liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Starting_position_in_a_chess_game.jpg|phải|nhỏ|220x220px|Thế cờ ban đầu của cờ vua
Ván cờ vua thường được chia thành ba giai đoạn: Khai cuộc, trung cuộc và tàn cuộc. Có rất nhiều lý thuyết liên quan đến cách chơi ván cờ trong mỗi giai đoạn này, đặc biệt là phần khai cuộc và tàn cuộc. Những người viết về lý thuyết cờ vua, thường cũng là những kỳ thủ lỗi lạc, được gọi là "nhà lý thuyết".
"Lý thuyết khai cuộc" thường đề cập lý thuyết về các khai cuộc. "Lý thuyết tàn cuộc" bao gồm các lý thuyết liên quan đến các thế cờ cụ thể hoặc các thế cờ tương tự, mặc dù có một số nguyên tắc được áp dụng phổ biến. "Lý thuyết trung cuộc" thường đề cập đến các châm ngôn hoặc nguyên tắc áp dụng cho trung cuộc. Tuy nhiên, xu hướng hiện đại là coi trọng việc phân tích thế cờ cụ thể hơn là các nguyên tắc chung chung.
Sự phát triển của lý thuyết trong tất cả các lĩnh vực này đã được hỗ trợ bởi tài liệu rộng lớn về ván cờ. Vào năm 1913, nhà sử học cờ vua nổi tiếng H. J. R. Murray đã viết trong cuốn sách A History of Chess dày 900 trang của mình rằng: "Cờ vua sở hữu một nền văn học có nội dung vượt quá tất cả các trò chơi khác cộng lại." Ông ước tính rằng vào thời điểm đó "tổng số sách về cờ vua, tạp chí cờ vua và các tờ báo cờ vua có lẽ vượt quá 5.000". Vào năm 1949, B. H. Wood ước tính rằng con số đã tăng lên khoảng 20.000. David Hooper và Kenneth Whyld đã viết vào năm 1992 rằng, "Kể từ đó, số lượng các ấn phẩm cờ vua mới tăng đều đặn qua từng năm. Không ai biết có bao nhiêu ấn bản đã được in ..." tại Thư viện Công cộng Cleveland, có hơn 32.000 sách cờ vua, trong đó có hơn 6.000 tập sách định kỳ về cờ vua.Người chơi cờ ngày nay cũng tận dụng các nguồn lý thuyết từ máy tính.
Lý thuyết khai cuộc
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Lucena1497.jpg|phải|nhỏ|Sách Repeticion de Amores y Arte de Ajedrez của Lucena có phân tích về lý thuyết cờ vua
Các công trình nghiên cứu về lý thuyết cờ vua có niên đại chính xác là Repeticion de Amores y Arte de Ajedrez của kỳ thủ Tây Ban Nha Luis Ramirez de Lucena xuất bản năm 1497 trong đó bao gồm phân tích về mười một khai cuộc. Một số ngày nay được biết đến với tên gọi Giuoco Piano, Ruy Lopez, Phòng thủ Petrov, Khai cuộc của Tượng, Phòng thủ Damiano và Phòng thủ Scandinavia, mặc dù Lucena không sử dụng các tên đó.
Tác giả và ngày xuất bản của bản thảo Göttingen không được biết đến chính xác, và ngày xuất bản của nó được ước tính là vào khoảng giữa năm 1471 và 1505. Người ta cũng không biết nó hay cuốn sách của Lucena được xuất bản trước. Murray nhận xét rằng "Đó không phải là tập hợp ngẫu nhiên các khai cuộc, mà là một nỗ lực để phân tích các khai cuộc có hệ thống."
