Lý Nga Tư (chữ Hán: 李娥姿; 536–588) là một phi tần của Bắc Chu Vũ Đế Vũ Văn Ung và là sinh mẫu của Bắc Chu Tuyên Đế vũ Văn Uân, hoàng đế Bắc Chu trong lịch sử Trung Quốc. Bà được tôn Đế Thái hậu để phân biệt với Hoàng thái hậu A Sử Na thị, đích mẫu của Bắc Chu Tuyên Đế.
Tiểu sử
Lý Nga Tư sinh năm 536 tại Giang Lăng, dưới triều Lương.
Năm 554, tướng Tây Ngụy là Vu Cẩn (于謹) tấn công Giang Lăng, sau đó tiến đánh kinh đô Lương quốc, giết chết Lương Nguyên Đế, đưa người cháu của Nguyên Đế là Tiêu Sát kế vị, thiết lập chính quyền Tây Lương. Trong trận chiến, Vu Cẩn bắt giữ nhiều người Giang Lăng, trong có Lý Nga Tư làm chiến lợi phẩm. Tướng Tây Ngụy là Vũ Văn Thái ban Lý Nga Tư làm thiếp hầu hạ con trai là Vũ Văn Ung (sau là Bắc Chu Vũ Đế). Lý Nga Tư lớn hơn Vũ Văn Ung khoảng 7 tuổi, khi này Vũ Văn Ung chưa cưới chính thất.
Năm 557, triều đại Bắc Chu được thiết lập. Năm 559, bà sinh con trai lớn là Vũ Văn Uân (sau là Bắc Chu Tuyên Đế), sau đó sinh thêm con trai thứ hai là Vũ Văn Tán (宇文贊), không rõ năm sinh.
Phi tần
Năm 560, Vũ Văn Ung lên ngôi, tức Bắc Chu Vũ Đế. Có lẽ vì thân phận thấp kém nên dù sinh cho Vũ Đế 2 con trai, Lý phu nhân vẫn không được phong Hậu. Năm 568, Vũ Đế kết hôn với A Sử Na thị, Công chúa Đột Quyết, con gái của Mộc Hãn khả hãn A Sử Na Sĩ Cân, sách lập Hoàng hậu. A Sử Na Hoàng hậu không sinh được con nên năm 572, con trai Lý phu nhân là Vũ Văn Uân được phong Hoàng thái tử.
Hoàng thái hậu
Mùa hè năm 578, Vũ Đế đột ngột băng hà khi đang chuẩn bị tiến hành chống Đột Quyết. Vũ Văn Uân lên ngôi, tức Bắc Chu Tuyên Đế. Tuyên Đế tôn phong đích mẫu A Sử Na thị làm Hoàng thái hậu, và sinh mẫu Lý Nga Tư làm Đế thái hậu (帝太后) để phân biệt.
Mùa xuân năm 579, Tuyên Đế nhường ngôi cho con trai là Vũ Văn Xiển, tức Bắc Chu Tĩnh Đế. Tuyên Đế xưng Thiên nguyên hoàng đế (天元皇帝) thay vì Thái thượng hoàng. Phong hiệu của Lý Nga Tư đổi thành Thiên Nguyên Đế thái hậu (天元帝太后). Mùa hè cùng năm lại đổi thành Thiên Hoàng thái hậu (天皇太后). Đến mùa xuân năm 580, tiếp tục đổi thành Thiên Nguyên Thánh Hoàng thái hậu (天元圣皇太后).
Thái đế thái hậu và xuất gia tu hành
Mùa hè năm 580, Tuyên Đế qua đời, Bắc Chu Tĩnh Đế nối ngôi. Phụ thân của Hoàng hậu Dương Lệ Hoa là Dương Kiên nhanh chóng nắm giữ quyền lực, trở thành Nhiếp chính. Tĩnh Đế tôn phong Hoàng thái hậu A Sử Na thị làm Thái hoàng thái hậu và tổ mẫu Lý Nga Tư làm "Thái đế thái hậu" (太帝太后) để phân biệt.
Năm 581, Dương Kiên buộc Tĩnh Đế phải nhượng ngôi, chấm dứt triều Bắc Chu và khởi đầu triều Tùy. Tĩnh Đế và hoàng tộc Bắc Chu đều bị thảm sát. Lý Nga Tư xuất gia tu hành với pháp hiệu Thường Bi (常悲). Bà qua đời năm 588 và được an táng với lễ nghi phật tử phía nam Trường An.
