Bản đồ của Lutetia
Lutetia (đầy đủ là Lutetia Parisiorum, tiếng Pháp: Lutèce) là tên gọi bằng tiếng La tinh do những người La Mã đặt cho thành của người Gaulois, ngày nay là thành phố Paris, thủ đô nước Pháp.
Theo quy ước, thuật ngữ Paris Tiền sử rồi Paris Cổ đại được dùng để chỉ địa điểm này cho tới trận Lutetia năm 52 trước Công Nguyên, đánh dấu sự chinh phục của Đế chế La Mã. Khoảng năm 300, Lutetia được đổi tên thành Paris, và đó là lần đầu tiên cái tên này xuất hiện. "Paris" xuất phát từ Civitas Parisiorum hay Urbs Parisiorum trong tiếng La tinh, có nghĩa Thành của người Parisii - những người thuộc bộ tộc Gaulois sống ở khu vực này trước khi quân La Mã tới.
Lutetia trước khi bị La Mã chiếm
Những người Parisii thuộc bộ tộc Gaulois đã làm chủ khu vực này từ rất lâu. Nằm bên sông Seine, đây là vùng đất trù phú, nhiều thú rừng và cá. Người Gaulois đã xây dựng ở đây một làng, rồi phát triển thành một thành nhỏ.
Năm 52 trước Công Nguyên, quân đội của Julius Caesar tới đánh chiếm. Trong trận chiến với quân đội La Mã, những người Gaulois đã phá cầu, đốt thành của mình. Không biết chính xác thành cũ của người Gaulois nằm ở đâu. Có nhiều giả thiết: Île de la Cité, Île Saint-Louis, một hòn đảo cũ đã biến mất hoặc có thể tận Nanterre. Những hiểu biết về Paris Tiền sử và Paris Cổ đại không nhiều.
Thành Lutetia
Mô hình nhà tắm công cộng cổ La Mã ở Lutetia
Việc người Gaulois tự phá thành của mình khiến việc xây dựng thành phố mới nhanh chóng và dễ dàng. Những người La Mã quy hoạch thành phố theo bản vẽ kiểu Hippodamos, bố trí các con đường thẳng nằm bên bờ sông Seine. Các phố Saint-Denis, Saint-Martin và Saint-Jacques ngày nay mang dấu vết những quy hoạch của người La Mã.
Theo ước lượng của các nhà sử học, năm 250 Lutetia có dân số là 6.000. Đây chỉ là một thành phố nhỏ trong Đế quốc La Mã. Mặc dù vậy các công trình công cộng của Lutetia lại được ghi nhận có sức chứa lớn, như đấu trường với 17.000 chỗ, nhà hát cũng 3.000 chỗ.
Các công trình
Công trình quan trọng nhất của thành phố khi đó là đấu trường Lutetia được xây dựng vào thế kỷ 1. Đây vừa là một đấu trường dành cho các cuộc đấu, vừa là một nghị trường cho các cuộc họp cũng như nhiều hoạt động cộng đồng khác. Với kiến trúc phổ biến khi đó, đấu trường Lutetia có một sân khấu dài 40 mét cùng một sân đấu hình elip dài 52 mét và rộng 46 mét. Sức chứa của đấu trường Lutetia là 17.000 người. Dấu vết của đấu trường Lutetia ngày nay vẫn còn ở Quận 5 của thành phố, được mở cho khách viếng thăm.
Lutetia có nhiều nhà tắm công cộng cổ La Mã, trong đó quan trọng nhất nằm ở Bảo tàng Quốc gia Trung cổ ngày nay, gần đại lộ Saint-Michel. Việc xây dựng những nhà tắm này có một phần đóng góp tài chính từ các thợ thuyền. Nước cung cấp cho nhà tắm được dẫn từ sông Bièvre bằng ống máng, dài 16 km.
Thành Lutetia cũng được xây dựng một nhà hát 3.000 chỗ với sân khấu dài 40 mét và một rạp xiếc.
Biên niên sử Lutetia
- Tháng 5 năm 52 TCN: Trận Lutetia, Labienus, tướng của Julius Caesar chiến thắng người Sénons và Parisii - đều thuộc người Gaulois. Người La Mã làm chủ khu vực này nhiều thế kỷ sau đó. Những người Gaulois đốt thành phá cầu. Điều này khiến thành phố mới được xây dựng theo kiểu La Mã, trên bảy quả đồi và bên cạnh sông. Giống như Roma.
- Từ 50 tới 100: Xây dựng Đấu trường Lutetia.
- 65-66: Mùa đông khắc nghiệt.
- Từ 100 tới 200: Xây dựng ở Lutetia ba nhà tắm công cộng cổ La Mã. Nước được dẫn bằng ống máng từ sông Bièvre, cách 16 km. Một nghị trường 17.000 chỗ và một nhà hát 3.000 chỗ.
- Khoảng 250: Thánh Denis tử vì đạo. Theo truyền thuyết, Thánh Denis là người truyền Công giáo vào Paris.
- 250: Dân số Lutetia ước tính 6.000 người.