15 năm sau khi Lucena xuất bản cuốn sách, một dược sĩ người Bồ Đào Nha Pedro Damiano xuất bản cuốn uesto libro e da imparare giocare a scachi et de la partiti tại Rome. Trong đó có phân tích của Gambit Hậu tiếp nhận, cho thấy điều gì sẽ xảy ra nếu Đen cố gắng giữ lợi thế tốt với b5. Cuốn sách của Damiano thời đó là cuốn sách bán chạy nhất đầu tiên của cờ vua hiện đại. Harry Golombek viết rằng "nó đã trải qua tám lần xuất bản vào thế kỷ XVI và sang thế kỷ tiếp theo với danh tiếng không hề giảm." Những kỳ thủ cờ vua hiên nay biết đến Damiano chủ yếu vì tên của ông mang tên khai cuộc yếu Phòng thủ Damiano (1.e4 e5 2.Nf3 f6?), Mặc dù ông lên án nó hơn là tán thành.
Lý thuyết trung cuộc
Lý thuyết tàn cuộc
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Starting_position_in_a_chess_game.jpg|phải|nhỏ|220x220px|Thế cờ ban đầu của cờ vua Ván cờ vua thường được chia thành ba giai đoạn: Khai cuộc, trung cuộc và tàn cuộc. Có rất nhiều lý thuyết liên quan đến cách chơi ván
_'Trung cuộc_ trong cờ vua là phần của ván đấu nằm giữa khai cuộc và tàn cuộc, mặc dù không có ranh giới rõ ràng giữa khai cuộc và trung cuộc, và giữa trung cuộc
**Cờ vua** (), đôi khi còn được gọi là **cờ quốc tế** để phân biệt với các biến thể như cờ tướng, là một trò chơi board game dành cho hai người. Sau thời gian
**Tàn cuộc hai Mã**, hay **Cờ tàn hai Mã** là một dạng tàn cuộc trong cờ vua, với một bên có một Vua và hai Mã chống lại một bên có một Vua và có
**Phòng thủ Pháp** là một khai cuộc trong cờ vua đặc trưng bởi các nước đi sau: :1.e4 e6 Khai cuộc này nổi tiếng chắc chắn và có một lợi thế qua lại, tức là
nhỏ|Chương trình Cờ vua vô hạn của Jianying Ji, được thể hiện bằng các ký tự ASCII (2000). **Cờ vua vô hạn** (Tiếng anh là **Infinite chess**) là một biến thế của cờ vua được
**Tàn cuộc Tượng khác màu**, hay **Cờ tàn Tượng khác màu** là một tàn cuộc cờ vua trong đó mỗi bên đều có một Tượng, tuy nhiên hai quân Tượng nằm tại những ô khác
Trong cờ vua, **chiếu** hay **chiếu tướng** () là một khái niệm trong cờ vua và những trò chơi tương tự cờ vua khác như cờ tướng, janggi, shogi, makruk,... Trong một ván cờ vua,
phải|nhỏ|[[Trắng đen trong cờ vua|Quân đen bị chiếu hết và thua ván cờ.]] **Chiếu hết** hay **chiếu bí** () là bất kỳ thế cờ nào trong cờ vua và các trò chơi tương tự cờ
nhỏ|Một ván cờ trong giai đoạn tàn cuộc. Trong cờ vua, giai đoạn **tàn cuộc** (đôi khi còn gọi là **tàn cục**) diễn ra khi số các quân cờ trên bàn không còn nhiều. Không
**Ký hiệu cờ vua đại số** (tiếng Anh: **_Chess algebraic notation_**) là cách biểu diễn các nước đi trong một ván cờ vua bằng các ký hiệu quân cờ kết hợp với vị trí của
Trong cờ vua, **Bẫy** đề cập đến việc thực hiện một hoặc nhiều nước đi nhằm mục đích lôi kéo đối phương mắc phải sai lầm. Danh sách dưới đây được sắp xếp theo thứ
**Lý thuyết cân bằng tổng thể** là một nhánh của kinh tế học lý thuyết, được xem là thuộc kinh tế vi mô. Lý thuyết này tìm cách giải thích cung, cầu và giá của
**Lý thuyết thứ tự** là một nhánh trong toán học nghiên cứu thuật ngữ thứ tự bằng cách sử dụng các quan hệ hai ngôi. Nó cho một khung hình thức để có thể mô
**Lý thuyết trò chơi**, hoặc gọi **đối sách luận**, **lí luận ván cờ**, là một phân nhánh mới của toán học hiện đại, cũng là một môn học trọng yếu của vận trù học, tác
thumb|right|Một [[sơ đồ Venn mô phỏng phép giao của hai tập hợp.]] **Lý thuyết tập hợp** (tiếng Anh: _set theory_) là ngành toán học nghiên cứu về tập hợp. Mặc dù bất kỳ đối tượng
nhỏ|Đương kim vô địch thế giới [[Gukesh Dommaraju người Ấn Độ|290x290px]] **Giải vô địch cờ vua thế giới** là giải đấu được tổ chức để xác định nhà vô địch thế giới về cờ vua.