👁️
0 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
**Lý Nga Tư** (chữ Hán: 李娥姿; 536–588) là một phi tần của Bắc Chu Vũ Đế Vũ Văn Ung và là sinh mẫu của Bắc Chu Tuyên Đế vũ Văn Uân, hoàng đế Bắc Chu
Một phần của bộ bản đồ gồm "những bản đồ mới và chính xác về châu Âu được sưu tập từ những nguồn đáng tin cậy nhất" do [[Emanuel Bowen xuất bản năm 1747 trong
**Tu viện Pherapontov** (tiếng Nga: _Ферапонтов монастырь_), nằm tại khu vực tỉnh Vologda của Nga, được coi là một trong các ví dụ điển hình nhất của nghệ thuật Nga thời Trung cổ, một lý
nhỏ|Các khu vực bao gồm Vùng Trung tâm Chernozyom (còn được gọi là Vùng Trái đất Đen Trung tâm). nhỏ|Cường độ từ tính từ dữ liệu vệ tinh. Dị thường Kursk là sự bất thường
nhỏ|249x249px|Cầu vượt Ngã Tư Sở **Cầu vượt Ngã Tư Sở** là một cầu vượt ở Ngã Tư Sở, Hà Nội, Việt Nam. Cầu chạy theo hướng từ Hà Nội đi Hà Tây. Nó được thiết
**Vành đai Vàng của Nga** (tiếng Nga: Золото́е кольцо́ Росси́и) là một cụm các thành phố lâu đời ở miền bắc vùng liên bang Trung tâm ở Nga. Các thành phố này là cái nôi
**Học viện Hành chính Công và Kinh tế Quốc dân Nga trực thuộc Tổng thống Liên bang Nga** (viết tắt **RANEPA**) là cơ sở giáo dục đại học đào tạo ở mọi cấp độ các
Vào tháng 2 và tháng 3 năm 2014, Nga xâm chiếm và sau đó sáp nhập bán đảo Krym từ Ukraina. Sự kiện này diễn ra trong khi có khoảng trống quyền lực tương đối
Với sự giải tán Liên bang Xô viết ngày 25 tháng 12 năm 1991, Liên bang Nga trở thành một quốc gia độc lập. Nga là nước cộng hòa lớn nhất trong số 15 nước
**Quan hệ Nga–Ukraina** chuyển thành quan hệ liên quốc gia sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991. Quan hệ ngoại giao giữa Liên bang Nga và Ukraina độc lập được thiết lập vào
Theo sau cuộc xâm lược của Nga vào Ukraina vào tháng 2 năm 2022, Hoa Kỳ, Liên minh Châu Âu, và các quốc gia khác, đã đưa ra hoặc mở rộng đáng kể các biện
**Đại học Vật lý Kỹ thuật Moskva (MIPT,** tiếng Nga: Московский Физико-Технический институт), còn được biết đến với tên gọi **Phystech** - là trường đại học hàng đầu của Nga, chuyên đào tạo các chuyên
**Sự can thiệp quân sự của nước ngoài vào Nga** () bao gồm một loạt các cuộc viễn chinh quân sự đa quốc gia bắt đầu từ năm 1918. Động lực ban đầu đằng sau
Ngày 24 tháng 2 năm 2022, Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraina. Chiến dịch này bắt đầu sau một thời gian tập trung lực lượng cùng sự công nhận độc lập
**Po Binasuor** hay còn được biết đến rộng rãi hơn với tên gọi **Chế Bồng Nga** (Hán-Việt: 制蓬峩, ? - 23 tháng 1 năm 1390 ÂL), theo cách gọi của người Ê Đê và Giarai
**Pyotr I** (), có sách viết theo tiếng Anh là **Peter I** hay tiếng Pháp là **Pierre I** (sinh ngày: 10 tháng 6 năm 1672 tại Moskva – mất ngày: 8 tháng 2 năm 1725
**Đội tuyển bóng đá quốc gia Nga** (, _natsionalnaya sbornaya Rossii po futbolu_) là đội tuyển bóng đá cấp quốc gia của Nga do RFU quản lý và thuộc Liên đoàn bóng đá châu Âu
**Nga Sơn** là