✨Lotfi A. Zadeh

Lotfali Askar Zadeh (sinh 4 tháng 2 năm 1921), thường được biết với tên Lotfi A. Zadeh, là một nhà toán học, kỹ sư điện tử, nhà tin học chuyên ngành trí tuệ nhân tạo và giáo sư danh dự với tên khai sinh Lotfi Aliaskerzadeh , trong một gia đình Iran gốc Azerbaijan. Cha ông, Rahim Aleskerzade, quê ở Ardabil là một phóng viên thường trú của Iran còn mẹ ông, Fanya Koriman, một phụ nữ Nga gốc Do Thái là một bác sĩ nhi khoa . Chính phủ Liên Xô thời điểm này lấy lòng các phóng viên nước ngoài nên gia đình sống khá thoải mái ở Baku . Zadeh học tiểu học trong ba năm ở đây .

Năm 1931, khi Zadeh 10 tuổi, gia đình ông chuyển về quê nhà ở Tehran. Zadeh đăng ký học trường Alborz. Đó là một trường dòng của Giáo hội Trưởng Nhiệm. Tám năm sau, ông tốt nghiệp trường này và cũng gặp người vợ tương lai của mình, Fay, ở đây .

Năm 1943, Zadeh quyết định di cư sang Mỹ, tới Philadelphia qua con đường Cairo sau khi trễ vài tháng vì giấy tờ hoặc tàu bè. Ông tới Mỹ vào giữa năm 1944, sau đó đăng ký học sau đại học tại Học viện Công nghệ Massachusetts (M.I.T.) năm sau đó Zadeh cũng phát biểu trong cùng cuộc phỏng vấn đó: "Ngoan cố và kiên trì. Không sợ bị lôi kéo vào tranh luận. Đó rõ ràng là truyền thống Thổ. Đó cũng là một phần tính cách của tôi. Tôi có thể rất cứng đầu. Đó có thể là điều có lợi cho sự phát triển của logic mờ" . Ông tự mô tả mình là "một người Mỹ hướng tới toán, một kỹ sư điện gốc Iran, sinh tại Nga" .

Những công trình khác

Lotfi Zadeh là người, cùng với John R. Ragazzini, đi tiên phong trong việc phát triển phương pháp biến đổi z trong xử lý và phân tích tín hiệu thời gian rời rạc theo thời gian năm 1952. Những phương pháp này ngày nay là tiêu chuẩn trong Xử lý tín hiệu số, điều khiển tín hiệu và các hệ thống rời rạc theo thời gian được sử dụng trong công nghiệp và nghiên cứu. Ông là biên tập viên cho tạp chí International Journal of Computational Cognition.

Công trình gần đây nhất của Zadeh về Tính toán với từ vựng và nhận thức. Những bài báo mới nhất của ông công bố năm 2005, khi ông đã 84 tuổi.

Những công bố chọn lọc

• 1965. Fuzzy sets. Information and Control. 1965; 8: 338–353.
• 1965. "Fuzzy sets and systems". In: Fox J, editor. System Theory. Brooklyn, NY: Polytechnic Press, 1965: 29–39.
• 1972. "A fuzzy-set-theoretical interpretation of linguistic hedges". Journal of Cybernetics 1972; 2: 4–34.
• 1973. "Outline of a new approach to the analysis of complex systems and decision processes". IEEE Trans. Systems, Man and Cybernetics, 1973; 3: 28–44.
• 1974. "Fuzzy logic and its application to approximate reasoning". In: Information Processing 74, Proc. IFIP Congr. 1974 (3), pp. 591–594.
• 1975. "Fuzzy logic and approximate reasoning". Synthese, 1975; 30: 407–428.
• 1975. "Calculus of fuzzy restrictions". In: Zadeh LA, Fu KS, Tanaka K, Shimura M, editors. Fuzzy Sets and their Applications to Cognitive and Decision Processes. New York: Academic Press, 1975: 1–39.
• 1975. "The concept of a linguistic variable and its application to approximate reasoning", I-III, Information Sciences 8 (1975) 199–251, 301–357; 9 (1976) 43–80.
• 2002. "From computing with numbers to computing with words — from manipulation of measurements to manipulation of perceptions" trên International Journal of Applied Math and Computer Science, pp. 307–324, vol. 12, no. 3, 2002.

Giải thưởng và vinh danh

Zadeh là thành viên của IEEE, Viện hàn lâm Nghệ thuật và Khoa học Hoa Kỳ, Hiệp hội kỹ thuật tính toán (ACM), Hiệp hội vì sự phát triển của Trí tuệ nhân tạo, Viện hàn lâm kỹ nghệ quốc gia. Ông cũng là thành viên của Viện hàn lâm khoa học các nước Azerbaijan, Ba Lan, Bulgaria, Hàn Quốc, Phần Lan và Viện hàn lâm quốc tế về các nghiên cứu hệ thống ở Moskva. Ông nhận được 24 bằng tiến sĩ danh dự .

Những giải thưởng chính

Dưới đây liệt kê những giải thưởng chính Zadeh nhận được, bên cạnh nhiều giải thưởng khác.

• IEEE Education Medal; 1973
• IEEE Richard W. Hamming Medal, vì "những đóng góp sâu sắc cho khoa học thông tin và hệ thống thông tin, bao gồm khái niệm về tập mờ"; 1992
• American Society of Mechanical Engineers Rufus Oldenburger Medal; 1993
• Giáo sư danh dự của Viện hàn lâm Dầu mỏ quốc gia Azerbaijan; 1993
• IEEE Medal of Honor, vì "việc mở đường cho sự phát triển logic mờ và những ứng dụng đa dạng của nó"; 1995
• American Automatic Control Council Richard E. Bellman Control Heritage Award; 1998
• ACM Allen Newell Award; 2001
• Outstanding Contribution Award, Web Intelligence Consortium (WIC), Halifax, Canada, 2003.
• Wall of Fame, Heinz Nixdorf MuseumsForum (HNF), Paderborn, Đức, 2004.
• V. Kaufmann Prize and Gold Medal, International Association for Fuzzy-Set Management and Economy (SIGEF), Barcelona, Tây Ban Nha, Nov. 15, 2004.
• J. Keith Brimacombe IPMM Award về sự phát triển lý thuyết tập mờ và logic mờ, 2005.
• Benjamin Franklin Medal về kỹ thuật điện của The Franklin Institute ở Philadelphia về những phát minh và phát triển trong lĩnh vực "logic mờ"; 2009
• Có tên trên Đại sảnh danh vọng về trí tuệ nhân tạo của tạp chí IEEE Intelligent Systems, 2011, "vì những đóng góp của ông về tính toán mềm, logic mờ và lý thuyết mạng nơ-ron".

Chú thích và tham khảo

;Chú thích

;Tiểu sử *McNeil, Daniel and Freiberger, Paul. Fuzzy Logic: The discovery of a revolutionary computer technology - and how it is changing our world. New York: Simon & Schuster, 1993. ISBN 0-671-73843-7

;Đọc thêm

• Fuzzy Sets and Systems. The main journal of the field which contains many contributions by its founder.
• Zadeh, Fay. "My Life and Travels with the Father of Fuzzy Logic". 1998, TSI Press, Albuquerque, NM.
• Zadeh, Lofti A. "Lotfi Visions", two-part interview with Jack J. Woehr, Dr. Dobb's Journal, [http://www.drdobbs.com/architecture-and-design/184409272 July, 1994 (part 1)] and [http://www.drdobbs.com/architecture-and-design/184409290 August, 1994 (part 2)].