Mùa hè hay mùa hạ ( cho chữ Hạ, Tiếng Anh: summer) là một trong bốn mùa thường được công nhận ở các vùng ôn đới và cận cực. Mùa hạ là mùa nóng nhất trong năm và thời điểm nó diễn ra rơi vào khoảng sau mùa xuân và trước mùa thu, thường bắt đầu từ tháng sáu đến tháng tám ở Bắc Bán Cầu và từ tháng mười hai đến tháng hai ở Nam Bán Cầu (Tức là khi ở Bắc Bán Cầu đang là mùa hè thì ở Nam Bán Cầu sẽ là mùa đông và ngược lại) Vào ngày hạ chí, ngày là dài nhất còn đêm thì ngắn nhất, và kể từ sau ngày hạ chí trở đi quãng thời gian ban ngày bắt đầu giảm dần. Điểm khởi đầu của mùa hè là khác nhau phụ thuộc vào khí hậu, truyền thống và văn hóa của từng quốc gia trên thế giới.
Từ nguyên
Hạ có nguồn gốc từ chữ Hán: 夏.
Trên Trái Đất
Cánh đồng mùa hạ sau lúc [[thu hoạch tại Hamois, Bỉ với những đụn rơm và hoa thanh cúc, hoa anh túc đỏ.]]
Trên Trái Đất, mùa này được định nghĩa theo tập quán trong khí tượng học như là toàn bộ các tháng Sáu, Bảy và Tám ở Bắc bán cầu và toàn bộ các tháng Mười Hai, Một và Hai ở Nam bán cầu. Tại một số nước phương Tây, ngày đầu tiên của mùa hạ (ở Bắc bán cầu) rơi vào hoặc là xấp xỉ ngày 21 tháng 6 (hạ chí) hoặc vào ngày 1 tháng 6 (ngày thứ nhất là theo ý nghĩa thiên văn học, ngày thứ hai là theo ý nghĩa khí tượng học). Theo lịch Trung Quốc cổ đại, mùa hạ bắt đầu vào khoảng ngày 6 tháng 5, với tiết khí có tên gọi là 立夏 (lập hạ), tức "ngày bắt đầu mùa hè" và chấm dứt khi kết thúc tiết đại thử vào ngày 6 hoặc 7 tháng 8 dương lịch.
Mùa hạ nói chung được nhìn nhận như là mùa với những ngày có thời gian ban ngày dài nhất và nóng nhất trong năm, trong đó ánh sáng ban ngày là chủ yếu, mặc dù ở các mức độ khác nhau theo vĩ độ. Ở các vĩ độ cao, thời gian chạng vạng chỉ kéo dài trong vài giờ, càng lên các vĩ độ cao hơn thì thời gian chạng vạng càng ngắn lại (nếu tính cùng một thời điểm nhất định trong mùa hạ). Đôi khi trong những ngày cận kề với ngày hạ chí thì nó có thể tạo ra những đêm trắng nổi tiếng như ở St. Petersburg và Scandinavia.
Đôi khi người ta cũng gọi nó là mùa của "Mặt Trời giữa đêm" ở Bắc cực cũng như ở Iceland.
nhỏ|Mùa hạ thường là mùa [[du lịch, bơi lội, nghỉ hè của nhiều người và cũng là mùa hoa quả, cây cỏ phát triển đầy đủ nhất]]
Đối với nhiều người ở phương Tây, các mùa được coi là bắt đầu và kết thúc ở các điểm chí và các điểm phân theo ý nghĩa "thiên văn học". Tuy nhiên, do hiện tượng trễ mùa, thời điểm bắt đầu của mùa "khí tượng học" đến sớm hơn, vào khoảng 3 tuần so với thời điểm bắt đầu của mùa "thiên văn". Sự chênh lệch về thời gian này giữ cho định nghĩa "khí tượng học" phân chia mùa đối xứng xung quanh khoảng thời gian ấm nhất/lạnh nhất của năm hơn so với mùa "thiên văn". Ngày nay, định nghĩa "khí tượng học" là phổ biến nhất, nhưng trong quá khứ thì định nghĩa "thiên văn" là phổ biến hơn và ngày nay thì một số người vẫn thích sử dụng nó. Ngoài ra, các điểm phân và các điểm chí còn được coi là điểm phân chia giữa mùa, chứ không phải là điểm bắt đầu, chẳng hạn trong thiên văn học của người Trung Quốc và các nước xung quanh chịu ảnh hưởng thì mùa hạ bắt đầu vào khoảng ngày 6 tháng 5, với tiết khí có tên gọi là 立夏 (lập hạ), tức "ngày bắt đầu mùa hè".