Khái niệm của vòng phản hồi dùng để điều khiển hành vi động lực của hệ thống: đây là phản hồi âm, vì giá trị cảm biến (sensor) bị trừ đi từ giá trị mong
thumb|Lý thuyết về dự định hành vi **Lý thuyết hành vi có kế hoạch hay lý thuyết hành vi hoạch định** (Tiếng Anh: **The Theory of Planning Behaviour**) là một lý thuyết thể hiện mối
**Lý thuyết chiếc thìa và tầng lớp** () là một khái niệm xã hội cho rằng mỗi cá nhân trong xã hội có thể được phân loại thành các tầng lớp kinh tế–xã hội khác
**Giải vô địch cờ vua thế giới 2021** bao gồm nhiều giải đấu cờ vua để lựa chọn ra nhà thách đấu và kết thúc bằng trận đấu tranh ngôi giữa đương kim vua cờ
**Lý thuyết gán nhãn hiệu** (tiếng Anh: Labeling Theory) là một lý thuyết xã hội học nghiên cứu hành vi ứng xử của con người theo phương pháp phân tích tương tác biểu tượng qua
**Yuri Lvovich Averbakh** (Ю́рий Льво́вич Аверба́х; sinh 8 tháng 2 năm 1922 - 7 tháng 5 năm 2022) là một đại kiện tướng và tác giả viết về cờ vua người Liên Xô và nay
**Lý thuyết dòng chảy hai bước trong truyền thông** chỉ ra rằng hầu hết mọi người hình thành quan điểm của họ dưới sự ảnh hưởng của những người dẫn dắt ý kiến (opinion leaders).
Đây là các **trận đấu cờ vua giữa con người và máy tính** quan trọng. Máy tính lần đầu tiên có thể đánh bại những người chơi cờ mạnh vào cuối những năm 1980. nổi
**Efim Petrovich Geller** (, ; 8 tháng 3 năm 1925 – 17 tháng 11 năm 1998) là một kỳ thủ cờ vua Liên Xô (Xô viết Ukraina) và là một đại kiện tướng hàng đầu
Trong lý thuyết trò chơi, **chiến lược **của người chơi là bất kì lựa chọn nào mà người chơi có thể thực hiện, trong bối cảnh kết quả thu được không chỉ phụ thuộc vào
Trong lý thuyết xác suất, một **biến cố** (_event_) là một tập các kết quả đầu ra (_outcomes_) (hay còn gọi là một tập con của không gian mẫu) mà tương ứng với nó người
**Thế cờ Lucena** () hay **Thế trận Lucena** là một trong những thế cờ nổi tiếng và quan trọng nhất trong lý thuyết tàn cuộc cờ vua, với một bên có một Xe và một
**Giải vô địch cờ vua thế giới 1972** là trận đấu cho Giải vô địch cờ vua thế giới giữa người thách đấu Bobby Fischer của Hoa Kỳ và đương kim vô địch Boris Spassky
**Phân tích ngược** là một kỹ thuật để những người giải quyết các vấn đề cờ xác định lại những nước đi trước đó mà hai bên đã chơi để dẫn đến thế cờ hiện
Trong cờ vua, một quân **Tốt lạc hậu** là quân Tốt nằm dưới mọi quân Tốt ở ô cùng màu khác trên các cột kề bên và không thể tiến lên một cách an toàn.