- 275 hoặc 256: Tả ngạn thành bị tấn công. Có thể là những người Germain.
- 291-192: Mùa đông khắc nghiệt. Sông Seine đóng băng. Đây là lần đầu tiên việc này được ghi lại.
👁️
2 | 🔗 | 💖 | ✨ | 🌍 | ⌚
Bản đồ của Lutetia **Lutetia** (đầy đủ là **Lutetia Parisiorum**, tiếng Pháp: **Lutèce**) là tên gọi bằng tiếng La tinh do những người La Mã đặt cho thành của người Gaulois, ngày nay là thành
**Khách sạn Lutetia** là một khách sạn sang trọng nằm ở quận 6 thành phố Paris. Khách sạn này chiếm số từ số 43 đến số 47 của đại lộ Raspail, tại điểm giao của
**Đấu trường Lutetia** (tiếng Pháp: _Arènes de Lutèce_) là một công trình cổ của thành phố Lutetia, tức Paris vào thời kỳ thuộc La Mã. Đây là công trình quan trọng nhất của Lutetia, dành
nhỏ|Bản đồ châu Âu vào 47 triệu năm trước (tầng Lutetia). **Tầng Lutetia** là một tầng thuộc về giữa thế Eocen. Nó kéo dài trong khoảanảnng từ 47,8 ± 0,2 triệu năm trước (Ma) tới
**_Eucereon lutetia_** là một loài bướm đêm thuộc phân họ Arctiinae, họ Erebidae.
**Paris** () là thủ đô và là thành phố đông dân nhất nước Pháp, cũng là một trong ba thành phố phát triển kinh tế nhanh nhất thế giới cùng Luân Đôn với New York
Paris 1878 Paris 2008 **Biên niên sử Paris** ghi lại các sự kiện của thành phố Paris theo thứ tự thời gian. Xem thêm hai bài Lịch sử Paris và Lịch sử Pháp để hiểu
## Tiền sử Khu vực Île-de-France có sự hiện diện của con người cách đây ít nhất 40 ngàn năm trước. Các công cụ lao động bằng đã được tìm thấy bên bờ sông Seine
[[Sorbonne]] **Khu phố La Tinh** hay **Quận La Tinh** (tiếng Pháp: Quartier latin) là một khu phố thuộc Quận 5 thành phố Paris. Nằm ở tả ngạn sông Seine, khu phố trải dài về phía
**Bảo tàng quốc gia Trung Cổ** (tiếng Pháp: _Musée national du Moyen Âge_) là một bảo tàng lịch sử về thời kỳ Trung Cổ, nằm ở khu phố La Tinh, thuộc Quận 5, Paris. Được
Tiền vàng của người Parisii **Parisii** là những người Gaulois từng sống tại khu vực thành phố Paris. Tên của thành phố Paris xuất phát từ chữ « Civitas Parisiorum » trong tiếng La Tinh, có nghĩa
Le Bon Marché Mặt ngoài cửa hàng **Le Bon Marché** là một đại cửa hàng nằm ở số 24 phố Sèvres, quận 7 Paris. Với các mặt hàng sang trọng, từ nội thất, va li...
**Thế Eocen** hay **thế Thủy Tân** (55,8 ± 0,2 – 33,9 ± 0,1 triệu năm trước (Ma)) là một đơn vị phân chia chính trong niên đại địa chất và là thế thứ hai của
Lối vào chính của Collège de France **Collège de France** là một cơ sở giáo dục đặc biệt nằm ở khu phố La Tinh, Quận 5 thành phố Paris. Không phải một đại học, cũng
Bên ngoài một nhà tắm công cộng Một phụ nữ tắm tại một nhà tắm công cộng **Nhà tắm công cộng** hay **phòng tắm công cộng** là một công trình xây dựng phục vụ cho
thế=Philippe Besson à Paris - avril 2018|nhỏ|Philippe Besson à Paris - avril 2018 **Philippe Besson** (sinh ngày 29 tháng 1 năm 1967 tại Barbezieux-Saint-Hilaire tỉnh Charente) là một nhà văn, tiểu thuyết gia, nhà biên
**Quận 6** (còn có tên là **quận Luxembourg**, nhưng tên gọi này ít được dùng trong đời sống thường nhật) là một trong những quận trung tâm của Paris, nằm ở tả ngạn sông Seine.