Trong phần lớn các quốc gia, trẻ em được nghỉ hè trong khoảng thời gian này của năm, mặc dù ngày có thể khác nhau. Một số bắt đầu vào đầu tháng Sáu, mặc dù tại Anh thì trẻ em trong độ tuổi 5-16 chỉ được nghỉ hè vào giữa tháng Bảy.
Mùa hè cũng là mùa mà nhiều loại hoa quả, rau cỏ và các loại thực vật khác có sự phát triển đầy đủ nhất.
thế=|nhỏ|lễ hội mùa hè tại [[Nhật Bản ]]
Mùa hè ở một số nước
Mùa hè ở Việt Nam là mùa mà học sinh được nghỉ học. Tại các trường tiểu học, trung học cơ sở và trung hoc phổ thông, học sinh được nghỉ học từ cuối tháng 5 và đi học trở lại vào đầu tháng 9. Các trường cấp lớn hơn thì học sinh được nghỉ học muộn hơn và bắt đầu năm học cũng sớm hơn. Đối với lứa tuổi học sinh thì nó thường được gắn liền với hình ảnh của cây phượng vĩ và con ve cũng như là mùa của sự chia tay của các học sinh cuối mỗi cấp học. Trong nông nghiệp, mùa này cũng là mùa thu hoạch vụ chiêm xuân. Đối với những người thích du lịch thì đây là mùa phù hợp nhất để đi tắm biển hay nghỉ mát ở những vùng núi cao để tránh cái nóng oi bức.
Trong công nghiệp điện ảnh của Hoa Kỳ, mùa hạ còn có tên riêng là "mùa của bom tấn". Nó là thời gian của các cạnh tranh và đem lại lợi nhuận nhiều nhất trong năm, trong đó một lượng lớn các bộ phim có đầu tư lớn (thông thường là phim hành động hay phim khoa học viễn tưởng) được khởi chiếu. Do điều này, mùa hạ thông thường được các nhà phê bình cũng như khán giả coi như là mùa của một số các phim thành công nhất cũng như là của một số phim thất bại nhất. "Mùa phim hè" kéo dài từ tuần đầu tiên của tháng Năm cho tới đầu tháng Chín, tới ngày nghỉ cuối tuần của Ngày Lao động tại Bắc Mỹ (1 tháng 9 thay vì 1 tháng 5 như toàn thế giới).
Trên các hành tinh
nhỏ|trái|Mùa hạ tương ứng với khoảng 1/4 quỹ đạo của các hành tinh nằm giữa [[Kinh độ Mặt Trời|Ls = 90° và 180°.]]
Các hành tinh có trục tự quay không vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo đều có hiện tượng mùa, bao gồm mùa hạ. Mùa hạ ở bắc bán cầu là khoảng thời gian bắt đầu khi hành tinh nằm ở điểm hạ chí (Ls = 90°) trên quỹ đạo, và kết thúc khi nó nằm ở điểm thu phân (Ls = 180°). Mùa hạ ở bắc bán cầu trùng với mùa đông ở nam bán cầu, và mùa hạ ở nam bán cầu trùng với mùa đông ở bắc bán cầu.