**Ván cờ Tây Ban Nha**, hay cũng thường được gọi là **Khai cuộc Tây Ban Nha** hoặc **Ruy López** là một khai cuộc cờ vua đặc trưng bởi các nước đi sau: :1. e4 e5
nhỏ|phải|Triết gia [[Friedrich Engels|F. Engels với các tác phẩm của mình đã đặt nền tảng cho Lý luận của Chủ nghĩa Marx – Lenin về nhà nước.]] **Học thuyết về Nhà nước của Chủ nghĩa
**Lý thuyết giá trị** hay **thuyết giá trị** là bất kỳ lý thuyết kinh tế nào cố gắng giải thích giá trị trao đổi hoặc giá cả của hàng hóa và dịch vụ. Các câu
**Giả thuyết thị trường hiệu quả** (hay lý thuyết thị trường hiệu quả; tiếng Anh: _efficient market hypothesis_) là một giả thuyết của lý thuyết tài chính khẳng định rằng _các thị trường tài chính
Phong cảnh cố đô nhìn từ núi Mã Yên Cửa Đông vào [[đền Vua Đinh Tiên Hoàng]] **Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư** là hệ thống các di tích về kinh đô Hoa
thumb|upright|[[Wilhelm Röntgen (1845–1923), người đầu tiên nhận giải Nobel Vật lý.]] Mặt sau huy chương giải Nobel vật lý **Giải Nobel Vật lý** là giải thưởng hàng năm do Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng
## Sự hình thành thuyết tương đối tổng quát ### Những khảo sát ban đầu Albert Einstein sau này nói rằng, lý do cho sự phát triển thuyết tương đối tổng quát là do sự
phải|Bài toán II.8 trong _Arithmetica_ của Diophantus, với chú giải của Fermat và sau đó trở thành định lý Fermat cuối cùng (ấn bản 1670) **Định lý cuối cùng của Fermat** (hay còn gọi là
**Vật lý vật chất ngưng tụ** là một trong các nhánh của vật lý học nghiên cứu các tính chất vật lý trong pha ngưng tụ của vật chất. Các nhà vật lý vật chất
nhỏ|372x372px|Cơ chế nạp xả thông tin và giá trị mindsponge trong bài nghiên cứu khởi điểm ) và triển khai xuất bản cùng với giáo sư Nancy K. Napier của Đại học bang Boise (Boise
Trong Lý thuyết thông tin, **Định lý mã hóa trên kênh nhiễu** (_tiếng Anh: noisy-channel coding theorem_) đề xuất rằng, cho dù một kênh truyền thông có bị ô nhiễm bởi nhiễu âm bao nhiêu
**Gambit cánh Vua** hoặc **Gambit Vua** là một ván cờ bắt đầu bằng các nước cờ: : 1. e4 e5 : 2. f4 Trắng chấp nhận thí một tốt để đánh lạc hướng tốt đen
**Lý thuyết sản xuất** là sự nghiên cứu về quá trình sản xuất, hay là quá trình kinh tế của việc chuyển đổi đầu vào thành đầu ra. Quá trình sản xuất sử dụng các
nhỏ| Ernest Hemingway như được chụp ảnh cho phiên bản năm 1940 của _[[Chuông nguyện hồn ai_ ]] **Nguyên lý tảng băng trôi, lý thuyết tảng băng** hoặc **lý thuyết thiếu sót** là một kỹ
Trong toán học, **tập có hướng** (hay **tiền thứ tự có hướng** hay **tập bị lọc** và đôi khi **tập được định hướng**) là một tập hợp khác rỗng kèm theo một quan hệ
Trong kỹ thuật điều khiển, **cơ cấu servo,** đôi khi được gọi tắt là **servo,** là một thiết bị tự động có sử dụng lỗi cảm biến phản hồi âm để điều chỉnh hành động
**Gambit Hậu** (tiếng Anh: _Queen's Gambit_) là một khai cuộc cờ vua bắt đầu bằng các nước cờ: : 1. d4 d5 : 2. c4 Gambit Hậu là một trong những khai cuộc cổ
**Bẫy Mortimer** là một cái bẫy trong khai cuộc Ván cờ Tây Ban Nha (tên gọi phổ biến khác là Ruy Lopez) và nó được đặt theo tên của kỳ thủ người Mỹ James Mortimer.