nhỏ|[[Đại lộ Champs-Élysées]] **Du lịch Paris** là một trong những ngành kinh tế quan trọng không chỉ của thành phố Paris mà còn cả nước Pháp vì Paris được mệnh danh là trung tâm châu
[[Đại lộ Saint-Germain]] **Saint-Germain-des-Prés** là một khu phố thuộc Quận 6 thành phố Paris. Nằm bên bờ trái sông Seine, Saint-Germain-des-Prés là một khu phố cổ, từng là nơi tập trung nhiều nhà văn, nghệ
**Buttes-Chaumont** là một công viên nằm ở Quận 19 thành phố Paris. Với diện tích 24,7 hecta, Buttes-Chaumont là khu vườn rộng thứ ba của thành phố, sau công viên La Villette và vườn Tuileries,
**Phố Mouffetard** là một con phố nằm ở Quận 5 thành phố Paris. Là một trong những trục chính của khu phố La Tinh, Mouffetard là con phố cổ, đặc biệt đông đúc bởi nhiều
**Kỷ Paleogen** (hay **kỷ Palaeogen**) còn gọi là **kỷ Cổ Cận**, là một đơn vị cấp kỷ trong niên đại địa chất, bắt đầu khoảng 65,5 ± 0,3 triệu năm trước (Ma) và kết thúc
phải|nhỏ|250x250px|[[253 Mathilde, một tiểu hành tinh kiểu C.]] **Tiểu hành tinh** là một hành tinh vi hình—một vật thể không phải là hành tinh thực sự hay sao chổi—ở vòng trong hệ Mặt Trời. Chúng
Île de la Cité nhìn từ phía thượng lưu [[Cầu Pont Neuf|Pont Neuf và Île de la Cité, 1577]] [[Cung điện Louvre|Louvre, Pont Neuf và Île de la Cité, 1756]] Sân trước [[Nhà thờ Đức
Franken từ 481 tới 814 Sự mở rộng lãnh thổ của đế quốc Frank **Francia**, còn gọi là **Vương quốc Frank** (, "Vương quốc của người Frank") hoặc **Đế quốc Frank** (), là lãnh thổ
**Klotho** (định danh hành tinh vi hình: **97 Klotho**) là một tiểu hành tinh khá lớn ở vành đai chính. Tuy nó là một tiểu hành tinh kiểu M, nhưng suất phản chiếu (_cường độ
### Từ 1 đến 100 |-bgcolor=#E9E9E9 | **1 Ceres** || A899 OF
1943 XB || || 01 tháng 01 năm 1801 || Palermo || Giuseppe Piazzi || — || align=right | 939 km || |-id=002 bgcolor=#E9E9E9 |
**Luteti** là một nguyên tố hóa học có ký hiệu **Lu** và số nguyên tử 71. Nó nằm trong lớp d của bảng tuần hoàn chứ không thuộc lớp f, nhưng IUPAC xếp nó vào
Những ghi chép đầu tiên về **lịch sử nước Pháp đã** xuất hiện từ thời đại đồ sắt. Ngày nay, nước Pháp chiếm phần lớn khu vực được người La Mã cổ đại gọi là
Bản đồ của đế quốc La Mã vào năm 125 SCN, dưới triều đại của hoàng đế [[Hadrianus, cho thấy **Legio VII Claudia** đóng quân tại Viminacium (Kostolac, Serbia) trên khu vực sông Danube, ở
**Họ Cá chim khoang** hay **họ Cá chim mắt to** hoặc **họ Cá chim dơi** (danh pháp khoa học: **_Monodactylidae_**) là một họ cá vây tia, theo truyền thống xếp trong bộ Perciformes, nhưng gần
**_Ichthyolestes_** ("kẻ trộm cá") là một chi cá voi tuyệt chủng thuộc họ Pakicetidae đặc hữu của miền bắc Pakistan, sống trong thời kỳ tầng Lutetia (48,6-40,4 Ma).
**Luteti(III) Oxide** là một hợp chất vô cơ, với thành phần chính yếu là hai nguyên tố luteti và oxy, có công thức hóa học được quy định là **Lu2O3**. Hợp chất này tồn tại
nhỏ| Một protoplanet còn sống sót, [[4 Vesta|Vesta. ]] **Protoplanet** là một phôi hành tinh lớn có nguồn gốc từ một đĩa tiền hành tinh và đã trải qua quá trình nóng chảy bên trong
**Mathilde** (định danh hành tinh vi hình: **253 Mathilde**) là một tiểu hành tinh ở vành đai tiểu hành tinh chính thuộc Hệ Mặt Trời, có đường kính khoảng 50 km. Ngày 12 tháng 11 năm
**_Eochanna chorlakkiensis_** là một loài cá quả tiền sử tuyệt chủng. Loài cá này sống vào thời gian Tầng Lutetia của trung Eocene (41-48 triệu năm trước) ở khu vực ngày nay là thành hệ
**Họ Cá bò hòm** hay **Họ Cá nóc hòm** (Danh pháp khoa học: **_Ostraciidae_**) là một họ cá trong bộ Cá nóc (Tetraodontiformes). ## Đặc điểm Các thành viên của họ này có màu sắc
**Yantaromyrmex** là một chi kiến tuyệt chủng trong phân họ Dolichoderinae được biết đến từ Trung Eocen với các hóa thạch Oligocen sớm tìm thấy ở châu Âu. Các chi hiện có năm loài được
**Câu lạc bộ bóng đá Paris** (), thường được biết đến với tên gọi **Paris FC** hay đơn giản là **PFC**, là một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp của Pháp có trụ sở
**Darwinius** là một chi động vật linh trưởng đã tuyệt chủng trong siêu bộ Adapiformes tuyệt chủng. Loài duy nhất được biết đến của chi này, _Darwinius masillae_, đã sống khoảng 47 triệu năm trước