Quy ước giờ mùa hè
Quy ước giờ mùa hè hay là giờ tiết kiệm ánh sáng ban ngày (DST) là quy ước chỉnh đồng hồ tăng thêm một khoảng thời gian (thường là 1 giờ) so với giờ tiêu chuẩn, tại một số địa phương của một số quốc gia, trong một giai đoạn (thường là vào mùa hè) trong năm.
Quy ước này thường được thực hiện tại các nước ôn đới hay gần cực, nơi mà vào mùa hè, ban ngày bắt đầu sớm hơn so với mùa đông vài tiếng đồng hồ.
Hạ và hè trong tiếng Việt
Trong tiếng Việt hai từ "mùa hè" và "mùa hạ" (thường dùng hơn trong miền nam) được sử dụng như nhau để chỉ mùa này, nhưng ngày nay từ mùa hè có lẽ được sử dụng phổ biến hơn. Tuy nhiên, các từ "hạ" và "hè" khi nói về các vấn đề liên quan đến mùa này không phải là luôn luôn tương đương với nhau. Ví dụ người ta nói hạ chí/hạ chí tuyến mà không nói "hè chí"/"hè chí tuyến", nói lập hạ mà không nói "lập hè" hay nói nghỉ hè mà không nói "nghỉ hạ".
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Thế vận hội Mùa hè 2008 (**), (), **tên chính thức là Thế vận hội Mùa hè lần thứ XXIX** () và được chính thức thương hiệu hóa là **Bắc Kinh 2008** (), là một
, tên chính thức là và còn được gọi là , là một sự kiện thể thao đa môn quốc tế được tổ chức từ ngày 23 tháng 7 đến ngày 8 tháng 8 năm
thumb|Các quốc gia tham dự lễ khai mạc Thế vận hội 1912 tại Stockholm. Dưới đây là danh sách các **quốc gia**, đại diện bởi Ủy ban Olympic quốc gia (NOCs), đã tham dự **Thế
**Thế vận hội Mùa hè 1996** (tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XXVI**, còn được gọi là **Atlanta 1996** và thường được biết đến với tên gọi **Thế vận hội
**Thế vận hội Mùa hè 2000**, tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XXVII**, được đặt thương hiệu là **_Sydney 2000_** và còn được gọi là "**Thế vận hội của Thiên
**Thế vận hội Mùa hè 201**6 (, ), tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XXXI** () và được chính thức quảng bá với tên gọi **_Rio 2016_**, là một sự
**Thế vận hội Mùa hè 2024** (, ), tên gọi chính thức bằng tiếng Anh là **Games of the XXXIII Olympiad** () hay còn được gọi là **Paris 2024**, là một sự kiện thể thao
thumb|right|Lá cờ được sử dụng trong khoảng 1900-1920 thumb|right|Lá cờ được sử dụng trong khoảng 1924-1956 thumb|right|[[Cờ hiệu đỏ Canada#Các phiên bản|Lá cờ được sử dụng năm 1936]] thumb|right|Lá cờ được sử dụng trong khoảng
**Thế vận hội Mùa hè 1992** (, ), tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XXV** (,), được tổ chức tại Barcelona, xứ Catalonia, Tây Ban Nha từ ngày 25 tháng
, tên chính thức là (), và thường được gọi là **Tokyo 1964**, là một sự kiện thể thao đa môn quốc tế được tổ chức từ ngày 10 đến ngày 24 tháng 10 năm
**Thế vận hội Mùa hè 1984** (tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XXIII** và thường được gọi là **Los Angeles 1984**) là một sự kiện thể thao đa môn quốc
**Bảng tổng sắp huy chương Thế vận hội Trẻ Mùa hè 2018** () là một danh sách các Ủy ban Olympic Quốc gia (NOC) được xếp hạng bởi số lượng huy chương vàng giành được
Có tất cả mười hai đội tuyển tham gia tranh tài môn **khúc côn cầu trên cỏ nam** tại **Thế vận hội Mùa hè 2016** ở Rio de Janeiro. Mỗi đội cử mười sáu vận
