✨Merneferre Ay

Merneferre Ay (còn viết là Aya hoặc Eje) là một pharaoh của Ai Cập cổ đại thuộc giai đoạn giữa vương triều thứ 13. Ông là vị pharaoh cai trị lâu nhất của vương triều thứ 13, ông dường như đã trị vì một Ai Cập bị chia cắt trong suốt 23 năm vào giai đoạn đầu cho tới giai đoạn giữa thế kỷ thứ 17 TCN. Một khối mũ đá hình chóp có mang tên của ông cho thấy rằng ông có khả năng đã hoàn thành một kim tự tháp, nó có thể nằm tại khu nghĩa trang của Memphis.

Merneferre Ay là vị pharaon cuối cùng của vương triều thứ 13 được chứng thực bên ngoài Thượng Ai Cập. Bất chấp triều đại lâu dài của mình, số lượng các hiện vật có thể quy cho ông là tương đối nhỏ. Điều này có thể chỉ ra các vấn đề ở Ai Cập tại thời điểm này và quả thực, vào cuối triều đại của ông, "chính quyền [của nhà nước Ai Cập] dường như đã hoàn toàn sụp đổ". trong khi Kim Ryholt và Darrell Baker lần lượt xếp ông ở vị trí thứ 32 và 33. Tương tự, niên đại chắc chắn cho triều đại của Ay đang được tranh luận, theo Ryholt là từ năm 1701–1677 TCN trong khi Alan Gardiner và Kenneth Kitchen chủ trương rằng nó nên được đọc là 23 năm. Cuộc tranh luận này đã được giải quyết trong nghiên cứu mới đây nhất của Kim Ryholt đối với cuộn giấy cói Turin, ông ta khẳng định rằng độ dài triều đại của Merneferre Ay như được ghi lại trên cuộn giấy cói này là "23 năm, 8 tháng và 18 ngày". Ryholt nhấn mạnh rằng "dấu hiệu mà phân biệt 20 và 30 với 10 được bảo toàn và không có gi phải bàn cãi. Theo đó, phải đọc là 23 năm hoặc, ít có khả năng hơn là 33 năm."]] Vì là một vị vua thuộc giai đoạn giữa vương triều thứ 13, cho nên Merneferre Ay đã cai trị miền Trung và Thượng Ai Cập đồng thời với vương triều thứ 14, mà vốn kiểm soát ít nhất là khu vực miền Đông châu thổ sông Nile. Các nhà Ai Cập học như Kim Ryholt và Darrell Baker cho rằng Mernferre đã cướp ngôi vua của Wahibre Ibiau. có mang tên của ông được biết tới, 51 cái trong số đó không rõ nguồn gốc xuất xứ Trong số những con dấu bọ hung còn lại, ba trong số đó đến từ Hạ Ai Cập, chính xác hơn thì một đến từ Bubastis và hai đến từ Heliopolis. một quả cầu dành tặng cho thần Sobek, một khối đá vôi có khắc chữ, một phần của khối rầm đỡ được phát hiện vào năm 1908 bởi Georges Legrain ở Karnak và một khối mũ đá hình chóp. Khối mũ đá hình chóp này có lẽ đã được những kẻ trộm mộ phát hiện tại Khatana ngày nay, vốn là một phần của thành phố Avaris cổ đại (ngày nay là Qantir),điều này là quan trọng bởi vì nó dường như là kinh đô của vương triều thư 14 vào thời kỳ của Ay. Các nhà Ai Cập học tin rằng khối mũ đá hình chóp này thực tế có nguồn gốc từ Memphis, nằm tại khu nghĩa trang mà có kim tự tháp của Ay. Do đó, điều này gợi ý rằng kim tự tháp này đã bị cướp phá vào thời điểm người Hyksos xâm lược vào khoảng năm 1650 TCN và khối mũ đá hình chóp đã được đưa tới Avaris vào thời điểm này.]] Mặc dù Merneferre Ay được chứng thực rõ ràng, số lượng các hiện vật có thể quy cho ông lại tương đối nhỏ so với triều đại kéo dài gần 24 năm của ông. Cách giải thích này bị phản bác bởi Ryholt và Baker, tuy nhiên họ lưu ý rằng tấm bia đá của Seheqenre Sankhptahi, cai trị vào giai đoạn gần cuối của vương triều thứ 13, gợi ý chắc chắn rằng ông ta đã cai trị Memphis. Đáng tiếc là, tấm bia đá này lại không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Ay

Vào thời kỳ Vương triều thứ 18, cũng có một vị vua mang tên Ay. Tuy nhiên đây là 2 vị vua hoàn toàn độc lập với nhau.