✨Kiến trúc cổ điển

thế=Sebastiano Serlio's canon of the Classical orders, a prime example of classical architectural theory|phải|nhỏ|Kinh điển của Sebastiano Serlio về các trật tự cổ điển, một ví dụ điển hình của lý thuyết kiến trúc cổ điển. Kiến trúc cổ điển hay kiến trúc Tây phương cổ điển, cũng đồng nghĩa với kiến trúc châu Âu cổ điển là phong cách kiến trúc Âu châu có ý tưởng bắt nguồn từ những nguyên lý nghệ thuật thẩm mỹ của kiến trúc La Mã và Hy Lạp, hoặc đôi khi được miêu tả một cách cụ thể hơn là trong các tác phẩm của kiến trúc sư La Mã, Vitruvius. Các phong cách kiến trúc cổ điển khác nhau đã tồn tại từ thời Phục hưng Carolingian, Trong phần lớn thế giới phương Tây, các phong cách kiến trúc cổ điển khác nhau đã thống trị lịch sử kiến trúc từ thời Phục hưng cho đến Chiến tranh thế giới thứ hai, mặc dù nó vẫn tiếp tục được phát triển bởi nhiều kiến trúc sư cho đến ngày nay.

Thuật ngữ "kiến trúc cổ đại" hay cổ xưa cũng áp dụng cho bất kỳ kiểu kiến trúc nào đã phát triển đến một trạng thái tinh tế cao, như kiến trúc cổ điển của Trung Quốc, hoặc kiến trúc của người Maya cổ đại. Nó cũng có thể đề cập đến bất kỳ kiến trúc nào bao gồm cả hiện đại sử dụng triết lý thẩm mỹ theo phong cách cổ điển.

Đối với các tòa nhà hiện đại xây dựng theo nguyên tắc cổ điển đích thực, thuật ngữ "Kiến trúc cổ điển mới", "Tân cổ điển" hay "Kiến trúc cổ điển hiện đại" đôi khi được sử dụng.

Lịch sử

Nguồn gốc

Kiến trúc cổ điển có nguồn gốc từ kiến trúc của Hy Lạp và La Mã cổ đại. Với sự sụp đổ của Đế chế Tây La Mã, truyền thống kiến trúc của đế chế La Mã đã không còn được thực hiện ở đa số các vùng rộng lớn của Tây Âu. Trong Đế quốc Byzantine (Đông La Mã), những phong cách xây dựng cổ đại đã từng tồn tại nhưng sau đó đã sớm phát triển thành một phong cách kiến trúc Byzantine riêng biệt. Những nỗ lực có ý thức đầu tiên để mang lại ngôn ngữ bị sử dụng từ thời cổ đại vào kiến trúc phương Tây có thể được bắt nguồn từ thời Phục hưng Carolingian vào cuối thế kỷ thứ 8 và 9. Cánh cổng của Tu viện Lorsch (xây dựng khoảng năm 800, ở Đức ngày nay) có một hệ thống các cột và mái vòm gắn liền có thể là một cách diễn giải gần như trực tiếp của kiến trúc cổ điển, tương tự như của Đấu trường Colosseum ở Roma. Kiến trúc Byzantine, giống như kiến trúc Romanesque và thậm chí ở một mức độ nào đó cũng có nét với kiến trúc Gothic, cũng có thể kết hợp các yếu tố và chi tiết cổ điển nhưng không cùng mức độ phản ánh một nỗ lực có ý thức để vẽ lên các truyền thống kiến trúc thời cổ đại; ví dụ, họ không quan sát ý tưởng về một tỷ lệ có hệ thống cho các trụ cột. Do đó nói chung, chúng không được coi là phong cách kiến trúc cổ điển theo nghĩa chặt chẽ. Trong thời gian này, các nghiên cứu về kiến trúc cổ đại đã phát triển thành lý thuyết kiến trúc của kiến trúc cổ điển; hơi đơn giản hóa quá mức, người ta có thể nói rằng kiến trúc cổ điển trong các hình thức đa dạng của nó kể từ đó đã được giải thích và xây dựng các quy tắc kiến trúc được thiết lập trong thời cổ đại.

Hầu hết các phong cách bắt nguồn từ châu Âu trong thời kỳ hậu Phục hưng có thể được mô tả như kiến trúc cổ điển. Việc sử dụng rộng rãi thuật ngữ này được Sir John Summerson sử dụng trong Ngôn ngữ của kiến trúc cổ điển. Tuy nhiên, các yếu tố của kiến trúc cổ điển đã được áp dụng trong bối cảnh kiến trúc hoàn toàn khác so với những bối cảnh mà chúng được phát triển. Ví dụ, kiến trúc Baroque hoặc Rococo là các phong cách, mặc dù là nguồn gốc của kiến trúc cổ điển nhưng mang rất nhiều ngôn ngữ kiến trúc theo cách riêng của chúng. Trong thời kỳ này, lý thuyết kiến trúc vẫn đề cập đến các ý tưởng cổ điển nhưng ít chân thành hơn trong thời Phục hưng. alt=The Glyptothek in Munich, designed by architect Leon von Klenze and built 1816–30, an example of Neoclassical architecture.|phải|nhỏ| [[Glyptothek ở Munich, được thiết kế bởi Leo von Klenze và xây dựng 1816 – 30, một ví dụ về kiến trúc tân cổ điển.]]

Phạm vi

Như đã nói ở trên, các phong cách kiến trúc cổ điển thống trị phong cách kiến trúc của phương Tây trong khoảng thời gian rất dài, nhìn chung là từ thời kỳ Phục hưng cho đến khi xuất hiện kiểu Kiến trúc Hiện đại. Điều đó có nghĩa là, kiến trúc cổ điển ít nhất trên lý thuyết được coi là nguồn cảm hứng chính cho những phong cách kiến trúc ở phương Tây trong phần lớn lịch sử cận đại. Mặc dù vậy, vì những cách giải thích tự do, cá nhân hoặc đa dạng về lý thuyết về di sản cổ xưa, chủ nghĩa cổ điển bao trùm một loạt các phong cách, một số thậm chí còn có thể nói đến sự tham khảo chéo, như kiến trúc Neo-Palladian, lấy cảm hứng từ các tác phẩm của thời Phục hưng Ý kiến trúc sư Andrea Palladio — người đã lấy cảm hứng từ kiến trúc La Mã cổ đại. Hơn nữa, thậm chí có thể lập luận (như đã lưu ý ở trên) rằng các phong cách kiến trúc thường không được coi là cổ điển, như Gothic, có thể chúng có chứa các yếu tố cổ điển. Do đó, để mô tả đơn giản về phạm vi của kiến trúc cổ điển là khá khó. Đặc tính của kiến trúc cổ điển được định nghĩa ít nhiều vẫn có thể xác định dựa trên kiến trúc Hy Lạp hoặc La Mã cổ đại làm gốc và các quy tắc hoặc lý thuyết kiến trúc bắt nguồn từ các kiểu kiến trúc đó.