Có tất cả mười hai đội tuyển tham gia tranh tài môn **khúc côn cầu trên cỏ nữ** tại **Thế vận hội Mùa hè 2016** ở Rio de Janeiro. Mỗi đội cử mười sáu vận
Bóng chuyền trở thành một môn thi đấu chính thức ở Thế vận hội Mùa hè cho cả nam và nữ từ năm 1964. Brasil, Hoa Kỳ, và Liên Xô cũ là những đội giành
**Thế vận hội mùa hè** hay **Olympic mùa hè** là một sự kiện thể thao quốc tế được tổ chức bốn năm một lần với nhiều môn thể thao, được tổ chức bởi Ủy ban
**Thế vận hội Mùa hè 1948**, tên chính thức là **Thế vận hội Mùa hè lần thứ XIV** và được gọi thương hiệu chính thức là “**Luân Đôn 1948**”, là một sự kiện thể thao
**Thế vận hội Mùa hè 1980** (), tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XXII** () và tên thương hiệu chính thức là **Moscow 1980** (), là một sự kiện thể
Bóng đá xuất hiện tại mọi kỳ Thế vận hội Mùa hè trừ 1896 và 1932 đối với nội dung bóng đá nam. Nội dung bóng đá nữ chính thức được thêm vào chương trình
Đã có nhiều lo ngại và tranh cãi liên quan đến Thế vận hội Mùa hè 2024, bao gồm những lo ngại về an ninh, vấn đề nhân quyền, và tranh cãi về việc cho
**Bắn cung** đã ra mắt tại Thế vận hội Mùa hè 1900 và đã được tranh tài trong 16 kỳ Thế vận hội. 84 quốc gia đã thi đấu trong các sự kiện bắn cung
[[Tập tin:2020 Summer Olympics medal map.svg|thumb|upright=1.5|Thành tích huy chương của mỗi đội trong Thế vận hội Mùa hè 2020.
**Chú thích:**
Quốc gia giành được ít nhất một huy chương vàng.
Quốc
**Thế vận hội Mùa hè 2012** (), chính thức được gọi là **Thế vận hội lần thứ XXX** (Games of the XXX Olympiad), còn được biết đến với tên gọi **Luân Đôn 2012**, là một
**Thế vận hội Mùa hè 1956**, tên chính thức là **Thế vận hội Mùa hè lần thứ XVI** và được quảng bá với tên **Melbourne 1956**, là một sự kiện thể thao đa môn quốc
**Thế vận hội Mùa hè 1976** (), tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XXI** () và được quảng bá chính thức với tên **_Montréal 1976_** _(__)_, là một sự kiện
**Thế vận hội Mùa hè 2032**, chính thức được gọi là **Thế vận hội Mùa hè lần thứ XXXV** và còn được gọi là **Brisbane 2032**, là một sự kiện thể thao đa môn quốc
**Vòng loại môn bóng rổ nam tại Thế vận hội Mùa hè 2024** được tổ chức từ tháng 8 năm 2023 đến tháng 7 năm 2024, nhằm chọn ra 12 đội tuyển giành quyền tham
Nhật Bản tham dự Thế vận hội Mùa hè 2024 tại Paris từ ngày 26 tháng 7 đến ngày 11 tháng 8 năm 2024. Kể từ khi chính thức tham gia vào năm 1912, các
**Thế vận hội Trẻ Mùa hè 2014** (tên gọi chính thức là **Thế vận hội Trẻ Mùa hè lần thứ II**) là Thế vận hội Trẻ Mùa hè lần thứ hai, một lễ hội văn
**Thế vận hội Mùa hè 1988** (), tên chính thức là **Thế vận hội Mùa hè lần thứ XXIV** () và được thương hiệu hóa chính thức là **Seoul 1988** (), là một sự kiện
**Thế vận hội Mùa hè 1896** (), tên chính thức là **Thế vận hội Mùa hè lần thứ I**, là sự kiện thể thao quốc tế được tổ chức tại thành phố Athens, thủ đô
**Thế vận hội Mùa hè 1952** (, ), tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XV** (, ), và