một huyện cũ thuộc tỉnh Thanh Hóa, Việt Nam. Địa danh Nga Sơn gắn liền với sự tích quả dưa hấu của Mai An Tiêm, khởi nghĩa Ba Đình và chiếu cói
**Đế quốc Nga** () là một quốc gia tồn tại từ năm 1721 đến khi Chính phủ lâm thời lên nắm quyền sau cuộc Cách mạng Tháng Hai năm 1917. Là đế quốc lớn thứ
**Aleksandr I** (, Aleksandr Pavlovich; – ) là Sa Hoàng của đế quốc Nga từ 23 tháng 3 năm 1801 đến 1 tháng 12 năm 1825. Ông là người Nga đầu tiên trở thành Vua
**Tiền đề của Cách mạng Tháng Hai năm 1917 ở Nga** - một tập hợp phức tạp các biến chuyển kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa trong và ngoài nước có mối
**Cuộc khủng hoảng tài chính Nga năm 2014** là kết quả của sự suy giảm nhanh chóng giá trị của đồng rúp Nga đối với các đồng tiền khác trong năm 2014 và suy thoái
thumb|Các thi thể trong trang phục dân sự, được Ukraine tuyên bố là bị bắn bởi binh sĩ Nga, nằm trên một con phố ở Bucha. Tay của một trong số họ bị trói sau
**Bờ Biển Ngà**, cũng được gọi là **Côte d'Ivoire**, quốc hiệu là **Cộng hòa Bờ Biển Ngà**, là một quốc gia ở Tây Phi. Bờ Biển Ngà giáp với Liberia về phía tây, Guinea và
**Nikolas I** (6 tháng 7 [lịch cũ 25 tháng 6] 1796 – 2 tháng 3 [lịch cũ 18 tháng 2] 1855) là Hoàng đế Nga, Vua của Vương quốc Lập hiến Ba Lan và Đại
Lịch sử của nước Nga, bắt đầu từ việc người Slav phương Đông tái định cư ở Đồng bằng Đông Âu vào thế kỷ thứ 6-7, những người sau đó được chia thành người Nga,
**Chiến tranh Nga–Nhật** hay **Nhật-Nga chiến tranh** (tiếng Nhật: 日露戦争 _Nichi-Ro Sensō_, âm Hán Việt: "Nhật Lộ chiến tranh"; tiếng Nga: Русско-японская война, "Russko-yaponskaya voina"; tiếng Trung: 日俄戰爭 _Rì'ézhànzhēng_, "Nhật Nga chiến tranh") là một
**Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga** ( ) hoặc gọi tắt là **Nga Xô viết** là nước cộng hòa Xô viết lớn nhất và đông dân nhất trong số mười
nhỏ|[[Nhà thờ chính tòa Thánh Vasily trên Quảng trường Đỏ, ở Moskva|thế=]] **Văn hóa Nga** có truyền thống lâu đời về nhiều mặt của nghệ thuật, đặc biệt khi nói đến văn học, múa dân
**Xung đột biên giới Nga – Thanh (1652 - 1689)** là một loạt các vụ đụng độ vũ trang giữa nhà Thanh, với sự trợ giúp từ nhà Triều Tiên, và Sa quốc Nga, tranh
nhỏ|Thiên thần [[Lucifer, tức Satan, rơi xuống từ thiên đàng. Minh họa trong _Thiên đường đã mất_ (1667) của John Milton. Dù từng là sủng thần của Thượng Đế, Lucifer đã trở thành một thiên
**Văn học Nga** là thuật ngữ chỉ nền văn học của nước Nga và của người Nga di cư ra nước ngoài, đồng thời cũng chỉ nền văn học được viết bằng tiếng Nga. Gốc
**Tâm lý học** () là ngành khoa học nghiên cứu về tâm trí và hành vi, tìm hiểu về các hiện tượng ý thức và vô thức, cũng như cảm xúc và tư duy. Đây
**Chủ nghĩa tự do** là một hệ tư tưởng, quan điểm triết học, và truyền thống chính trị dựa trên các giá trị về tự do và bình đẳng. Chủ nghĩa tự do có nguồn
nhỏ|Ivan VI của Nga với [[Julia von Mengden]] **Ivan VI Antonovich của Nga** (Ioann Antonovich; ; – ) là hoàng đế danh nghĩa của Nga năm 1740-41. Ông lên ngôi khi chỉ mới hai tháng
