✨Lysandros

Lysandros (qua đời năm 395 TCN, tiếng Hy Lạp: Λύσανδρος, Lýsandros) là một vị tướng người Sparta, và là vị chỉ huy của lực lượng Hải quân Sparta ở biển Hellespont mà đã đánh thắng người Athena tại Aegospotami trong năm 405 TCN. Năm sau, ông đã buộc các lãnh đạo người Athena phải đầu hàng và đưa cuộc chiến tranh Peloponnesia tới hồi kết thúc.

Thời niên thiếu

Có quá ít thông tin về thời niên thiếu của Lysandros. Cha của Lysandros là Aristoclitus, là một thành viên của Hoàng gia Heracles của xứ Sparta (triều đại này tuyên bố là những hậu duệ của vị anh hùng Heracles). Tuy nhiên, gia đình của Lysandros nghèo, và khi ông còn trẻ ông cần có sự đảm bảo của người cha đỡ đầu để có thể tham gia vào việc đào tạo ở Sparta để trở thành một người lính.

Trận Notium

Lysandros được bổ nhiệm làm Nauarch (đô đốc) của người Sparta ở biển Aegean trong năm 407 TCN. Trong suốt thời kì này, ông đã có một tình bạn và sự hỗ trợ của Cyrus Trẻ, con của vua Darius II và Hoàng hậu Parysatis của Đế quốc Ba Tư.

Đô đốc Lysandros sau đó tiến hành một dự án lớn nhằm tạo ra một hạm đội mạnh cho Sparta đóng ở Ephesus mà có thể đe dọa người Athena và các đồng minh của họ.

Alcibiades đã được bổ nhiệm làm tổng chỉ huy với quyền lực độc đoán và đã để cho Samos tái tham gia vào hạm đội của ông ta và cố gắng để chạm trán với Lysandros. Đô đốc người Sparta, Lysandros từ chối ra khỏi Ephesus để tham gia vào trận chiến với Alcibiades. Tuy nhiên, trong khi Alcibiades đi tìm nguồn cung cấp, hạm đội của Athena đã được đặt dưới sự chỉ huy của Antiokhos, người chỉ huy tàu của ông ta. Trong thời gian này Lysandros đã cố gắng để giao chiến với hạm đội Athena và họ đã bị khiêu khích bởi lực lượng Hải quân của xứ Sparta (với sự giúp đỡ của Quân đội Ba Tư do Hoàng tử Cyrus Trẻ thống lĩnh) trong trận Notium năm 406 TCN. Chiến thắng này của Lysandros đã làm cho những kẻ thù của Alcibiades có cớ để đòi lại quyền chỉ huy của ông

Trận Arginusae

Tuy vậy, sau chiến thắng này, Lysandros không còn là đô đốc của người Sparta nữa, và theo quy định của pháp luật Sparta, đã được thay thế bởi Callicratidas.

Năm 406 TCN, Callicratidas tạp hợp một hạm đội và khởi hành đến Methymna, Lesbos, mà sau đó ông đã bao vây những nơi này. Điều này đe dọa nguồn cung cấp lúa mì cho Athena. Athena gửi đô đốc của họ, Conon, để phá vỡ cuộc bao vây. Khi Callicratidas tấn công, Conon rút lui đến Mytilene, nơi ông bị phong tỏa của hạm đội Sparta của Callicratidas.

Để trợ giúp cho Conon, người Athena tập hợp một hạm đội mới, mà phần lớn đều là những con tàu mới được đóng và được lái bởi những thủy thủ còn thiếu kinh nghiệm. Trong khi đội tàu của người Athena thua kém so với Sparta, người Athena đã nghĩ ra một chiến thuật mới không theo truyền thống, mà cho phép họ để bảo đảm một chiến thắng kịch tính và bất ngờ trong trận Arginusae, gần Lesbos. Việc phong tỏa Conon của người Sparta bị phá vỡ và lực lượng của người Sparta bị đánh bại, bản thân Callicratidas tử trận.

Trận Aegospotami

Sau khi Sparta nhận thất bại nặng nề trong trận Arginusae và với cái chết của đô đốc Sparta, Callicratides. Đồng minh của Sparta tìm cách để Lysandros được tái bổ nhiệm làm đô đốc.Tuy nhiên, luật pháp Sparta không cho phép phục hồi chức vị của đô đốc. Chính vì vậy, Aracus được bổ nhiệm làm đô đốc và Lysandros làm phó cho ông. Tuy nhiên, Lysander mới thực sự là chỉ huy của hạm đội.) trong cuộc nổi dậy bất thành chống lại vua anh Artaxerxes II.

Để giành ngôi "Vua của các vị vua" từ tay Artaxerxes, Sau khi Lysander chết, một kế hoạch bất thành của Lysander nhằm gia tăng quyền hạn của mình bằng việc "tập thể hóa" Vương quyền Sparta và không để cho vua Sparta thực sự nắm quyền chỉ huy quân đội, đã bị Agesilaos II "phát hiện".

Các nhà sử học có tranh luận rằng đây có phải là sự bịa đặt để bêu xấu Lysandros sau khi ông chết hay không ? Tuy nhiên, Nigel Kennell nhìn nhận rằng, âm mưu đó phù hợp với những gì chúng ta biết về Lysandros.