thường được biết đến với tên gọi **Helsinki 1952**, là một sự
**Thế vận hội Mùa hè 1972** (), tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XX** () và được quảng bá chính thức với tên gọi **Munich 1972** (; ), là một
**Thế vận hội Mùa hè 1928** (), tên gọi chính thức là **Thế vận hội Mùa hè** **lần thứ IX** (), là một sự kiện thể thao quốc tế đa môn được tổ chức từ
**Thế vận hội Mùa hè 1912** (), chính thức được gọi là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ V** () và thường được biết đến với tên gọi **Stockholm 1912**, là một sự kiện
**Thế vận hội Mùa hè 1920** (; ; ), tên gọi chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ VII** (; ; ) và thường được gọi là **Antwerp 1920** (; Dutch and
**Vòng loại bóng đá nữ Thế vận hội Mùa hè 2020 khu vực châu Á** () là lần thứ năm của Vòng loại bóng đá nữ Thế vận hội Mùa hè khu vực châu Á,
**Giải bóng đá nữ tại Thế vận hội Mùa hè 2020** được tổ chức từ ngày 21 tháng 7 đến ngày 6 tháng 8 năm 2021. Ban đầu, giải dự kiến diễn ra từ ngày
**Vòng loại khu vực châu Á** của **môn bóng đá nam tại Thế vận hội Mùa hè 1996** là giải đấu vòng loại của Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) cho giải bóng đá
**Vòng loại môn bóng rổ nữ tại Thế vận hội Mùa hè 2024** được diễn ra từ năm 2022 đến năm 2024, nhằm chọn ra 12 đội tuyển giành quyền tham dự giải đấu cuối
**Breakdance tại Thế vận hội Mùa hè 2024** diễn ra từ ngày 9 đến ngày 10tháng 8 tại Place de la Concorde, đánh dấu sự ra mắt chính thức của môn thể thao này trong
**Bóng bầu dục bảy người tại Thế vận hội Mùa hè 2016** được diễn ra trong tháng Tám tại Rio de Janeiro. Mỗi nội dung sẽ diễn ra trong ba ngày. Thế vận hội Mùa
**Vòng loại khu vực châu Á** của **môn bóng đá nam tại Thế vận hội Mùa hè 2004** là giải đấu vòng loại của Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) cho giải bóng đá
**Tiếp thị Thế vận hội Mùa hè 2020** là một chiến dịch dài hạn bắt đầu khi Tokyo giành được quyền đăng cai đại hội vào năm 2013. ## Biểu tượng ### Biểu trưng Biểu
**Thế vận hội Trẻ Mùa hè 2026**, chính thức được gọi là **Thế vận hội Trẻ Mùa hè lần thứ IV** (), và thường được gọi là **Dakar 2026** sẽ là lần thứ tư của
**Vòng loại khu vực châu Á** của **môn bóng đá nam tại Thế vận hội Mùa hè 2008** là giải đấu vòng loại của Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) cho giải bóng đá
**Thế vận hội Mùa hè 1968** (), tên chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ XIX** () và được quảng bá chính thức là **_Mexico 1968_** (), là một sự kiện thể
nhỏ|Cuộc diễu hành nhân dịp khánh thành sân vận động vào ngày 8 tháng 6 năm 1913. **Thế vận hội Mùa hè 1916** (), tên gọi chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần
**Thế vận hội Mùa hè 1924** (), chính thức là **Thế vận hội** **Mùa hè lần thứ VIII** () và được quảng bá với tên gọi **Paris 1924**, là một sự kiện thể thao đa
frame|Huy chương bạc được trao cho người chiến thắng tại [[Thế vận hội Mùa hè 1896 ở Athens, Hy Lạp.]] **Bảng tổng sắp huy chương Thế vận hội Mùa hè 1896** được trình bày trong