Vào ngày 30 tháng 9 năm 2022, Liên bang Nga, trong khi đang xâm lược Ukraina, đã tuyên bố sáp nhập bốn oblast (tỉnh) của Ukraina—Luhansk, Donetsk, Zaporizhzhia, và Kherson. Bốn khu vực bị sáp
nhỏ|Tháp Ostankino tại Moscow **Truyền thông Nga** là tên gọi ngành truyền thông của Liên bang Nga. ## Quan điểm báo chí Nga về một số vấn đề của báo chí ### Về quyền lực
nhỏ|phải|Phiếu cho phép được bỏ phiếu tại nơi cư trú. Một **cuộc trưng cầu dân ý về việc sửa đổi Hiến pháp** đã được tổ chức trên toàn lãnh thổ Nga từ ngày 25 tháng
phải|nhỏ|[[Mikhail Vladimirovich Mishustin là người đứng đầu chính phủ ở thời điểm hiện tại]] Kể từ thế kỷ XVIII ở Nga xảy ra giải phóng mặt bằng hành chính công hiện đại, bao gồm cả
nhỏ|phải|Tâm hồn Nga (Дашулька) bao la, mênh mông, bát ngát với tình yêu quê hương nhỏ|phải|Tâm hồn Nga ở trẻ em Nga từ những trang phục truyền thống để khám phá tâm hồn dân tộc
nhỏ|phải|Cấu trúc của tâm thức gồm bản năng, bản ngã và siêu ngã (Id, ego and superego) **Bản năng, bản ngã và siêu ngã** (_Id, ego and superego_) hay còn gọi là **Cái ấy, cái
**Người Ukraina tại Nga** (, ) tạo thành nhóm người di cư lớn nhất của người Ukraina. Năm 2010, 1,9 triệu người Ukraina sống ở Nga, chiếm hơn 1,4% tổng dân số Liên bang Nga
ĐẲNG CẤP CỦA NHÀ SX TẢO Arkhangelsk TRÊN 100 NĂM TUỔISINCE 1916Kem dưỡng tảo Laminaria biển sâu phương Bắc của Nga siêu êm dịu phục hồi da tích cực, dưỡng ẩm sâu, bảo vệ da
**Quan hệ Ba Lan – Nga** (, ) là mối quan hệ ngoại giao giữa Cộng hòa Ba Lan và Liên bang Nga. Hai quốc gia này có một mối quan hệ lâu dài song
nhỏ|phải|Ông [[Shoygu hội đàm với tướng No Kwang-chol]] **Bắc Triều Tiên tham chiến tại Nga** (_North Korean involvement in the Russian invasion of Ukraine_) là một diễn biến trong cuộc xung đột giữa Nga và
nhỏ|phải|Tổng thống Vladimir Putin và Tổng thống Donald Trump tại Helsinki năm 2018 **Nước Nga dưới thời của Vladimir Putin** chỉ về giai đoạn của đất nước Nga trong những năm tháng nắm quyền của
**Nga Xô viết** ( hoặc với tên đầy đủ là **Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Nga** () là nhà nước Cộng sản của lịch sử nước Nga trong giai đoạn
**Khu tự trị Chukotka** (; tiếng Chukchi: , _Chukotkaken avtonomnyken okrug_, /tɕukotˈkaken aβtonomˈnəken ˈokɹuɣ/) hay **Khu tự trị Sở Khoa Kì** (楚克奇), là một chủ thể liên bang của Nga. Nó có vị trí địa
nhỏ|phải|424x424px|Bản đồ [[địa hình Liên Xô]] **Liên bang Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết** đã từng là quốc gia lớn nhất trên Trái Đất. Diện tích đất liền của nó chiếm khoảng một
thumb|Tù binh quân Đồng minh ở nhà tù Changi được giải phóng. Năm 1945. liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADptin:Prokudin-Gorskii-21.jpg|nhỏ|Một zindan (một nhà tù truyền thống [[Trung Á) ở Nga, được Sergey Prokudin-Gorsky chụp, khoảng năm 1905 đến năm 1915.]]