** nằm ở phía đông nam của Wrocław (trước đây gọi là Breslau), Ba Lan, hiện dọc theo đường Ślężna. Việc chôn cất
**Nghĩa trang Do Thái Warsaw** là một trong những nghĩa trang Do Thái lớn nhất ở châu Âu và trên thế giới. Nằm trên đường Okopowa của Warsaw và tiếp giáp Nghĩa trang Christian Powązki,
phải|nhỏ| Nhà xác xây năm 1903 phải|nhỏ| Đường đi giữa những ngôi mộ **Nghĩa trang Do Thái mới** ở Kraków, Ba Lan có diện tích khoảng 4,5 héc-ta. Nó nằm ở , trong khu phố
**Nghĩa trang Cải cách Tin Lành ở Warsaw** (), là một nghĩa trang Tin Lành thần học Calvin nằm ở quận Wola, phía tây Warsaw, Ba Lan. ## Chi tiết Nghĩa trang được thành lập
(), **Nghĩa trang Tin Lành-Augsburg ở Warsaw** là một nghĩa trang Tin lành Luther lịch sử nằm ở quận Wola, phía tây Warsaw, Ba Lan. ## Chi tiết **Nghĩa trang Tin Lành-Augsburg ở Warsaw** đã